TVP Historia Czwartek, 26.09.2024 Zmiany z dnia 10.09.2024 w stosunku do raportu z dnia 26.08.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:00 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 4 Serial TVP, 42 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei, Piotr Trzaskalski Muzyka: Wojciech Lemański Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Barbara Wypych, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Witold Dębicki, Olaf Lubaszenko, Katarzyna Wajda, Krzysztof Kwiatkowski, Bartek Szczerbiak, Antoni Tyszkiewicz, Ignacy Klim, Jakub Zając, Pola Zduńczyk Władka podrzuca noworodka pod drzwi klasztoru. W drodze powrotnej dwóch niemieckich żołnierzy usiłuje ją zgwałcić. Do Brwinowa dociera długo oczekiwana wiadomość o końcu wojny, Polska staje się niepodległa. Stanisław dostaje duże stolarskie zlecenie od sióstr zakonnych. W klasztorze spotyka maleńką podopieczną siostry Alberty, Łucję. Andzia poznaje młodego kolejarza, Radomira. Synowie Władzi z trudem dźwigają rodzinne tajemnice: Florian ucieka w alkohol, Ignacy w modlitwę, marzy o nauce w seminarium duchownym. Kajetan Winny żołnierz polskiego wojska, szykuje się na wojnę z Bolszewikami. Podczas wigilii 1918 roku dochodzi do kłótni pomiędzy Stanisławem i Florianem. Pewnej zimowej nocy Bronię budzi walenie do drzwi. (dodano pozycję programową) 08:45 GAZ ZIEMNY W POLSCE. POCZĄTEK HISTORII - SPÓŁKA GAZOLINA - SPÓŁKA METAN ODC. 4 Serial dokumentalny, 19 min, Polska, 2024 Reżyseria: Janusz Sidor "Gaz ziemny w Polsce. Początek historii - Spółka Gazolina" to czteroczęściowy film o tym, jak, kto i dlaczego rozpoczął na ziemiach polskich wykorzystywać gaz ziemny w celach gospodarczych. Wcześniej gaz ziemny był niebezpiecznym odpadem, wypuszczany do powietrza, który czasem wybuchał przynosząc straty podczas wydobycia ropy naftowej. W 1912 roku więc Marian Wieleżyński wpadł na pomysł, by odprowadzać gaz z odwiertów naftowych rurociągami i spalać go w zakładach przemysłowych. Zaprosił do współpracy Władysława Szaynoka i tak w Borysławiu powstał pierwszy gazociąg, powstała koncepcja zakładów do wykorzystania gazu ziemnego. Z czasem założyli kilka firm, które zajmowały się przesyłem gazu, wytwarzaniem z gazu ziemnego paliw płynnych jak gazolina i gazol (dzisiejsze LPG), gazociągi zasilające Drohobycz, Stryj, Lwów. I sami zaczęli wydobywać gaz ziemny z pokładów gazonośnych w okolicach Daszawy. Aby rozwijać przedsiębiorstwa, założyli z Ignacym Mościckim Spółkę Metan, pierwszy w Polsce instytut naukowo badawczy (nazywany kuźnią patentów). Jeszcze przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości zaczęli rozwijać - możliwe, że jako piersi na świecie - akcjonariat pracowniczy. Z czasem powołali Spółkę, w której udziały z prawem głosu, mieli pracownicy przedsiębiorstwa i okazało się, że była to jedyna w dwudziestoleciu międzywojennym spółka akcyjna, w pełni Polska. Nikt z pracowników nie sprzedał swoich akcji firmom spoza kraju. Przed wybuchem II wojny Spółka Gazolina była w czołówce przedsiębiorstw naftowo gazowniczych w Polsce. Kontrakty firmy sięgały 2006 roku - jak sam Marian Wilczyński pisał w raporcie w 1937 roku. W poszczególnych częściach przedstawiamy "Sp. Gazolina" poprzez postacie Mariana Wieleżyńskiego i Władysława Szaynoka - twórców przedsięwzięcia, Ignacego Mościckiego jako naukowca, współtwórcę Instytutu "Metan" oraz ich firmę, którą miała postać akcjonariatu pracowniczego, poprzez postać Bronisława Wojciechowskiego, który był posłem na sejm II RP oraz członkiem zarządu "Gazoliny". (dodano pozycję programową) 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 79 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Ewa Bulanda Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Halina Łabonaska, Mateusz Król, Paulina Lasota, Sławomir Orzechowski, Wenanty Nosul, Marcin Rogacewicz, Renata Berger, Agata Bykowska, Karina Seweryn, Krzysztof Wrona, Jacek Kopczyński, Mateusz Trzmiel, Tomasz Sapryk, Bartosz Adamczyk, Piotr Ligienza odc. 79 Król nie chce, aby osoby, które ceniła Anna, odchodziły z dworu. Szuka możliwości, by zatrzymać dwórki na Wawelu. Kazimierz mianuje Mikołaja swoim doradcą. Ligęza jest zaszczycony i nie kryje swojego zaskoczenia. Gabija, Egle i Audre także pozostają na Wawelu. Elżbietka i Kundzia czują się lepiej wśród bliskich sobie dwórek. (dodano pozycję programową) 21:00 RAN Dramat, 153 min, Japonia/Francja, 1985 Reżyseria: Akira Kurosawa Lektor: Tomasz Soudak Aktorzy: Tatsuya Nakadai, Akira Terao, Jinpachi Nezu, Daisuke Ryu, Mieko Harada Film Akiry Kurosawy z 1985 roku, oparty na fabule "Króla Leara" Williama Shakespeare'a. Akcja toczy się w Japonii okresu Sengoku. Postać króla Leara została w filmie zastąpiona przez Wielkiego Pana Hidetorę Ichimonjiego, starzejącego się władcę. Zamiast córek ma on trzech synów: Taro, Jiro i Saburo (który jest odpowiednikiem szekspirowskiej Cordelii). Hidetora postanawia oddać władzę w swoim królestwie w ręce Taro, najstarszego syna, podczas gdy Jiro i Saburo otrzymają we władanie Pierwszy i Drugi Zamek. Jiro i Saburo mają wspierać Taro. Saburo jednak krytykuje plan Hidetory - twierdzi, iż jest on głupcem myśląc, że bracia będą żyli ze sobą w pokoju. Tango, jeden ze sług Hidetory, staje w obronie Saburo, a Lord skazuje ich obu na wygnanie. Niedługo potem Hidetora zostaje odtrącony przez swoich synów i jest zmuszony tułać się wraz z Tango i błaznem Kyoami. Jiro pokonuje Taro, a potem sam zostaje pokonany przez innego władcę, który sprzymierzył się z Saburo. W końcu Saburo odnajduje Hidetorę, ale w chwilę później zostaje zabity przez zbłąkaną kulę, a Hidetora umiera z rozpaczy. Film zawiera wiele misternych wątków pobocznych dotyczących zdrady i zabójstw wewnątrz rodzin, obnażających próżność i fałszywość dworskiego życia. "Ran" uważany jest za jeden z najlepszych filmów Kurosawy. W 1985 roku zdobył Oscara za najlepsze kostiumy. Ścieżka dźwiękowa do filmu została jest autorstwa Toru Takemitsu.