TVP Historia Niedziela, 15.09.2024 07:25 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1916 - pierwsze bojowe użycie czołgów; 1935 - antyżydowskie Ustawy Norymberskie w III Rzeszy; 1944 - Niemcy wyparli powstańców z Dolnego Mokotowa, wypowiedź Michała Roli - Żymierskiego na temat Powstania; 1956 - w Teatrze Nowym w Łodzi premiera komedii "Święto Winkelrieda" Jerzego Andrzejewskiego i Jerzego Zagórskiego; 07:35 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 185 (SEZON 2 ODC. 60) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Monika Zięba-Rybowska Aktorzy: Maja Szopa, Fabian Małkiewicz, Przemysław Stippa, Jacek Kopczyński, Dariusz Toczek, Wiktor Korzeniewski, Grzegorz Pierczyński, Wojan Trocki, Klara Williams, Małgorzata Ostrowska-Królikowska, Adam Rosa, Michał Kłodnicki, Renia Gosławska, Mariusz Jakus, Jakub Wieczorek Taniec świętego Wita. Styczeń 1429. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) i Witold (Michał Chorosiński) rozstają się w Łucku poróżnieni. Strasz (Paul Matura) donosi polskiemu królowi, że Zygmunt Luksemburski (Wojan Trocki) planuje koronować Witolda nawet wbrew woli papieża. Królewna Jadwiga (Maja Szopa) lepiej się czuje. Ma ochotę na bułeczki. Hynek (Jakub Zdrójkowski) je robi, ale mąka jakoś mu się nie podoba. W Krakowie Sobiesław (Marek Siudym) także ma ochotę na bułeczki. Ale żonie nie pozwala zjeść ani jednej. Po jakimś czasie zaczyna się dziwnie zachowywać. W Krakowie panuje szaleństwo tańca św. Wita. Sobiesław (Marek Siudym) zatańcowuje się na śmierć. Inkwizytor (Mirosław Siedler) widzi w tym diabła, a medyk Hiszpan (Łukasz Matecki) zatrucie sporyszem. Przyczyną pląsawicy prawdopodobnie jest zakażone sporyszem zboże w młynie Agaty (Magdalena Kaczmarek). Trzy worki takiej mąki pojechały na Wawel. Czy ktoś zjadł zatrute bułki? 08:05 SERCE MUZYKI 20 min, Polska, 2024 Autor: Ewelina Pawlus Reżyseria: Ewelina Pawlus Scenariusz: Ewelina Pawlus Zdjęcia: Mikołaj Małecki To opowieść o ponad 350 - letniej historii przeobrażeń i odsłon wyjątkowego instrumentu - organów w Kościele Pokoju w Świdnicy. Nieczęsto bywa, aby jeden obiekt był źródłem tak wielu inspiracji i zdarzeń, jak ten. Pokonując lata dysfunkcji i niesławy, dziś stanowi odzwierciedlenie konsekwencji wielowiekowej determinacji licznych pokoleń świdnickich protestantów. To pełna splendoru muzyczna maszyneria, wrażliwa jak ludzki organ, którą poznajemy na tle znakomitego koncertu z okazji 339. urodzin Johanna Sebastiana Bacha. 08:30 PSEUDONIM RACHELA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Izabela Fatalska Reżyseria: Izabela Fatalska Scenariusz: Izabela Fatalska Początek nowego stulecia. Między jedną a drugą wojną światową. Młoda dziewczyna wychowująca się w trudnych warunkach. W krótkim czasie traci bliskich. Osoba z wielką charyzmą, diakonisa Kościoła luterańskiego, którą zmieniające się okoliczności stawiają przed koniecznością dokonania trudnych wyborów. Kobieta, która przeżyła życie na swój sposób i z odwagą. To nie tylko inspiracja do stawiania pytań o odpowiedzialność za to, co zostało nam dane, ale i do podejmowania świadomych decyzji. 09:00 STAWIAM NA TOLKA BANANA - ODC. 2/7 KARIOKA Serial dla młodych widzów, 36 min, Polska, 1973 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Agata Siecińska, Henryk Gołębiewski, Andrzej Kowalewicz, Sergiusz Lach, Filip Łobodziński, Jacek Zejdler, Jadwiga Chojnacka, Anna Ciepielewska, Zofia Czerwińska, Damian Damięcki, Jerzy Karaszkiewicz, Bohdan Łazuka, Józef Nowak, Tadeusz Pluciński, Joanna Duchnowska W bandzie Karioki następuje rozłam. Pojawia się tajemniczy Tolek Banan, za którym idzie sława uciekiniera z poprawczaka. Chłopcy z paczki ulegają mitowi "twardego faceta". W pierwszej rozgrywce o to, kto będzie szefem gangu, opowiadają się po stronie Tolka. Karioka jest dotknięta i rozgoryczona. Dowiaduje się przypadkiem, że realizatorzy poszukują kandydatki do roli w filmie. Razem z koleżanką zgłaszają się do wytwórni. 09:40 STAWIAM NA TOLKA BANANA - ODC. 3/7 JULEK Serial dla młodych widzów, 32 min, Polska, 1973 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Adam Bahdaj Zdjęcia: Jacek Korcelli Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Agata Siecińska, Henryk Gołębiewski, Andrzej Kowalewicz, Filip Łobodziński, Sergiusz Lach, Jacek Zejdler, Teofila Koronkiewicz, Aleksandra Leszczyńska, Barbara Sołtysik, Teresa Szmigielówna, Arkadiusz Bazak, Juliusz Kalinowski Tolek przydziela chłopcom zadanie do wykonania. W trakcie "akcji" zaczepia ich milicja. Tolek Banan na skutek nieopatrznych słów Julka zostaje aresztowany. "Szajka" uznaje Julka za zdrajcę. Chłopak nie może się z tym pogodzić. Tymczasem wieczorem Tolek zjawia się w domu Julka. Potrzebuje pomocy. Musi gdzieś bezpiecznie przenocować. Julek znajduje mu kryjówkę. 10:20 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - PAUL TREMO. OBIADY CZWARTKOWE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 11:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BAWARIA - WŚRÓD GÓR I JEZIOR (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Bawaria. 12:10 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 3 LODOWIEC ALETSCHGLETSCHER (UNTAMED SWITZERLAND 03. THE GREAT ALETSCH GLACIER / WILDE SCHWEIZ 03. ALETSCHGLETSCHER) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku trzecim - Aletschgletscher. Grosser Aletschgletscher, największy lodowiec Alp leży w Alpach Berneńskich, w kantonie Valais w Szwajcarii. Aletsch ma długość 23, 6 km (2002 r.), zajmuje powierzchnię 117, 6 km² i składa się z ok. 27 mld ton lodu. U schyłku małej epoki lodowej w roku 1850 lodowiec miał długość 27 km. Lodowiec jest objęty rezerwatem znajdującym się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, razem ze szczytami Bietschhorn i Jungfrau. 13:15 WOJOWNICY CZASU - ZA KRÓLA SASA, CZYLI ŚWIAT ZAPOMNIANY ODC. 92 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. Gdzieś między wiktorią króla Sobieskiego pod Wiedniem, a czasami króla Stasia i Konstytucji 3 maja zapanowała w naszym kraju epoka, o której chcielibyśmy zapomnieć. Choć na tronie zasiadali królowie z saskiej dynastii Wettynów, przez 66 lat rządów nie zrobili dla swoich poddanych dostatecznie wiele, byśmy dziś zachowali ich we wdzięcznej pamięci, skoro zostało po nich państwo zdegradowane do roli przyczółków interesów mocarstw ościennych... 14:00 JAMES BOND - POZDROWIENIA Z MOSKWY (FROM RUSSIA WITH LOVE) Film sensacyjny, 110 min, Wielka Brytania, 1963 Reżyseria: Terence Young Aktorzy: Sean Connery, Daniela Bianchi, Lenya Lotte Drugi, po "Doktorze No", film z serii o przygodach brytyjskiego superagenta Jamesa Bonda. Angielskim widzom podobał się tak bardzo, że w 1963 r. pobił tam wszelkie rekordy kasowe. Rok później ten sukces komercyjny powtórzył na Wyspach "Goldfinger" - kolejny film o agencie 007. Tym razem James Bond wyrusza z misją do Stambułu, by z tamtejszej ambasady radzieckiej wykraść urządzenie dekodujące tajne meldunki. Wprawdzie wywiad brytyjski podejrzewa, że Rosjanie szykują pułapkę, lecz doniosłość misji sprawia, że decyduje się podjąć ryzyko. Na miejscu okazuje się, że pomyślne wykonanie zadania zależy od pomocy pięknej rosyjskiej agentki Tatiany Romanowej. Bond jest przekonany, że dziewczyna pracuje dla zachodnich służb specjalnych, w rzeczywistości jest ona posłuszną wykonawczynią rozkazów KGB. Natomiast ani agent 007, ani piękna agentka nie przypuszczają, że faktyczną zdrajczynią jest bezpośrednia zwierzchniczka Tatiany w KGB, Rosa Klebb. Pracuje ona bowiem dla międzynarodowej organizacji przestępczej o nazwie Spectra. Pod pozorem współpracy członkowie Spectry manipulują radzieckimi i brytyjskimi służbami specjalnymi, szykując zamach na Bonda. Śmiertelne niebezpieczeństwo zawisa też nad Tatianą. Urodzony w Chinach angielski reżyser Terence Young był reżyserem trzech spośród czterech pierwszych filmów o superagencie 007 ("Doktor No", "Pozdrowienia z Moskwy" i w 1965 r. "Piorun kulisty"). Z branżą filmową Young zetknął się w połowie lat 30. , próbując sił jako scenarzysta. Za kamerą zadebiutował dopiero w 1948 r. filmem "One Night With You". Potem nakręcił jeszcze wiele niczym się nie wyróżniających filmów akcji, zanim w 1962 r. powierzono mu reżyserię pierwszego "bonda". Film przyniósł mu sławę i zapoczątkował dobrą passę, bowiem właśnie w latach 60. i na początku lat 70. powstały najlepsze dzieła tego twórcy, m.in. frywolna komedia "Miłosne przygody Moll Flanders", thriller "Doczekać zmroku", historyczny romans "Mayerling", western "Samuraj i kowboje", dramaty sensacyjne "Joe Valachi" i "Człowiek klanu". 15:50 POLSKIE 100 LAT - NIEMIECKA POLITYKA OKUPACYJNA NA ZIEMIACH POLSKICH Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Muzyka: Michał Lorenc Tereny przyłączone do III Rzeszy miały być forsownie germanizowane, a proces ten zakończyć się miał w ciągu 10 lat całkowitym zatarciem polskości. Ludność polska miała być usunięta, a jej miejsce mieli zająć koloniści niemieccy. Generalną Gubernię traktowano jako obszar zamieszkiwany głownie przez Polaków, których chciano przekształcić w masę niewykwalifikowanych robotników pozbawionych tożsamości narodowej i kulturowej, utrzymywanych na możliwie niskim poziomie materialnym oraz w bezwzględnym posłuszeństwie wobec niemieckich panów. Od pierwszych dni okupacji polityka niemiecka wobec społeczeństwa polskiego miała niezwykle represyjny charakter, była realizowana zgodnie z deklaracją Heinricha Himmlera, jednego z czołowych nazistów, który oświadczył, że zagłada Polaków jest podstawowym obowiązkiem narodu niemieckiego, a Polacy zostaną starci z powierzchni ziemi. W ramach tzw. akcji Inteligencja (Intelligenzaktion) prowadzonej między wrześniem 1939 a wiosną 1940 okupanci niemieccy zamordowali co najmniej 100.000 osób. Z tej liczby blisko 50.000 przedstawicieli polskiej warstwy przywódczej zamordowano na miejscu, a resztę zesłano do obozów koncentracyjnych. Już na wiosnę 1940 roku powstał pierwszy obóz koncentracyjny Auschwitz, potem powstawały następne. W Auschwitz - Birkenau zamordowano nie mniej niż 1, 1 miliona osób, w większości Żydów, a oprócz nich 75 tysięcy Polaków, kilkanaście tysięcy żołnierzy rosyjskich, 20 tysięcy Romów. Symbolami niemieckich rządów okupacyjnych były więzienia: Pawiak, areszt w siedzibie gestapo w alei Szucha w Warszawie oraz Montelupich w Krakowie i Zamek w Lublinie. Przeszły przez nie dziesiątki tysięcy Polaków. Podczas przesłuchań większość z nich torturowano bez względu na wiek i płeć. 16:25 NA SZLAKU "SPOTKAŃ Z HISTORIĄ" Reportaż, 25 min, Polska, 2024 Scenariusz: Magdalena Kołodziejczyk Reportaż z festiwalu, w którym obok przedstawionych w tle wydarzeń kulturalnych towarzyszących temu wydarzeniu, skupimy się na filmach konkursowych, których w tym roku do konkursu zakwalifikowało się czternaście. Będzie to okazja do rozmów z twórcami filmów biorących udział w konkursie na temat kondycji współczesnego kina historycznego. Jakie tematy są obecnie najchętniej poruszane przez twórców, jakie techniki realizacyjne i metody są dziś używane w celu zaciekawienia i zatrzymania uwagi widzów? Czy tematyka historyczna jest łatwym czy trudnym punktem wyjścia do tworzenia filmowego dokumentu? Przytoczymy fragmenty filmów konkursowych, porozmawiamy z twórcami o tym co w ich obrazach najważniejsze, najbardziej poruszające czy najciekawsze. 16:55 HISTORIA BRONI - ŚMIERCIONOŚNE WYNALAZKI. ODC. 9/10 (HISTORY OF WEAPONS) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 18:00 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 4/7 - STATEK NADZIEI Serial sensacyjny, wojenny, 55 min, Polska, 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Scenariusz: Marek Bahdaj Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Stefan Friedman, Krystyna Feldman, Ewa Sałacka, Marek Obertyn, Jan Piechociński, Witold Skaruch, Edward Rączkowski, Edward Skarga, Halina Wyrodek Wzrastające nastroje profaszystowskie powodują masową ucieczkę Żydów z Gdańska. Profesor Zimmermann, specjalista od fal radiowych, również planuje wyjechać z miasta, ale faszyści nie chcą go wypuścić. Sprawą Żyda interesuje się tajemnicza agentka Sonia, która do pomocy angażuje Bednarskiego. Wkrótce dostają wiadomość, że Zimmermann znajduje się na statku "Stella", którym niejaki Fritz Herrmann przewozi Żydów z Gdańska do Szwecji. Niestety, najgorsze obawy Bednarskiego sprawdzają się. Okazuje się, że zorganizowana szajka rabuje bagaże i kosztowności. Podczas rejsu "przewoźnicy" pozbywają się ograbionych pasażerów, wyrzucając ich za burtę. Bednarski zaciąga się na statek przyjmując pracę stewarda. Sonia z kolei podaje się Żydówkę, która pragnie uciec do Szwecji. Kiedy oboje są już na pokładzie "Stelli", udaje im się nawiązać kontakt z Zimmermannem. Ratują życie jemu i innym pasażerom. Dla gestapo preparują dowody, świadczące o tym, że Fritz Herrmann jest agentem polskiego wywiadu. 19:05 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /1/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Połączenie koła i drogi jest prawdopodobnie największym osiągnięciem inżynieryjnym wszech czasów. Pierwsze znalezione przez archeologów koło ma ponad 5000 lat. Dziś nasza planeta niemal żyje dźwiękiem kół na asfalcie z liczbą 1, 2 miliarda pojazdów pokonujących miliony kilometrów dróg przecinających wszystkie kontynenty. Droga była niezwykle ważnym elementem rozwoju ludzkości i jest uważana za jeden z triumfów starożytnej inżynierii, umożliwiających ludziom swobodę poruszania się. Pierwszy odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 20:00 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 2/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę czterech nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek drugi opowiada o okresie stalinowskim oraz o roli, jaką odegrał w nim Ławrientij Beria. 21:00 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 11/18 - HASŁO Serial TVP, 55 min, Polska, 1968 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Leszek Herdegen, Lidia Korsakówna, Eliasz Kuziemski, Andrzej Polkowski, Leonard Pietraszak, Edward Lubaszenko, Zdzisław Kuźniar Kloss wyrusza do Normandii. Na miejscu ma z nim nawiązać kontakt francuski partyzant, Hubert. Wskutek niefortunnego zbiegu okoliczności w oznaczonym dniu przybywa do miasta inny oficer niemiecki i Hubert jemu zdradza hasło: "W Paryżu najlepsze kasztany są na placu Pigalle". Aresztowany partyzant umiera w więziennym szpitalu. Porucznik von Vormann domyśla się jednak, że z miejscowym ruchem oporu współpracuje inny oficer niemiecki. Na hasło prawidłowym odzewem reaguje Kloss. Von Vormann zaczyna go szantażować, m. in. żąda pieniędzy na odrestaurowanie rodowych włości. Kloss zwodzi go, a jednocześnie naprowadza majora Ehlerta na trop Vormanna jako agenta. Przygotowuje także akcję odbicia jeńców z niemieckiego więzienia. 22:05 MARIA CURIE - ODC. 1/3 (MARIA CURIE UNE FEMME HONORABLE) Serial biograficzny, 81 min, Francja/Polska, 1991 Autor: Francoise Giroud Reżyseria: Michel Boisrond Scenariusz: Francoise Giroud Zdjęcia: Witold Adamek Aktorzy: Marie Christine Barrault, Jean - Luc Moreau, Roger Van Hool, Wanda Neumann, Andrzej Szczepkowski, Monika Scatti, Luigi Diberti, Aleksander Bardini, Piotr Machalica, Mirosława Marcheluk, Maria Czubasiewicz, Joanna Jędryka, Krzysztof Kołbasiuk, Jerzy Kryszak Wykonawcy: Tadeusz Karolak Nagrodzona Złotą Nimfą dla najlepszego serialu i Srebrną Nimfą za rolę żeńską dla Marie - Christine Barrault na Festiwalu Filmowym w Monte Carlo w 1991 r. adaptacja książki Francoise Giroud o jednej z najsłynniejszych i najwybitniejszych kobiet XX w. Maria Skłodowska - Curie, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla, nie tylko zrewolucjonizowała naukę, ale także wywarła istotny wpływ na zmianę obyczajów, torując kobietom drogę do działalności naukowej. Była pierwszą kobietą, która otrzymała tytuł profesora i prowadziła wykłady w katedrze fizyki na Sorbonie, jako pierwsza kobieta w historii została też przyjęta do Akademii Francuskiej, a za swoje zasługi została pochowana w Panteonie. Przy tym wszystkim była kobietą skromną i szlachetną, oddaną mężowi i córkom. Młodziutka Maria Skłodowska, panna z szanowanej, ale niezbyt zamożnej rodziny, pracuje jako guwernantka w majątku szlacheckim. Rodzice zakochanego w niej panicza nie wyrażają jednak zgody na małżeństwo syna z dziewczyną niższego stanu. Odrzucona Maria przenosi się do Warszawy, a trzy lata później, korzystając z zaproszenia siostry Broni, która skończyła studia medyczne w Paryżu i tam wyszła za mąż, udaje się do Francji. Zapisuje się na wydział fizyki na Sorbonie, później także na wydział matematyczny. Po następnych trzech latach 27 - letnia panna Skłodowska może się już pochwalić dwoma dyplomami. Na przyjęciu u prof. Kowalskiego Maria poznaje Piotra Curie, młodego francuskiego nauczyciela fizyki i chemii, człowieka prawego, lecz nieśmiałego i roztargnionego, bez tytułu naukowego, mającego za to żywy umysł i ogromny szacunek dla nauki. Młodzi od razu przypadają sobie do gustu i w 1895 r. biorą ślub. Na świat przychodzi ich córka, Irenka. Maria marzy o własnym laboratorium, gdzie mogłaby prowadzić badania nad zjawiskiem, które określiła mianem radioaktywności. Przypisuje je istnieniu nowego pierwiastka, który proponuje nazwać radem. Jego uzyskanie w czystej postaci okazuje się jednak katorżniczą pracą. Zainteresowany wynikami badań żony Piotr włącza się do jej pracy. Złe warunki w zimnym, wilgotnym laboratorium, brak pieniędzy, złe samopoczucie wywołane napromieniowaniem obojga sprawiają, że po kilku miesiącach Piotr jest gotów się poddać i przyjąć propozycję objęcia katedrę fizyki w Genewie. Zostaje jednak w Paryżu ze względu na żonę. Dostaje pracę na Sorbonie, Maria zaś w Ecole Normale. Po dwóch latach pracy, w 1903 r. , udaje im się wreszcie wyodrębnić czysty rad i określić jego właściwości. Maria, będąca drugi raz w ciąży, traci dziecko wskutek poronienia. W tym samym czasie małżonkowie otrzymują wiadomość o przyznaniu im, wespół z Henrim Becquerelem, Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. 23:40 KTO ZABIŁ SEKRETARZA GENERALNEGO ONZ? (COLD CASE HAMMARSKJÖLD) Film dokumentalny, 118 min, Norwegia/Szwecja/Belgia, 2018 Reżyseria: Mads Brügger W 1961 roku w tajemniczych okolicznościach w Rodezji Północnej (dziś Zambia) rozbił się samolot sekretarza generalnego ONZ Daga Hammarskjölda. W katastrofie nikt nie przeżył. Hammarskjöld leciał na negocjacje w sprawie zawieszenia broni pomiędzy siłami ONZ a oddziałami z separatystycznego stanu Katanga. Był równie popularny co kontrowersyjny, bo wierzył, że może zaprowadzić pokój w Afryce, oddając kontynent Afrykanom. Okoliczności katastrofy lotniczej nie były jasne. Powszechnie wiadomo, że Hammarskjöld był wówczas zwolennikiem niepodległości Konga wbrew woli europejskich firm górniczych i innych potężnych podmiotów, a katastrofa była zamachem. Kto chciał zabić Hammarskjölda i czy prawdę można dziś ujawnić? Ponad pół wieku od tego zdarzenia znany duński dziennikarz, filmowiec i prowokator postanawia zgłębić ten temat. We współpracy z prywatnym detektywem oraz grupą zakonspirowanych współpracowników podążają krętą ścieżką wskazówek i wątków, które okazują się coraz bardziej skomplikowane. A kiedy odkrywa kluczową dla katastrofy tajemnicę, która może wstrząsnąć całym światem, okazuje się, że czasami absurd i ironia są narzędziami potrzebnymi do stawienia czoła temu, co naprawdę wydaje się złowrogie. 01:55 SZEROKIE TORY. KATYŃ Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Technologia tej zbrodni opracowana była w najmniejszych szczegółach. Strzał zawsze w tył głowy i zawsze z bliska, żeby nie marnować kul. Kaci, którzy wykonywali egzekucję, żalili się, że byli tak przesiąknięci zapachem krwi, że nawet psy od nich uciekały. O tych i o innych szczegółach mordu opowie bohaterka reportażu - wicedyrektor Muzeum Katyńskiego, która dokumentuje wspomnienia osób mieszkających w okolicach lasu katyńskiego. W programie znajdą się pełne emocji i barwne wspomnienia o szczegółach i okolicznościach zbrodni, a także o tym, w jaki sposób i dlaczego skrywano prawdę.