TVP Historia Środa, 02.10.2024 Zmiany z dnia 17.09.2024 w stosunku do raportu z dnia 02.09.2024 (dodano pozycję programową) 06:50 NA BITEWNYM SZLAKU - ODC. 3 BITWA POD CEDYNIĄ Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Prowadzący: Jacek Tokarczyk Jest jedną z najbardziej tajemniczych średniowiecznych bitew. Pojawiały się nawet wątpliwości, czy naprawdę miała miejsce. Wiemy o niej z kroniki niemieckiego biskupa Thietmara z Merseburga. Ojciec Thietmara, komes Zygfryd miał osobiście brać udział w tym starciu. Powodem ataku Hodona była prawdopodobnie ekspansja Mieszka I na Pomorze Zachodnie. Według kronikarza, Hodon i Mieszko I starli się ze sobą w miejscowości Cidini, którą historycy zidentyfikowali jako Cedynię. W bitwie górą byli najpierw Niemcy, którzy jednak po pewnym czasie musieli uznać wyższość Polaków. 24 czerwca 972 r. to przyjęta przez historyków data rozegrania batalii, jednocześnie najstarsza data dzienna w historii Polski. Spór finalnie miał rozstrzygnąć cesarz Otton I. Choć Mieszko I musiał oddać na cesarski dwór jako zakładnika pokoju swojego syna, późniejszego króla Polski, Bolesława Chrobrego, to Hodon do końca życia nie odważył się zaatakować Piastów. Niemal 10 wieków później, po II wojnie światowej, władze PRL wykorzystały zwycięską bitwę jako potwierdzenie polskich praw do Ziem Odzyskanych. "Na bitewnym szlaku" to program przybliżający widzom w nowoczesny, dynamiczny i całościowy sposób spektakularne bitwy polskiego oręża. Nie samych triumfów i nie samych porażek. Bitew różnorodnych, tak jak i różnorodna jest polska historia. Tematami odcinków będą także mniej znane i rzadziej omawiane polskie działania militarne. Konwencja newsowego programu, eksperci, balistycy, stratedzy i historycy, pasjonujące detale przywracają klimat historycznych wydarzeń. (dodano pozycję programową) 08:55 HISTORIA POLSKI - OSTATNI BÓJ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Film o historii wojennych zmagań 3. Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego, będącego ostatnią jednostką polskiej wrześniowej armii, jaka zachowała bojową sprawność i nigdy się nie poddała. Kanwą scenariusza tego fabularyzowanego dokumentu są wojenne wspomnienia kilku byłych żołnierzy pułku, których udało się nagrać, zanim odeszli na wieczną wartę. Ich obecność w filmie przesądzająca o autentyzmie narracji, wprowadza sceny realizowane z udziałem aktorów stanowiących porte - parole postaci wypowiadających się weteranów. Autentyczni bohaterowie płk Zbigniew Makowiecki, rtm. Wilhelm Bilewicz, rtm. Bernard Wasilewski, płk Antoni Ławrynowicz wprowadzają opowieść, którą następnie podejmują odtwarzający ich aktorzy. Film w linearnej narracji zaprezentuje historię strzelców konnych, których wojenna tułaczka odzwierciedla typowe losy wielu polskich oddziałów miotających się w chaosie niemieckiego Blitzkriegu i niewydolności własnego dowództwa. Wrześniowy szlak bojowy 3. Pułku Strzelców Konnych to 700 kilometrów przemierzonych dróg i bezdroży w walkach obronnych i zaczepnych, w odwrocie i pogoniach za swoimi. "Ostatni bój" prezentuje wszystkie najważniejsze momenty epopei strzelców konnych. Począwszy od wyjścia z garnizonu w Wołkowysku, poprzez znaczone kolejnymi ofiarami potyczki w Dzwonku, Hajnówce, wypad na Kalenkowicze, udział w obronie Woli Gułowskiej pod Kockiem, aż po dramatyczny finał w Kalinowym Dole, będący ostatnią walką pułku, po której przestał istnieć. Ponadto historia pułkowego znaku - sztandaru, który ukryty przez garstkę ocalałych z wojennej pożogi, potem odnaleziony dał impuls do odrodzenia pułku w dzisiejszym kształcie. (dodano pozycję programową) 17:10 HISTORIA POLSKI - POWSTANIE ZWYKŁYCH LUDZI Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2004 Reżyseria: Paweł Kędzierski Scenariusz: Paweł Kędzierski Zdjęcia: Michał Bukojemski Zebrane od cywilnych uczestników Powstania Warszawskiego relacje posłużyły do zbudowania wielowątkowej, pozbawionej patosu filmowej opowieści o życiu codziennym powstańczej Warszawy. Od początkowej radości z wywalczonej na kilku ulicach wolności po rozpacz zniszczonego miasta. Są to losy mieszkańców zasypywanych piwnic i podwórek zamienionych w cmentarze. Nie byli powstańcami, nie walczyli na barykadach, jednak również są bohaterami tego powstania. To ich gnano przed czołgami, wywożono do obozów, to ich zginęło najwięcej. (dodano pozycję programową) 23:20 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA RUDOLFA HESSA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny o charakterze sensacyjnym, popularyzujący wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony Rudolfowi Hessowi. (dodano pozycję programową) 23:50 SENSACJE XX WIEKU - BITWA O ANGLIĘ Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Wojciech Nalazek Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. W tym wydaniu historia bitwy o Anglię. Wykorzystano archiwalne nagrania z II wojny światowej. Program zaczyna się od informacji o ucieczce angielskich żołnierzy z Dunkierki przed Niemcami. Następnie oglądamy archiwalny film propagandowy nawołujący Anglików do wstąpienia do oddziałów obrony lokalnej, tzw. "homeguard". Dowiadujemy się, jak wyglądało standardowe uzbrojenie oddziałów "homeguard", dlaczego Hitler podjął decyzję o zaangażowaniu Luftwaffe do oczyszczenia drogi do Anglii dla piechoty, jaka była różnica w zasobach lotnictwa niemieckiego i angielskiego, jakie było uzbrojenie samolotów niemieckich, jakie czynniki świadczyły na niekorzyść Niemców. Omawiane są zalety i wady niemieckiego Junkersa, oglądamy fragmenty archiwalnego filmu o tych samolotach, Poznajemy zalety Messerschmitta. Dowiadujemy się również, jak ogromną przewagę uzyskali Anglicy, odkrywając radar. Poznajemy ówczesną koncepcję obrony Wielkiej Brytanii. Mamy okazję zobaczyć pierwsze stanowiska obserwacyjne wraz z ich przyrządami mierniczymi. Omawiane są rewolucyjne zmiany, jakie nastąpiły w 1940 roku w angielskim lotnictwie, zwłaszcza system prowadzenia wojny powietrznej przez Brytyjczyków. Mowa jest także o roli Polaków w bitwie o Anglię. Prezentowany jest jeden z typów samolotów, na jakich latali Polacy. Omawiana jest pierwsza faza bitwy, która okazała się destrukcyjna dla niemieckiego lotnictwa. Dowiadujemy się, jaki był stosunek Niemców do angielskich radarów. Na tle archiwalnych filmów bitwy autor opowiada o jej drugiej fazie. Po ataku na jedno z miast angielskich Churchill zdecydował się na rozpoczęcie nalotów na Niemcy. Szczegółowo objaśniane są niemieckie plany inwazji na Anglię, które powstały już w 1938 roku.