TVP Historia Poniedziałek, 30.09.2024 06:30 BYŁ TAKI DZIEŃ - 30 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1938 - został zawarty układ monachijski; 1946 - zapadł wyrok Trybunału Norymberskiego; 1955 - aktor James Dean zginął śmiercią tragiczną; 06:35 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 2 Program historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębia kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Scenograficznym tłem dla debat są autentyczne przestrzenie Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęca do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 07:20 PRASA DONOSI - RADIO W II RP Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Historia Polskiego Radia rozpoczyna się w 1925 roku. W kolejnym odcinku cyklu "Prasa donosi" przypomnimy, jak rozwijała się radiofonia i jaka była rola radia w tamtym czasie. 07:30 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - ODC. 34 Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa "Przypadek Polski. Polityka i idee" to cykl programów przedstawiających najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. Autorem scenariuszy poszczególnych odcinków jest dr Jacek Kloczowski, wiceprezes Ośrodka Myśli Politycznej w Kakowie. Realizacja cyklu będzie łączyć wypowiedzi narratora nagrywane w wybranych miejscach nawiązujących do biografii i idei politycznych przedstawianych postaci z uzupełniającymi je wypowiedziami ekspertów nagrywanymi w studio na odpowiednio graficznie zaaranżowanym tle. Całość uzupełnią ujęcia filmowe oraz ikonografia dotycząca danego tematu /zdjęcia, pisma, dzieła malarskie/ przedstawiona przy użyciu grafiki komputerowej. Towarzyszyć im będzie narracja prowadzona z offu. 08:00 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 6 Serial TVP, 43 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Monika Franczak, Małgorzata Retei, Piotr Trzaskalski Muzyka: Wojciech Lemański Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Adam Ferency, Karolina Tomaszewska, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Olaf Lubaszenko, Klemenryna Karnkowska, Weronika Humaj, Józefina Karnkowska, Karolina Bacia, Bartosz Szczerbiak, Jakub Sasak, Antoni Tyszkiewicz Bliźniaczki rozpoczynają naukę w szkole powszechnej i szybko stają się wyróżniającymi uczennicami. W klasie zabiegają o zainteresowanie tego samego chłopca, Pawła. Anna Lilpop przedstawia ojcu swoją nową miłość, Jarosława Iwaszkiewicza. Na budowie willi Stawisko Jasiek Winny dostaje pracę elektryka, a Damian, młody zdun, zakochuje się w chłopaku z budowy. Łucja zachwyca w szkole talentem plastycznym, ale siostra przełożona nie zamierza go wspierać. Bliźniaczki zaczynają rywalizować o względy Pawła. Po zakończeniu edukacji bliźniaczek w szkole powszechnej, rodzina Winnych dostaje niezwykłą propozycję od Stanisława Lilpopa. Pierwsze poważne uczucia Ani i Mani zostaną wystawione na próbę. 08:45 PRZYJACIEL Film TVP, 18 min, Polska, 1965 Autor: Stanisław Lem Reżyseria: Marek Nowicki Scenariusz: Marek Nowicki, Jerzy Stawicki Zdjęcia: Marek Nowicki, Jerzy Stawicki Aktorzy: Piotr Kurowski, Józef Pieracki Bohaterem filmu jest Herden, którego krokami kieruje potężny móżg elektronowy dążący do zdobycia władzy nad światem. Mózg unieszkodliwia inżynier Tichy. Scenariusz według noweli Stanisława Lema "Przyjaciel". 09:05 HISTORIA POLSKI - POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE 1939 - 1945 Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2002 Reżyseria: Andrzej Sapija Scenariusz: Andrzej Sapija Wykonawcy: Zofia Korobińska, Maria Staszewska, Kazimierz Łodziński, Władysław Bartoszewski Zdjęcia: Henryk Janas Film dokumentalny "Polskie Państwo Podziemne" w odróżnieniu od innych produkcji filmowych poświęconych okresowi II wojny światowej skupia się nie tylko na działaniach wojennych, ale ma ambicję objęcia i opisania całości unikatowego w skali europejskiej zjawiska tamtego okresu, jakim w rzeczywistości okupowanej Polski lat 1939 - 45 były struktury cywilne, administracyjne, polityczne tworzące Polskie Państwo Podziemne (PPP). Mowa jest więc w tym filmie m. in. o strukturach administracyjno - politycznych Delegatury Rządu na Kraj, o tajnym nauczaniu, tajnej prasie i wydawnictwach, działaności Rady Pomocy Żydom "Żegota", podziemnym wymiarze sprawiedliwości i programie "działań przyszłościowych". O fenomenie Polskiego Państwa Podziemnego mówią świadkowie, uczestnicy tamtych wydarzeń, m. in. Maria Dmochowska, Maria Staszewska, Krystyna Grostal, Kazimierz Łodziński, Józef Garliński i Władysław Bartoszewski. W dyskusji uczestniczą także historycy, zarówno polscy, jak i zagraniczni: Andrzej Ajnenkiel, Janusz Tazbir, Norman Davies (Wielka Brytania) i Bernd Martin (Niemcy). 10:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NAJDŁUŻSZA BITWA Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony najdłuższej bitwie wojny - bitwie o Atlantyk. 10:40 GÓRY - ŻYCIE PONAD CHMURAMI. HIMALAJE (MOUNTAINS. LIFE ABOVE THE CLOUDS. HIMALAYA) Cykl dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Ted Oakes Miniserial dokumentalny przedstawiający największe, najbardziej monumentalne łańcuchy górskie na naszej planecie - Himalaje, Andy i Góry Skaliste. Góry są majestatyczne, piękne i inspirujące. Wywołują zarówno zachwyt, jak i strach, bo życie na dużych wysokościach jest trudne. Mieszkańcy gór muszą zmagać się z zimnem i dramatycznymi zmianami pogody. Himalaje to najwyższy łańcuch górski świata. Dwa razy wyższy niż Góry Skaliste. O cztery tysiące metrów wyższy niż Alpy. Znajduje się tu ponad sto szczytów o wysokości przekraczającej siedem tysięcy metrów n.p.m. i dziesięć z czternastu ośmiotysięczników świata, w tym najwyższa góra świata - Mount Everest. To kraina górskich olbrzymów. Himalaje ciągną się od Pakistanu na zachodzie, przez północne Indie i Nepal, gdzie osiągają najwyższy punkt na Ziemi, Mount Everest, aż po Bhutan i Chiny. W chińskiej prowincji Junnan na wysokości 2500 m.n.p.m. rośnie skryty pod warstwą śniegu las. Tę krainę zamieszkuje wyjątkowe, rzadko widywane zwierzę. Rokselana czarna. Jedna z najwyżej żyjących małp na świecie. Panuje tu wyjątkowo niesprzyjająca pogoda. Wiatr wieje z prędkością 280 kilometrów na godzinę przy temperaturze minus 40 stopni Celsjusza. Himalaje sięgają blisko 9 tysięcy metrów n.p.m. Pośród szczytów znajdują się najbardziej niedostępne doliny świata. By dotrzeć do tych odizolowanych krain, trzeba wędrować pieszo tygodniami. Mimo to żyją tu ludzie. Wioska Kibber w północnych Indiach. Jedna z najbardziej odosobnionych osad w Himalajach. Zimą śnieg i lód blokują prowadzące do niej drogi. Wioska jest odcięta od świata. Mieszkańcy mogą wówczas liczyć tylko na siebie. 11:35 SPÓR O HISTORIĘ - BILANS WOJNY OBRONNEJ Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska "Zniszczenie Polski jest naszym pierwszym zadaniem. Celem musi być nie dotarcie do jakiejś oznaczonej linii, lecz zniszczenie żywej siły. Nawet gdyby wojna miała wybuchnąć na Zachodzie, zniszczenie Polski musi być naszym pierwszym zadaniem (...). Podam dla celów propagandowych jakąś przyczynę wybuchu wojny. Mniejsza z tym, czy będzie ona wiarygodna, czy nie. Zwycięzcy nikt nie pyta, czy powiedział prawdę, czy też nie. (...). Bądźcie bez litości, bądźcie brutalni." - mówił Adolf Hitler do dowódców w przededniu podpisania paktu Ribbentrop - Mołotow. 1 września zaatakował. Kilkanaście dni później, 17 września przyłączył się Stalin. W czasie trwających do 6 października walk straciliśmy około 70 tys. żołnierzy i oficerów. Rannych było 133 tys. Do niewoli niemieckiej trafiło około 400 tys. żołnierzy i oficerów. Zaś w niewoli sowieckiej znalazło się 230 tysięcy żołnierzy. Około 88 tysięcy żołnierz przedostało się za granicę. 12:10 JAN SERCE - ODC. 7/10 - RAZ KOZIE ŚMIERĆ Serial TVP, 53 min, Polska, 1981 Reżyseria: Radosław Piwowarski Scenariusz: Zbigniew Kamiński, Radosław Piwowarski Zdjęcia: Ryszard Jaworski Muzyka: Seweryn Krajewski Aktorzy: Kazimierz Kaczor, Joanna Pacuła, Wladysław Kowalski, Wiktor Zborowski, Wiesław Michnikowski, Andrzej Herder, Krystyna Feldman, Jadwiga Kuryluk Przyjaciele z zapałem przygotowują się do sportowego turnieju, a Gabi z determinacją usiłuje zdobyć Janka. On broni się, jak może, a dziewczyna jest zrozpaczona nieczułością mężczyzny. W dniu pierwszego meczu - zakończonego zwycięstwem drużyny przyjaciół - Gabi ląduje w szpitalu po nieudanej próbie samobójstwa. Janek jest przekonany, że to z jego powodu. Prawda jednak wygląda inaczej: Gabi oblała egzaminy. W szpitalu siedzi przy jej łóżku narzeczony, który w imieniu obojga zaprasza "wujka Janka" na ślub. 13:20 MISTRZ Dramat, 76 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Zdzisław Skowroński Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Johann Sebastian Bach Aktorzy: Janusz Warnecki, Ignacy Gogolewski, Ryszarda Hanin, Andrzej Łapicki, Henryk Borowski, Igor Śmiałowski, Zbigniew Cybulski, Andrzej Żarnecki, Andrzej Szenajch, Józef Nalberczak, Juliusz Kalinowski Wykonawcy: Marian Sawa Rok 44. w klasztorze koczuje grupa uchodźców ze sławnym ongiś choć niespełnionym aktorem prowincjonalnym. Po wysadzeniu torów kolejowych przez partyzantów, niemcy wybierają ludzi na rozstrzelanie. Zginąć mają głównie inteligenci, a aktor ma w kenkarcie zawód buchalter. Aktor proponuje, że recytując monolog Makbeta udowodni, jaki jest jego prawdziwy zawód, tekst jest tragicznie aktualny. Niemiec stwierdza, że aktor to prawdziwy zawód bohatera i przesuwa go do grupy ludzi przeznaczonych do rozstrzelania. Studium psychologiczne zawodu aktora. 14:40 KURIERKA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marek Lazur Głównym tematem jest podróż 17 - letniej kurierki. Władysława Krystyna Rzepecka, córka żołnierza AK Andrzeja Harata, była kurierką Okręgu Śląskiego AK. W dramatycznych okolicznościach, jadąc przez 8 godzin w jednym przedziale z oficerem SS z kancelarii Hitlera, przewiozła do Warszawy walizkę wypełnioną dokumentami z Auschwitz, w celu przekazania ich kurierowi Polskiego Państwa Podziemnego, Janowi Karskiemu. W ramach misji powierzonej mu przez rząd w Londynie, Karski zbierał dowody zbrodni hitlerowców w okupowanej Polsce. Gotowy raport przedstawił władzom na uchodźstwie oraz sojusznikom w Londynie i Waszyngtonie. Niestety, misja nie przyniosła rezultatu, a sam raport nie miał wpływu na decyzje aliantów. Po przewiezieniu dokumentów do Warszawy, bohaterska kurierka została aresztowana przez gestapo i na 8 miesięcy osadzona w obozie w Mysłowicach, filii KL Auschwitz. 15:35 KORONA KRÓLÓW - ODC 81 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Halina Łabonaska, Mateusz Król, Piotr Gawron - Jedlikowski, Robert Gonera, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Maciej Mikołajczyk, Renata Berger, Paulina Kinaszewska, Agata Bykowska, Krzysztof Wrona, Jacek Kopczyński, Tomasz Sapryk, Miron Jagniewski, Kamil Toliński Odc. 81 Jadwiga podupada na zdrowiu, zaczyna cierpieć z powodu ran, jakie ma na ciele od noszenia włosienicy, wyczerpujące posty i umartwianie nie pomagają w tej sytuacji. Stan babci z niepokojem obserwuje Elżbietka. Kazimierz chce budować nowe mury, kościoły i zamki nie tylko dla obrony. Także dla splendoru królestwa. Niespodziewanie na Wawel dociera tragiczna wiadomość. 16:10 SENSACJE XX WIEKU - GOERING Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Bogdan Stachurski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Cezary Żak, Łukasz Nowicki, Marek Barbasiewicz, Karolina Gruszka, Zygmunt Józefczak, Zbigniew Ruciński, Andrzej Dopierała, Zbigniew Kosowski, Błażej Peszek, Grzegorz Przybył, Urszula Sadowińska Egzekucja skazanych na śmierć dwunastu niemieckich hitlerowskich dostojników miała rozpocząć się w sali gimnastycznej odległej o kilkadziesiąt metrów od więzienia w Norymberdze, o godzinie 1 w nocy 16 października. Pierwszy na szafot miał wejść Herman Goering, jednak umknął katu. Przez dziesiątki lat sposób, w jaki to zrobił, był tajemnicą. Dzisiaj spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie. Goering zapłacił za swoją śmierć, był niezmiernie bogaty. I w tym miejscu łączą się dwie tajemnice: sposób, w jaki zgromadził skarby i jak nimi zapłacił za swoją śmierć. 17:10 HISTORIA POLSKI - POLSKI ZWYCIĘZCA BITWY O ATLANTYK Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Norbert Rudaś Scenariusz: Norbert Rudaś, Jan Tarczyński O losach bitwy o Atlantyk, kluczowej dla przetrwania Wielkiej Brytanii i możliwości wsparcia przez USA walk w Europie, zadecydowała taktyka i technologiczny wyścig, który doprowadził do gwałtownego rozwoju lotnictwa morskiego, dekryptażu niemieckich szyfrów kodowanych maszynami Enigma oraz masowego wprowadzenia urządzeń wykrywających niemieckie okręty podwodne. Urządzenia te to aktywne sonary, radary oraz radionamierniki HF/DF. Radionamierniki, które przyczyniły się do ok. 1/4 wszystkich strat U - bootów podczas wojny, stały się potężną bronią aliantów dzięki przełomowemu wynalazkowi polskiego inżyniera Wacława Struszyńskiego. Jednego z pięciu i pół tysiąca naukowców, inżynierów i technologów, którzy po przegranej we wrześniu 1939 r. walce z niemieckim i sowieckim najeźdźcą, znaleźli się na ziemi zachodnich sojuszników, wspierając ich ośrodki badawcze i przemysłowe w wojnie z III Rzeszą. Radionamierniki, czyli urządzenia umożliwiające namierzenie sygnału pracującej radiostacji były powszechnie stosowane przez obydwie strony konfliktu w pojazdach i samolotach. Jednak ich skuteczne użycie na okrętach powszechnie uważano za niewykonalne. Wacław Struszyński udowodnił, że to założenie było błędne i dostarczył aliantom broń, która pomogła rozbić zgrupowania okrętów podwodnych, tzw. wilcze stada, uderzając w podstawę ich taktyki - komunikację między U - bootami. Efekty tej pracy przez dziesięciolecia stanowiły tajemnicę wojskową. Film opowiada historię prac nad wynalazkiem zespołu inż. Struszyńskiego na tle dramatycznych zmagań na Atlantyku. 17:55 PORTRETY WOJENNE - JÓZEF BECK 5 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Matuszczak Scenariusz: Tomasz Olejarczyk Zdjęcia: Jacek Kościuszko Muzyka: Łukasz Mrozik Aktorzy: Cezary Kosiński, Katarzyna Bargiełowska, Tomasz Zaród, Andrzej Rydel, Wojciech Korwin Wierzbicki, Zenon Borkowski, Dawid Janicki, Piotr Owczarek Ten odcinek cyklu przedstawia sylwetkę Józefa Becka, ostatniego ministra spraw zagranicznych Drugiej Rzeczpospolitej, na tle realiów politycznych przedwojennej Europy. Minister był od września 1939 roku internowany w Rumunii. W odcinku mowa o wydarzeniach, które doprowadziły do drugiej wojny światowej, a samego Becka do śmierci na wygnaniu. Nieuchronność wydarzeń i złudność nadziei staje się widoczna z perspektywy czasu. Perspektywa ta odsłania również miałkość gry politycznej, która była prowadzona 75 lat temu. 18:25 FLESZ HISTORII - ODC. 680 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Mielech Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:50 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 7 Serial TVP, 43 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei Muzyka: Wojciech Lemański Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Adam Ferency, Weronika Humaj, Aleksandra Kołacz, Karolina Bacia, Oliwia Tarachimowicz, Jakub Sasak, Patryk Szwichtenberg, Tomasz Włosok, Jakub Guszkowski, Krzysztof Rogucki, Ignacy Klim, Sebastian Sulima Ania i Mania uczą się w gimnazjum Platerek w Warszawie. Z Brwinowa dochodzą niepokojące wieści o zdrowiu Antoniego. Po konsultacji w warszawskiej klinice, lekarz stwierdza u Winnego chorobę otępienną. Paweł wyznaje Ani miłość i nalega na szybki ślub. Źle znosi wyjazd ukochanej do Warszawy, a za swoje cierpienie wini Lilpopa. - To on ci zawrócił w głowie... ta cała Warszawa, ta pensja dla panienek z wyższych sfer. Dziewczyna, choć odwzajemnia uczucie, nie chce przerywać nauki i prosi ukochanego o czas. Uczucie do Pawła utrzymuje w tajemnicy przed rodziną. Wstydzisz się mnie - pyta zaniepokojony Paweł. Mania, w przeciwieństwie do siostry nie ukrywa swoich uczuć i chętnie opowiada o swoich planach. Kocham Pawła i chciałabym zostać jego żoną - zwierza się zaskoczonej Ani. Ignacy przyjmuje w Warszawie święcenia kapłańskie. Podczas uroczystości Ania przypomina sobie, jak pierwsza przewidziała jemu przyszłość z dala od domu. W czasie jednego z warszawskich spacerów Ania zauważa zmianę zachowania Stanisława Lilpopa. Wydaje mi się, że mam taką smutną pewność, że do nikogo i do niczego nie przynależę żali się Stanisław i prosi Anię, by została z nim na niedzielęw Warszawie. Dziewczyna myślami i sercem jest z Pawłem. W niedzielę jedzie do Brwinowa. Kilka dni później obie z Manią zostają wezwane do gabinetu dyrektorki szkoły. 19:40 NA TROPACH HISTORII - PODZIEMNY OPATÓW Program historyczny, 11 min, Polska, 2022 Autor: Dorota Kosierkiewicz Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne, twórcy podążają śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki. 20:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - VAUBAN KRÓL FORTEC (VAUBAN, LE ROI ET LES FORTERESSES) Cykl dokumentalny, 102 min, Francja, 2020 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski "Secrets d'Histoire") to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 21:55 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.IV - LUDWIK XIV. PORAŻKA KRÓLA. 1689 - 1701. ODC. 6/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 6/6) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2021 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 22:55 ZAPIS ZBRODNI W POWOJENNYCH NIEMCZECH - WSCHÓD (CRIME IN POST - WAR GERMANY) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2021 Dwuczęściowy film dokumentalny. Niemcy w 1945 roku. Głód i przeciwności losu kształtują codzienne życie ludzi w całym kraju. Jaki wpływ miały okrucieństwa II wojny światowej na stosunek mieszkańców do prawa i moralności? Ten dwuczęściowy film dokumentalny pokazuje, jak trudne było życie w latach 1945 - 1949 w czterech strefach okupacyjnych Niemiec. Na przykładzie pojedynczych, najcięższych spraw kryminalnych, np. w Dreźnie zbieracz drewna odnajduje odcięte nogi człowieka czy w Hamburgu, gdzie tzw. morderstwa w gruzach wywołują przerażenie mieszkańców. Psychologowie kryminalni i eksperci medycyny sądowej wyruszają na poszukiwanie tropów i analizują te brutalne zbrodnie. Historycy i świadkowie opisują stan wyjątkowy z końca lat czterdziestych, który zakończył się powstaniem dwóch państw niemieckich. 23:55 SENSACJE XX WIEKU - POJEDYNEK W VENLO Widowisko historyczne, 50 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Piotr Garlicki, Tomasz Dedek, Wojciech Wysocki, Marek Kalita, Jerzy Schejbal Opatrzność czuwała nad wodzem. Choć ładunek dynamitu z aż trzema, dla pewności, zapalnikami i dwoma mechanizmami zegarowymi eksplodował w ściśle wyznaczonym czasie, to jest 8 listopada 1939 o godzinie 21:20, zabijając sześciu i raniąc wielu towarzyszy partyjnych, w monachijskiej piwiarni "Buergerbraeukeller" Hitlera już nie było. Wbrew obyczajom, wcześniej niż zwykle opuścił siedzibę corocznego zjazdu nazistów. Szczęście uśmiechnęło się też do organów ścigania. Hans Georg Elser, stolarz z zawodu i komunista z przekonania, został schwytany tego samego dnia, wieczorem, podczas próby ucieczki do Szwajcarii. Podobno zachowywał się podejrzanie na przejściu granicznym. Nie sposób pojąć, dlaczego tak wytrawny i przezorny zamachowiec zamiast spokojnie wrócić do domu, usiłował opuścić Niemcy. Pytań jest więcej. Ktoś musiał pomagać Elserowi w składaniu tajnych wizyt w piwiarni. Ktoś musiał nie słyszeć - przez trzydzieści nocy z rzędu! - hałasu towarzyszącego drążeniu w filarze wnęki na bombę. Kto? Skąd u prostego stolarza imponująca wiedza pirotechniczna? I wreszcie dlaczego pojmany zbrodniarz nie stanął natychmiast pod murem ani nawet przed sądem? Został osadzony w Dachau, w którym przebywał przez kilka lat w dobrych, jak na obóz koncentracyjny, warunkach. Został zamordowany dopiero w kwietniu 1945 roku. Tego samego dnia stracono byłego szefa Abwehry, Wilhelma Canarisa, dzień później - bliskiego współpracownika admirała, Hansa Ostera. Ktoś zadbał o to, aby zwycięscy alianci nie poznali sekretów tajnych służb Trzeciej Rzeszy. W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" Bogusław Wołoszański przedstawia zagadkowe, do dziś nie w pełni wyjaśnione kulisy zamachu na Hitlera dokonanego w listopadzie 1939 roku. Wojna z Polską już się skończyła, wojna z Zachodem - pomijając farsę "drole de guerre" - jeszcze się nie zaczęła. Trwały za to intensywne gry polityczne i dyplomatyczne, zmagania stronnictw i koterii, a także walki służb wywiadowczych. Nie tylko z przeciwnikami zza linii frontu. Niemiecka generalicja obawiała się przedwczesnego uderzenia na mocarstwa zachodnie. Z niepokojem patrzyła na rosnące wpływy SS. Wywiad wojskowy admirała Canarisa ostro konkurował z kierowanym przez Waltera Schellenberga wywiadem SS. Zamach monachijski i wydarzenia późniejsze, w tym nader łatwe schwytanie sprawcy, oraz porwanie przez Sicherheitsdienst w nadgranicznym holenderskim miasteczku Venlo dwóch wywiadowców brytyjskich, mogły być następstwem rywalizacji niemieckich tajnych służb - Abwehry i SS, jak też pokłosiem znacznie poważniejszego konfliktu w najwyższych kręgach kierowniczych Trzeciej Rzeszy. Czyżby Elser miał zabić nieobliczalnego Adolfa Hitlera, by nowy przywódca, rozsądny Heinrich Himmler, mógł szybko wynegocjować warunki pokoju z zachodnimi aliantami i pomaszerować na Wschód? 01:10 CZY MUSIELI ZGINĄĆ...? Film dokumentalny, 29 min, Polska, 1996 Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Przedstawienie echa powstania warszawskiego 1944 roku i wiedzy o nim na świecie. Do dzisiaj niezakończona jest dyskusja, czy powstanie musiało wybuchnąć, czy słuszna była decyzja dowódzctwa AK? Jaka była rola warszawiaków, młodzieży czekającej na chwilę walki za 6 lat okrutnej okupacji. 01:45 ŚLADAMI SIOSTRY HELENY MAJEWSKIEJ Reportaż, 20 min, Polska, 2022 Reportaż przedstawia historię siostry Heleny Majewskiej ze Zgromadzenia Sióstr od Aniołów na tle wojennych i powojennych losów Zgromadzenia w Wilnie. Siostra Helena była więźniarką sowieckich łagrów, a po wyjściu na wolność nie wyjechała do Polski, lecz w Wilnie w ukryciu pełniła swoją posługę. 02:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "KOGUTEK" POWRACA. ODC. 331 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NIEZNANA WOJNA Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony początkowej fazie wojny ukazuje rozwój sytuacji w Polsce i krajach nadbałtyckich. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.