TVP Historia Wtorek, 01.10.2024 Zmiany z dnia 17.09.2024 w stosunku do raportu z dnia 02.09.2024 (dodano pozycję programową) 08:45 GUBERNATOR Film krótkometrażowy TVP, 25 min, Polska, 1965 Reżyseria: Stanisław Kokesz Scenariusz: Stanisław Kokesz Zdjęcia: Krzysztof Winiewicz Aktorzy: Janusz Kłosiński, Janusz Kubicki Bohater filmu Frogg oczekuje wylądowania na ziemi przybyszów z innej planety. W zamian za udzieloną im pomoc ma zostać gubernatorem ziemi. Frogg ginie porażony prądem. Okazuje się, że słyszane z kosmosu głosy były w rzeczywistości myślami profesora. (dodano pozycję programową) 09:15 HISTORIA POLSKI - POLSKI ZWYCIĘZCA BITWY O ATLANTYK Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2020 Reżyseria: Norbert Rudaś Scenariusz: Norbert Rudaś, Jan Tarczyński O losach bitwy o Atlantyk, kluczowej dla przetrwania Wielkiej Brytanii i możliwości wsparcia przez USA walk w Europie, zadecydowała taktyka i technologiczny wyścig, który doprowadził do gwałtownego rozwoju lotnictwa morskiego, dekryptażu niemieckich szyfrów kodowanych maszynami Enigma oraz masowego wprowadzenia urządzeń wykrywających niemieckie okręty podwodne. Urządzenia te to aktywne sonary, radary oraz radionamierniki HF/DF. Radionamierniki, które przyczyniły się do ok. 1/4 wszystkich strat U - bootów podczas wojny, stały się potężną bronią aliantów dzięki przełomowemu wynalazkowi polskiego inżyniera Wacława Struszyńskiego. Jednego z pięciu i pół tysiąca naukowców, inżynierów i technologów, którzy po przegranej we wrześniu 1939 r. walce z niemieckim i sowieckim najeźdźcą, znaleźli się na ziemi zachodnich sojuszników, wspierając ich ośrodki badawcze i przemysłowe w wojnie z III Rzeszą. Radionamierniki, czyli urządzenia umożliwiające namierzenie sygnału pracującej radiostacji były powszechnie stosowane przez obydwie strony konfliktu w pojazdach i samolotach. Jednak ich skuteczne użycie na okrętach powszechnie uważano za niewykonalne. Wacław Struszyński udowodnił, że to założenie było błędne i dostarczył aliantom broń, która pomogła rozbić zgrupowania okrętów podwodnych, tzw. wilcze stada, uderzając w podstawę ich taktyki - komunikację między U - bootami. Efekty tej pracy przez dziesięciolecia stanowiły tajemnicę wojskową. Film opowiada historię prac nad wynalazkiem zespołu inż. Struszyńskiego na tle dramatycznych zmagań na Atlantyku. (dodano pozycję programową) 10:00 WIELKI KRAM Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1977 Reżyseria: Tadeusz Makarczyński Scenariusz: Tadeusz Makarczyński Zdjęcia: Zbigniew Karpowicz Wczoraj i dziś Bazaru Różyckiego w Warszawie. W filmie widzimy zarówno zdjęcia z czasów przedwojennych jak i współczesnych. Całość ilustrowana jest starymi piosenkami i komentarzem Aleksandra Bardiniego. (usunięto pozycję programową) 11:40 WOJOWNICY CZASU - PÓŁNOC - POŁUDNIE, CZYLI SECESYJNA WOJNA POLAKÓW ODC. 96 (dodano pozycję programową) 11:45 WOJOWNICY CZASU - PÓŁNOC - POŁUDNIE, CZYLI SECESYJNA WOJNA POLAKÓW Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Jak nas uczy historia, ulubioną metodą wojowania Polaków jest walka z przeważającymi siłami wroga. Mamy też zwyczaj z racji różnych historycznych oraz ideowych uwarunkowań walczyć w obcych wojnach. Czasami bardzo daleko od Ojczyzny, bo aż w Ameryce. I nie chodzi tylko o Tadeusza Kościuszkę, czy Kazimierza Pułaskiego. W 1861 roku Polacy przystąpili tam do bratobójczej wojny i to po obu stronach konfliktu... (dodano pozycję programową) 15:15 ULICA BRZOZOWA Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1947 Scenariusz: Wojciech Jerzy Has, Stanisław Różewicz Zdjęcia: Władysław Forbert Muzyka: Henryk Swolkień Impresja filmowa Jerzego Hasa o odradzaniu się Warszawy z ruin. Film skupia się na ulicy Brzozowej i Starym Mieście. (dodano pozycję programową) 17:05 HISTORIA POLSKI - OSTATNI BÓJ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Film o historii wojennych zmagań 3. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego, będącego ostatnią jednostką polskiej wrześniowej armii, jaka zachowała bojową sprawność i nigdy się nie poddała. Kanwą scenariusza tego fabularyzowanego dokumentu są wojenne wspomnienia kilku byłych żołnierzy pułku, których udało się nagrać, zanim odeszli na wieczną wartę. Ich obecność w filmie przesądzająca o autentyzmie narracji, wprowadza sceny realizowane z udziałem aktorów stanowiących porte - parole postaci wypowiadających się weteranów. Autentyczni bohaterowie płk Zbigniew Makowiecki, rtm. Wilhelm Bilewicz, rtm. Bernard Wasilewski, płk Antoni Ławrynowicz wprowadzają opowieść, którą następnie podejmują odtwarzający ich aktorzy. Film w linearnej narracji zaprezentuje historię strzelców konnych, których wojenna tułaczka odzwierciedla typowe losy wielu polskich oddziałów miotających się w chaosie niemieckiego Blitzkriegu i niewydolności własnego dowództwa. Wrześniowy szlak bojowy 3. Pułku Strzelców Konnych to 700 kilometrów przemierzonych dróg i bezdroży w walkach obronnych i zaczepnych, w odwrocie i pogoniach za swoimi. "Ostatni bój" prezentuje wszystkie najważniejsze momenty epopei strzelców konnych. Począwszy od wyjścia z garnizonu w Wołkowysku, poprzez znaczone kolejnymi ofiarami potyczki w Dzwonku, Hajnówce, wypad na Kalenkowicze, udział w obronie Woli Gułowskiej pod Kockiem, aż po dramatyczny finał w Kalinowym Dole, będący ostatnią walką pułku, po której przestał istnieć. Ponadto historia pułkowego znaku - sztandaru, który ukryty przez garstkę ocalałych z wojennej pożogi, potem odnaleziony dał impuls do odrodzenia pułku w dzisiejszym kształcie. (dodano pozycję programową) 19:40 ILUZJA Impresja filmowa, 14 min, Polska, 1966 Reżyseria: Konstanty Ciciszwili Zdjęcia: Paweł Minkiewicz Aktorzy: Zbigniew Cybulski, Jolanta Ukielska Liryczna impresja o miłości, która rozgrywa się w sferze iluzji. (dodano pozycję programową) 22:45 JA GORĘ! Film TVP, 27 min, Polska, 1967 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Jerzy Turek, Jerzy Wasowski, Cezary Julski, Kaziemierz Rudzki, Krystyna Kołodziejczyk, Marian Opania, Władysław Hańcza Jeden z krótkometrażowych filmów z telewizyjnej serii "Opowieści niezwykłych". Adaptacja opowiadania Henryka Rzewuskiego. "Brązowy Lajkonik" dla najlepszego filmu w dziedzinie innych form filmowych na krakowskim OFFK w 1968 r.. Autora nawiedza duch szlachcica Pogorzelskiego i opowiada mu swoją historię. Za życia, działając na polecenie biskupa, osiadł na zamku w Samsonowie, aby odnowić zniszczoną budowlę. W pracach renowacyjnych przeszkadzał mu jednak duch dawnego właściciela, niejakiego Zatorskiego, który wciąż powtarzał kwestię: "Pan tu, panie Pogorzelski, robisz swoje - a ja gorę!" Powiadomiony o wszystkim biskup osobiście odprawił w zamku egorcyzmy.Wszystko jednak na prózno. Duch wyklętego 200 lat wcześniej Zatorskiego nie odszedł. Udręczony Pogorzelski zmarł. Nawet po śmierci nie uwolnił się jednak od swego prześladowcy. Gdy opowiada tę niesamowitą historię autorowi, duch Zatorskiego nadal powtarza swoje "Ja gorę!" Doskonała gra aktorska Jerzego Turka, Kazimierza Rudzkiego, Jerzego Wasowskiego oraz Władysława Hańczy, użyczającego swego głosu potępionemu duchowi. (dodano pozycję programową) 23:20 "SENSACJE XX WIEKU" - KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA (KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA) Widowisko, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Natalia Klimas, Krzysztof Warunek, Maria Konarowska, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Klaudiusz Kaufmann, Łukasz Konopka, Ksawery Szlenkier Rotmistrz Jerzy Sosnowski do dziś pozostaje legendą polskiego wywiadu. Ten bohater wojny polsko - bolszewickiej był jednym z najbardziej skutecznych polskich szpiegów w Berlinie. Nadzwyczaj przystojny kawalerzysta, a do tego skuteczny i śmiertelnie niebezpieczny szpieg. Wiedział jak korzystać ze swoich atutów - uwodził kobiety mające dostęp do tajemnic Reichswehry zdobywając cenne informacje wywiadowcze. Aresztowany przez niemiecki kontrwywiad został w drodze negocjacji wymieniony za kilku niemieckich szpiegów schwytanych w Polsce. Niespodziewanie polski sąd skazał go na długoletnie więzienie, ale co ciekawe nie odbył kary. Ewakuowany na wschód trafił w ręce NKWD. Tu zaczynają się mnożyć pytania, na które do dziś szukamy odpowiedzi. Czy był zdrajcą, podwójnym agentem pracującym dla niemieckiego wywiadu? Czy też polski wywiad poświęcił go, aby ochronić tajemnicę złamania Enigmy? Czy zdradził podwójnie, współpracując w czasie wojny z sowieckim wywiadem? W pierwszym odcinku "Sensacji XX wieku" w postać Sosnowskiego wcieli się Mikołaj Roznerski, a u jego boku pojawi się m.in. Natalia Klimas. (dodano pozycję programową) 00:25 UMRZEĆ ZA WARSZAWĘ (POWSTANIE WARSZAWSKIE) Film dokumentalny, 51 min, Polska/Francja, 2013 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Krzysztof Talczewski Film "Umrzeć za Warszawę" w koprodukcji polsko - francuskiej przedstawia przyczyny i przebieg powstania warszawskiego. Pokazuje sytuację polityczną, w jakiej się znajdowała Polska w latach 1939 - 44 i która doprowadziła do podjęcia decyzji o rozpoczęciu bitwy o Warszawę. Przedstawia zarówno działania zbrojne w walczącej stolicy, jak i życie codzienne jej mieszkańców. W dokumencie wykorzystano przede wszystkim zdjęcia filmowe i fotografie zrobione przez żołnierzy - operatorów Armii Krajowej oraz w mniejszym stopniu niemieckie materiały propagandowe. Narracja filmu opiera się często na świadectwach uczestników powstania, co pozwala nadać bardziej osobisty i emocjonalny charakter. Prof. Norman Davies, dr Aleksandra Viatteau, dr Dariusz Gawin opowiadają o tym, co działo się w Londynie, Moskwie i Warszawie w kluczowych dla wydarzenia momentach. Tytuł filmu "Umrzeć za Warszawę" nawiązuje do popularnego w Europie Zachodniej, przed wybuchem drugiej wojny światowej, stwierdzenia poddającego w wątpliwość potrzebę umierania za Gdańsk.