TVP Nauka Niedziela, 22.09.2024 06:00 CZY WIESZ, ŻE? - /156/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:25 CZY WIESZ, ŻE? - /157/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:00 W RAFIE KORALOWEJ - OCALEŃCY (REEF STORIES) Serial dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2021 Rafy koralowe stanowią 25 procent życia morskiego na naszej planecie. Seria ukazuje rafy w wodach całego świata, od Recife w Brazylii, przez Zatokę Acqba tuż przy Morzu Czerwonym, po Morze Batangas na Filipinach, i opowiada o niezwykłych i różnorodnych stworzeniach zamieszkujących te podwodne królestwa. Ale rafom grozi wyginięcie z powodu globalnego ocieplenia i wynikającego z tego większego zakwaszenia wód na Ziemi. Jak zwierzęta morskie przystosowują się do tych zmian i co może zrobić człowiek, aby odwrócić proces niszczenia raf? 08:00 RAPORT NAUKOWY - 91 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 08:35 RYTMY ZDROWIA - ANESTEZJOLOGIA I INTENSYWNA TERAPIA Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2021 Autor: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. W tym odcinku przyjrzymy się leczeniu pacjentów na Oddziałach Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Szpitalne Oddziały Anestezjologii i Intensywnej Terapii to szczególne miejsca, w których przyjmuje się chorych w stanie krytycznym. To tutaj leczy się ciężkie zatrucia, udary, zawały, śpiączki oraz inne schorzenia wymagającej natychmiastowej, wysokospecjalistycznej pomocy lekarskiej, na przykład po wypadkach drogowych. Oddziały Anestezjologii i Intensywnej Terapii różnią się od innych oddziałów szpitalnych tym, że trafiają tu pacjenci w stanie wymagającym ciągłej obserwacji funkcji życiowych. Personel stanowią ratownicy medyczni oraz pielęgniarki specjalistki w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki. Oczywiście, najistotniejszą rolę odgrywają lekarze specjaliści anestezjologii i intensywnej terapii, pośród innych lekarzy nazywani zastępcami Anioła Stróża. 09:05 PRZYRODNIK NA TROPIE - /29/ - SÓJKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący, Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny, a swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o zupełnie nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Są bardzo inteligentne, gadatliwe i sprytne. I wcale nie wybierają się za morze. O sójkach, ale nie tylko, bo i o krukach, myszołowach i ich powiązaniach w przyrodzie, opowie znający ptasie zwyczaje "Przyrodnik na tropie". 09:40 ASTRONARIUM - (84) - FALE GRAWITACYJNE - NOWE BADANIA Magazyn, 23 min, Polska, 2019 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Fale grawitacyjne, niewielkie zmarszczki w samej czasoprzestrzeni, dające wgląd w nieznane dotąd tajemnice Wszechświata. Ich odkrycie było wielkim przełomem. Teraz przyszła pora na kolejny krok. W tym programie opowiemy o nowych badaniach i nowych odkryciach związanych z falami grawitacyjnymi. 10:10 DOMY ZWIERZĄT: INŻYNIEROWIE I BUDOWNICZOWIE - DOMY ZWIERZĄT. URODZENI INŻYNIEROWIE. MIASTA ZWIERZĄT (ANIMAL HOMES NATURAL BORN ENGINEERS. ANIMAL CITIES) Cykl dokumentalny, 49 min, Austria, 2015 Reżyseria: Ann Johnson Prum Wiele zwierząt potrzebuje domu tylko dla swojej rodziny. Inne wolą żyć w grupie. Na jednym drzewie może powstać mała osada. Wówczas daje o sobie znać zarówno rywalizacja, jak i zdolność do współpracy. Powstają złożone społeczności, tworzące olbrzymie, naturalne metropolie. Maskonur zwyczajny. Ujmujący niewielki ptak o krótkich skrzydłach i masywnym kolorowym dziobie. Wykopuje pod ziemią głęboką norę, by tam umieścić gniazdo i wychowywać młode. Nie jest jednak samotnikiem. Maskonury gniazdują obok siebie, w grupach liczących dziesiątki tysięcy osobników. Autorzy filmu próbują przeniknąć do jednej z takich ptasich metropolii na Hebrydach u północno-zachodnich wybrzeży Szkocji. Jednak wiele gatunków musi stawić czoło wyzwaniom, którym sprostać można tylko w grupie. Świstaki żyją w małych koloniach. Jedną, ukrytą wśród skał norę, zamieszkuje kilka rodzin. Opuszczając schronienie, sporo ryzykują. Dlatego stosują system wczesnego ostrzegania. W ten sposób chronią całą społeczność. Antylopy gnu całe życie spędzają w ruchu, szukając zielonych pastwisk. Ich domem jest stado. Nie potrzebują lepszego schronienia. Młode stają na nogi w kilka chwil po narodzinach, a już po paru dniach mogą nadążyć za stadem. To ich najlepszy środek obronny przed drapieżnikami. Pszczoły wspólnie budują plaster, w którym odkładają zapasy na gorsze dni. Razem stanowią potężną siłę obronną przeciw każdemu, kto spróbowałby wykraść ich miód. Tym i wielu innym zwierzętom wspólny dom zapewnia najlepszą strategię przetrwania. 11:15 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, ale w Polsce jedynie w kręgach naukowych. Ludwik Hirszfeld (1884 - 1954, lekarz, bakteriolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej. Urodził się w Warszawie, medycynę studiował w Niemczech. Jego odkrycia z zakresu bakteriologii i immunologii przyczyniły się i wciąż się przyczyniają do ratowania milionów ludzkich istnień na całym świecie. W czasie I wojny światowej zwalczył epidemię duru plamistego w Serbii, za co otrzymał honorowe obywatelstwo od króla tego kraju. Opracował podział krwi na grupy (O, A, B, AB), oznaczył czynnik Rh oraz odkrył zasady jego dziedziczenia. Wyjaśnił przyczyny konfliktu serologicznego między matką a płodem, za co został nominowany do Nagrody Nobla. W czasie II wojny leczył chorych na tyfus w warszawskim getcie. 12:20 DORWAĆ WIRUSA - KORONAWIRUSY Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W odcinku jest mowa o specyfice, budowie i etiologii koronawirusów z wyszczególnieniem tych, które atakują człowieka i zwierzęta. Ponadto dowiadujemy się, jaka jest przyczyna tego, że wirusy SARS, MERS i SARS-CoV-2 są najgroźniejszymi koronawirusami dla człowieka. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS-CoV-2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 13:00 RAPORT NAUKOWY - 91 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 13:30 RYTMY ZDROWIA - ANESTEZJOLOGIA I INTENSYWNA TERAPIA Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2021 Autor: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. W tym odcinku przyjrzymy się leczeniu pacjentów na Oddziałach Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Szpitalne Oddziały Anestezjologii i Intensywnej Terapii to szczególne miejsca, w których przyjmuje się chorych w stanie krytycznym. To tutaj leczy się ciężkie zatrucia, udary, zawały, śpiączki oraz inne schorzenia wymagającej natychmiastowej, wysokospecjalistycznej pomocy lekarskiej, na przykład po wypadkach drogowych. Oddziały Anestezjologii i Intensywnej Terapii różnią się od innych oddziałów szpitalnych tym, że trafiają tu pacjenci w stanie wymagającym ciągłej obserwacji funkcji życiowych. Personel stanowią ratownicy medyczni oraz pielęgniarki specjalistki w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki. Oczywiście, najistotniejszą rolę odgrywają lekarze specjaliści anestezjologii i intensywnej terapii, pośród innych lekarzy nazywani zastępcami Anioła Stróża. 14:00 GIGANCI NAUKI - ENERGIA ODNAWIALNA Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. Energia jest początkiem wszystkiego. To ona napędza ludzkość każdego dnia, w kierunku jutra i zmian na lepsze. Naukowcy wciąż szukają nowych sposobów, by pozyskiwać ją mądrzej i wydajniej. Ogień, woda, ziemia i powietrze - te 4 żywioły od zawsze nas fascynowały, a ich siła budziła respekt. Dziś dzięki nowoczesnej technologii możemy z niej korzystać. Energia odnawialna to energia przyszłości, szansa dla przyszłych pokoleń, ale też temat, w którym wiedzą będą mogli się wykazać uczestnicy tego odcinka teleturnieju "Giganci nauki". 15:30 DAVID ATTENBOROUGH I WZGÓRZE MRÓWEK (ATTENBOROUGH'S ANT MOUNTAIN) 52 min, Wielka Brytania/Austria, 2017 Imponujące góry szwajcarskiej Jury przygotowały scenerię dla dramatycznej, jak się okaże, epickiej opowieści o dwóch miastach. Z pozoru wydają się niemal identyczne ale w ciągu najbliższego roku każde z nich będzie przeżywać zdecydowanie odmienne losy. Jak każde miasto, składają się z rozległej sieci społecznościowej oraz infrastruktury transportowej, które zapewniają mieszkańcom informację i żywność. Ale w przeciwieństwie do naszych miejskich dżungli, te miasta są tworzone i zarządzane przez mrówki leśne. Historia niczym średniowieczna saga, a przewodnikiem po tajemniczej krainie mrówek jest Sir David Attenborough. Jedno z miast tworzy superkolonia z liczbą ponad miliarda mrówek - jedna z największych społeczności zwierzęcych na Ziemi. Życie w niej opiera się na współpracy i harmonii. Drugie jest pojedynczym miasto - kopcem, w którym mrówki tego samego gatunku toczą nieustające wojny z sąsiednimi koloniami. Każdego roku w tych konfliktach giną dziesiątki tysięcy mrówek. David Attenborough zabiera widzów w samo serce tych mrówczych społeczności, aby byli świadkami rozgrywającego się tu dramatu. Widz pozna rodziny królewskie i ich lojalnych obywateli, królowe, robotników, harcerzy i żołnierzy w czasie pokoju i wojny. Endoskopy obsługujące 4K i specjalnie zaprojektowane systemy miniaturowych soczewek 4K pomagają odkrywać te miniaturowe imperia w sposób, jakiego nigdy wcześniej nie widziano - z perspektywy mrówki! NAGRODY: Cannes Corporate Media & TV Awards 2018 (Cannes, France): Gold Dolphin (Categories: Nature, Environment, Ecology) 16:30 JAK ŻYJE LAS... - LEŚNIK CHRONI I POMAGA Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wojciech Słowik Las to niezwykle skomplikowany ekosystem, mający mnóstwo mechanizmów chroniących przed chorobami. Jednak nieustannie wystawiony jest na różnego rodzaju zagrożenia. Setki ludzi codziennie stoją na straży jego zdrowia. I także las ma swojego doktora, specjalistę, doktora - fitopatologa lasu, który kiedy trzeba, przychodzi do pacjenta. W tym odcinku programu opowiemy o zagrożeniach i chorobach trapiących polskie lasy, o najpopularniejszych pasożytach i sposobach, w jakie radzą sobie z nimi leśnicy. Dokumentalny cykl "Jak żyje las...", realizowany wspólnie z Lasami Państwowymi, przybliża widzom tajniki gospodarki leśnej, obala mity, tłumaczy pojęcia i definicje z nią związane. Leśników, naukowców i ekspertów występujących w programie łączy wspólna pasja - las jako ekosystem istotny dla życia ludzi, cenne środowisko przyrodnicze dostarczające tlenu, pochłaniające dwutlenek węgla i gwarantujące równowagę zasobów wodnych, a jednocześnie źródło ważnych dla gospodarki surowców. 17:00 DZIKA POLSKA - POLOT TRZMIELA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są Szaleńcy natury ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor będą spotykać tych szaleńców w terenie i ruszać śladem ich fascynacji. Bohaterowie będą ich wciągać w swe działania, a przynajmniej aktywnie je demonstrować. Nie bąki, nie gzy, nie robaki i nie osy. To najprawdziwsze pszczoły. Taką informację słyszymy o trzmielach od ich badaczy i obrońców, działających w okolicach Spały w samym centrum Polski. Urządzają budki, w których te owady mogą spokojnie urządzać gniazda. Propagują rośliny, zapewniające trzmielom pożytek. Bo też i trzmiele zapewniają byt wielu roślinom, zapylając je. Są wśród nich gatunki, których nie mogą zapylić popularne pszczoły miodne. Często są to rośliny ważne dla naszej gospodarki. Tymczasem trzmiele giną, a nasi bohaterowie szukają sposobów na przywrócenie rodzimej przyrodzie tych pracowitych, a niedocenianych przedstawicieli owadziego świata. Nie bąki, nie gzy, nie robaki i nie osy. To najprawdziwsze pszczoły. Taką informację słyszymy o trzmielach od ich badaczy i obrońców, działających w okolicach Spały w samym centrum Polski. Urządzają budki, w których te owady mogą spokojnie urządzać gniazda. Propagują rośliny, zapewniające trzmielom pożytek. Bo też i trzmiele zapewniają byt wielu roślinom, zapylając je. Są wśród nich gatunki, których nie mogą zapylić popularne pszczoły miodne. Często są to rośliny ważne dla naszej gospodarki. Tymczasem trzmiele giną, a nasi bohaterowie szukają sposobów na przywrócenie rodzimej przyrodzie tych pracowitych, a niedocenianych przedstawicieli owadziego świata. 18:00 ROZMIAR MA ZNACZENIE - ODC. 1 IM WIĘKSZE TYM LEPSZE (SIZE MATTERS 1. THE BIGGER THE BETTER / AUF DIE GRÖE KOMMT ES AN) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Willem Villjoen Film dokumentalny o wielkości różnych rzeczy, stworzeń i zjawisk. Dlaczego owady są małe, a planety duże? Dlaczego Ziemia nie jest wielkości Jowisza? A ludzie nie są wielkości myszy? A co by się stało, gdybyśmy to wszystko zmienili? Ale rozmiar naprawdę ma znaczenie. Zbadamy fascynującą sieć pojęć naukowych, aby odkryć nie tylko, dlaczego rzeczy są takie, jakie są, ale także dlaczego nigdy nie mogłyby być inne. W odcinku pierwszym przekonamy się, jak ważny jest rozmiar i w jaki sposób wszystko określa. Wasz sposób postrzegania świata i samych siebie diametralnie się zmieni. Obserwując życie codzienne normalnego człowieka, zobaczymy, co będzie, gdy zwiększymy rozmiary gwiazd, planet i żywych istot. Dowiemy się, czy stan obecny jest jedynym możliwym i sprawdzimy, co by się działo, gdyby wszystko było większe. Zmieniając rozmiar obiektów, zbadamy prawa przyrody i dowiemy się, czy powiększanie rozmiarów podlega jakimś ograniczeniom. Dzięki temu lepiej zrozumiemy, jak działa prawdziwy świat. Zaczniemy od powiększenia samej Ziemi. Wbrew niektórym opiniom, większy nie zawsze znaczy lepszy. Większy to gorętszy, słabszy, bardziej niebezpieczny. A rozmiar naprawdę ma znaczenie. 19:00 CZY WIESZ, ŻE? - /158/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:30 CZY WIESZ, ŻE? - /159/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 DAVID ATTENBOROUGH I WZGÓRZE MRÓWEK (ATTENBOROUGH'S ANT MOUNTAIN) 52 min, Wielka Brytania/Austria, 2017 Imponujące góry szwajcarskiej Jury przygotowały scenerię dla dramatycznej, jak się okaże, epickiej opowieści o dwóch miastach. Z pozoru wydają się niemal identyczne ale w ciągu najbliższego roku każde z nich będzie przeżywać zdecydowanie odmienne losy. Jak każde miasto, składają się z rozległej sieci społecznościowej oraz infrastruktury transportowej, które zapewniają mieszkańcom informację i żywność. Ale w przeciwieństwie do naszych miejskich dżungli, te miasta są tworzone i zarządzane przez mrówki leśne. Historia niczym średniowieczna saga, a przewodnikiem po tajemniczej krainie mrówek jest Sir David Attenborough. Jedno z miast tworzy superkolonia z liczbą ponad miliarda mrówek - jedna z największych społeczności zwierzęcych na Ziemi. Życie w niej opiera się na współpracy i harmonii. Drugie jest pojedynczym miasto - kopcem, w którym mrówki tego samego gatunku toczą nieustające wojny z sąsiednimi koloniami. Każdego roku w tych konfliktach giną dziesiątki tysięcy mrówek. David Attenborough zabiera widzów w samo serce tych mrówczych społeczności, aby byli świadkami rozgrywającego się tu dramatu. Widz pozna rodziny królewskie i ich lojalnych obywateli, królowe, robotników, harcerzy i żołnierzy w czasie pokoju i wojny. Endoskopy obsługujące 4K i specjalnie zaprojektowane systemy miniaturowych soczewek 4K pomagają odkrywać te miniaturowe imperia w sposób, jakiego nigdy wcześniej nie widziano - z perspektywy mrówki! NAGRODY: Cannes Corporate Media & TV Awards 2018 (Cannes, France): Gold Dolphin (Categories: Nature, Environment, Ecology) 21:40 W RAFIE KORALOWEJ - OCALEŃCY (REEF STORIES) Serial dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2021 Rafy koralowe stanowią 25 procent życia morskiego na naszej planecie. Seria ukazuje rafy w wodach całego świata, od Recife w Brazylii, przez Zatokę Acqba tuż przy Morzu Czerwonym, po Morze Batangas na Filipinach, i opowiada o niezwykłych i różnorodnych stworzeniach zamieszkujących te podwodne królestwa. Ale rafom grozi wyginięcie z powodu globalnego ocieplenia i wynikającego z tego większego zakwaszenia wód na Ziemi. Jak zwierzęta morskie przystosowują się do tych zmian i co może zrobić człowiek, aby odwrócić proces niszczenia raf? 23:15 RAPORT NAUKOWY - 91 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:55 DOMY ZWIERZĄT: INŻYNIEROWIE I BUDOWNICZOWIE - DOMY ZWIERZĄT. URODZENI INŻYNIEROWIE. MIASTA ZWIERZĄT (ANIMAL HOMES NATURAL BORN ENGINEERS. ANIMAL CITIES) Cykl dokumentalny, 49 min, Austria, 2015 Reżyseria: Ann Johnson Prum Wiele zwierząt potrzebuje domu tylko dla swojej rodziny. Inne wolą żyć w grupie. Na jednym drzewie może powstać mała osada. Wówczas daje o sobie znać zarówno rywalizacja, jak i zdolność do współpracy. Powstają złożone społeczności, tworzące olbrzymie, naturalne metropolie. Maskonur zwyczajny. Ujmujący niewielki ptak o krótkich skrzydłach i masywnym kolorowym dziobie. Wykopuje pod ziemią głęboką norę, by tam umieścić gniazdo i wychowywać młode. Nie jest jednak samotnikiem. Maskonury gniazdują obok siebie, w grupach liczących dziesiątki tysięcy osobników. Autorzy filmu próbują przeniknąć do jednej z takich ptasich metropolii na Hebrydach u północno-zachodnich wybrzeży Szkocji. Jednak wiele gatunków musi stawić czoło wyzwaniom, którym sprostać można tylko w grupie. Świstaki żyją w małych koloniach. Jedną, ukrytą wśród skał norę, zamieszkuje kilka rodzin. Opuszczając schronienie, sporo ryzykują. Dlatego stosują system wczesnego ostrzegania. W ten sposób chronią całą społeczność. Antylopy gnu całe życie spędzają w ruchu, szukając zielonych pastwisk. Ich domem jest stado. Nie potrzebują lepszego schronienia. Młode stają na nogi w kilka chwil po narodzinach, a już po paru dniach mogą nadążyć za stadem. To ich najlepszy środek obronny przed drapieżnikami. Pszczoły wspólnie budują plaster, w którym odkładają zapasy na gorsze dni. Razem stanowią potężną siłę obronną przeciw każdemu, kto spróbowałby wykraść ich miód. Tym i wielu innym zwierzętom wspólny dom zapewnia najlepszą strategię przetrwania. 01:00 CZY WIESZ, ŻE? - /160/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:35 POLSKIE PARKI NARODOWE - PIENIŃSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 02:15 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, ale w Polsce jedynie w kręgach naukowych. Ludwik Hirszfeld (1884 - 1954, lekarz, bakteriolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej. Urodził się w Warszawie, medycynę studiował w Niemczech. Jego odkrycia z zakresu bakteriologii i immunologii przyczyniły się i wciąż się przyczyniają do ratowania milionów ludzkich istnień na całym świecie. W czasie I wojny światowej zwalczył epidemię duru plamistego w Serbii, za co otrzymał honorowe obywatelstwo od króla tego kraju. Opracował podział krwi na grupy (O, A, B, AB), oznaczył czynnik Rh oraz odkrył zasady jego dziedziczenia. Wyjaśnił przyczyny konfliktu serologicznego między matką a płodem, za co został nominowany do Nagrody Nobla. W czasie II wojny leczył chorych na tyfus w warszawskim getcie.