TVP Dokument Poniedziałek, 30.09.2024 05:40 DZIKA POLSKA - WYSOKIE LOTY BIELIKA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Orzeł bielik, największy z polskich ptaków drapieżnych i nasze godło narodowe, nie wywinie już orła! Do niedawna zagrożony zagładą, dziś powiększa swoją liczebność w naszym kraju. Ale ornitolodzy, pomni niedawnych zagrożeń, choćby ze strony pestycydów i odstrzału, pozostają czujni. Na Pomorzu Magda i Maciej Traczowie urządzają dla tych królewskich ptaków zimowe nęciska z mięsem padłych zwierząt, odwodząc orły od dalekich i niebezpiecznych wędrówek. Z urządzonej obok czatowni operator "Dzikiej Polski" podpatrzył żerujące bieliki i ich potyczki z natrętnymi, inteligentnymi krukami. Zaś w poznańskim zoo para kontuzjowanych, ale rozrodczo sprawnych bielików rozmnaża się pod nieustanną obserwacją kamery, zawieszonej nad ich gniazdem. Dr Tadeusz Mizera, ich ojciec chrzestny, komentuje dla nas powstający w ten sposób film, pełen unikalnych scen. Poznawanie niezbadanych dotąd szczegółów z życia tych ptaków to szansa na ich skuteczniejszą ochronę. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 7 WINNE TAJEMNICE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy w Polsce da się z powodzeniem uprawiać winogrona do produkcji win? Okazuje się, że tak! Wbrew obiegowej opinii nasz mroźny klimat wcale nie przeszkadza w wytwarzaniu smacznych win, które mają już kilkusetletnią historię. Radosław Kotarski tym razem jedzie do Zielonej Góry, gdzie sprawdza co zostało z dawnych tradycji winiarskich. Odkrywa podziemia niemieckiej wytwórni win musujących A. Gremplera, wyciska sok z winogron używając dawnych technik i kosztuje współczesnych wyrobów polskich winiarzy. 06:50 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA I S.I - ODC. 2 ELIZABETH TAYLOR (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES I/2 ELIZABETH TAYLOR) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Matt Hill, Julia Harrington Seria dokumentalna BBC. Sezon 1 - 6 odcinków. Bohaterami będą: Freddie Mercury, Elizabeth Taylor, Tupac Shakur, Muhammad Ali, Amy Winehouse, John Lennon. Dziesięć fotografii z ich życia, prywatnych i takich, które pozostały w zbiorowej pamięci na zawsze. Oczywiście wywołanie wspomnień pociąga za sobą opowieści o wydarzeniach z bogatego życia tych niezwykłych osób. Na ich temat wypowiedzą się przyjaciele, rodzina i współpracownicy. Odc. 2 - "Elizabeth Taylor". Wizerunek Elizabeth Taylor jest znany na całym świecie. Słynne zdjęcia i prywatne fotki - przełomowe chwile ukazane przez tych, którzy znali ją najlepiej. Jedna z największych gwiazd kina. Elizabeth Taylor urodziła się w Londynie w 1932 - gim, roku. Jej rodzicami byli Sara - aktorka i Francis - handlarz dziełami sztuki. Mieszkali w Hampstead. Z bratem Elisabeth, Howardem i spędzali lato w domku w Cranbrook w hrabstwie Kent. Wczesne lata Elizabeth były bezpieczne. Gdy jednak dobiegła siedmiu lat, jej świat stanął na głowie. W kwietniu 1939 - go roku przerażona faszyzmem w Europie rodzina przyszłej aktorki wraz z setkami Amerykanów wypłynęła statkiem SS Manhattan do Nowego Jorku. Pięć miesięcy później Wielka Brytania wypowiedziała wojnę Niemcom. W tym czasie Elizabeth rozpoczynała nowe życie w Kalifornii. Już w dzieciństwie pragnęła zostać aktorką i z pomocą matki cztery lata po przeprowadzce do Stanów zagrała ważną rolę w hollywoodzkim filmie. Miała 11 lat gdy pojawiła się na ekranie jako Velvet Brown - ambitna młoda dżokejka w filmie zatytułowanym "Wielka Nagroda". 07:50 JEDNA PLANETA. SIEDEM KONTYNENTÓW - CZ. 7. AFRYKA (ONE PLANET: SEVEN WORLDS. AFRICA. THE FURNACE) Serial dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Scott Alexander Lektor: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios. Siedem odcinków - siedem kontynentów. 200 milionów lat temu nasza planeta wyglądała inaczej niż teraz. Prawie całą jej powierzchnię pokrywał ocean, z wyjątkiem jednego super - kontynentu, zwanego Pangeą. Gigantyczny ląd zaczął się dzielić. Jego fragmenty coraz bardziej oddalały się od siebie. W końcu stały się siedmioma oddzielnymi kontynentami. W tym serialu pokażemy, jak na każdym z nich rozwijało się życie, dając początek niezwykłej różnorodności współczesnych organizmów. Odwiedzimy lodowe pustynie Antarktyki gdzie zwierzęta walczą z surowym klimatem. Będziemy podziwiać bogate ekosystemy Ameryki Południowej pełne niezwykłych stworzeń. Udamy się do Afryki i na rozległe równiny Ameryki Północnej. Czeka nas też podróż po rozpalonej słońcem Australii. Dotrzemy w najdalsze zakątki Azji, by podziwiać rzadko spotykane zwierzęta. Zawitamy także do Europy kontynentu w znacznym stopniu zmienionego przez człowieka. Wchodzimy w najbardziej krytyczny, od czasu powstania kontynentów, okres dla dzikich mieszkańców Błękitnej Planety. Zmieniamy nasze otoczenie tak szybko, że dla wielu gatunków jest to wyzwanie, któremu nie potrafią sprostać. Być może to ostatni moment, by pokazać jak cenna jest ogromna różnorodność życia na Ziemi. 09:00 ZJAWISKOWA PLANETA - ODC. 2 WIELKIE FALE (SPECTACULAR EARTH EP. 2 MEGAWAVES) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jane Aldous Mini - seria dokumentalna BBC (4 odcinki). Zbliżymy się bardziej niż kiedykolwiek do niektórych z najbardziej oszałamiających zjawisk naturalnych na świecie i odkryjemy niezwykłe globalne siły, które zbiegają się, aby każdy z wielkich spektakli przyrody się odbył. Przełomowa wiedza naukowa i najnowocześniejsze techniki filmowania umożliwiają teraz ekscytujące zbliżenie się do jednych z najpiękniejszych naturalnych "widowisk" na świecie. Specjalistyczne kamery na skuterach wodnych filmują gigantyczne fale w Portugalii, drony wlecą do jednego z najbardziej nieokiełznanych wulkanów Gwatemali, a materiał filmowy w ultra zwolnionym tempie rejestruje długie na tysiąc stóp pioruny w Arizonie. Eksperci i naukowcy ujawnią zbadane przez naukę procesy kryjącą się za spektaklami natury. Wyjaśnienia są fascynujące, a nasza planeta jest domem dla tak niesamowitych zjawisk, że czasami trzeba je zobaczyć, aby w nie uwierzyć. Odc. 2. Wielkie fale. Oceany pokrywają niemal trzy czwarte powierzchni naszej planety. To tutaj obserwujemy jedne z najbardziej niezwykłych zjawisk, dowodzących potęgi przyrody. Wielkie fale. Piękne, fascynujące i przerażające. Największe wysokością dorównują sześciopiętrowym budynkom. Mogą ważyć tyle, co sto jumbo jetów. Grupa śmiałków rozpoczyna niebezpieczną wyprawę. Tuż za nami narasta ogromna lawina wody. Największe i najbardziej widowiskowe fale to rzadkość. Występują w nielicznych miejscach i tylko w idealnie sprzyjających warunkach. Oceanograf Joao Vitorino bada fale od 20 lat. To ekstremalne zjawisko ukazuje piękno i potęgę natury. 09:55 JEDWABNY SZLAK JOANNY LUMLEY - ODC. 1 WENECJA, ALBANIA, TURCJA (JOANNA LUMLEY'S SILK ROAD EP. 1 VENICE/ALBANIA/TURKEY) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Clive Tulloh Seria dokumentalna BBC (4 odcinki). Joanna Lumley wyrusza w wielką i pełną wyzwań podróż do serca Jedwabnego Szlaku. To tu powstał jedwab, proch strzelniczy, papier i makaron. Zaczynając w Wenecji, miejscu narodzin najsłynniejszego podróżnika Jedwabnego Szlaku, Marco Polo, Joanna przenosi się do Albanii, Turcji, Gruzji, Azerbejdżanu, Iranu, Uzbekistanu i Kirgistanu, podziwiając piękne miasta i zachwycające krajobrazy. Odwiedza fantastyczną Kapadocję w Turcji, wspaniałe miasto Jedwabnego Szlaku Samarkandę w Uzbekistanie oraz starożytne miasta Isfahan i Shiraz w Iranie. Po drodze spotyka tkaczy jedwabiu, wirujących derwiszów i łowców orłów z kirgiskich gór Tien Szan. To wspaniała przygoda, która przenosi na ekran romantyczne i rzadko filmowane części świata. Odc. 1 - "Wenecja, Albania, Turcja". Miliony ludzi odwiedza Wenecję dla sztuki i architektury. Bogactwo zgromadzone przez dawnych Wenecjan to w dużej mierze skutek handlu na szlaku wiodącym na Wschód aż do Chin. Blisko 12 000 km legendarnego Jedwabnego Szlaku. Od wyjątkowych tradycji Azerbejdżanu po niezwykłe cytadele na pustyni Azji Środkowej i zagubione cywilizacje w Iranie, tajemnicze jaskinie Kapadocji i pasterskie kultury w górach w Turcji. 10:50 DĘCIAKI Reportaż, 18 min, Polska, 1983 Autor: Jarosław Hołoga Zdjęcia: Mirosław Skrzypczak Wykonawcy: Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej W Grodzisku Wielkopolskim Reportaż o orkiestrze strażackiej z Grodziska Wielkopolskiego. Powstała w 1929 roku jako Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej. Jej założycielem był Antoni Thum. Kapelmistrzem orkiestry od 1979 r. jest Stanisław Słowiński. Orkiestra zdobyła liczne nagrody i wyróżnienia. Spotkanie z orkiestrą zaczyna się jej występem na grodziskim rynku. Następnie bieg na sygnał alarmowy i wyjazd na akcję gaśniczą. Konny zaprzęg strażacki na szosie i opowieść o nim starego strażaka. Ćwiczenia gimnastyczne członków orkiestry. Próba orkiestry w plenerze i rozmowa o repertuarze przygotowywanym na festiwal w Koszalinie. Wyjazd orkiestry autokarami do Koszalina na 7. Ogólnopolski Festiwal Orkiestr Dętych OSP. Występ orkiestry na festiwalu, ogłoszenie werdyktu jury. Orkiestra OSP z Grodziska Wielkopolskiego została laureatem festiwalu. Spotkanie kończy się występem orkiestry na grodziskim rynku. W audycji wykorzystano utwory instrumentalne z repertuaru i w wykonaniu Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej z Grodziska Wielkopolskiego. 11:20 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 12 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański Trzeci sezon prowadzonego przez Stephana Thomsona cyklu dokumentalno - historycznego o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich i nie tylko, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane zostaną najciekawsze polskie posiadłości oraz zabytki i świadectwa kultury związane z polskością, usytuowane poza naszymi obecnymi granicami (w znacznej mierze wschodnią). Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te o których już dawno zapomniano. W dwunastym, ostatnim już odcinku trzeciej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" Stefan Tompson, zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiej spuścizny po Dreźnie i okolicach. W pierwszej kolejności wybierzemy się na zachód od polskiej granicy do historycznej krainy zasiedlonej przez Słowian połabskich. W tym regionie ponad 1000 lat temu ich plemiona zakładały takie grody jak Budziszyn. Setki lat później w pobliskim Dreźnie i Miśni kwitła saska i polska kultura. To wszystko za sprawą królów Rzeczypospolitej - Augusta II Mocnego i Augusta III, których marzeniem było uniezależnienie się od rosnącego w siłę wspólnego wroga i utworzenie silnego polsko - saskiego królestwa. Jak zmieniało się polskie dziedzictwo począwszy od Słowian połabskich po królów saskich w tych regionach? O tym już w najbliższym, ostatnim już odcinku serii "Polskie Dziedzictwo". 12:00 KRÓLEWSKIE DROGI INKÓW (THE ROYAL ROADS OF THE INCAS) Film dokumentalny, 58 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Jean Pierre Lavigne Film dokumentalny prezentujący powstanie największego imperium obu Ameryk. Kim oni byli? Skąd oni przyszli? I jak zjednoczyli ponad 200 grup etnicznych w jeden naród? Poprzez narrację historyczną i głosy ich potomków, odkrywamy fascynujący świat Tawantinsuyu, cztery części imperium Inków. Nasza podróż śledzi starożytne szlaki cywilizacji inkaskiej, powstanie dynastii Inków i ich dramatyczne spotkanie z obcymi najeźdźcami. Tenochtitlan, bajeczna stolica imperium Azteków. Po 18 latach panowania, król Montezuma Drugi umiera. Mimo odwagi jego wojowników, ginie trzysta tysięcy mieszkańców tej wyspy. Przyjaźń, którą oferował Hernan Cortes, była fałszywa i podstępna. W tym samym czasie w Nowym Świecie szczyt swego rozwoju osiągnęło imperium Inków. Tysiące mil dalej na południe Inkowie z Cuzco prowadzili podboje godne Cezara. U szczytu potęgi, w XVI w. , ich imperium było pięć razy większe od Europy. Od Chile po Ekwador liczyło dwa i pół miliona kilometrów kwadratowych, a jego władca miał osiem milionów poddanych. Inkowie pojawili się na andyjskiej scenie dość późno. Na długo przed nimi były tu inne cywilizacje. 13:05 WIELORYB Z LORINO Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Cuske Scenariusz: Maciej Cuske Muzyka: Michał Jacaszek Film jest opowieścią o ludziach żyjących na prawdziwym końcu świata. Czukotka to ostatni obszar ogromnej Rosji na końcu naszego kontynentu, oddzielony od Alaski. zaledwie 60 - kilometrowym pasmem Cieśniny Beringa. Na wybrzeżu mieszkańcy próbują przetrwać na zgliszczach upadłego imperium ZSRR, który na zawsze odmienił ich dziki, surowy pejzaż. Dzieci bawią się wśród rdzewiejących beczek po ropie, które są rozrzucone po całej tundrze aż po horyzont. Domy mieszkalne niszeczeją pod wpływem surowych zim, śnieżyc i wiatrów. Krajobraz dopełniają dumnie wypięte pomniki Lenina oraz opuszczone ruiny nieczynnych baz wojskowych, fabryk i budynków. Czukcze żyją tu razem z Eskimosami i Rosjanami z głębi lądu. Warunkiem ich przetrwania w tej dzikiej krainie, tak jak od tysiąca lat, jest coroczne polowanie na wieloryby. W filmie przyglądamy się kilku bohaterom, którzy wydają się trwać na przekór logice, w miejscu, które nie jest dla nich przyjazne, nie daje im radości, nie przynosi spełnienia. "Wieloryb z Lorino" to dość postapokaliptyczna wizja świata. Ten świat będzie trwał, dopóki wieloryby będą przepływały obok, podczas swojej odwiecznej wędrówki na północne morza. Niestety, z roku na rok przepływa ich coraz mniej. 14:10 W POGONI ZA DZIKOŚCIĄ (THE QUEST FOR NATURE / LA QUETE DU SAUVAGE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2021 Reżyseria: Jean - Charles Granjon Film dokumentalny, którego bohaterem jest Morgan Bourc’his, mistrz świata w nurkowaniu swobodnym. Zaniepokojony skalą szkód wyrządzonych przez człowieka w ekosystemie planety, postanowił odbyć podróż do północnych krańców Norwegii, aby obserwować tam dziką przyrodę. Poszukuje idealnej interakcji z orkami i wielorybami. Spotyka także ludzi, którzy mieszkają na tych odległych terenach i dzielą życie ze zwierzętami. To pewnego rodzaju kameralna odyseja. Poznamy bliżej duchowość Samów i poglądy naukowców. Na długo przed narodzinami Morgana foki, delfiny, orki i walenie sąsiadowały licznie z ludzkimi skupiskami. W wyniku działań człowieka część z nich zniknęła ze strefy przybrzeżnej, a część - schroniła się na pełnym morzu. Czym jest ludzkość bez bliskości zwierząt? Morgan chcę doświadczyć czegoś nowego: spotkania z waleniami - prawdziwymi mistrzami głębin. Pojechał na północ Norwegii. To ostatnie miejsce w Europie, gdzie takie doświadczenie jest jeszcze możliwe. Nie jesteśmy władcami tej planety. Czas wyzbyć się tego przekonania. Szacunek do dzikiej przyrody to wyraz naszego pragnienia wolności. A poznając ją, poznajemy samych siebie. 15:15 BALATON - EUROPEJSKA PERŁA NATURY (LAKE BALATON: EUROPE’S HIDDEN PARADISE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2020 Reżyseria: Szabolcs Mosonyi Film dokumentalny o jeziorze Balaton na Węgrzech. To jezioro stanowi świat samo w sobie. Zrodzone w cieniu wulkanów i ukształtowane przez lodowce. Balaton jest stosunkowo młody. Powstał w wyniku ruchów tektonicznych podczas epoki lodowcowej 15 tysięcy lat temu. Na wybrzeżach, polach, lasach i płytkich zatokach Balatonu i wokół nich żyje ogromna różnorodność zwierząt. Wśród wzgórz wokół Balatonu sokoły wędrowne są częstym widokiem. Lasy poprzecinane łąkami to idealne tereny łowieckie. Nie tylko dla sokołów. Zobaczymy drapieżniki, błyszczące ibisy, czaple siwe. Dołączymy do polowania na dzikie koty i będziemy obserwować pszczoły i susły wychowujące kolejne pokolenia. Do wiosny jeszcze daleko. Zima to trudny okres, lecz Balaton to ich dom oraz europejska perła Natury. 16:15 SAN FRANCISCO - ŚWIATOWA STOLICA NOWYCH TECHNOLOGII (SAN FRANCISCO, WORLD CAPITAL 3.0 / SAN FRANCISCO, CAPITALE DU MONDE 3.0) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Antoine Dufeu Film dokumentalny o San Francisco, które jest miastem szacownych rodów zaangażowanych w życie kulturalne, przedsiębiorców z branży zaawansowanych technologii, prezesów korporacji i młodych twórców start - upów. Mieszka tu stu trzech miliarderów. Wśród dziesięciu najbogatszych, siedmiu jest z branży zaawansowanych technologii. Miasto znane jest z jogi, wegan, wyluzowanego trybu życia i łatwego dostępu do marihuany. Tu mają swoje siedziby Facebook, Google, Amazon, Pinterest, Twitter, Linkedin. To elementy naszego codziennego życia, one wiedzą o nas wszystko, ale ile my wiemy o nich? Osiedleni w Dolinie Krzemowej i San Francisco, walczą o zwycięstwo w wyścigu technologii i innowacji. Podobnie jak Twitch lub Front, przyciągają talenty z całego świata, aby szybko się rozwijać, a przepis na ich utrzymanie jest prosty: pokoje gier, bezpłatne kawiarnie, elastyczne godziny pracy, cyfrowy detoks prawie jak w domu. Ten pośpiech technologiczny ma swoją cenę, a przepaść społeczna nigdy nie była tak dotkliwa. Gwałtownie rosną wskaźniki ubóstwa, a ponad 10% populacji tego obszaru zatoki to bezdomni. San Francisco jest miastem o największych nierównościach społecznych, przed Nowym Jorkiem i Miami. Tymczasem produkt brutto regionu wynosi 720 miliardów dolarów i wśród potęg gospodarczych zajmuje dwunaste miejsce na świecie. 17:20 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAROKO. W SERCU TRADYCJI (MOROCCO) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Podróż do Maroka to niezwykłe doświadczenie. Kraj ten wyróżnia się ogromnym bogactwem kulturowym, widocznym w tradycjach, mających korzenie w przeszłości i w życiu codziennym. Skromne warsztaty rzemieślnicze i pełne przepychu pałace działają na zmysły podróżnych. Jednak największym skarbem Maroka pozostają ludzie. Stolicą kraju jest Rabat. Jego historyczne centrum otoczone jest grubym murem obronnym, z którego rozpościera się niezwykły pejzaż. Widok spokojnie pracujących rybaków sprawia, że zapominamy o burzliwej przeszłości tego miasta. Począwszy od XV wieku, wybrzeże było atakowane przez wielkie europejskie mocarstwa i przez piratów. Ich terytorium stanowiło położone tuż obok miasto Sali, historyczny rywal Rabatu. Przybrzeżne miasta były dawniej stale narażone na niebezpieczeństwo od strony morza, dlatego chroniono je wysokimi murami obronnymi. Za murami cytadeli Kasba al - Udaja kryją się wąskie uliczki i biało - niebieskie fasady. To istny labirynt. Gra świateł i cieni sprawia, że miasto wygląda inaczej o różnych porach dnia. Mieszkańcy wybierają zacienioną stronę, szukając ochłody i świeżego powiewu od morza. 18:20 BALMORAL: UKRYTA HISTORIA - ODC. 1. LATA 1936 - 1955 (INSIDE BALMORAL / BALMORAL: HIDDEN HISTORY) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Brisley, Ash Potterton Trzyodcinkowa miniseria dokumentalna o zamku Balmoral - szkockim domu rodziny królewskiej od 1852 roku, kiedy książę Albert kupił posiadłość jako prezent dla swojej żony, królowej Wiktorii, która kochała szkocką wieś. Serial dokumentalny jest spojrzeniem zza kulis na to odosobnione królewskie ustronie, ulubiony dom królowej Elżbiety. To 50 000 akrów szkockich Highlands i ponad 150 budynków. Posiadłość zatrudnia ponad 100 pracowników. Film daje rzadki wgląd w jedną z najbardziej fascynujących rezydencji w Wielkiej Brytanii. Odc. 1 - "Lata 1936 - 1955". Ukryta w sercu szkockich gór ustronna królewska posiadłość jest dwa razy większa niż Manchester. Tylko tutaj królowa Elżbieta mogła naprawdę od wszystkiego uciec. Balmoral. Jednak ta wielka posiadłość była też świadkiem jednych z najbardziej dramatycznych momentów w historii monarchii. A dla niektórych gości pobyt w tym wakacyjnym domu był trudnym doświadczeniem. Balmoral. Ulubiony i najbardziej ustronny dom królowej. Rodzina królewska może tu doskonale odpocząć od publicznych obowiązków. Ta olbrzymia posiadłość oferuje jedne z najpiękniejszych widoków na Wyspach Brytyjskich. W tej królewskiej rezydencji próżno szukać pałacowych wnętrz. Wystrój jest tu zaskakująco skromny. Koszty utrzymania Balmoral są wysokie, wynoszą 3 miliony funtów rocznie. 19:15 ANIA. RZECZ O ANNIE DYMNEJ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2017 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Film jest zapisem jednego dnia z życia Anny Dymnej. Ekipa TVP Kraków towarzyszy aktorce od porannej kawy, poprzez wizyty w Fundacji Anny Dymnej Mimo Wszystko, w PWST, w Salonie Poezji, w Starym Teatrze, a także w bardzo prywatnych odwiedzinach grobu na cmentarzu na Salwatorze. Rano na tarasie swojego domu Anna Dymna mówi o rodzinie, wspomina najważniejsze związki z mężczyznami, opowiada o synu. Wraca także do początków swojej kariery. Następnie jedziemy z nią na cmentarz, co jest okazją do rozmowy o największej miłości Wiesławie Dymnym. Kolejne miejsce to szkoła teatralna i zajęcia ze studentami. Ze szkoły kierujemy się do Teatru im. J. Słowackiego na kolejny już Salon Poezji, a potem do Starego Teatru. 20:10 PIANO Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2015 Reżyseria: Vita Maria Drygas Scenariusz: Vita Maria Drygas Zdjęcia: Vita Maria Drygas Uratowane przez studentkę konserwatorium pianino, które miało wzmocnić konstrukcję barykady na ukraińskim Majdanie, stało się uczestnikiem i symbolem rewolucji. Instrument połączył losy bohaterów filmu, z których każdy stanął wobec innego wyboru, chcąc z godnością zając należne mu miejsce w dramatycznym konflikcie. Wkrótce pianino zjednoczyło też protestujących na Majdanie, którzy wspólnie, nie bacząc mróz i śnieg, w dzień i w nocy śpiewali hymn Ukrainy i poruszające pieśni ludowe. Instrument okazał się groźniejszy niż butelki z koktajlami Mołotowa. Władza nazwała grających "pianoekstremistami". 21:15 ANTYLE CHOPINA Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Lipiec - Wroblewska Antylscy muzycy czują i umieją zagrać rubato Chopina. Potrafią też - jak nikt inny - improwizować na fortepianie. Intuicyjnie rozwijają to, o czym Chopin pisał w listach: Lewa ręka jest zegarem, ale z prawą rób wszystko co chcesz i co możesz. Odkrycie Chopina było bardzo nowoczesne, rozsadzało swój czas i jak się okazuje europejskie korzenie. Synkopowanie prawą ręką wywodzi się z rytmu afrykańskiego bębna. Połączenie lewej grającej rytm ręki, z synkopującą dowolnie prawą ręką wprowadzili amerykańscy pianiści na przełomie XIX i XX wieku. Ten rytm nazywa się ragtime. 22:30 KOCHAM CIĘ JAK IRLANDIĘ Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2012 Reżyseria: Aleksander Dembski Adam ma 56 lat, pochodzi z Opola, jest wokalistą amatorem. Pomimo braków w wykształceniu muzycznym wierzy w siebie i bardzo poważnie podchodzi do swojej pasji. Każdego dnia ćwiczy, prezentując swoje nagrania na jednym z muzycznych portali internetowych. Przez internet odświeża starą znajomość z Krzysztofem, który obecnie jest menedżerem mało znaczących kapel grających do tzw. kotleta. Adam i Krzysztof podejmują decyzję, że razem zrobią wszystko, aby wejść w struktury show - biznesu. Początkowo idzie to opornie, jednak pewnego dnia spotykają lidera bardzo znanego w Polsce zespołu muzycznego Kobranocka. Okazuje się, że muzykom jest to również na rękę, ponieważ mogą liczyć na wielki powrót na scenę w niekonwencjonalny sposób. Po kilku tygodniach prób nowy zespół muzyczny, w składzie którego znajdą się także Adam i Krzysztof, planuje zagranie koncertu dla kilkutysięcznej publiczności oraz wydanie płyty. Czy im się uda? 23:20 MIASTO GNIEWU S.I - /3/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny o początkach zorgaznizowanej przestepczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porachunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne TVP, materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 3. Czy istniała jakakolwiek lojalność wśród przestępców i jaka kara spotykała tych, którzy zachowywali się nielojalnie. Opowiadamy o instytucji świadka incognito, ktorą wprowadzono ustawą z 1995 roku. Co organom ścigania dał świadek incognito, w jaki sposób ułatwiło to walkę z zorganizowaną przestępczością. Cezary Dresz miał zeznawać w procesie Andrzeja Kolikowskiego ps. Pershing. Zginął przed złożeniem zeznań, 30 października 1995 roku w Warszawie przy ul. Szekspira 2 na Żoliborzu. Opowiadamy również o zasadach, jakie panują w więzieniu i o tym, jak traktuje się więźniów, którzy donosili. 24:00 MIASTO GNIEWU S.I - /4/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny o początkach zorgaznizowanej przestepczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porachunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne TVP, materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 4. Brutalność. Zabójstwo: Wojciech Kiełbiński ps. Kiełbacha. 19 lutego 1996 roku, skrzyżowanie ul. Barenta i Kościelnej w Pruszkowie. W tym odcinku widzowie dowiedzą się, jak cienka jest granica pomiędzy gangsterską przyjaźnią a nienawiścią. Poznamy również 3 główne cechy charakterystyczne dla gangsterów: brutalność, bezwzględność i pewność siebie. Wojciech Kiełbiński ginie od kilkudziesięciu kul wystrzelonych o godz. 10 rano w centrum Pruszkowa. Egzekucja odbyła się na oczach ludzi idących do pracy, robiących zakupy, rodziców odprowadzających dzieci do szkoły. Bandyci byli wyjątkowo brutalni i bezwzględni. Byli też na tyle pewni siebie, że nie obawiali się, że zostaną rozpoznani, a tym bardziej schwytani przez policję. Bezkarność to kolejny wątek, o którym opowiemy w tym odcinku. Z czego wynikało to, że gangsterzy lat 90. czuli się bezkarnie i co robiła policja i prokuratura, żeby to zmienić. Bezwzględność gangsterskich zabójców zestawimy z historią policjanta, który w czasie akcji zastrzelił gangstera. Policjanci też strzelają, ale im przychodzi to dużo trudniej. Pokażemy, czym dla policjanta jest zabicie człowieka i jak sobie z tym radzi, a czym taka sytuacja jest dla przestępcy. Poszukamy odpowiedzi u ekspertów/naukowców, którzy opowiedzą o mechanizmach, jak i dlaczego człowiek staje się zabójcą. Dlaczego policjanci wymagają pomocy psychologa po tym, jak zastrzelą człowieka? A czego potrzebuje gangster? 00:35 EUGENIUSZ BODO - ZA WINY NIEPOPEŁNIONE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1997 Reżyseria: Stanisław Janicki Scenariusz: Stanisław Janicki Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Wykonawcy: Stanisław Janicki, A Mirek, W Jewsiecki, Jerzy Toeplitz, Zbigniew Pitera, Jerzy Semilski, Edward Dziewoński, Józef Hen, Wanda Jakubowska, Maria Kaniewska, Tadeusz Konwicki, Irena Kwiatkowska, Bronisław Pawlik, Lidia Wysocka, Klemens Mielczarek Z jednakim talentem radził sobie na estradzie, w kabarecie, filmie. Nieźle też wypadał jako reżyser i producent filmowy. A piosenki w jego wykonaniu, choć natura nie obdarzyła go świetnym głosem, stawały się przebojami, znanymi zresztą do dziś. U schyłku lat 30. osiągnął szczyty sławy. Miał tłumy wielbicielek. Kobiety jednak co najwyżej lubił, i to na krótko. Nieco na dłużej związał się tylko z ciemnoskórą Tahitanką Reri, którą zatrudnił w filmie. Tak naprawdę kochał jedynie matkę. I swego psa - olbrzymiego doga. Lubił ptysie z kremem i domowe robótki: wyszywał makatki z koralików i obwieszał nimi wszystkie ściany. Niekwestionowany gwiazdor polskiego filmu nie miał w sobie nic z gwiazdora. Miły, otwarty, elokwentny, dowcipny, w gruncie rzeczy był typem samotnika. Taki mniej więcej portret Eugeniusza Bodo wyłania się z godnego gorącego polecenia dokumentalnego filmu Stanisława Janickiego o życiu i tragicznej śmierci Eugeniusza Bogdana Junoda, który w 1920 roku przybrał pseudonim Bodo, utworzony z pierwszych sylab imienia swego i matki - Jadwigi Anny Doroty z Dylewskich. Eugeniusz Bodo urodził się w grudniu 1899 roku w Genewie. Jego ojciec, Teodor Junod, był Szwajcarem, wielbicielem i propagatorem kinematografu. Wkrótce po przyjściu na świat syna opuścił ojczyznę i wraz z żoną i malcem zjeździł niemal całą Rosję, by wreszcie osiąść w Łodzi. W 1903 roku założył tam i prowadził jedno z pierwszych kin w Polsce - "Uranię". Eugeniusz chodził do szkoły elementarno - handlowej. Matka marzyła dla niego o karierze lekarza. Jego pociągała scena i film. By zrealizować swe ambicje, ponoć uciekł z domu. W październiku 1917 roku pojawił się na scenie w Poznaniu. Potem krótko występował w Łodzi, a następnie rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie Eugeniusz zaczął zdobywać popularność na estradzie, w kabaretach, teatrze. Na ekranie zadebiutował w 1925 roku w "Rywalach". Większą rolę zagrał w niemym jeszcze "Człowieku o błękitnej duszy". Potem przyszły wielkie kinowe szlagiery: "Na Sybir", "Głos pustyni", "Jego Ekscelencja Subiekt", "Czarna perła", "Czy Lucyna to dziewczyna", "Piętro wyżej", "Robert i Bertrand", "Paweł i Gaweł", "Strachy". Ostatni film, w którym zagrał i który reżyserował, nosił tytuł "Za winy niepopełnione". Wszedł na ekrany w grudniu 1938 roku. Realizację obrazu "Uwaga, szpieg!" przerwał wybuch wojny. Na początku września 1939 roku Eugeniusz Bodo opuścił Warszawę. Znalazł się w Równem na Wołyniu, potem we Lwowie, dokąd zresztą trafiło wielu aktorów. Zaczął występować na estradzie. Przyłączył się do zespołu Henryka Warsa "Tea Jazz" i ruszył z nim w tournee do Kijowa, Charkowa, Leningradu i Moskwy. Po powrocie do Lwowa zaczął myśleć o wyjeździe do Ameryki. Był rok 1940, coraz więcej Polaków ginęło z rąk NKWD. Bodo jednak miał obywatelstwo szwajcarskie, czuł się więc w miarę bezpieczny. Ale właśnie mniej więcej w tym czasie zaczęły krążyć pierwsze pogłoski o jego śmierci. W końcu pojawiło się aż kilka jej wersji. Autor filmu przytacza je kolejno, a każda brzmi prawdopodobnie. Według pierwszej, Bodo latem 1940 roku usiłował z grupą polskich oficerów przekroczyć granicę rumuńską. Cała grupa wpadła w ręce rosyjskich pograniczników. Schwytanych osadzono w więzieniu w Śnietyniu i tam bestialsko wymordowano. Inne wersje mówiły: że zginął w maju 1941 roku we Lwowie i tam został pochowany; że zastrzelono go w Brzuchowicach, gdzie mieszkał, i pochowano przy leśnej drodze; że został zamordowany w 1941 roku przez NKWD z grupą więźniów i pochowany w zbiorowej mogile; że zastrzelił go patrol uliczny w czerwcu 1941 roku. Kiedy do Lwowa wkroczyli Niemcy, to oni pojawiają się w następnych wersjach jako mordercy aktora. Na koniec Stanisław Janicki przedstawia ponurą prawdę. Eugeniusza Bodo 26 czerwca 1941 roku aresztowało NKWD. Przewieziono go do Moskwy. Skazano na pięć lat ciężkiego wychowawczego obozu jako "element społecznie niebezpieczny". Karę zaczął odbywać w więzieniu na Butyrkach, potem trafił do Ufy, a następnie do obozów w rejonie Archangielska, gdzie zmarł 7 października 1943 roku. Na podstawie art. 3 Ustawy Rosyjskiej Federacji "O rehabilitacji ofiar represji politycznych" z dnia 18 października 1991 roku został zrehabilitowany. Wersja ta raczej nie budzi wątpliwości. Podaje ją prof. Alfred M. Mirek, współtowarzysz niedoli aktora, a potwierdzają dokumenty, które otrzymała z Moskwy kuzynka Boda, Wiera Rudż, i dołączone do nich dwa zdjęcia. Aktor spogląda z nich zgaszonym wzrokiem - postarzały, zarośnięty, smutny. Autor filmu wykorzystał relacje członków rodziny Eugeniusza Bodo, jego znajomych i wielbicieli, historyków, a także archiwalne zdjęcia, listy, dokumenty i fragmenty przedwojennych filmów z udziałem aktora. Stworzył z nich całość, którą ogląda się z niesłabnącym zainteresowaniem. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "DOPISAĆ LOSY" ODC. 311 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski, Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Ten odcinek nosi tytuł - "Dopisać losy" i podaje nowe ustalenia w sprawie śmierci majora Dobrzyńskiego "Hubala" pod Anielinem w lasach spalskich. Prawdopodobnie Hubal nie zginął od przypadkowej serii z PM - a. Doszło tam raczej do dłuższej strzelaniny, w której Polacy ulegli niemieckiej obławie i zginęło prawdopodobnie 4 ułanów. Ekipa filmowa przyjeżdża do mauzoleum hubalczyków zwanego "Szańcem Hubala", dziś otoczonego już kamiennym murem. Podejmiemy bardzo trudne wyzwanie odnalezienia materialnych śladów ostatniej walki stoczonej przez legendarnego majora "Hubala" pod Anielinem. Do zlikwidowania niewielkiego oddziału "Hubala" Niemcy zaangażowali znaczne siły. Z 372. Dywizji Piechoty Wehrmachtu wyznaczyli dwa bataliony złożone z żołnierzy 650 i 651. Pułku Piechoty. Pod koniec kwietnia Niemcy tropili hubalczyków w okolicach Anielina. Jednym z żołnierzy, który był wówczas u boku majora Dobrzańskiego był wachmistrz Rodziewicz. On też pozostawił wspomnienia o wydarzeniach, jakie miały miejsce 29 kwietnia koło Anielina. "Naszymi koszarami jest mały zagajnik, w którym zamierzamy odpocząć kilka godzin. Wystawiamy posterunki i zapadamy w sen. Ostatnie trzy doby byliśmy w ruchu, uchodząc tropiącym nas Niemcom. Tymczasem nad ranem: "Strzały! A może to sen? Widzę pochylonego nad sobą majora Hubala, coś mówi. Nic nie rozumiem. Trzęsie mnie za ramiona. Przytomnieję i słyszę: Niemcy! Major robi skok w bok, coś krzyczy do Alickiego. Biegnę do konia. Siodło. Koń staje dęba. Chwytam za chlebak i z visem w dłoni biegnę w kierunku strzałów. Wywalam część magazynka, rzucam granat. Wokół zamieszanie. Strzały, wybuchy granatów, nawoływania. Jest nas kilku podążających w kierunku Pilicy. W nocy dochodzą inni: jest Alicki, Lech, Madej, ks. Ptaszyński, Bem i Zemsta. Od ostatniego dowiadujemy się, że gdy stał na warcie, wszedł nań Niemiec z obławy, przystawiając mu do piersi karabin z bagnetem. Zemsta wyrywa Niemcowi broń i biegnie do swoich, by ich ostrzec. Sypią się strzały i do zagajnika wpadają Niemcy. Dowiadujemy się o śmierci Hubala, którego Niemcy znaleźli w zagajniku". Ten opis przynosi obraz dosyć intensywnej potyczki i pozwala mieć nadzieję na niezwykle znaleziska. Uczestnicy poszukują z wykrywaczami metalu łusek po tamtych zdarzeniach i o dziwo znajdują kilka. Ktoś stwierdza, że jednak historię trzeba pisać ciągle od nowa bo ciągle dowiadujemy się rzeczy, które ją zmieniają. Na "Szaniec Hubala" przyjeżdża mnóstwo ludzi każdego dnia. 02:10 KOBIETA Z PRZESZŁOŚCIĄ Film dokumentalny, 34 min, Polska, 1978 Reżyseria: Anna Barcikowska Scenariusz: Anna Barcikowska Prowadzący: Agnieszka Osiecka Aktorzy: Halina Rowicka Wykonawcy: Eliza Czerwińska, Teresa Tutinas, Elżbieta Wojnowska, Iga Cembrzyńska, Łucja Prus, Anna Chodakowska, Maryla Rodowicz, Marian Kociniak, Zofia Kucówna, Skaldowie Program poświęcony twórczości Agnieszki Osieckiej, przedstawiający jej piosenki i wiersze, które tworzą liryczną biografię autorki. Agnieszka Osiecka komentuje swoje własne przeżycia i rozterki, wędrując po miejscach sobie bliskich, związanych z ważnymi wydarzeniami z jej życia, inspirującymi ją do napisania prezentowanych utworów. W programie wykorzystano fragmenty archiwalnych widowisk telewizyjnych w reżyserii Olgi Lipińskiej, Anny Minkiewicz, Romualda Szejda, Macieja Wojtyszki. 02:55 Z TAMTEJ STRONY WISŁY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2008 Reżyseria: Ewa Borzęcka Scenariusz: Ewa Borzęcka Zdjęcia: Przemysław Kamiński Film opowiada o mieszkańcach Pragi - dzielnicy Warszawy leżącej na prawym brzegu Wisły. Historyczna Praga była osadą, leżącą nad Wisłą naprzeciwko Starego Miasta i Mariensztatu, wzmiankowaną po raz pierwszy w 1432 r. Jej nazwa oznacza miejsce wcześniej porośnięte lasem, wyprażone (wypalone) pod zasiewy. 10 lutego 1648 r. król Władysław IV Waza nadał Pradze prawa miejskie. Jej centrum znajdowało się w rejonie dzisiejszego Parku Praskiego i Ogrodu Zoologicznego. Po ówczesnym praskim ratuszu pozostała do dziś nazwa ul. Ratuszowej. W specyficznych praskich klimatach poznajemy bohaterów dość charakterystycznych dla tego miejsca. W codziennym bytowaniu widzimy Adasia - właściciela lombardu, gdzie zubożali mieszkańcy zastawiają ostatnie dobra; wysiedlanych lokatorów kamienicy przy ul. Małej, szefa miejscowej knajpy lubującego się w pozowaniu do portretów, babcię Kicię dokarmiającą miejscowe koty czy fotografującą praskie klimaty Zeldę. Młodzi wolontariusze wędrują po podwórkach z objazdową szkołą, kapela praska przygrywa na Bazarze Różyckiego, a Tomek codziennie pokonuje łączący dwa brzegi rzeki most, aby wieczorem wrócić na Brzeską. W nocy rozbrzmiewa tango w miejscowym klubie, gdzie można pogadać, potańczyć, pomarzyć. Niepowtarzalny klimat, ciekawi ludzie, niezwykłe miejsca składają się na tę opowieść o praskiej codzienności.