TVP Historia Poniedziałek, 16.09.2024 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1944 - lądowanie oddziałów Armii Berlinga na Przyczółku Czerniakowskim; 1950 - Maria Dąbrowska o usuwaniu z bibliotek dzieł niewygodnych dla komunistów; 1977 - zmarła Maria Callas; 1987 - umowa o ochronie powłoki ozonowej; 07:00 TEATR HISTORII - SOCHACZEW 1939 Widowisko, 26 min, Polska, 2011 Reżyseria: Adek Drabiński, Bogusław Wołoszański Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora, Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Spektakl ma charakter fabularyzowanego dokumentu. Ważnym jego elementem są bogate materiały archiwalne oraz wypowiedzi świadków tragicznego zdarzenia - bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939 roku. Sochaczew zawsze był twierdzą broniącą dostępu do Warszawy. Tak też było we wrześniu 1939 roku, gdy Sochaczew odgrywał główną rolę w wielkiej bitwie, która mogła zmienić bieg kampanii wrześniowej. 07:30 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - ODC. 32 Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa "Przypadek Polski. Polityka i idee" to cykl programów przedstawiających najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. Autorem scenariuszy poszczególnych odcinków jest dr Jacek Kloczowski, wiceprezes Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie. Realizacja cyklu będzie łączyć wypowiedzi narratora nagrywane w wybranych miejscach nawiązujących do biografii i idei politycznych przedstawianych postaci z uzupełniającymi je wypowiedziami ekspertów nagrywanymi w studio na odpowiednio graficznie zaaranżowanym tle. Całość uzupełnią ujęcia filmowe oraz ikonografia dotycząca danego tematu /zdjęcia, pisma, dzieła malarskie/ przedstawiona przy użyciu grafiki komputerowej. Towarzyszyć im będzie narracja prowadzona z offu. 08:00 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 9 - DOPAŚĆ GENERAŁA Serial wojenny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Julian Świeżewski, Bartosz Mikulak, Anna Mrozowska, Dorota Landowska, Jakub Kamiński, Anna Karczmarczyk, Maciej Maciejewski, Maciej Kosmala, Piotr Bondyra, Maja Rybicka, Edyta Olszówka, Aleksandra Justa Ciąg dalszy operacji Klosz. Kuzyna zastępuje Puma, jego zastępcą jest Wejner. Rymkiewicz działa w grupie, ale współpracuje z polskim podziemiem. Kurka wciąż jest przekonana, że Klosz działa bezpośrednio na rozkaz Londynu. Dzięki pomocy Rymkiewicza oddział Pazur likwiduje Czarnego. Działania Kurki kosztują podziemie zbyt dużo. Zimny dochodzi do siebie w mieszkaniu Kazimierza, gdzie mieszka również Róża. Jadwiga dowiaduje się od Dagera, że Marczewski żyje i przychodzi z wizytą. Dziewczyna podejrzewa, że jest w ciąży. Wejner chce uciekać z miasta, ale wcześniej musi dostarczyć Pumie pieniądze i materiały - chce w tym celu posłużyć się Rymkiewiczem. Mężczyźni spotykają się w mieszkaniu Bykowskiego. Na miejscu pojawiają się też Onyks i Dager. Na spotkaniu z Józefem, Puma przyznaje, że zgodził się na współpracę z Niemcami. Chce się zrehabilitować i jako dowód dobrej woli przekazuje Józefowi mikrofilm. Onyks i Bronka odbierają Józia ze szpitala - planują zabrać go do Otwocka. Przed wyjazdem Onyks chce im przedstawić swoją mamę i siostrę. Do mieszkania Marii Zaręby przychodzi Zosia, dawna narzeczona Onyksa. 08:50 HISTORIA POLSKI - "303" Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Magierski Historia pilotów Dywizjonu 303: Witolda Urbanowicza, Mirosława Ferica i Johna Kenta. Bohaterami filmu są ich dzieci: Witold Urbanowicz junior, Filip Feric i Alexandra Kent, którzy podążając śladami ojców odkrywają nieznane dla widza fakty z kariery i życia osobistego asów Bitwy o Wielką Brytanię. Urodzeni i wychowani poza granicami Polski bohaterowie dokumentu komunikują się po angielsku, przez co opowiadana historia staje się łatwiej zrozumiała dla międzynarodowej widowni. Akcja filmu rozpoczyna się we wrześniu 2012 r. , kiedy to synowie pilotów odbywają podróż do Dęblina, aby wziąć tam udział w prezentacji samolotów Mig - 29 ozdobionych portretami Witolda Urbanowicza i Mirosława Ferica. Ważną częścią narracji filmu jest kronika Dywizjonu 303 założona przez Mirosława Ferica, a także niepublikowana dotąd korespondencja Witolda Urbanowicza z jego żoną Jadwigą Korsak oraz dzienniki Johna Kenta. Wykorzystane zostaną także oryginalne nagrania radiowe i unikalne filmowe materiały archiwalne. Współczesnym akcentem w filmie jest sekwencja malowania portretów polskich pilotów na samolotach Mig - 29 w jednostce w Mińsku Mazowieckim. Na tle tych scen przedstawiamy historię Eskadry Kościuszkowskiej oraz jej międzynarodowy charakter i znaczenie. Podobny wydźwięk ma scena odkopywania w podwarszawskich lasach szczątków samolotu P - 11c Mirosława Ferica, zestrzelonego we wrześniu 1939 roku. 10:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ARMIA CZERWONA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1994 Autor: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek ilustrujący udział Armii Czerwonej w II wojnie światowej. Wykorzystano materiały archiwalne. 10:25 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU - ODC. 4 (EARTH FROM SPACE. 4. CHANGING PLANET) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chloe Sarosh, Barny Revill Odcinek: 4. Changing Planet. Ludzie zamieszkują każdy większy ląd na ziemi. Zakres naszej kolonizacji jest najbardziej widoczny nocą. Naukowcy połączyli wiele zdjęć i stworzyli szczegółowy nocny obraz całego globu. Nasze miasta rozciągają się na powierzchni ziemi. Dzięki zdjęciom robionym przez lata możemy zobaczyć, jak szybko te miasta się rozrastają. W ciągu ostatnich czterdziestu lat powierzchnia Las Vegas wzrosła trzykrotnie. Jego przedmieścia sięgają się na pustynię Nevada. W Tokio mieszka dziś 38 milionów ludzi. Więcej niż w jakimkolwiek innym mieście na świecie. W ciągu zaledwie trzydziestu pięciu lat mała wioska rybacka Shenzen w Chinach stała się nowoczesną, dziesięciomilionową metropolią. Po połączeniu z dziewięcioma sąsiednimi miastami powstało gigantyczne skupisko aglomeracji miejskich zamieszkane przez ponad 60 milionów ludzi. Jego powierzchnia ma ponad 50 tysięcy kilometrów kwadratowych. Każdego dnia człowiek zajmuje nowe obszary i wypiera z nich przyrodę. Z dużej wysokości ulice w Indiach wyglądają jak ciasny, szary, betonowy labirynt. To zmienia nasze pojęcie o funkcjonowaniu ziemi i o tym, jakie miejsce na niej zajmujemy. 11:20 SPÓR O HISTORIĘ - RADA REGENCYJNA Debata, 30 min, Polska, 2023 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska, Prowadzący: Tomasz Muller Rada Regencyjna utworzona została przez Tymczasową Radę Stanu na podstawie patentu wydanego 12 września 1917 r. przez generał - gubernatorów: niemieckiego - Hansa von Beselera i austriackiego - Stanisława Szeptyckiego. Miała stanowić najwyższą władzę w Królestwie Polskim do czasu przekazania jej w ręce regenta lub króla. 15 października 1917 r. mianowano uzgodnionych przez Tymczasową Radę Stanu z władzami Niemiec i Austro - Węgier członków Rady Regencyjnej - arcybiskupa warszawskiego Aleksandra Kakowskiego, prezydenta Warszawy księcia Zdzisława Lubomirskiego i honorowego prezesa Stronnictwa Polityki Realnej hrabiego Józefa Ostrowskiego. Siedzibą Rady Regencyjnej został Zamek Królewski w Warszawie. 7 października 1918 roku Rada Regencyjna proklamowała niepodległość Polski, odwołując się do 14 punktów prezydenta Wilsona. Dyskutują profesorowie: Małgorzata Gmurczyk - Wrońska, Marek Kornat i Włodzimierz Suleja. 11:50 ILUZJA Impresja filmowa, 14 min, Polska, 1966 Reżyseria: Konstanty Ciciszwili Zdjęcia: Paweł Minkiewicz Aktorzy: Zbigniew Cybulski, Jolanta Ukielska Liryczna impresja o miłości, która rozgrywa się w sferze iluzji. 12:15 DROGA - ODC. 3/6 - OSTATNICH GRYZĄ PSY Serial obyczajowy TVP, 57 min, Polska, 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Wiesław Golas, Zofia Walkiewicz, Mirosława Dubrawska, Maciej Damięcki, Zygmunt Malawski, Mieczysław Waśkowski, Bogusław Sochnacki, Bohdan Łazuka, Zdzisław Kuźniar, Mirosława Dąbrowska, Andrzej Krasicki Marian Szyguła obiecuje choremu przyjacielowi, że zaopiekuje się jego córką podczas egzaminów do zespołu pieśni i tańca "Mazowsze". Aleksandra Wróbel - która sama siebie nazywa Anitą - śpiewa marnie i nie zostaje przyjęta. Jest jednak atrakcyjną dziewczyną, więc od razu znajduje się "łowca talentów", który obiecuje wykreować ją na solistkę. W rzeczywistości Czarny chce uczynić z Oli Wróbel prostytutkę. Marianek robi wszystko, by wyrwać naiwną dziewczynę z jego szponów. 13:25 JAK ROZPĘTAŁEM II WOJNĘ ŚWIATOWĄ, CZ. 2 - ZA BRONIĄ (CZARNO - BIAŁY) Komedia, 71 min, Polska, 1970 Reżyseria: Tadeusz Chmielewski Scenariusz: Tadeusz Chmielewski Aktorzy: Marian Kociniak, Piotr Fronczewski, Wacław Kowalski, Kazimierz Rudzki, Lech Ordon, Zdzisław Kuźniar, Zdzisław Maklakiewicz, Andrzej Krasicki, Krystyna Borowicz, Jerzy Duszyński, Witold Kałuski Franek Dolas (Kociniak) trafia jako "przymusowy ochotnik" do Legii Cudzoziemskiej. Przez pomyłkę przypada mu funkcja kucharza. Ogrywa Arabów w grę trzy karty i zdobywa w ten sposób świeżą żywność. Legioniści po apelu generała de Gaulle'a przechodzą na stronę Wolnych Francuzów. Anglicy traktują Dolasa jako jeńca. Obozowisko Brytyjczyków atakują Włosi. Franek dostaje się do ich obozu, gdzie wywołuje wielkie zamieszanie. 14:45 REJON UMOCNIONY HEL. LUDZIE I DZIEŁO. CZ. 2 Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2022 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Tadeusz Kondracki, Jan Tarczyński Zdjęcia: Maciej Kaźmierski Wykonawcy: Kamil Smerdel Historia tworzenia Rejonu Umocnionego Hel, strażnicy morskiej II Rzeczpospolitej, opowiedziana poprzez historię jego infrastruktury i zilustrowana ciekawymi materiałami archiwalnymi. Osią scenariuszową filmu jest dychotomia: człowiek i jego dzieło. Człowiek to zespół ludzi, którzy obiekty zaprojektowali i zrealizowali: młodzi inżynierowie i technicy wojskowi i cywilni oraz robotnicy polskich firm, budujących infrastrukturę Rejonu Umocnionego Hel. To ludzie, dzięki którym w okresie niespełna ośmiu lat powstał zespół budownictwa obronnego, który jest przykładem polskiej myśli inżynierii wojskowej, tak znakomitej, że po upływie ponad 90 lat i doświadczeniach II wojny światowej, budzi podziw dla inwencji i pracowitości twórców, tworząc pomnik sztuki inżynierskiej. Filmową opowieść doprowadzimy do wybuchu II wojny światowej. Helskie walki z Niemcami to temat na odrębny film. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 71 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Monika Zięba, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Mateusz Król, Marta Bryła, Paulina Lasota, Robert Gonera, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Agata Bykowska, Karina Seweryn, Krzysztof Wrona, Jacek Kopczyński, Mateusz Trzmiel, Grzegorz Kowalczyk, Marcin Rudziński, Grzegorz Woś, Miron Jagniewski Odc. 71 Jasiek ratuje z opresji podróżującą Ofkę z Książa. Okazuje się, że dziewczyna od razu wpada mu w oko. a Wawelu pojawia się arcybiskup Janisław. Zarzuca biskupowi Grotowi nielojalność i ciągłe dbanie o własne interesy, podstawą zarzutów jest fakt, że Grot wniósł do papieża prośbę o uczynienie z biskupstwa krakowskiego arcybiskupstwa. I zrobił to za plecami przełożonego. To poważne nadużycie zdaniem Janisława. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - NAJWAŻNIEJSZA BITWA CHURCHILLA Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2001 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W czerwcu 1941 roku premier Churchill po raz pierwszy zwołał posiedzenie rządu. Sytuacja była ogólnie trudna. Pod Dunkierką nieprzyjaciel okrążył 200 tysięcy żołnierzy brytyjskich. Jaki będzie ich los? Na posiedzeniu rządu minister spraw zagranicznych lord Halifax zaczął zastanawiać się jak powinien postąpić rząd, gdyby Hitler przedstawił rozsądne warunki zawarcia pokoju? 17:00 HISTORIA POLSKI - POD NOWYM DĘBSKIEM PADŁ... 16 WRZEŚNIA 1939 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jacek Kubiak Scenariusz: Jacek Kubiak Film "Pod Nowym Dębskiem padł" opowiada o walce jednego z oddziałów Wojska Polskiego w bitwie nad Bzurą, w okolicy Nowego Dębska koło Sochaczewa. Jak mówi jeden z bohaterów filmu, po bitwie została cisza... oraz polegli. Niezależnie od narodowości, pochodzenia, religii doczekali się oni godnego pochówku w zbiorowej mogile w Nowym Dębsku. Pochówkiem zajęli się mieszkańcy okolicznych wsi, a dzięki skrupulatnie przygotowanemu spisowi ofiar, część ciał mogła wrócić do swoich rodzin. Mieszkańcy Nowego Dębska i okolicznych wsi pochowali poległych na wzgórzu, postawili krzyż, a później pomnik i do dziś opiekują się tym miejscem. 17:30 MORSKIE OKO NASZE Reportaż, 38 min, Polska, 2018 Reżyseria: Monika Skwirtniańska Scenariusz: Monika Skwirtniańska Głównym założeniem reportażu jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób został ustalony po I wojnie światowej przebieg granicy w Tatrach. Szukając odpowiedzi, trafia się na ciekawą historię sporu o Morskie Oko, który trwał dziesiątki lat między prywatnymi właścicielami dóbr w Tatrach po stronie polskiej (wówczas Galicji) i węgierskiej. Spór został rozstrzygnięty ostatecznie 13 września 1902 r. przez międzynarodowy trybunał rozjemczy w Grazu. Przybrał charakter sprawy narodowej, w której chodziło o granice przyszłego państwa polskiego, wyzwolił zaangażowanie społeczne wyrażające się w licznych manifestacjach i petycjach do rządu krajowego i centralnego, angażował prasę trzech zaborów. W całej akcji znaczącą rolę odegrał Władysław hr. Zamoyski, Oswald Balzer i Towarzystwo Tatrzańskie. Doniosłość tamtych wydarzeń, które zostaną przedstawione w reportażu, staje się tym bardziej oczywista z perspektywy historycznej. Granica w Tatrach, w okolicy Morskiego Oka, po I wojnie światowej, między Polską i Czechosłowacją (dziś Słowacją) przebiega dokładnie tak, jak ją wyznaczył międzynarodowy trybunał rozjemczy w 1902 roku. 18:10 GALERIA WIDMO - PIĘKNA MADONNA Z TORUNIA Serial dokumentalny, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska "Galeria Widmo" prezentuje animowaną historię zaginionego w czasach II wojny światowej mistrzowskiego dzieła przełomu XIX i XV wieku, gotyckiej rzeźby "Piękna Madonna z Torunia", przedstawiającej Marię i dzieciątko Jezus. 18:20 FLESZ HISTORII - ODC. 678 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Mielech Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:50 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 10 - FATUM Serial wojenny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Julian Świeżewski, Bartosz Mikulak, Anna Mrozowska, Marianna Zydek, Dorota Landowska, Jakub Kamieński, Anna Kraczmarczyk, Maciej Maciejewski, Maciej Kosmala, Piotr Bondyra, Maja Rybicka, Edyta Olszówka Onyks z Bronką zamierzają udać się na dwutygodniowy urlop do Otwocka. Na ten czas dowództwo nad oddziałem Pazur przejmuje Dager. Para wyznaje sobie miłość. Dzwoni mama Onyksa i prosi, żeby pojawił się w domu - ma coś dla niego. Jadwiga wybiera się do ginekologa, który potwierdza jej obawy. Dager dowiaduje się od Wagi, że Jadwiga jest z nim w ciąży i zdecydowała się na aborcję. Dager jedzie do gabinetu i w ostatniej chwili powstrzymuje lekarza przed zabiegiem. Podejmują z Jadwigą decyzję o szybkim ślubie. W mieszkaniu matki Onyksa, na dawno niewidzianego narzeczonego, czeka Zosia. Nieświadomy niczego, szczęśliwy Onyks przedstawia matce swoją nową narzeczoną Bronkę i jej synka Józia. Maria jest zszokowana, ale Zosia rozumie sytuację, w której wszyscy się znaleźli. Przed wyjazdem do Otwocka Onyks wymyka się na ostatnią akcję. Grupa ma za zadanie odnaleźć broń zakopaną przez Gozdawę w 1939 roku. Akcja kończy się niepowodzeniem. Onyks zostaje zabrany na posterunek. 19:40 CZAS PIENIĄDZA - ODC. 8. ZŁOTO 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Złoto nieprzerwanie od starożytności przyciąga uwagę ludzi. Jest też wciąż bardzo popularną formą lokowania pieniędzy. Pierwsze monety na świecie powstawały z naturalnego stopu złota i srebra, czyli elektrum, a później ze złota. Złoto fascynowało nie tylko szlachetnością. Jest cenne, bo możliwości jego pozyskiwania są ograniczone. Przez wiele wieków było zastrzeżone dla władców. Wykonywano z niego nie tylko monety, ale też sztabki, biżuterię i cenne przedmioty. Współcześnie złoto ma wiele mniej prestiżowych zastosowań - choćby w elektronice. Poprzez swoją małą podatność na sytuację ekonomiczną na świecie pozostaje pewną lokatą kapitału zarówno dla drobnych inwestorów, jak i dla dużych graczy. W tym odcinku "Czasu pieniądza" przypomnimy utworzone w XIX wieku pojęcie Gold Coin Standard oznaczające system, który opierał się na zobowiązaniu emitenta waluty w danym państwie do swobodnej wymiany środków płatniczych na zmagazynowane w banku centralnym złoto. Dowiemy się, jakie czynniki spowodowały odejście od tego systemu oraz jaka jest współczesnie rola złota w gospodarce i systemach finansowych. 20:00 ŚWIADKOWIE PUTINA (PUTIN’S WITNESSES) Film dokumentalny, 102 min, Rosja, 2018 Reżyseria: Vitaly Mansky Scenariusz: Vitaly Mansky "Świadkowie Putina" to wyjątkowe kadry początku kariery politycznej obecnego prezydenta Rosji. W filmie reżyser zapoznaje widza z głównymi "świadkami" dojścia Władimira Putina do władzy. Obraz składa się z rzadkiego i nigdzie nieopublikowanego wcześniej materiału wideo wykonanego przez Mansky'ego w latach 1999 i 2000. Witalij Manski opiera się na relacjach świadków wydarzeń, które miały miejsce w latach następujących po tym pamiętnym dniu. Następnie nadaje mu swoją fascynującą perspektywę i długoletnie unikalne doświadczenie człowieka, który tylko kamera filmowa oddzieliła od polityki wyższego szczebla. 21:55 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.IV - FILIP I ORLEAŃSKI: MIŁOŚĆ I INTRYGI. 1669 - 1679. ODC. 4/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 4/6) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2021 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 23:00 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 2/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę czterech nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek drugi opowiada o okresie stalinowskim oraz o roli, jaką odegrał w nim Ławrientij Beria. 24:00 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W czasie wojny wietnamskiej w rejonie Sajgonu partyzanci wybudowali gigantyczny system podziemnych tuneli o łącznej długości ponad 200 km. Umieścili tam szpitale, warsztaty, bunkry, magazyny. Dzięki podziemnemu miastu, rozciągającemu się pod amerykańską bazą w Cu Shi, mogli walczyć i regenerować swoje siły. Program przedstawia sposób budowy podziemnych tuneli i prowadzenia walki. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Stany Zjednoczone, mimo zaangażowania ogromnie wielu środków, nie zdołały wygrać wojny w Wietnamie. Dlaczego tak było? W czasie wielkiej operacji "Imadło" w 1966 roku żołnierze amerykańscy odnaleźli tajemnicze podziemia. Jeszcze nie wiedzieli, jak ogromną rolę tunele odegrają w tej wojnie. Szybko przekonali się, że nie są to podziemne schrony, lecz bardzo rozbudowany system tuneli, ciągnący się przez setki kilometrów. Program przedstawia sposób budowy i użytkowania podziemnych tuneli i pomieszczeń, które chroniąc partyzantów, umożliwiały im jednocześnie prowadzenie bardzo skutecznych działań. 01:05 PASTERZ - KAZIMIERZ KARDYNAŁ ŚWIĄTEK Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2002 Reżyseria: Stanisław Królak, Paweł Woldan Film biograficzny poświęcony kardynałowi Kazimierzowi Świątkowi, arcybiskupowi metropolicie mińsko - mohylewskiemu, administratorowi apostolskiemu diecezji pińskiej, wieloletniemu więźniowi łagrów sowieckich. 02:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "TAKA RODZINNA HISTORIA" ODC. 319 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 1. Karol Macierzyński został zestrzelony nad Słowacją we grudniu 1944 roku w halifaksie, którym zamierzano dokonać zrzutu pod Miechowem dla AK. Niemiecki junkers zestrzelił polski samolot, który uderzył w zbocze góry. Załoga zginęła. Macierzyński był tylnym strzelcem samolotu. Dziś jego wnuk, Marek Macierzyński dba o miejsce katastrofy halifaksa. 2. Kryptonim "Błudko". W starum kamieniołomie założono gułag, obóz dla polskich partyzantów. Między Józefowem a Suścem zorganizowano obóz (poczatkowo 3 baraki) dla "niechetnych władzy ludowej". W obozie "Błutko" Rosjanie z NKWD rozstrzelali około 70 Polaków. 02:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BRYTANIA DWÓCH PREMIERÓW Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w przededniu wybuchu wojny. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe.