TVP Dokument Środa, 18.09.2024 05:50 DZIKA POLSKA - GDY NAŁOŻĘ POROŻE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Jesienny las jest areną godów jeleniowatych. Nadszedł wrzesień, a wraz z nim jedno z najpiękniejszych zjawisk w polskiej przyrodzie - rykowisko. To szczególny okres nie tylko dla jeleni, ale także dla miłośnika przyrody. Czas, który bardzo mocno zapada w pamięć. I właśnie ten moment z życia jeleni pokazany jest w tym odcinku. Rykowisko jeleni uznawane jest za jeden z najwspanialszych akordów jesiennych puszcz i lasów. Samce zaczynają swój wyjątkowo głośny koncert tuż przed zachodem słońca, a kończą o świcie. Najsilniejsze byki gromadzą wokół siebie stada łań, a następnie bronią je przed zakusami innych byków. Jeśli dojdzie do spotkania dwóch równorzędnych samców, często kończy się ono zaciekłą walką. 06:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 49 BAŚŃ O WODZIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przemierza Polskę wzdłuż i wszerz, aby dowiedzieć się, w jaki sposób dawniej pozyskiwano czystą wodę i jak transportowano ją do mieszkańców. Zastanawia się również, czy woda w dawnych czasach była lepszej jakości niż ta współczesna. Zabiera również widzów do niedostępnych miejsc, w których uzdatnia się życiodajny płyn, przy użyciu metod sprzed setek lat. 07:00 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 2. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie są po ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 07:55 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 2 WYZWANIA WIOSNY (WALES: LAND OF THE WILD EP 2. THE TRIALS OF SPRING) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 2 - "Wyzwania wiosny". Późna wiosna. Słońce wreszcie zaczęło ogrzewać ziemię. W Walii to najpiękniejsza pora roku. Cały kraj wprost wybucha nowym życiem. Dla zwierząt powinien to być początek radosnych dni, ale rosnące potomstwo będzie się domagać coraz więcej pokarmu i drapieżniki wyruszą na żer. Dla wielu zwierząt będzie to najważniejszy czas w roku. U zachodniego brzegu Pembrokeshire leżą wyspy Skomer i Skokholm. Na Skokholmie wiosna okryła ziemię kobiercem różowych zawciągów i białych lepnic. W tej porze roku w wodach wokół Skokholmu roi się wprost od małych ryb. Górskie potoki Walii zasilają największe brytyjskie rzeki. 08:50 DZIEŃ Z ŻYCIA ZIEMI - ODC. 2 ZACHÓD (A DAY IN THE LIFE OF EARTH) Serial dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Matthew Dyas Dwuczęściowa seria dokumentalna. Jeśli zakładasz, że Ziemia potrzebuje milionów lat, aby się zmienić, czeka cię niespodzianka. Ten film przedstawia najnowsze badania naukowe, które pokazują, jak bardzo nasza planeta może się zmienić w ciągu jednego dnia. Co minutę tworzone jest nowe terytorium; co godzinę z kosmosu przybywają tony skał; zanim pójdziesz spać, chmura pyłu znad Sahary zapłodni Amazonkę. Podczas gdy to wszystko się działo, biegun północny przesunął się o prawie 150 metrów. Każdego dnia budzisz się na zupełnie innej planecie. Odc. 2. Zachód. Nie ma dnia, żeby w życiu na Ziemi nie zachodziły jakieś zmiany. A na ich obserwację nie ma miejsca lepszego niż tam, gdzie geologia styka się z biologią; w procesie erozji. Z sekundy na sekundę i dzień w dzień. Minerały i składniki odżywcze krążą po świecie z prądem rzek. Zooplankton odżywia się nocą. Zjada tyle, ile sam waży. W jeden dzień podwaja swoją masę. Zmiany zachodzą pod naszymi nogami, jak również na niebie. 09:50 NAJPIĘKNIEJSZE PARKI EUROPY - ODC. 2 OGRÓD ANGIELSKI W MONACHIUM (PARK LIFE EP. 2 MUNICH: ENGLISCHER GARTEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Sebastian Kentner Seria dokumentalna (5 części) o najpiękniejszych parkach w Europie, w miastach, gdzie stanowią miejsce wytchnienia i oazę spokoju mieszkańców. Są również ekosystemem dla tysięcy roślin i zwierząt. Odc. 2 - "Ogród Angielski w Monachium". Dziś ruszamy do Monachium, by zwiedzić Ogród Angielski. Spotkamy tam miejskich surferów, latem obejrzymy spektakl teatralny pod gołym niebem, a zimą wypijemy domowe grzane wino. Park rozciąga się jak okiem sięgnąć wzdłuż rzeki Izary. Ma powierzchnię blisko czterech kilometrów kwadratowych i należy do największych na świecie. W Monachium jest wiosna. To dobry czas na początek naszej podróży przez cztery pory roku. Ogród Angielski, otwarty w roku 1792, był pierwszym parkiem publicznym w Europie. Układ parku był zgodny z angielską koncepcją ogrodu krajobrazowego, stąd nazwa Englischer Garten - Ogród Angielski. Park w Monachium i inne duże parki miejskie zaspokajają tęsknotę za naturą i beztroską. 10:45 GDAŃSZCZANIE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jan Lindner Historia przedwojennego Gdańska i losy mieszkańców miasta przed i po wybuchu II wojny światowej. Stosunki niemiecko - polskie w Gdańsku przed wojną i na początku II wojny światowej. Wypowiedzi świadków tamtych wydarzeń, ilustrowane archiwalnymi materiałami ikonograficznymi i filmowymi. Wolne Miasto Gdańsk zostało utworzone 15 listopada 1920 roku, w następstwie postanowień traktatu wersalskiego, pod ochroną Ligi Narodów. Ilościowo przeważała wtedy ludność niemiecka, a Polacy stanowili od 3 do 15% obywateli. W 1933 roku, po dojściu do władzy narodowych socjalistów i utworzeniu III Rzeszy, rozpoczęły się prowokacje antypolskie oraz prześladowania polskich działaczy i organizacji przez miejscowych Niemców. W 1938 roku realną władzę w Wolnym Mieście Gdańsku przejęła NSDAP, co nasiliło hitleryzację miasta. 1 września 1939 Niemcy rozpoczęły agresję na Polskę atakiem na składnicę wojskową na Westerplatte i Pocztę Polską w Gdańsku. W filmie wykorzystano materiały archiwalne z okresu międzywojennego, z okresu II wojny światowej i czasów powojennych. 11:20 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 2 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W drugim odcinku trzeciej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo", prowadzący - Stefan Tompson zabierze widzów w niezwykłą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po litewskich Jaszunach i Rzeczpospolitej Pawłowskiej. Poznamy historię Michała Balińskiego, publicysty, działacza oświatowego i członka Towarzystwa Szubrawców. Prowadzący zaprowadzi nas do pałacu, który Michał Baliński pobudował w Jaszunach i przybliży historię tego rodu. Przypomni również historię buntu Żeligowskiego z 1920 roku, którego żołnierze stoczyli w Jaszunach, nad rzeką Mereczaną dwugodzinną potyczkę. Stefan Tompson opowie również fascynującą historię księdza Pawła Brzostowskiego, który w drugiej połowie XVIII wieku utworzył niezależną, Rzeczpospolitą Pawłowską, która posiadała własną konstytucję, walutę czy umundurowane wojsko. 11:55 FILARY CZASU - ODC. 9 DOLINA RZEKI DUERO - UKRYTE SKARBY (LOS PILARES DEL TIEMPO EP. 09_DUERO) Serial dokumentalny, 56 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Leonor Martn, Antonio Lopez Pulido, Lidia San Jos, Aitor Antepara Zuza Serial dokumentalny (10 odcinków), który dosłownie prześwietla najbardziej imponujące zabytki w Hiszpanii, aby pokazać je jak nigdy dotąd. Cykl, który pozwala zrozumieć architekturę i przeznaczenie budynków na przestrzeni dziejów. Każdy odcinek to podróż na historyczne lub architektoniczne szlaki. Odc. 9 - "Dolina rzeki Duero - ukryte skarby". Brzegi rzeki Duero od niepamiętnych czasów skrywały niezwykłe skarby. Wyznaczały granicę między królestwami chrześcijańskimi i muzułmańskimi. Zwiedzimy tysiącletnie zabytki, w których odkryjemy wiele mało znanych ciekawostek. Budowano tu świątynie z wyraźnymi architektonicznymi wpływami islamu. Zwiedzimy zamki i średniowieczne budowle. Wejdziemy do wielokrotnie obleganych twierdz. Poznamy miejsca, w których więzione były znane postacie. Rozpoczynamy tu, nad brzegiem Duero. 13:00 CHIRURDZY - OKULISTYKA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Alicja Chmielewska, Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz W ostatnim odcinku serialu dokumentalnego "Chirurdzy" widzowie poznają historię życia kierowniczki Oddziału Okulistyki PIM MSWiA - dr n. med. Joanny Sempińskiej - Szewczyk. Choć wiele codziennych zadań pani doktor jest związanych z pracą w gabinecie, jej prawdziwą pasją są zabiegi chirurgiczne. Jak sama o sobie mówi, jest od nich uzależniona. Ogromna wrażliwość i spokój jakimi odznacza się doktor Sempińska - Szewczyk sprawiają, że jej pacjenci oraz współpracownicy czują się przy niej komfortowo i bezpiecznie. Pasja to zresztą cecha, której poszukuje u swoich współpracowników. Praca zawodowa to jednak nie jedyne zainteresowanie bohaterki. W wolnym czasie pani doktor lubi malować i rysować. Jakie inne zainteresowania i marzenia posiada dr Sempińska - Szewczyk? Czy każda operacja daje szansę na przywrócenie pełni wzroku? Czy pracując intensywnie znajduje czas dla bliskich? 13:50 MALUCHY - ODC. 1 POCZĄTKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP1 THE BEGINNING) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2016 Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 1 - "Początki". We Francji urodzą się trzy maluchy - a każde wiąże swój los z człowiekiem. Będziemy im towarzyszyć od urodzenia do pierwszego życiowego wyzwania. Oto ich historia. Gospodarzem jest Jean - Francois, który wychowywał się z końmi. Był synem farmera i mieszkał na wsi, pilnując stada koni rasy Camargue. Dziś opiekuje się swoim ogierem i dwiema źrebnymi klaczami. Dwa źrebaki, które się wkrótce urodzą, dołączą do stada 16 koni w różnym wieku, które Jean - Francois szkoli do końskich pokazów. Maluchy wkrótce pojawią się na świecie, ale która z dwóch klaczy oźrebi się pierwsza? 14:50 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 3 NA GORĄCO (WALES: LAND OF THE WILD EP. 3 THE HEAT IS ON) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 3 - "Na gorąco". Nastał czerwiec. Temperatura stale rośnie. W Walii zaczyna się być może najgorętsze i najsuchsze lato w tym pokoleniu. Cały kraj praży się na słońcu. To powinien być czas szczodrobliwości przyrody, ale walijską faunę czeka ciężka przeprawa. W tym czasie skrajności mniejsze i mniej pospolite gatunki mają okazję zabłysnąć. Północna Walia. Na plaży Gronant, o rzut kamieniem od Prestatyn, szukają orzeźwienia wymęczeni skwarem urlopowicze. Są tu również goście, którzy przybyli z odleglejszych terenów. Rybitwy białoczelne. Przyleciały tu aż z zachodniej Afryki - na lęgi. Linia brzegowa Walii charakteryzuje się pięknem i zróżnicowaniem. To jedyny na świecie kraj, w którym nadmorska droga ciągnie się przez całą jego długość. I znaleźć tu można niezwykłe bogaty świat zwierząt. 15:50 ZABIĆ CZY LECZYĆ - SEKRETY JADU (KILL OR CURE: THE STORY OF VENOM) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Poznamy naukowców, którzy zajmują się pracą nad nowymi lekami z jadu śmiercionośnych stworzeń. Australia jest domem dla jednych z najbardziej jadowitych zwierząt na świecie. Niektóre są tak śmiercionośne, że mogą zabić człowieka w ciągu kilku minut. Ale w jadzie mogą być też ukryte leki przyszłości. Uczeni sądzą, że drzemie w nim potencjał do zupełnie nowych terapii i medykamentów, które mogą ratować życie. Jad składa się ze złożonych cząsteczek, które ewoluowały przez tysiąclecia, aby atakować określoną zdobycz. Niektóre skupiają się na układzie nerwowym, inne atakują tkankę lub układ krążenia. Z tego powodu jad może oferować szerokie zastosowania medyczne od ochrony serca i mózgu po potencjalne leczenie stwardnienia rozsianego i epilepsji. W tym filmie poznamy naukowców, którzy przewodzą światu w tej rewolucyjnej, nowoczesnej medycynie i stają twarzą w twarz z pająkami, wężami i meduzami. 17:00 NAJPIĘKNIEJSZE PARKI EUROPY - ODC. 3 TUILERIES I OGRÓD LUKSEMBURSKI W PARYŻU (PARK LIFE EP. 3 PARIS: TUILERIES & JARDIN DU LUXEMBOURG) Cykl dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Sebastian Kentner Seria dokumentalna o najpiękniejszych parkach w Europie, w miastach, gdzie stanowią miejsce wytchnienia i oazę spokoju mieszkańców. Są również ekosystemem dla tysięcy roślin i zwierząt. Odc. 3 - "Tuileries i Ogród Luksemburski w Paryżu". 17:55 FILARY CZASU - ODC. 10 PAŁACE - SYMBOLE WŁADZY (LOS PILARES DEL TIEMPO EP. 10_PALACIOS) Serial dokumentalny, 57 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Leonor Martn, Antonio Lopez Pulido, Lidia San Jos, Aitor Antepara Zuza Serial dokumentalny (10 odcinków), który dosłownie prześwietla najbardziej imponujące zabytki w Hiszpanii, aby pokazać je jak nigdy dotąd. Cykl, który pozwala zrozumieć architekturę i przeznaczenie budynków na przestrzeni dziejów. Każdy odcinek to podróż na historyczne lub architektoniczne szlaki. Odc. 10 - "Pałace - symbole władzy". Wieki temu pojazd wojskowy stał się symbolem władzy. By ją zademonstrować, trzeba było myśleć z rozmachem. Imponujące pałace są tego dobitnym przykładem. Przez wieki oznajmiały one sąsiednim królestwom, kto rządzi okolicznymi ziemiami. Rządzący królowie i rządzeni poddani. Twórcy cyklu odwiedzają trzy imponujące symbole władzy w Hiszpanii. Pomniki, które były świadkami doniosłych wydarzeń. Od sali królewskiej w Santa Mara del Naranco po Alczar w Segowii i Pałac Królewski w Madrycie. W IX - tym wieku król Asturii Ramiro I - szy postanowił zbudować kompleks pałacowy na górze Naranco w pobliżu Oviedo. Powstały koszary, łaźnie i budynek, który stanowił wówczas swoistą rewolucję architektoniczną. Architektura jako symbol dominacji pozostawiła fascynujące dziedzictwo. Za jedną z najbardziej ambitnych konstrukcji w Hiszpanii uchodzi Alczar w Segowii, odzwierciedlenie średniowiecznego splendoru i jeden z najbardziej ikonicznych pałaców na świecie. 19:00 MARIANNA KRÓLOWA KOTLINY 48 min, Polska, 2010 Reżyseria: Marcin Bradke, Maciej Kieres Scenariusz: Maricin Bradke, Maciej Kieres "Marianna, królowa Kotliny". Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi o życiu i działalności królewny Marianny Orańskiej w Kotlinie Kłodzkiej i na Śląsku. 20:10 TRUCIZNY PUTINA - ODC. 3 WOJNA (POISON (S) 3. LA GUERRE) Cykl dokumentalny, 56 min, Francja, 2023 Reżyseria: Jennifer Deschamps Odc. 3. Od dwudziestu lat przypadki otruć kierują podejrzenia na Putina i Kreml. Rosjanie uczynili z trucizny strategiczną broń. Każda z tych afer jest jak próba sił między Zachodem a Rosją. Wojna o wpływy i terytoria, bitwy finansowe i energetyczne. Każda afera związana z otruciem odkrywa kulisy rozgrywek, będących pokłosiem zimnej wojny, i objaśnia to, co dzieje się od chwili rozpoczęcia konfliktu Rosji z Ukrainą. Upływały lata, a Putin stawał się coraz bardziej zuchwały i bezkarny. Zabijał swoich wrogów, gdzie tylko chciał, nie ponosząc za to żadnej odpowiedzialności. Konflikt trwa. Nie widać jego końca. 21:25 FIORDY PEŁNE PLASTIKU (PLASTIC FJORDS / PLASTHAVET) Film dokumentalny, 59 min, Norwegia, 2022 Reżyseria: Jan Inge Skogheim Film dokumentalny o norweskich fiordach, które są bezpieczną przystanią dla natury, choć niestety nie do końca jest to prawdą. Plastikowe śmieci można znaleźć tu wszędzie. Dzieje się to w jednym z najbardziej odległych miejsc i zarazem w jednym z najbogatszych krajów na świecie. Norweskie fiordy są piękne, dopóki nie widzi się plastiku. Mogłoby się wydawać, że to zanieczyszczenie jest problemem dla obszarów zabudowanych lub krajów rozwijających się. Plastik przenika do łańcucha pokarmowego zwierząt i tak trafia do naszych ciał. Ponad 80% chemikaliów, które znajdujemy w plastiku, to chemikalia nam nieznane, nie mają nawet nazwy. Skąd możemy wiedzieć, że są one bezpieczne? Naukowcy odkryli, że toksyny w plastiku powodują gromadzenie się dodatkowego tłuszczu w komórkach tłuszczowych. Czy to może być czynnikiem globalnego kryzysu otyłości? I czy bakterie, które jedzą plastik, mogą pomóc nam posprzątać to, z czym sami sobie nie poradzimy? Musimy dbać o to, by plastik nie trafiał do środowiska naturalnego. Musimy sprzątać. Bo jeśli Norwegia, bogaty kraj z najnowocześniejszym systemem gospodarowania odpadami, jest zasypana plastikiem, to co z resztą świata? Musimy coś zrobić. Będzie trudno, ale trzeba zacząć działać już teraz! 22:40 WARSZAWSKIE DZIECI '44 Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2024 Reżyseria: Jolanta Kessler Scenariusz: Jolanta Kessler - Chojecka Zdjęcia: Andrzej Adamczak Film poświęcony pokoleniu, które w momencie wybuchu II wojny światowej jeszcze nie wyszło z dzieciństwa, dojrzewało w okresie okupacji, kształtowało swój charakter i patriotyzm, pomagało i walczyło na barykadach stolicy. Jeszcze żyją ostatni kombatanci, dawni małoletni powstańcy, którzy włączyli się do walki o swoje miasto. Podzielili też los żołnierzy Armii Krajowej po zakończeniu Powstania idąc do niewoli niemieckiej, która była dla polskiej młodzieży/dzieci szokującym doświadczeniem: poczynając od przeżyć w obozie przejściowym Lamsdorf/Łambinowice, po ciężką pracę (po pozbawieniu ich statusu jeńców wojennych) w różnych zakładach produkcyjnych Niemiec. Ich cierpienia w niewoli, głód, choroby i w wielu wypadkach śmierć, są stosunkowo mało znanym fragmentem naszej historii. Przed laty badania rozpoczął prof. Damian Tomczyk, dzisiaj temat ten czeka na młodych historyków. Inspiracją do filmu była ocalona przez ś. p. Jana Łompierza i jego kolegów kolekcja zdjęć chłopców - byłych powstańców warszawskich, wykonana przez czeskiego robotnika w okresie ich niewolniczej pracy w Brockwitz. Wspomnienia czterech kombatantów - dawnych młodocianych jeńców wojennych: Jana Łompierza, Andrzeja Łysakowskiego, Stanisława Woźniaka i Juliana Kulskiego, dają szansę poznania wyjątkowego pokolenia, które w dzieciństwie musiało chwycić za broń, a po przegranej walce doświadczyło niewoli, nienawiści i okrucieństwa niemieckiego. Film jest wyrazem hołdu dla najmłodszych żołnierzy powstania warszawskiego. 23:45 POLSCY. SERYJNI - ODC. 2 WŁADYSŁAW MAZURKIEWICZ Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Sebastian Lewiński, Andrzej Misaczek, Maciej Mroziewski, Tomasz Głowacki Aktorzy: Jan Nosal Wykonawcy: Przemysław Semczuk Kraków żyje tą sprawą na długo przed ujęciem niebezpiecznego przestępcy. Panuje powszechna psychoza. Podsycają ją gazety i - jak to najczęściej bywa - plotki urastające do rozmiarów opowieści o krwiożerczym i tajemniczym zabójcy. Ówczesna rodzima kryminalistyka nie zna seryjnych zabójców. Nie wytworzono jeszcze mechanizmów, które pozwalałyby na stworzenie znanego z dzisiejszych realiów portretu psychologicznego sprawcy. Śledztwo prowadzą początkowo funkcjonariusze krakowskiej milicji. Dopiero gdy do sprawy włączyli się śledczy z Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej, ustalono wiele nowych okoliczności, które obciążają Mazurkiewicza i pozwalają postawić go przed sądem. Okazuje się, że swój proceder zaczął jeszcze podczas wojny. Jako drobny handlarz, najczęściej zaprzyjaźniał się z niczego nieświadomymi kontrahentami, zwabiał ich w wymyślone przez siebie pułapki i bezlitośnie wykorzystywał, pozbawiając oszczędności, biżuterii oraz życia. Mazurkiewicz jest prototypem niebezpiecznego seryjnego zabójcy i jednocześnie czarującego, inteligentnego, podobającego się kobietom psychopaty. Jego krakowski proces zakończony uznaniem winy i wyrokiem śmierci był wydarzeniem medialnym, porównywanym do powojennych procesów zbrodniarzy hitlerowskich. Karę śmierci na Mazurkiewiczu wykonano w krakowskim więzieniu przy ulicy Montelupich. 00:40 DZIENNIK PISANY POD WULKANEM Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1995 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Andrzej Titkow Zdjęcia: Jacek Knopp Muzyka: Piotr Moss Wykonawcy: Gustaw Herling Grudziński Ten wulkan nie drzemał obojętnie, przytłaczając jedynie swą wyniosłą obecnością i zasłaniając słońce. Wstrząsany konwulsjami kipiał i wrzał, spopielając miliony współczesnych świadkowi wydarzeń. Filmowy esej Andrzeja Titkowa nie tylko przedstawia trudne, powikłane losy Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, jest także opowieścią o szaleństwach kończącego się właśnie stulecia. Oba wątki splatają się mocno ze sobą, bowiem spazmy historii odcisnęły się niezwykle wyraziście na biografii i dziele pisarza. Dlatego właśnie autor "Innego świata" jest szczególnie wiarygodnym świadkiem epoki, kronikarzem, przewodnikiem po jej splątanych ścieżkach. Relacji bohatera filmu, jego wspomnieniom i przemyśleniom towarzyszą przytaczane fragmenty jego prozy i dziennika, zaś bogaty materiał faktograficzny - archiwalia filmowe i fotograficzne przywołuje klimat wydarzeń sprzed lat, rozgrywających się wśród nostalgicznych, polskich krajobrazów, w słonecznych panoramach Neapolu i na śnieżnych równinach północnej Rosji. I pisarska biografia Gustawa Herlinga - Grudzińskiego, i historia - obie tak ściśle splecione ze sobą - posłużyły autorowi filmu za tworzywo do rozważań nad jeszcze jedną kwestią - obecności literatury w naszym dzisiejszym świecie, tak mocno zdominowanym przez audiowizualne środki przekazu. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NA POLSKICH DROGACH KU WOLNOŚCI" ODC. 303 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. W tym odcinku - opowieść o polskich drogach i szlakach, którymi polscy ochotnicy i żołnierze po przegranej wojnie 1939 roku przedostawali się do Francji. A także wizyta w Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych. 02:25 FAŁSZERZ Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2004 Reżyseria: Dariusz Dobrzyński Scenariusz: Dariusz Dobrzyński Zdjęcia: Adam Fręśko "W samych tylko Stanach Zjednoczonych znajduje się ponad 5000"corotów". Jednak według rzetelnych danych dostarczonych przez historyków sztuki Corot stworzył tylko 3000 dzieł". Powyższy tekst to cytat z książki F. Arnau pt. "Sztuka fałszerzy". Ta książka zainspirowała Dariusza Dobrzyńskiego do zrealizowania filmu "Fałszerz". Wiadomo powszechnie, że dzieła sztuki fałszowano już w czasach starożytnych. A jaka jest skala tego zjawiska współcześnie w Polsce? Czy łatwo jest sfałszować i sprzedać falsyfikat? Czy można zarabiać i żyć z fałszywych "Kossaków"? Gdzie leży granica ludzkiej naiwności? Bohater filmu żyje z fałszerstw. Jak sam mówi, podrabia obrazy tanie, bo podrabianie droższych mu się nie opłaca. Zbyt duże nakłady i ryzyko. Maluje więc taśmowo i postarza obrazy malarzy z "niższej półki". Na jednym podrobionym płótnie zarabia ok. 6 - 10 tys. złotych. Dla ekipy filmowej zrobił wyjątek i pod okiem kamery namalował i postarzał m.in. obrazy Olgi Boznańskiej, Wojciecha Kossaka. Niektóre z tych "dzieł" pozytywnie przeszły weryfikacje eksperta i uznane zostały za oryginały. Nie było też żadnych problemów ze sprzedażą tych falsyfikatów jako oryginałów w jednym z antykwariatów. 03:05 TEATR FORMATU POCZTÓWKI - TELEWIZYJNE POCZĄTKI KONRADA SWINARSKIEGO Film dokumentalny, 56 min, Polska, 1991 Scenariusz: Renata Czarnkowska, Krzysztof Domagalik Zdjęcia: Włodzimierz Precht Wykonawcy: Maciej Gudowski Program dokumentalny o współpracy Konrada Swinarskiego, wybitnego reżysera teatralnego z telewizją. Poprzez początki pracy artysty, jego współpracę z STS - em, ukazane są początki telewizji artystycznej. W programie wykorzystano fragmenty unikatowych programów telewizyjnych Swinarskiego.