TVP Dokument Sobota, 21.09.2024 05:35 DZIKA POLSKA - SZALEŃCY NATURY - ŚWIAT W ZIARNKU PIASKU Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem wyruszyliśmy nad Morze Bałtyckie. Będziemy razem z zespołem badaczy mórz i oceanów mówić o tym, jakie tajemnice kryją nasze nadmorskie plaże. Nie wszyscy bowiem wiedzą, że piasek na plaży kryje w sobie ogromne bogactwo życia. Niezwykle dobroczynną rolę dla przyrody odgrywają mikroorganizmy żyjące właśnie w plażowym piasku. W magiczny świat ziarenek piasku wprowadzą nas nasi goście: prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski, dr Lech Kotwicki, dr Józef Wiktor z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 52 POLSKIE CUDA NATURY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem rusza tropem niezwykłości, którymi Polskę obdarzyła matka natura. Zastanawia się, jaka jest historia takich miejsc jak Pustynia Błędowska, Puszcza Białowieska czy Łuk Mużakowa. Stara się ukazać ich naturalne piękno, ale także dotrzeć do procesów, dzięki którym powstały. 06:45 MALUCHY - ODC. 3 PIERWSZE KROCZKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP03: FIRST STEPS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Trzyczęściowy film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 3 - "Pierwsze kroczki". Po trudnym początku z kaczkami, Girouette uczy się komend do pracy z owcami. Do zawodów zostały tylko 2 miesiące. Girouette robi duże postępy. Jest bardzo miła i posłuszna. Przyjemnie i łatwo się z nią pracuje. Potrafi być spokojna i jednocześnie bardzo szybka. To prawdziwa przyjemność... Jak na swój wiek nauczyła się wielu komend i zmierzy się z doświadczonymi psami. 07:40 TYTANI ŚWIATA OWADÓW (TITANS) Film dokumentalny, 49 min, Kanada, 2020 Reżyseria: William Kraushaar Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny prezentuje wszechświat gigantycznych, ale mało znanych owadów. Owady pojawiły się na świecie ponad 400 milionów lat temu. Należą do nielicznych organizmów lądowych, które wciąż wyglądają jak ich prehistoryczni przodkowie. Jako pierwsze w pełni przystosowały się do życia na lądzie; odniosły wielki sukces ewolucyjny i dziś stanowią ponad połowę wszystkich znanych nam gatunków zwierząt. Z milionów opisanych gatunków owadów w Quebecu występuje ponad 25 tysięcy. Pośród nich prawdziwe olbrzymy! Mimikra, kanibalizm, zacięte walki i urzekające piękno wszystko to odkrywamy w świecie niepozornych zwierząt zamieszkujących nasze ogrody i parki. Zwykliśmy sądzić, że egzotyczne zwierzęta żyją z dala od nas, w głębokich lasach i dzikich krainach, a spotkać je mogą tylko żądni przygód śmiałkowie. Tymczasem naszych tytanów nie tak trudno dostrzec. Wystarczy wiedzieć, gdzie szukać. Wszystkie gatunki zaprezentowane w tym filmie występują na wyspie w Montrealu. Większość z nich można obserwować w łatwo dostępnych miejscach. Nie rzucając się w oczy, potrafią przystosować się do najbardziej nietypowych środowisk. Wykorzystują warunki, jakie stwarzamy im w miejskim otoczeniu, wydawałoby się tak nieprzyjaznym dla dzikich zwierząt. Wsłuchując się w dźwięki dochodzące spośród roślin, spoglądając na liście bądź gałązki, które jakby same się poruszały, mamy niebywałą możliwość poznać lepiej ten fascynujący świat. Owady są wśród nas, ukryte, ale bliskie. Pamiętajmy tylko, by obchodzić się z nimi ostrożnie! 08:40 WIELKIE WYZWANIE AUSTRALIJSKIEJ PSZCZOŁY MIODNEJ - CZEŚĆ 2. (THE GREAT BEE CHALLENGE) Cykl dokumentalny, 55 min, Australia, 2019 Reżyseria: Paul West W tym dwu częściowym filmie dokumentalnym poznamy lepiej życie pszczół, ich naturę oraz zagrożenia jakie doprowadzają do zmniejszenia się populacji tych zwierząt. Australijczycy współdzielą kraj z miliardami pięknych, pracowitych i delikatnych stworzeń. I bardzo chcą im pomóc. Okazuje się, że Australijczycy naprawdę interesują się pszczołami. Cztery rodziny będą rywalizować ze sobą, aby zbudować dobrze prosperujące ule, które wyprodukują pyszny miód. Miód od zwycięskiego zespołu zostanie użyty w popisowym daniu przez uznanego szefa kuchni Petera Gilmore'a z renomowanej restauracji Bennelong w Sydney Opera House. Zespoły początkujących pszczelarzy zagłębiają się w najnowszą naukę o komunikacji, mózgach i zachowaniu pszczół, ucząc się i napotykając na różnego rodzaju wyzwania. Film dostał wiele nagród na festiwalach filmowych. Część 2. Pszczoły. Ich zdrowie jest tak cenne, bo dzięki zapylaniu przyczyniają się do produkcji jednej trzeciej żywności. Nasi uczestnicy bardzo się starają i oczywiście pragną zwyciężyć. To już końcowy etap zawodów - będziemy śledzić postępy wszystkich ekip. Każdy zespół zaczął od jednego ula, ale dobierał drugi i trzeci, by mógł zebrać jak najwięcej miodu. O dziwo, na czele są pszczelarze miejscy. Tym na prowincji idzie znacznie wolniej. W mieście i na wsi pszczoły szukają cennego nektaru na dużych powierzchniach. Przeciętna robotnica w ciągu swojego życia pokonuje odległość około pięciuset kilometrów, by wyprodukować jedną dziesiątą łyżeczki miodu. Pszczoły są starożytne, adaptują się, są inteligentne i stanowią ważną część naszego świata. Może ten konkurs przyczyni się do wzrostu uznania dla tych niezwykłych stworzeń i dowiedzie, że Australia zarówno na wsi i w mieście zapewni im przyjazne środowisko. Zresztą, musimy wszyscy pokochać pszczoły. 09:45 NAJPIĘKNIEJSZE PARKI EUROPY - ODC. 5 OGRODY KRÓLEWSKIE W SZTOKHOLMIE (PARK LIFE EP. 5 STOCKHOLM: ROYAL NATIONAL CITY PARK) Cykl dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Sebastian Kentner Seria dokumentalna (5 części) o najpiękniejszych parkach w Europie, w miastach, gdzie stanowią miejsce wytchnienia i oazę spokoju mieszkańców. Są również ekosystemem dla tysięcy roślin i zwierząt. Odc. 5 - "Ogrody Królewskie w Sztokholmie". Docieramy dziś do królewskich ogrodów w Sztokholmie - ogromnej, otwartej przestrzeni w samym centrum miasta, która jest ucztą dla wszystkich zmysłów. Sztokholm, stolica Królestwa Szwecji. Wczesną wiosną skandynawska metropolia przeżywa pierwsze ciepłe, słoneczne dni roku. Przez stulecia pradawna osada Wikingów rozrosła się tak, że obecnie zajmuje czternaście wysp na jeziorze Melar. Po długiej, mroźnej zimie mieszkańcy Sztokholmu witają pierwsze nieśmiałe oznaki wiosny. Naszą podróż po Królewskim Miejskim Parku Narodowym, zaczynamy w samym sercu miasta, na półwyspie Djurgrden. Nazwa półwyspu oznacza "park rozrywki". Niegdyś były tu tereny łowieckie królów Szwecji. Odkąd otwarto je dla wszystkich, stały się prawdziwą miejską oazą. W Gröna Lund na południowym krańcu Djurgrden zaczyna się sezon. Wesołe miasteczko powstało w roku 1883 i jest najstarszym parkiem rozrywki w Szwecji. W odległości krótkiego spaceru znajduje się Skansen, najstarsze na świecie muzeum pod gołym niebem. To tu ożywa pięćset lat szwedzkiej historii. Oto miejsce jak z powieści Astrid Lindgren. Pięknie tu! 10:35 NA WYJEŹDZIE Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Barański Scenariusz: Andrzej Barański Muzyka: Janusz Hajdun W filmie pokazana jest sylwetka młodego chłopca zagubionego w wielkim mieście. 10:55 LUDOWA WIZJA KOSMOSU Film dokumentalny, 17 min, Polska, 1986 Reżyseria: Bolesław Pawica Scenariusz: Bolesław Pawica Zdjęcia: Jarosław Szoda Próba przedstawienia poglądów tzw. prostych ludzi na zjawiska dotyczące kosmosu. Pokutują dawne wierzenia, legendy, przepowiednie. Nie przekonują najnowsze osiągnięcia techniki, loty w przestrzeń. Kosmos pozostaje dla wielu ludzi pełną grozy tajemnicą, mogącą przynieść zagładę ludzkości. 11:20 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 5 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański Trzeci sezon cyklu dokumentalno - historycznego o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich i nie tylko, prowadzonego przez Stephana Thomsona, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane zostaną najciekawsze polskie posiadłości oraz zabytki i świadectwa kultury związane z polskością, usytuowane poza naszymi obecnymi granicami (w znacznej mierze wschodnią). Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te o których już dawno zapomniano. W piątym odcinku trzeciej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiej spuścizny na Litwie Kowieńskiej. Odwiedzimy nieduże, ale bardzo urokliwe miasteczko o dźwięcznej nazwie Syrutuszki, które położone jest na prawym brzegu rzeki Niewiaży. Poznamy długą historię tej miejscowości, która związana jest z Polską. W dalszej części programu odkrywać będziemy dzieje osiadłej tu od XVII wieku rodziny Syruciów. Stefan Tompson oprowadzi widzów i opowie historię urokliwego pałacu, będącego w przeszłości własnością tej rodziny. Dowiemy się, że Józef Kazimierz Syruć, był przodkiem Czesława Miłosza oraz poznamy inne ciekawy fakty związane z rodziną noblisty. 11:55 ODYSEJA NADZIEI - CZĘŚĆ. 2 (HELL OR HIGH SEAS EP. 2) Cykl dokumentalny, 47 min, USA, 2021 Reżyseria: Taylor Grieger, Stephen O’Shea Ta dwuczęściowa seria dokumentalna śledzi losy weterana Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych Taylora Griegera i pisarza Stephena O'Shei, którzy wyruszają, aby odbyć przygodę życia. Żeglują wokół Przylądka Horn, najbardziej zdradzieckich wód oceanicznych na świecie. Dokument jest poruszającym portretem weterana, który przeżywa własną bolesną podróż z zespołem stresu pourazowego, aby znaleźć lekarstwo dla siebie i utorować łatwiejszą ścieżkę dla weteranów powracających do życia w cywilu. Film przygodowy z głębokim, uniwersalnym przesłaniem o wytrwałości i nadziei. 12:50 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 10/10 HOUMT SOUK Magazyn, 22 min, Polska, 2023 Program lifestylowo podróżniczy, w którym prowadząca Edyta Herbuś pokazuje widzom piękno odwiedzanych miejsc. Podziwia malownicze krajobrazy, charakterystyczne rzemiosło, rozmawia z ludźmi o lokalnych tradycjach i obrzędach. Kosztuje regionalnych potraw, zwiedza najważniejsze zabytki, uczestniczy w lokalnych aktywnościach. Rozmawia o życiu i postrzeganiu kobiety w danym regionie. Uczy się lokalnych tańców i odnajduje w nich klucz do jego mieszkańców, ich historii, mentalności, kultury oraz obyczajów. Program ma charakter dokumentalny, co pozwoliło uchwycić prawdę życia w każdym z odwiedzanych krajów. Istotnym przesłaniem magazynu jest również piękno planety i jej ochrona. Arabskie souki to miejsca, które koniecznie trzeba zobaczyć podczas podróży po Afryce gwarne, kolorowe, pełne ciekawych lokalnych wyrobów. W Houmt Souk - stolicy tunezyjskiej wyspy Djerby Edyta Herbuś odwiedzi właśnie taki tunezyjski bazar, gdzie oprócz zrobienia zakupów, pozna też tunezyjskie zwyczaje ślubne. Ale Djerba to wyspa oferująca wiele atrakcji dla turystów. Ci, spragnieni sportowych wrażeń mogą tutaj podziwiać morskie widoki lecąc balonem czy szaleć na skuterze wodnym. Edyta Herbuś - Tańcząca ze światem zaprasza na tunezyjską Djerbę. 13:20 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 5 SEZON I - PĘKSOWY BRZYZEK Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Sebastian odwiedza miejsca, które należą do najważniejszych zabytków Zakopanego. Kościół p.w. Matki Bożej Częstochowskiej, zwany po prostu Starym Kościółkiem, powstał w połowie XIX w. i do dziś zachwyca swoim klimatem. Odwiedzając Stary Kościółek w Zakopanem, nie można ominąć cmentarza, który znajduje się tuż obok. Stary Cmentarz na Pęksowym Brzyzku, zwany Cmentarzem Zasłużonych. Nieodłącznym elementem architektury sakralnej są witraże, te najpiękniejsze podziwiać można w Kaplicy Na Jaszczurówce, która jest zdaniem Sebastiana - jednym z najpiękniejszych drewnianych kościołów w całym kraju. Gościem specjalnym w tym odcinku będzie Halina Opalińska, witrażystka. 13:50 SUPERSZYBKI SOKÓŁ WĘDROWNY (SUPER FAST FALCON / FALCON FORCE: WORLD'S FASTEST ANIMAL) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Simon Baxter Dokument o najszybszych ptakach na naszej planecie. Szybkość z jaką porusza się sokół w trakcie ataku na zwierzynę, zmierzył Ken Franklin w latach 90. Skoczył z ptakiem na dużej wysokości z samolotu i osiągnął prędkość 400 km/h. Uważa jednak, że mogłaby być ona jeszcze większa. Sokół wędrowny. Najszybsze zwierzę świata. Żyje na granicy fizycznych możliwości, jakby stawiał wyzwanie siłom natury. Potrafi rozwinąć prędkość trzy razy większą niż gepard, wytrzymać przeciążenie nawet do 18 G, dwa razy większe niż znoszą najlepsi piloci myśliwców. Może upolować ofiarę dwa razy większą od niego. Aby zrozumieć, w jaki sposób sokoły potrafią to osiągnąć, skonsultujemy się ze światowej klasy badaczami. Wykorzystując najnowszą technikę, poddamy te niezwykłe ptaki testowi. Prześledzimy losy młodej rodziny sokołów wędrownych w centrum Chicago. Sprawdzimy, czy ptak może stawić czoło olimpijskiemu mistrzowi narciarstwa. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czego potrzeba, by stać się najszybszym zwierzęciem świata. Sokoły wędrowne to ptaki drapieżne. Podobnie jak jastrzębie i sowy, mają ostre szpony i doskonały wzrok. Ale przewyższają je pod każdym względem. Polują na najbardziej nieuchwytne zwierzęta - inne ptaki. By polowanie zakończyło się sukcesem, potrzeba wyjątkowej zwinności i przede wszystkim szybkości. Pikując z prędkością trzystu kilometrów na godzinę, sokół może upolować nawet najszybsze z ptaków. W tym filmie poznamy młodą rodzinę sokołów, która osiedliła się w centrum Chicago. Zobaczymy jak Lloyd Buck - przewodnik ptaków szkoli jednego młodego wędrowca w Alpach. Dzięki przełomowym eksperymentom i technikom filmowania poznamy sekrety tych wspaniałych, drapieżnych ptaków. 14:50 RAKA - POZNAĆ I ZROZUMIEĆ (MAKING SENSE OF CANCER WITH HANNAH FRY / HANNAH FRY - HELLO CANCER) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Harriet Bird Dokumentalna historia Hannah Fry - matematyczki i prezenterki, u której zostaje zdiagnozowany rak szyjki macicy. Postanawia ona dowiedzieć się więcej o tej chorobie i o tym jak ma sobie z nią poradzić. Ten dokument o raku łączy w sobie surowy i osobisty materiał filmowy z leczenia wraz z jej własną próbą dowiedzenia się więcej. Dużo pytań i odpowiedzi, mnóstwo przeczytanych książek i rozmów ze specjalistami. Kiedy można odmówić leczenia? A gdyby mogła cofnąć czas, czy postąpiłaby inaczej? 16:00 GENIALNA WSPÓŁCZESNOŚĆ - ODC. 2 APLIKACJA DO ZAMAWIANIA ŻYWNOŚCI (THE SECRET GENIUS OF MODERN LIFE EP. 2 FOOD DELIVERY APP) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: James Howard Seria dokumentalna BBC. Niezwykłe sekrety gadżetów, których obecność w naszym życiu uważamy za oczywistą. Jak szybkie tempo zmian technologicznych sprawiło, że rzeczy niedawno uważane za "science fiction" stały się przedmiotami codziennego użytku. Zaledwie 20 lat temu życie, które prowadzimy dzisiaj, wydawałoby się jak fabuła powieści fantastyczno - naukowej. Małe urządzenie komunikacyjne w każdej kieszeni? Leki z modyfikowanego DNA? Samochody, które podłączasz do prądu w domu? A teraz traktujemy to wszystko jako coś oczywistego a innowacje nie zwalniają tempa. Każdy odcinek przedstawia jeden prosty przedmiot codziennego użytku, od kart bankowych po buty sportowe, i ujawnia ukryte historie, niezwykłe zbiegi okoliczności i niezwykłą naukę, która się za nimi kryje. 17:00 SIMON REEVE W AMERYCE POŁUDNIOWEJ - ODC. 3 ANDY (SOUTH AMERICA WITH SIMON REEVE EPISODE 3: THE ANDES) Serial dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Chris Mitchell Seria BBC (5 odcinków). Znany dobrze publiczności podróżnik Simon Reeve odkrywa najciekawsze miejsca Ameryki Południowej. Podróżuje od dżungli Gujany po zamarznięte pustkowia Ziemi Ognistej, eksplorując jeden z najbardziej tajemniczych i ekstremalnych kontynentów na ziemi. Spotyka rdzennych mieszkańców Boliwii i Brazylii, odwiedzając po drodze zarówno miasta, jak i pustynie. Od Rio de Janeiro, przez La Paz, po epicką dzikość Patagonii, Simon zachwyca się niezwykłymi kontrastami tego kolorowego kontynentu. 18:05 BALET I JEGO GWIAZDY (DARCEY’S BALLERINA / DARCEY’S BALLERINA HEROINES) Film dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Ross Macgibbon W tym filmie dokumentalnym poznamy dzieje roli primabaleriny. Podróżując od XVIII - wiecznej Francji po Amerykę lat 50. , badamy wyzwania, przed którymi stawały tancerki. Zmieniały się zasady i reguły decydujące o tym, kto może zostać primabaleriną. Prezenterką w filmie jest brytyjska primabalerina Darcey Bussell, która spędziła dwie dekady na szczycie, grając wszystkie wielkie role z repertuaru klasycznego i stając się jedną z najsłynniejszych twarzy baletu. To film o historii, o fascynującym świecie baletu, a zarazem spotkanie z mistrzami i uczta dla zmysłów. Opowieść o tym, jak kilka utalentowanych kobiet wpłynęło na historię tej dziedziny sztuki. Patrząc na najważniejsze role, widać, że historię baletu tworzyły nieliczne supergwiazdy. Takie jak: Anna Pawłowa, Galina Ułanowa, Margot Fonteyn i Suzanne Farrell. Baletnice od zawsze były nieustannym obiektem fascynacji, a nawet obsesji. Tuż pod Londynem w zabytkowym gmachu White Lodge mieści się słynna szkoła baletowa Royal Ballet School. Balet francuski jest elegancki i subtelny. Balet amerykański jest dynamiczny. Balanchine powiedział: "balet jest kobietą". Nie jest to jednak sprawiedliwe w stosunku do wspaniałych tancerzy, którzy przez wieki uświetniali scenę baletową. 19:05 ANIA - ODC. 1 - DZIEWCZYNA Z SĄSIEDZTWA Serial dokumentalny, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski, Krystian Kuczkowski Scenariusz: Michał Bandurski, Krystian Kuczkowski Zdjęcia: Michał Tyszkiewicz, Kamil Gubała Czteroodcinkowy serial dokumentalny o życiu Anny Przybylskiej. Inspirująca historia odważnej dziewczyny o twarzy anioła i charakterystycznym głosie, znanej m.in. z roli Marylki z serialu "Złotopolscy" oraz filmów m.in. "Ciemna strona Wenus", "Kariera Nikosia Dyzmy", "Sęp", "Bilet na księżyc". Ania Przybylska mama, partnerka, przyjaciółka, aktorka, modelka. Spełniona w każdej z tych ról. Usłyszymy jej zaraźliwy śmiech, jej opowieść czym był dla niej sukces, piękno i sens życia. Rodzina wspomina, jaka była poza kamerami i jaką była mamą. Współpracownicy mówią o jej pracy na planie i karierze. Serial dokumentalny "Ania" jest zbudowany z wywiadów oraz niepublikowanych dotąd materiałów z prywatnych archiwów, dzięki czemu możemy zobaczyć portret kobiety utrzymującej równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Wspólne chwile z Anną Przybylską wspominają m.in.: jej partner Jarosław Bieniuk, córka Oliwia, mama oraz siostra aktorki. Nie zabraknie opowieści związanych z jej życiem i karierą we wspomnieniach reżysera Radosława Piwowarskiego oraz wielu aktorów, m.in.: Katarzyny Bujakiewicz, Szymona Bobrowskiego, Anny Dereszowskiej, Jana Englerta, Pawła Małaszyńskiego, Andrzeja Piasecznego, Pawła Wawrzeckiego, Michała Żebrowskiego oraz innych. Odc. 1 "Dziewczyna z sąsiedztwa". Inspirująca historia Anny Przybylskiej - odważnej, kochającej życie i spełniającej marzenia dziewczyny z Gdyni. Dzieciństwo i młodość. Kariera modelki. Debiut filmowy. Marylka ze "Złotopolskich". 19:45 ANIA - ODC. 2 - DZIECI SZCZĘŚCIA Serial dokumentalny, 31 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski, Krystian Kuczkowski Scenariusz: Krystian Kuczkowski, Michał Bandurski Zdjęcia: Michał Tyszkiewicz, Kamil Gubała Odc. 2 - "Dzieci szczęścia". Ania Przybylska - mama, partnerka, przyjaciółka, aktorka, modelka, spełniona w każdej z tych ról. Związek z Jarkiem Bieniukiem. Macierzyństwo najważniejszą z ról. Przyjaźń z Kasią Bujakiewicz. Przeprowadzka do Turcji. 20:30 PLANETA 2.0 (SPACESHIP EARTH) Film dokumentalny, 115 min, USA, 2020 Film opowiada historię grupy ekologów i myślicieli, z Johnem Alenem na czele. Ten człowiek renesansu, założyciel komuny wolnomyślicieli w Nowym Meksyku, dzięki powierzonym mu przez znajomego miliardera Eda Bassa funduszom, doprowadza na początku lat 90. XX w. do realizacji olbrzymiego przedsięwzięcia badawczego, nazwanego Biosfera 2. Projekt miał na celu odtworzenie dominujących stref klimatycznych na Ziemi w mikroskali (dżungla, pustynia, niziny i ocean z rafą koralową) wraz z charakterystycznymi dla nich zwierzętami, ptakami czy insektami. Badacze zamknęli się w wybudowanej Biosferze 2 (Biosfera 1 to Ziemia) na pustyni w Arizonie na 2 lata. Energię dostarczało im słońce oraz gaz ziemny. Miała to być swoista Arka Noego, pomagająca ludziom zrozumieć prawa ekologii oraz swoją egzystencję na Ziemi, a także test dla wielu dziedzin nauki przed próbą kolonizacji kosmosu. Moment zamknięcia się ekipy w 1991 roku był transmitowany przez telewizję na całym świecie. Jednak rzeczywistość przebywania w zamknięciu zweryfikowała wizje nawet starannie dobranego zespołu. 22:35 ZDROWIE I DŁUGOWIECZNOŚĆ (HEALTH! LONGEVITY!) Film dokumentalny, 41 min, Szwajcaria, 2022 Reżyseria: Olivier Paul Film dokumentalny o długowieczności. Co sprawia, że z upływem lat chodzimy wolniej i mamy gorszą pamięć? Czy starzenie się jest nieuniknione? Czy przyszłe pokolenia będą się starzeć lepiej? Czy da się uniknąć przewlekłych chorób i bólu? Zachować sprawność narządów? Co możemy zrobić, by spowolnić starzenie biologiczne, a nawet je zatrzymać lub odwrócić? Co dzieje się z naszymi komórkami i genami w tym procesie? Na całym świecie naukowcy śledzą te mechanizmy w poszukiwaniu sekretu długowieczności. Starzenie się bez chorób to marzenie, które być może się spełni. Czy poszukiwany przez wszystkie laboratoria farmaceutyczne eliksir młodości będzie pochodził z programowania epigenetycznego, z telomerów, czy z Urolityny A, cząsteczki usprawniającej mitofagię? Lub ze wszystkich tych dróg razem wziętych, których tajniki ujawnia ten film? Dzięki dużej liczbie stulatków Szwajcaria przoduje w badaniach nad degeneracją komórek. Dowiemy się o najnowszych odkryciach naukowców przesuwających granice długowieczności. Poznamy kilkoro niezwykłych stulatków. 23:30 GDZIE DIABEŁ MÓWI DOBRANOC Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1956 Reżyseria: Kazimierz Karabasz, Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki, Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Stanisław Niedbalski Wykonawcy: Tadeusz Łomnicki Dokument z najbiedniejszej dzielnicy Warszawy - Targówka. 23:40 GALERIA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1977 Reżyseria: Tadeusz Makarczyński Scenariusz: Tadeusz Makarczyński Zdjęcia: Zbigniew Karpowicz Podróż po warszawskiej starej Pradze. Film pokazuje przedwojenne zdjęcia dzielnicy a następnie odwiedzamy podupadające warsztaty rzemieślnicze. 00:10 TARANTINO: BĘKART KINA (QT8: THE FIRST EIGHT) Film dokumentalny, 104 min, USA, 2019 Reżyseria: Tara Wood Scenariusz: Tara Wood Dokument prezentuje pierwszych dwadzieścia lat kariery zawodowej Quentina Tarantino, który z chłopaka pracującego w wypożyczalni kaset wideo przeobraża się w jednego z najciekawszych współczesnych reżyserów. Tarantino zaczynał jako scenarzysta, a w końcu zajął się reżyserią filmów, z których kilka ma status kultowych, m. in. "Pulp Fiction" czy "Wściekłe psy". O kulisach jego twórczości dowiadujemy się z rozmów z jego najbliższymi współpracownikami. 01:55 ZWYCIĘŻYĆ ŚMIERĆ - PROF. RUDOLF WEIGL Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2008 Reżyseria: Halina Szymura Scenariusz: Halina Szymura Zdjęcia: Mieczysław Herba, Sławomir Chudowski Tyfus, nazywany też morowym powietrzem czy durem plamistym, to jedna z najgroźniejszych znanych chorób. Aż do początków XX w. był nieuleczalny. Ta straszna choroba pochłonęła miliony ofiar. Próby jej pokonania kończyły się fiaskiem, wielu uczonych przypłaciło je życiem. Ostatecznie pogromcą tyfusu został mikrobiolog i zoolog z Uniwersytetu Lwowskiego, prof. Rudolf Stefan Weigl. Postać wspaniała, zarówno jako wybitny uczony, jak i człowiek wielkiego serca. Niestety, dziś już postać mocno zapomniana. Film ten przybliża jego sylwetkę i dokonania. Rudolf Weigl urodził się w 1883 r. w Przerowie na Morawach w rodzinie austriackiej. Gdy miał 7 lat, jego ojciec zginął tragicznie, a matka poślubiła Polaka, Józefa Trojnara, późniejszego prof. gimnazjum w Jaśle i Stryju. To właśnie pod wpływem ojczyma Rudolf zainteresował się naukami przyrodniczymi i podjął studia na Uniwersytecie Lwowskim. Wcielony w czasie I wojny światowej do wojska, już wtedy wyznaczył sobie życiowy cel: pokonać tyfus, który dziesiątkował żołnierzy. I cel ten udało mu się zrealizować. Jako pierwszy na świecie odkrył skuteczną broń przeciwko tej strasznej chorobie. Droga wiodła przez ludzką krew, gdyż tylko krew była w stanie wykarmić przenoszące zarazki tyfusu wszy odzieżowe i uczynić z nich materiał do produkcji szczepionki. W latach 30. XX w. prof. Weigl założył we Lwowie Instytut Tyfusowy, dzięki czemu to miasto stało się jednym z najważniejszych ośrodków badań nad tą chorobą. Odwiedzali go uczeni z całego świata. Weigl zatrudniał tam setki, a za okupacji tysiące osób karmiących wszy na własnym ciele. To niebezpieczne zajęcie, podobnie zresztą jak cały instytut, stanowiło niejednokrotnie przepustkę do życia. Placówka znajdowała się bowiem pod opieką władz niemieckich żywo zainteresowanych produkcją szczepionki dla swoich wojsk. Oficjalnie szczepionki trafiały tylko do niemieckiej armii. Prof. Weigl tak jednak zorganizował produkcję, że otrzymywali je także polscy partyzanci, mieszkańcy gett w Łodzi, Warszawie i Lwowie. Kilka razy w roku ekipa instytutu zapuszczała się również w rejon Karpat Wschodnich, szczególnie nękany epidemiami tyfusu. Sam instytut, wykorzystując swoją uprzywilejowaną pozycję, zatrudniał na różnych stanowiskach wielu uczonych i intelektualistów (m. in. matematyka Stefana Banacha, botanika Stanisława Kulczyńskiego, poetę Zbigniewa Herberta, kompozytora i dyrygenta Stanisława Skrowaczewskiego, aktora Andrzeja Szczepkowskiego czy pisarza i dyplomatę Mirosława Żuławskiego, ojca Andrzeja, reżysera), licznych członków AK i Żydów, chroniąc ich wszystkich przed deportacją do obozów koncentracyjnych. Bezpieczni byli nie tylko pracownicy, ale i szeregowi karmiciele wszy, gdyż wydawane przez Niemców zaświadczenia o wykonywanym przez nich zajęciu chroniły np. w razie łapanek. Karmiciel mógł jednocześnie karmić nawet do 10 tys. sztuk wszy. Umieszczano je w małych skrzyneczkach wielkości pudełek od zapałek i mocowano na całym ciele, głównie na nogach i rękach. Pierwsze szczepionki, jeszcze niedoskonałe, prof. Weigl wypróbowywał na sobie, co zresztą ciężko odchorował. 02:35 ŻYCIE MOJE SKRĘTAMI BIEŻY - OPOWIEŚĆ O ŻYCIU I TWÓRCZOŚCI WŁADYSŁAWA ST. REYMONTA Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2000 Reżyseria: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Scenariusz: Lucyna Smolinska, Mieczysław Sroka Zdjęcia: Ryszard Jaworski "Życie moje skrętami bieży..." - ten cytat zaczerpnięty z dzienników Władysława Stanisława Reymonta stanowi znakomite preludium do opowieści o jego bardzo zawiłych losach i niezwykle trudnej drodze do pisarstwa. Autorzy filmu wykonali mozolną, niemal detektywistyczną pracę, by dotrzeć możliwie do wszystkich dostępnych źródeł i wyjaśnić różne wątpliwości i niejasności dotyczące biografii pisarza, który w świadomości społecznej funkcjonuje głównie jako autor "Ziemi obiecanej" i "Chłopów". Tymczasem ma całkiem pokaźny dorobek, a w jego burzliwym i skomplikowanym życiorysie, porównywanym z biografią Jacka Londona, znajduje się wiele znaków zapytania. Odpowiedzialność za te niejasności ponosi częściowo sam pisarz, który dowolnie kreował swój wizerunek, jak i biografowie, którzy dali się wywieść na manowce. Film, bazując na materiałach źródłowych, dziennikach, korespondencjach, wspomnieniach osób zaprzyjaźnionych z Reymontem, a przede wszystkim rodzinnych archiwaliach i relacji żyjącej jeszcze siostrzenicy, Zofii Załęskiej, stara się pokazać prawdę o pisarzu. Urodzony 7 maja 1867 roku we wsi Kobiele Wielkie koło Radomia, jako Stanisław Władysław Rejment, przyszły literat był bardzo niespokojnym duchem i od wczesnej młodości przysparzał rodzicom dużo kłopotów. Popadł w konflikt z ojcem, który chciał, by syn poszedł w jego ślady i został organistą. On jednak inaczej widział swoją przyszłość. Zafascynowany literaturą i historią Polski, dużo czytał, zaniedbując czasem inne obowiązki. Nie ukończył właściwie żadnej szkoły, wierzył jednak w swój talent i już w wieku 15 lat postanowił zostać pisarzem. Pomimo ogromnych trudności, z uporem dążył do celu. Nieopodal Wolbórki, dokąd przeniosła się rodzina Rejmentów, przebiegała linia Warszawsko - Wiedeńskiej Kolei Żelaznej. Staś często słyszał gwizdek parowozu i marzył o wielkim świecie, który jest gdzieś tam za horyzontem, do którego prowadzi żelazna droga. Motyw kolei i krzyżujących się torów wielokrotnie powraca w filmie jako symbol marzeń i pragnień Reymonta oraz jego pogmatwanych kolei życia. Buntował się przeciwko ojcu i prozaicznej egzystencji. Okresy praktyki rzemieślniczej i pracy na kolei przeplatają się z czasem spędzonym w objazdowych trupach teatralnych. Myślał nawet o wstąpieniu do zakonu oo. paulinów. Często żył w nędzy. Z perspektywy czasu błogosławił jednak swoją niedolę i poniewierkę, gdyż zebrane wówczas doświadczenia były niewyczerpanym źródłem inspiracji w późniejszym pisarstwie. Po burzliwych doświadczeniach, rozbudzonych nadziejach i rozczarowaniach zawsze wracał do rodzinnej Wolbórki niczym do bezpiecznej przystani, skąd wkrótce niespokojny duch znów wypędzał go w świat. Autorzy filmu podążają śladami Reymonta, odwiedzają m.in. Kobiele Wielkie, gdzie się urodził; Wolbórkę koło Tuszyna, gdzie się wychował; Baby, Rogów, Krężę i Lipce, gdzie pracował na kolei; Częstochowę, gdzie próbował wstąpić do zakonu; Warszawę, gdzie pracował jako czeladnik krawiecki, mieszkał u siostry Katarzyny Jakimowiczowej, pisywał do tygodników "Głos", "Świat" i gdzie na Powązkach spoczęły jego szczątki. Wspominają kobiety, które darzył uczuciami, z którymi tworzył mniej lub bardziej szczęśliwe związki, m.in. Stefanię Klug, Antoninę Szczygielską i ukochaną żonę Aurelię Szabłowską, którą poślubił po unieważnieniu jej poprzedniego małżeństwa. W programie wykorzystano unikatowe materiały archiwalne, znajdujące się nie tylko w muzeach narodowych czy księgach parafialnych, ale będące także w posiadaniu członków rodziny pisarza. Część z nich nigdy wcześniej nie była publikowana. Uzupełnieniem informacji biograficznych są fragmenty starych kronik filmowych i ekranizacji dzieł noblisty. Oprócz bogatej ikonografii na uwagę zasługują poetyckie zdjęcia malowniczych miejsc związanych z życiorysem Władysława Stanisława Reymonta. 03:40 BIEGIEM, BIEGIEM Film dokumentalny, 41 min, Polska, 1992 Reżyseria: Marek T. Nowakowski, Marzena Witowska - Sabat Scenariusz: Marek T. Nowakowski, Marzena Witowska - Sabat Zdjęcia: Andrzej Półrolniczak Zapis ostatnich miesięcy życia Tadeusza Łomnickiego zarejestrowany podczas prób do spektaklu "Król Lear" w Teatrze Nowym w Poznaniu w 1991 roku. Tuż przed premierą aktor zmarł.