TVP Historia Środa, 18.09.2024 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1928 - Myszka Miki w filmie w wersji dźwiękowej; 1939 - śmierć Witkacego; 1944 - sto samolotów amerykańskich B - 17 dokonało zrzutu broni i zaopatrzenia dla Powstania; 1970 - zmarł Jimmy Hendrix; 06:55 NA BITEWNYM SZLAKU - ODC. 2 BITWA POD PŁOWCAMI Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Prowadzący: Jacek Tokarczyk 27 września 1331 roku pod Płowcami starły się oddziały polskie i krzyżackie. W tej batalii Polacy udowodnili, że zakonników, którzy dwie dekady wcześniej zajęli Pomorze i nieustannie grabili Kujawy i Wielkopolskę, można pokonać. Na czele polskich wojsk mimo podeszłego wieku stanął król Władysław Łokietek. Nie podjął jednak początkowo otwartej walki lecz nękał Krzyżaków podjazdami, atakami z ukrycia i zasadzkami gdziekolwiek się dało. Do ostatecznej batalii doszło pod Płowcami. Mimo przewagi liczebnej rycerstwa zakonnego, podczas starcia strategia i męstwo oddziałów polskich oraz chęć odpłacenia najeźdźcy za szkody okazały się wystarczające do pokonania Krzyżaków. Przebieg bitwy utrwalił się dzięki przekazowi Jana Długosza. Czy kronikarz wiernie oddał jej przebieg? Co o bitwie mówią najnowsze odkrycia archeologów i historyków? Choć bitwa de facto nie została rozstrzygnięta, a straty po obu stronach były ogromne, to bardzo wzmocniła morale wojsk polskich i zrobiła ogromne wrażenie na XIV - wiecznym społeczeństwie polskim. Przeświadczenie o triumfie wojsk polskich podkreślał uroczysty wjazd Władysława Łokietka do Krakowa z wziętym do niewoli w bitwie komturem Henrykiem Reussem von Plauen i 40 innymi jeńcami. O tym, że bitwa była polskim sukcesem, świadczy też krzyżacka relacja z 1335 roku dla prokuratora krzyżackiego przy kurii papieskiej w Awinionie. Dzięki bitwie pod Płowcami została zahamowana kampania krzyżaków na ziemiach polskich, zakonnicy odstąpili też od marszu na Brześć. Dodatkowo bitwa zapobiegła również połączeniu się sił zakonu z armią Jana Luksemburczyka. Ich wspólne działanie mogłoby zagrozić dotychczasowym sukcesom w kwestii jednoczenia Królestwa Polskiego. "Na bitewnym szlaku" to program przybliżający widzom w nowoczesny, dynamiczny i całościowy sposób spektakularne bitwy polskiego oręża. Nie samych triumfów i nie samych porażek. Bitew różnorodnych, tak jak i różnorodna jest polska historia. Tematami odcinków będą także mniej znane i rzadziej omawiane polskie działania militarne. Konwencja newsowego programu, eksperci, balistycy, stratedzy i historycy, pasjonujące detale przywracają klimat historycznych wydarzeń. 07:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 334 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 08:00 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 11 - NA RATUNEK Serial wojenny, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Bartosz Mikulak, Anna Mrozowska, Marianna Zydek, Dorota Landowska, Jakub Kamieński, Anna Karczmarczyk, Maciej Maciejewski, Maciej Kosmala, Piotr Bondyra, Maja Rybicka, Edyta Olszówka, Aleksandra Justa Mimo że numery na broni Onyksa nie zgadzają się z tymi w papierach, oberwachtmeister wierzy, że pomylił broń na strzelnicy i chce go wypuścić. Jeden z nadgorliwych bahnschutzów upiera się, żeby sprawdzić jego tożsamość. W rezultacie Onyks trafia na Pawiak. Dager bierze ślub z Jadwigą. Pod kościołem czeka na niego Ostoja, który informuje go o zatrzymaniu Onyksa. Dager przeprasza pannę młodą i nielicznych weselników - musi działać i odbić przyjaciela. Równolegle nad uwolnieniem dowódcy pracuje jego matka, a także Ostoja, który dostaje od Józefa pieniądze na wykup. Do mieszkania Zarębów przychodzi Zosia. Dowiaduje się, co się stało i obiecuje pomóc. Okazuje się, że jest związana z Hamptsturmführerem SS, Alfredem Luftem, który nadzoruje przesłuchania Onyksa. Zosia mówi Luftowi, że aresztowali jej kuzyna, o którym wie, że jest niewinny. Podaje Luftowi nazwisko, pod jakim na Szucha figuruje Onyks. Oddział Pazur atakuje więźniarkę przewożącą więźniów z Pawiaka na Szucha. 08:50 HISTORIA POLSKI - CENA WYZWOLENIA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2022 Reżyseria: Paweł Domański Zdjęcia: Marcin Majerski Rosyjski atak na Ukrainę pozwolił ocenić proces rozliczania się z grzechami komunizmu za wschodnią granicą, i jak się okazuje zamiast rachunku sumienia, Kreml w tych grzechach coraz bardziej się rozsmakowuje, a najczarniejsze zbrodnie albo wypiera ze zbiorowej świadomości, albo próbuje wręcz udoskonalać, tworząc nową machinę terroru - Związek Sowiecki. Film "Cena wyzwolenia" nie będzie jednak o Ukrainie. To na wskroś polska opowieść o nożu wbitym w plecy, o kłamstwach, morderstwach i wywózkach, które rozpoczęły się 17 września 1939 roku. Naszą "Ceną wyzwolenia" jest 570 tysięcy osób zamordowanych przez Sowietów, utrata Kresów Wschodnich, 50 lat komuny, i pranie mózgu, które sprawia, że do dziś niektórzy pochylają głowy nad sowieckimi grobami "wyzwolicieli". "Cena wyzwolenia" to dowód, że komunizm wciąż czeka na swoją "Norymbergę". Autorzy filmu odwiedzają utracone na zawsze "Kresy Wschodnie", ale też areszty, w których byli przetrzymywani i mordowani ci, którzy sprzeciwiali się stalinowskiej władzy. Rosja do dziś nie przyznała się do ataku na Polskę we wrześniu 1939 roku. W oficjalnej historiografii był to jedynie "wyzwoleńczy pochód Armii Czerwonej". Ten "pochód" oznaczał śmierć polskich jeńców w Katyniu, wywózki setek tysięcy osób w najdalsze zakątki Związku Sowieckiego oraz terror. 09:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego największej operacji desantowej, mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku. W nagraniu unikatowe materiały archiwalne. 10:20 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BURGUNDIA - SERCE FRANCJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Burgundia. 11:20 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - PAUL TREMO. OBIADY CZWARTKOWE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 12:00 MIASTECZKO Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1956 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Krystyna Gryczełowska Zdjęcia: Antoni Staśkiewicz Muzyka: Włodzimierz Kotoński Wykonawcy: Tadeusz Łomnicki Debiutancki film jednego z najważniejszych polskich dokumentalistów z "czarnych dokumentów" nakręcony na prowincji. Scenariusz do niego napisała późniejsza wybitna dokumentalistka Krystyna Gryczełowska. Ten z pozoru liryczno - nostalgiczny dokument o małym miasteczku, które podupada, wyludnia się jak tysiące innych na Kielecczyźnie, skrywał w istocie śmiałą krytykę ówczesnego systemu prawnego i ekonomicznego. "W tym mieście w każdym prawie domu mieszkają ludzie, którzy piszą w ankietach: karany sądownie". 12:15 DROGA - ODC. 5/6 - RYSOPIS UWODZICIELA Serial obyczajowy TVP, 57 min, Polska, 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Wiesław Gołas, Władysław Hańcza, Wacław Kowalski, Halina Buyno-Łoza, Anna Dymna, Jerzy Janeczek, Ilona Kuśmierska, Andrzej Wasilewicz, Maria Zbyszewska, Aleksander Fogiel, Jerzy Turek Marian Szyguła gubi dowód osobisty, co niespodziewanie powoduje ogromne komplikacje. Zgłaszają się dwie dziewczyny oszukane przez osobnika posługującego się dowodem Marianka, proponującego im małżeństwo. Poszukując oszusta, kierowca przybywa wraz z dziewczynami do wsi, gdzie odbywają się właśnie przygotowania do ślubu dwojga młodych z dawniej powaśnionych, a teraz zaprzyjaźnionych rodzin - Pawlaków i Kargulów, niezapomnianych bohaterów filmowej trylogii "Sami swoi", "Nie ma mocnych", "Kochaj albo rzuć". 13:20 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /1/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Połączenie koła i drogi jest prawdopodobnie największym osiągnięciem inżynieryjnym wszech czasów. Pierwsze znalezione przez archeologów koło ma ponad 5000 lat. Dziś nasza planeta niemal żyje dźwiękiem kół na asfalcie z liczbą 1, 2 miliarda pojazdów pokonujących miliony kilometrów dróg przecinających wszystkie kontynenty. Droga była niezwykle ważnym elementem rozwoju ludzkości i jest uważana za jeden z triumfów starożytnej inżynierii, umożliwiających ludziom swobodę poruszania się. Pierwszy odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 14:25 POCIĄGI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - ODC. 3/4. PRZEMYSŁ (TRAINS THA CHANGED THE WORLD) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Seria opowiada o tym, jak cztery pociągi zrewolucjonizowały podróże koleją i zainspirowały niesamowite projekty kolejowe na całym świecie. Bez wątpienia od ponad 200 lat pociągi zmieniają życie ludzi. Zrewolucjonizowały sposób podróżowania, sposób pracy, a nawet sposób spędzania wakacji. Autorzy podróżują na pokładzie legendarnych lokomotyw kolejowych, takich jak Flying Scotsman i Stephenson's Rocket i w każdym odcinku przybliżają dziedzinę życia, która uległa epokowej przemianie dzięki pociągowi. 15:10 MARIAN NA WOJNIE. ANIMOWANA HISTORIA MARIANA WALENTYNOWICZA Film animowany, 10 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agata Mianowska Scenariusz: Wojciech Kalwat Lektor: Zbigniew Zamachowski Koziołek Matołek i małpka Fiki - Miki, zwierzaki wymyślone przez Kornela Makuszyńskiego, to najbardziej znane postaci, które wyszły spod ołówka Mariana Walentynowicza. Ale już niewiele osób wie, że ten sam rysownik służył także jako korespondent wojenny w 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. To, co widział, nie tylko opisywał, lecz także szkicował i malował. Pozostawione przez niego rysunki, dokumentujące szlak bojowy dywizji gen. Maczka, stały się inspiracją do stworzenia animowanej miniatury o wojennych losach samego Walentynowicza. 12 - minutowa animacja, utrzymana w tradycyjnej, wysmakowanej stylistyce, odbiegającej od współczesnych masowych produkcji, w przystępny i pogodny sposób przybliża najważniejsze wydarzenia z dziejów 1. Dywizji Pancernej. Film jest znakomitą pomocą edukacyjną dla nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą w wieku 10 - 14 lat i stanowi interesujący punkt wyjścia do rozmowy np. o historii Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jego walory plastyczne, a także mistrzowska interpretacja Zbigniewa Zamachowskiego, narratora filmu, sprawią, że także dorośli towarzyszący młodszym widzom, będą mieli wiele radości z oglądania. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 73 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Monika Zięba, Anna Stańko Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Cezary Nowak, Robert Gonera, Igor Polak, Paulina Lasota, Monika Radziwon, Andrzej Deskur, Marcin Rogacewicz, Tadeusz Chudecki, Karina Seweryn, Przemysław Walich, Wiktoria Wolańska, Maciej Robakiewicz, Marcin Rudziński, Katarzyna Radochońska, Izabela Noszczyk Odc. 73 Spytek żyje przygotowaniami do zrękowin. Ale Jasiek nie chce poślubić dziewczyny wybranej dla niego przez ojca, ponieważ jego serce skradła nieznajoma - Ofka. W Warszawie rozpoczyna się proces przeciw Krzyżakom. Niestety, Zakon nie przysyła swojego reprezentanta na proces, co rozwściecza zebranych. Krzyżacy podważają wiarygodność i zasadność sprawy. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - POLOWANIE NA MÓZGI Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odtworzenie nieznanej historii ostatnich miesięcy II wojny światowej, gdy specjalne jednostki amerykańskie i radzieckie usiłowały schwytać niemieckich konstruktorów rakiet. 17:10 HISTORIA POLSKI - TYLKO WIATR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2021 Reżyseria: Zofia Kowalewska Muzyka: Jesimchan Turechanowicz Tokubajew 92 - letni Zdzisław i jego 25 - letnia wnuczka wyruszają w liczącą 5000 km podróż do odległej wioski w Kazachstanie. Dla niego jest to powrót do miejsca, w które jako nastolatek został zesłany przez Sowietów podczas II wojny światowej. Po 70 latach ponownie wyrusza w podróż do kraju dzieciństwa w poszukiwaniu swojej pierwszej miłości, którą musiał zostawić za sobą. Wnuczka pragnie wesprzeć go w tej trudnej podróży, jednocześnie odkrywając rzeczywistość kryjącą się za bajkami, które słyszała w dzieciństwie. Jest to ostatnia szansa dla nich, aby się pożegnać. 18:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 1 Program historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębia kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Scenograficznym tłem dla debat są autentyczne przestrzenie Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęca do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 18:50 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 12 - POWRÓT KONFIDENTA Serial wojenny, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Bartosz Mikulak, Anna Mrozowska, Marianna Zydek, Dorota Landowska, Jakub Kamieński, Julian Świeżewski, Patryk Szwichtenberg, Krzysztof Szekalski, Marek Kossakowski, Maja Rybicka, Edyta Olszówka, Aleksandra Justa Dager załamany nieudaną próbą odbicia Onyksa, przez trzy dni pije z Kukiem, kumplem z marynarki. W tym czasie aptekarz Schreder umawia matkę Onyksa na spotkanie z człowiekiem, który pomoże w wykupie jej syna z Pawiaka. Niestety, okazuje się, że to konfident Zaręba. Dager dowiaduje się od Schredera, że ten przekazał Zarębie adres matki i siostry Onyksa. Kobiety muszą natychmiast uciekać. Zaręba spotyka się z pułkownikową Kalińską i mami ją obietnicą pomocy w uwolnieniu męża z obozu. Kalińska zobowiązuje się zrobić wszystko, co tylko jest możliwe. Okazuje się, że pułkownikowa pomaga gestapo aresztować polskich oficerów. Dager, Wilk i Żbik, dzięki pomocy Kariny, dostają się do mieszkania Kalińskiej. Informują ją, że państwo podziemne wydało na nią wyrok. Podsuwają jej szklankę z cyjankiem. Oddział Pazur udaje się do szulerni na Brzeskiej, aby zlikwidować Zarębę. 19:40 CZAS PIENIĄDZA - ODC. 10. GIEŁDA 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Historia giełdy to nie tylko historia pieniędzy, ale także ogromnych emocji i namiętności, które od 1531 roku, kiedy w Antwerpii powstała pierwsza giełda towarowa, targają zarówno kupującymi jak sprzedającymi. W tym odcinku przeniesiemy się do Amsterdamu, gdzie powstała pierwsza giełda kapitałowa. Handlowano na niej obligacjami i akcjami emitowanymi przez Holenderską Kompanię Wschodnioindyjską, stworzonego na wzór kompanii brytyjskiej przedsięwzięcia biznesowego króla i kupców, które dziś śmiało można nazwać partnerstwem publiczno - prywatnym. W odcinku także o ewolucji giełd i powstaniu w XIX wieku pierwszych o zasięgu globalnym w Londynie i Nowym Jorku. A to właśnie krach na giełdach doprowadził w latach 20. XX w. do pierwszego globalnego kryzysu gospodarczego. Zaprezentujemy różne funkcje giełdy, która służy nie tylko wymianie handlowej, ale umożliwia również rynkową wycenę instrumentów finansowych, które są na niej notowane. Wycena ta pozwala inwestorowi realnie ocenić wartość danej spółki. Wielu ekspertów ekonomicznych traktuje giełdę jako barometr gospodarki. Z wyprzedzeniem wskazuje ona bowiem trendy gospodarcze, co za tym idzie, pozwala przewidzieć zarówno okres dobrej, jak i złej koniunktury w gospodarce. Podamy przykłady baniek spekulacyjnych - z tym pierwszym w historii dotyczącym handlu cebulkami tulipanów w Niderlandach w drugiej połowie XVI w. Opowiemy także o historii Giełdy Papierów Wartościowych oraz o historii giełd na ziemiach polskich. 20:00 KRONIKI HITLERA - ODC. 3. PRZYWÓDCA PARTII I TRYBUN LUDOWY. LATA 1926 - 1932 (HITLER CHRONICLES) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 21:05 OSTATNI BÓJ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Film o historii wojennych zmagań 3. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego, będącego ostatnią jednostką polskiej wrześniowej armii, jaka zachowała bojową sprawność i nigdy się nie poddała. Kanwą scenariusza tego fabularyzowanego dokumentu są wojenne wspomnienia kilku byłych żołnierzy pułku, których udało się nagrać, zanim odeszli na wieczną wartę. Ich obecność w filmie przesądzająca o autentyzmie narracji, wprowadza sceny realizowane z udziałem aktorów stanowiących porte - parole postaci wypowiadających się weteranów. Autentyczni bohaterowie płk Zbigniew Makowiecki, rtm. Wilhelm Bilewicz, rtm. Bernard Wasilewski, płk Antoni Ławrynowicz wprowadzają opowieść, którą następnie podejmują odtwarzający ich aktorzy. Film w linearnej narracji zaprezentuje historię strzelców konnych, których wojenna tułaczka odzwierciedla typowe losy wielu polskich oddziałów miotających się w chaosie niemieckiego Blitzkriegu i niewydolności własnego dowództwa. Wrześniowy szlak bojowy 3. Pułku Strzelców Konnych to 700 kilometrów przemierzonych dróg i bezdroży w walkach obronnych i zaczepnych, w odwrocie i pogoniach za swoimi. "Ostatni bój" prezentuje wszystkie najważniejsze momenty epopei strzelców konnych. Począwszy od wyjścia z garnizonu w Wołkowysku, poprzez znaczone kolejnymi ofiarami potyczki w Dzwonku, Hajnówce, wypad na Kalenkowicze, udział w obronie Woli Gułowskiej pod Kockiem, aż po dramatyczny finał w Kalinowym Dole, będący ostatnią walką pułku, po której przestał istnieć. Ponadto historia pułkowego znaku - sztandaru, który ukryty przez garstkę ocalałych z wojennej pożogi, potem odnaleziony dał impuls do odrodzenia pułku w dzisiejszym kształcie. 22:15 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEDZY OPERACJI NEPTUN ODC. 1/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 1 THE D - DAY SPIES) Cykl dokumentalny, 50 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej: Montagu, Garbo, Fuchs, Penkovsky. Te nazwiska mogą z pozoru nic nie znaczyć, ale ci ludzie zmienili bieg historii. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Zobaczymy, jak pewien mężczyzna założył 24 tożsamości, aby zasymulować istnienie szpiegowskiego pierścienia. Zobaczymy, jak naukowcy z tajnych agencji przekazali ZSRR ultrapoufne plany dotyczące bomby atomowej. Odkryjemy zakodowane wiadomości, niewidoczny atrament, mikrofilmy i wszystkie niesamowite taktyki przesyłania ściśle tajnych informacji. Dzięki analizie odtajnionych dokumentów, archiwów, rekonstrukcji, wywiadów ze znanymi ekspertami i byłymi tajnymi agentami ta seria dokumentalna pozwoli nam zajrzeć w umysły i metody działania tajnych agentów. Garbo, Tricycle, Treasure, Brutus i Bronx - brytyjscy szpiedzy z czasów II Wojny Światowej. Ich misja: oszukać Adolfa Hitlera, by zabezpieczyć lądowanie w Normandii. Podwójni agenci, atrapy, fałszywe informacje przesyłane dyplomatom. To był doskonały plan. Życie w cieniu zmieniło tych pięcioro agentów w mistrzów podstępu. Oto utajniona historia trzech nieznanych mężczyzn i dwóch kobiet. Churchill chciał zaskoczyć nazistów, bo to był jedyny sposób na sukces. Zamierzali przekonać Hitlera, że pod koniec lata 1944 dojdzie do kilku desantów: w Calais, w Norwegii, na południowym zachodzie Francji i na Morzu Śródziemnym, z dala od rzeczywistego miejsca lądowania: Normandii. Aby uwiarygodnić swój plan, alianci stworzyli fikcyjną Pierwszą Grupę Armii Stanów Zjednoczonych, w skrócie FUSAG, stacjonującą w południowo - wschodniej Anglii. Dowodził nią prawdziwy generał George Patton, dobrze znany Niemcom z kampanii w Afryce Północnej i na Sycylii. To, co stało się później - lądowanie w Normandii, jest uznawane za jedną z najbardziej nadzwyczajnych akcji militarnych XX wieku, ale historia niemal zapomniała o wyjątkowej kampanii dezinformacyjnej, która umożliwiła desant. Gdyby kampania się nie powiodła lub została ujawniona, skutki byłyby opłakane. Możliwe, że rozmawialibyśmy dziś po niemiecku. Podwójni agenci w genialny sposób oszukali Niemców. 23:20 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 1 Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami Traktatu Wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. 23:50 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami Traktatu Wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. 00:30 PO ZŁOTO Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ksawery Szczepanik Scenariusz: Ksawery Szczepanik Pełen unikatowych materiałów archiwalnych film o losach Władysława Kozakiewicza - wybitnego, polskiego tyczkarza, wielokrotnego rekordzisty Polski, rekordzisty świata i złotego medalisty Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w roku 1980; autora spontanicznego gestu, którym poczęstował stronniczą, sowiecką publiczność, przechodząc jednocześnie do historii. Wał Kozakiewicza stał się dla milionów Polaków symbolem sprzeciwu wobec komunistycznego reżimu i światełkiem nadziei na przyszłość; podobnym do tego, które rozpalił Jan Paweł II, i zwiastującym to, które za chwilę wznieci Lech Wałęsa. Jednak z upływem lat postać Władysława Kozakiewicza zatarła się w zbiorowej pamięci Polaków. Jedynym śladem jego osiągnięcia jest zakorzenione już w potocznej polszczyźnie powiedzenie gest Kozakiewicza. Film przypomina legendę wielkiego tyczkarza i powikłane koleje jego życia. Przed nami historia chłopaka z podwileńskiej wsi, który - pokonując wszelkie bariery - dociera na sportowy Olimp, po czym zostaje zeń zepchnięty i skazany na potępienie. Historia ta wyrasta poza sportowe ramy i zyskuje wymiar ponadczasowej przypowieści o cenie i naturze sukcesu. Film dokumentalny, 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - JAN SZAL - KONSTRUKTOR NATCHNIONY. ODC. 324 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OPERACJA WESERUBUNG Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckiej inwazji na Norwegię. Wykorzystano czarno - białe archiwalne materiały filmowe.