TVP Dokument Poniedziałek, 07.10.2024 05:40 DZIKA POLSKA - DYSKRETNY UROK ŚLUZOWCA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Wszechobecna zieleń i kobierce leśnych kwiatów przyćmiewają wiele istot żyjących w naturze, takich jak porosty, śluzowce, niektóre grzyby. A ich świat jest tajemniczy i zaskakujący. Wręcz trudno dociec, kto jest odrębnym osobnikiem, kto nie, kto ma jaką płeć i ile tych płci jest, jak to zależy od pogody i czystości środowiska. W zagadki tego światka wprowadzają nas wrocławscy badacze tych organizmów, którzy w bujnych lasach Wigierskiego Parku Narodowego prowadzą ich spis i bezustannie śledzą obyczaje. Rozmowy o zaskakujących formach egzystencji, tak różnych od naszej, nasuwają wiele zgoła przewrotnych wniosków, jak choćby ten, że... warto płacić podatki. 06:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 14 GORĄCZKA SREBRA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy grudki srebra odłupuje się kilofami prosto ze skał? Nic bardziej mylnego! Radosław Kotarski wyrusza do Tarnowskich Gór, aby przekonać się, jak trudna i niebezpieczna była praca dawnych górników, którzy z narażeniem życia walczyli o to, by uzyskać trochę srebra. Przekonuje się, dlaczego w podziemiach używano materiałów wybuchowych i odpala własne ładunki prochu, będąc 40 metrów pod ziemią! Poza tym płynie podziemną rzeką, aby sprawdzić, w jaki sposób radzono sobie z odprowadzaniem wody w dawnych kopalniach. Będzie to spotkanie pełne błota, brudu i wilgoci! 06:50 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA I S.I - ODC. 3 TUPAC SHAKUR (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES I/3 TUPAC SHAKUR) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Julia Harrington, Matt Hill Odc. 3. Tupac Shakur jest znany na całym świecie. Urodził się 16 - go czerwca 1971 - go roku w Nowym Jorku. Wychowywała go matka, Afeni. Należała do jednej z grup Czarnych Panter oskarżonych o przygotowywanie zamachów bombowych. Gdy jej działalność zaprowadziła ją na ławę oskarżonych broniła się samodzielnie i została uniewinniona. Po występach w teatrze, Tupac otrzymał pierwszą rolę w kinie - w filmie o młodocianych gangach Nowego Jorku. Jednak to muzyka, a konkretnie rap przyniósł mu największą sławę. Rap tyraktował jako formę poezji, dzięki której pragną nie tylko wyrazić siebie, lecz także uwolnić się od traum okresu dzieciństwa. Pierwszy album Tupaca zawierał opowieści o życiu w swojej społeczności i agresywne rapowanie o brutalności policji. By dotrzeć do szerszej publiczności zmienił kierunek rozwoju. Jego teksty stały się bardziej prowokacyjne, postawił na nowy wizerunek. We wrześniu 1996 - go roku Tupac i Suge Knight pojechali do Las Vegas na mecz bokserski Mike’a Tysona. Istnieją różne wersje na temat zabójcy Tupaca, ale nikogo nie skazano. 07:55 JEDNA PLANETA. SIEDEM KONTYNENTÓW. JAK POWSTAWAŁ SERIAL? (ONE PLANET: SEVEN WORLDS MAKING OFF) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Scott Alexander Kulisy powstawania serialu, pracy operatorów kamer, ekipy naukowców i realizatorów. Prace trwały ponad 4 lata, odbywały się na siedmiu kontynentach, w 40 miastach. Ponad 200 dni ekipa spędziła w plenerze w deszczu i skwarze, wśród dzikich zwierząt i w niedostępnych ekosystemach. Używając sprzętu najnowszej generacji filmowcy uwiecznili niepowtarzalne zjawiska przyrody. 08:55 ZJAWISKOWA PLANETA - ODC. 3 WULKANY (SPECTACULAR EARTH EP. 3 VOLCANO) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jane Aldous Mini - seria dokumentalna BBC (4 odcinki). Zbliżymy się bardziej niż kiedykolwiek do niektórych z najbardziej oszałamiających zjawisk naturalnych na świecie i odkryjemy niezwykłe globalne siły, które zbiegają się, aby każdy z wielkich spektakli przyrody się odbył. Przełomowa wiedza naukowa i najnowocześniejsze techniki filmowania umożliwiają teraz ekscytujące zbliżenie się do jednych z najpiękniejszych naturalnych "widowisk" na świecie. Specjalistyczne kamery na skuterach wodnych filmują gigantyczne fale w Portugalii, drony wlecą do jednego z najbardziej nieokiełznanych wulkanów Gwatemali, a materiał filmowy w ultra zwolnionym tempie rejestruje długie na tysiąc stóp pioruny w Arizonie. Eksperci i naukowcy ujawnią zbadane przez naukę procesy kryjącą się za spektaklami natury. Wyjaśnienia są fascynujące, a nasza planeta jest domem dla tak niesamowitych zjawisk, że czasami trzeba je zobaczyć, aby w nie uwierzyć. Odc. 3. Wulkany. Żyjemy na wulkanicznej planecie. Przez miliardy lat wulkany tworzyły i przekształcały powierzchnię Ziemi. Od niekończących się strumieni lawy ze szczytu Kilauea na Hawajach, po tryskające fontanny ognia na Etnie we Włoszech. W czasie erupcji wulkanu gorąca lawa z głębi ziemi jest wyrzucana na wysokość setek metrów. Ekipa śmiałków podejmuje się pionierskiej misji. Przed nami najbardziej widowiskowy pokaz naturalnych fajerwerków. Wulkany są nieprzewidywalne, tajemnicze i wciąż mało nam znane, ale fascynujące. 09:55 JEDWABNY SZLAK JOANNY LUMLEY - ODC. 2 GRUZJA I AZERBEJDŻAN (JOANNA LUMLEY'S SILK ROAD EP. 2 GEORGIA & AZERBAIJAN) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Clive Tulloh Seria dokumentalna BBC (4 odcinki). Joanna Lumley wyrusza w wielką i pełną wyzwań podróż do serca Jedwabnego Szlaku. To tu powstał jedwab, proch strzelniczy, papier i makaron. Zaczynając w Wenecji, miejscu narodzin najsłynniejszego podróżnika Jedwabnego Szlaku, Marco Polo, Joanna przenosi się do Albanii, Turcji, Gruzji, Azerbejdżanu, Iranu, Uzbekistanu i Kirgistanu, podziwiając piękne miasta i zachwycające krajobrazy. Odwiedza fantastyczną Kapadocję w Turcji, wspaniałe miasto Jedwabnego Szlaku Samarkandę w Uzbekistanie oraz starożytne miasta Isfahan i Shiraz w Iranie. Po drodze spotyka tkaczy jedwabiu, wirujących derwiszów i łowców orłów z kirgiskich gór Tien Szan. To wspaniała przygoda, która przenosi na ekran romantyczne i rzadko filmowane części świata. Odc. 2 - "Gruzja i Azerbejdżan". Gruzja to niewielki kraj, ale ważny dla handlu, a zwłaszcza dla Jedwabnego Szlaku. Mimo potężnych sąsiadów - Rosji, Turcji i Iranu - Gruzja miała własną kulturę, niezwykły alfabet. Majestatyczny Kaukaz i pradawne tradycje Azerbejdżanu - tajemniczej Krainy Ognia. Na brzegu Morza Czarnego leży Batumi. W czasach sowieckich - granica z Turcją była zamknięta i Batumi było na uboczu. Od 15 lat zmieniło się w ogromny, międzynarodowy kurort. 10:50 ZABAW SIĘ W MÓJ ŚWIAT... Recital, 24 min, Polska, 1975 Autor: Stefan Mroczkowski Zdjęcia: Andrzej Półrolniczak Wykonawcy: Urszula Sipińska, Andrzej Ellmann, Teresa Humanna, Aleksandra Kozimala, Barbara Kawka, Irena Olejarz, Urszula Marszałkowska, Zespół Muzyczny "Ergo", Poznański Klub Działalności Podwodnej Recital Urszuli Sipińskiej, polskiej piosenkarki, kompozytorki, pianistki i autorki tekstów. Karierę muzyczną rozpoczęła w latach 60. XX wieku, występowała na estradach całego świata, zdobyła liczne nagrody. Widowisko muzyczne z 1975 roku, nagrane w plenerze. Wśród wykonywanych przez artystkę utworów fragmenty piosenek m.in. "Tam, gdzie nie ma nas", "Zabaw się w mój świat", "Komu weselne dzieci", "Fortepian w rzece", "Kukułeczka". Piosenkarka gra na fortepianie. Towarzyszy jej balet oraz zespół muzyczny Ergo. Ponadto, w widowisku wzięli udział płetwonurkowie z Poznańskiego Klubu Działalności Podwodnej oraz Andrzej Ellmann. 11:25 LENA NA KAUKAZIE - GRUZJA - SWANOWIE Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Prowadzący: Lena Urbańska Lena to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będziemy się starali się dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będziemy patrzeć, jak się bawią, jak świętują, jak pracują, jak jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków będziemy mieli przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. Będziemy chodzić po nieutartych szlakach, ale jednocześnie nie tracić z pola widzenia tego, co może zainteresować masowego widza w Polsce, i za granicą. 12:00 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 4 BOLONIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 4 BOLOGNA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 4 - "Bolonia". Bolonia we Włoszech. Urzekające miasto z licznymi kolumnadami, XIV budynkami i z najstarszym uniwersytetem na świecie. W jej wspaniałej architekturze i historii pulsuje życie to ci, którzy je tworzą. Najlepsze skórzane buty, najsłynniejsze samochody, tekstylia produkowane według starożytnych przepisów. Tu powstały przepisy, znane w całej kuchni światowej. Historyczne uliczki są teraz ciche, ale za drzwiami wiele się dzieje. Mamy rzadką okazję przyjrzeć się z bliska ich pracy i poznać rzemieślników, przekazujących tradycję z pokolenia na pokolenia. Tu bije serce Bolonii, zrodzonej z miłości. 13:00 KURACJUSZ JESTEM Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2017 Reżyseria: Karolina Drogowska, Amelia Radecka Scenariusz: Karolina Drogowska, Amelia Radecka Zdjęcia: Adam Fręśko Niezwykle zabawna i bliska życiu opowieść dokumentalna o ludziach, którzy przeżywają swoją drugą młodość i są bywalcami sanatoriów. Starsi ludzie często narzekają na samotność, jednak niektórzy nie poddają się temu nurtowi życia i wolą wziąć sprawy w swoje ręce. Bohaterowie filmu to szóstka emerytów i rencistów, dla których przyjazd do sanatorium jest spowodowany chęcią podreperowania zdrowia, ale także poszukiwaniem przyjaźni i miłości. Kuracyjne, często zabawne perypetie, pokażą, że młodość to przede wszystkim stan ducha i że nigdy nie jest za późno na podryw i romans. 14:00 OPOWIEŚĆ MOTYLA (A BUTTERFLY'S TALE / DIE GESCHICHTE VOM ORANGEROTEN HEUFALTER) Film dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Jan Haft Dokumentalny film przyrodniczy. Wyruszymy na poszukiwanie jednego z najrzadszych motyli w Europie. Żółty Dunaj jest zagrożony wyginięciem w całej Europie. Tylko w Rumunii nadal istnieją rozległe, duże pastwiska, na których bydło, bawoły wodne i konie pasą się w niewielkich ilościach, utrzymując łąki przeplatane krzewami i drzewami. Kolorowy, kwitnący biotop, który jest domem dla motyli i wielu innych zagrożonych organizmów. Ale również w Rumunii zmiany prowadzą do znikania rozległych pastwisk, podobnie jak w pozostałej części Europy. W najdalszej na wschód części Austrii, na granicy ze Słowacją, nadal istnieje krajobraz stepowy. Tu ten motyl był dość powszechny, ale tak, jak w Niemczech - od dawna go nie widziano. Zanim ruszymy dalej, chcemy się przyjrzeć okolicy. Stare dokumenty mówią, że tereny służyły kiedyś za pastwiska dla bydła. Jest tu wiele fascynujących gatunków i bujna przyroda. Naszym pierwszym przystankiem w Rumunii są pastwiska blisko Kluża. Spotykamy naukowców, którzy starają się ochronić szlaczkonia. 14:55 WYZWANIA SAWANNY (THE CHALLENGE OF THE SAVANNA / LE GOUT DE LA SAVANE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Ronan Fournier - Christol Sawanna wschodnioafrykańska jest jednym z najbogatszych biotopów na świecie. Jest domem dla prawie dwóch milionów dużych roślinożerców, w tym gnu, topi i gazeli. Aby zaspokoić swój apetyt, zwierzęta te znajdują obfitość roślin. Muszą jednak żyć w ciągłym zagrożeniu ze strony drapieżników... Mięsożercy, tacy jak gepardy, lwy i lamparty, znajdują się na szczycie łańcucha pokarmowego. Często przedstawiane jako dzikie i dominujące, w rzeczywistości są zależne od swojej ofiary, co czyni je wrażliwymi. A więc, aby przetrwać na sawannie, które są lepiej przystosowane: roślinożercy czy mięsożercy? Film analizuje, w jakim stopniu dieta gatunku wpływa na jego styl życia. A to obala z góry przyjęte idee. Na przykład niektóre zwierzęta roślinożerne, takie jak zebry, walczą gwałtownie, podczas gdy mięsożerne, takie jak duże koty, dzielą się pożywieniem i przytulają się. Wydaje się również, że przy urodzeniu młode lwy są dalekie od wykazania się wspaniałym zachowaniem, którego można by oczekiwać od królów sawanny. Wręcz przeciwnie, małe antylopy są zaradne i żądne przygód od urodzenia! Tym samym film ten przypomina nam, że w naturze nie ma zwierząt dominujących ani zdominowanych, ale równowaga stworzeń współzależnych od siebie i doskonale dostosowanych do ich środowiska. 15:55 WIRTUALNA SOBOWTÓRKA (MADE TO MEASURE / EINE DIGITALE SPURENSUCHE) Film dokumentalny, 51 min, Węgry/Niemcy, 2021 Reżyseria: Moritz Riesewieck, Hans Block, Cosima Terrasse Film dokumentalny prezentujący eksperyment, którego celem jest odpowiedź na pytanie, czy można zrekonstruować osobę wyłącznie na podstawie jej cyfrowego śladu danych z pięcioletniej historii aktywności w Google? Czy można stworzyć sobowtóra, nie znając oryginału, ale znając jego świadome i nieświadome aktywności w sieci? Film ten odtwarza w detalach taką osobę - sobowtóra wraz z jej charakterem i profilem psychologicznym. Efekt jest porażający. Zobaczymy reakcje rzeczywistej osoby, której psychologiczny portret zrekonstruowano na podstawie aktywności internetowej. Film udowadnia, że nawet nieliczne dane z sieci wystarczają do identyfikacji potrzeb, zainteresowań, opinii i osobistych cech człowieka. Pokazuje niebezpieczną tendencję algorytmów do jednoznacznego klasyfikowania ludzi i definitywnego przewidywania ich zachowania. A stąd już bardzo blisko do manipulacji. Ludzie jednak się zmieniają, czego algorytmy mogą nie uwzględnić. Specjaliści z branży punktują też ich inne słabości, a w szczególności konserwatywne podejście do dynamiki ludzkich reakcji. Film uświadamia, jak nasze słabości, nawyki, choroby czy lęki mogą się łatwo zamienić w profity. Pozostaje filozoficzne pytanie: "Kto jest autorem mojej tożsamości i decyduje o tym, kim jestem?". Ten film to eksperyment, projekt interaktywny i film dokumentalny w jednym. 17:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - CYKLADY. SKARBY GRECJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Cyklady to archetyp wysp greckich. Noszą ślady 3000 lat historii. Krzyżowały się tu losy ludów i cywilizacji, a wpływy śródziemnomorskie mieszały się z azjatyckimi. Cyklady stanowią przedsmak raju na ziemi - tu ludzie i bogowie są sobie bliscy. Wizytę na Cykladach zaczniemy od wyspy Siros, na której znajduje się stolica archipelagu, Ermupoli. Tu zaczyna się inny, tajemniczy świat, ukształtowany przez historię i mity. Nazwa miasta pochodzi od Hermesa, greckiego boga handlu. Aż do początków XX wieku było tu centrum greckiej żeglugi. Znajdują się tu liczne, neoklasyczne domy. Na wzgórzu Ano Siror leży dzielnica katolicka, a na Vrodado - prawosławna. Tu, na Cykladach, Wschód spotyka się z Zachodem. Spacerując po wąskich uliczkach, wśród bielonych domów, podziwiamy piękne widoki... Miasta archipelagu przypominają labirynty na wzgórzach. W XVI wieku wyspy zostały zaniedbane przez Osmanów i stały się celem piratów. Plątanina uliczek miała zmylić najeźdźcę. 18:05 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 5 APULIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 5 PUGLIA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 5 - "Apulia". Z dala od zgiełku wielkich włoskich miast. Leży na pięcie "włoskiego buta" jarząc się zbielałymi na słońcu miasteczkami, wspaniałym wybrzeżem i tętniącymi życiem polami uprawnymi. Naturalny blask Apulii rozświetla troskliwie uprawianie oliwki i niezwykłą sztukę, która tu powstaje. W tym regionie powstają współczesne dzieła sztuki, które wytrzymują próbę czasu. Stare czy nowe są częścią przestrzeni, wypełnionej oddaniem, kreatywnością i pasją. Do dzisiaj te ziemie znane są jako brzuch Włoch. 19:05 ALEKSANDRA KURZAK. PORTRET GWIAZDY. Reportaż, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Alina Ałykow Zdjęcia: Mikołaj Małecki Aleksandra Kurzak, sopran koloraturowy. Jej oryginalna barwa głosu sprawia, że śpiewaczka jest idealną odtwórczynią francuskiego i niemieckiego repertuaru operowego. 19:35 AKTOR PANA BOGA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Mariusz Malec Scenariusz: Mariusz Malec Zdjęcia: Tomasz Wójcik Muzyka: India Czajkowska Reżyser Mariusz Malec tak mówił o swoim filmie: "Gdybym miał obsadzić scenę spotkania Pana Boga z dobrym aktorem, to w obu rolach widziałbym Franciszka Pieczkę. Dwie postaci i jeden człowiek? Tak naprawdę to jedna osoba i dziesiątki ról niezwykłych, czyli zapamiętanych. Chodząca spolegliwość, niski tembr głosu, potężna dłoń i sylwetka, jakaś zaduma w spojrzeniu, skłonność do cudów w codzienności i na planie, w pracy - jakby cudotwórstwo nie wystarczało - jeszcze punktualność wymieszana ze skromnością, uczciwość na życie po śląsku i obdarowywanie najbliższych poczuciem bezpieczeństwa oraz zapamiętana przez wszystkich widzów - niespieszna narracja opowieści o kreowanej postaci." 20:10 OD ZERA DO MILIONERA - 20 LAT W UNII Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2024 Reżyseria: Alicja Albrecht 20 lat temu otworzyły się przed nami drzwi do Europy, pojawiły się nowe szanse i możliwości dla przedsiębiorczych Polaków, którzy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i pójść na swoje, często nie mając nic poza wielkimi chęciami. Alicja Albrecht, reżyserka, scenarzystka 20 lat temu towarzyszyła początkującym przedsiębiorcom, którzy stawiali pierwsze kroki w biznesie. Z okazji okrągłej rocznicy wejścia Polski do UE postanowiła wrócić do swoich bohaterów, chce sprawdzić, jak potoczyły się ich losy i czy skorzystali z szansy na sukces. 21:25 ROSYJSKI AKCENT W IZRAELU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbara Włodarczyk W Izraelu mieszka ponad milion Żydów pochodzących z byłego ZSRR, najwięcej z Rosji. Wielu z nich ma podwójne obywatelstwo. Było to dobrze widoczne podczas rosyjskich wyborów prezydenckich, kiedy to gospodarza Kremla wybierały w Izraelu setki tysięcy osób. Na przedmieściach Hajfy czy Tel Awiwu częściej można dziś spotkać Rosjan niż rodowitych Izraelczyków. Niektórzy z nich nie mówią w ogóle w języku hebrajskim. Nie muszą, bo prawie wszędzie mogą się porozumieć po rosyjsku - od obsługi lotnisk, poprzez sklepy, na urzędach państwowych skończywszy. Od 2008 roku między Rosją a Izraelem obowiązuje ruch bezwizowy, który jeszcze umocnił ten stan. Tylko na trasie Moskwa - Tel Awiw odbywa się co najmniej 60 lotów tygodniowo. Rosjanie i Żydzi z byłego ZSRR mają w Izraelu własną partię polityczną, własne media, swoich bohaterów i artystów, sklepy z rosyjską żywnością oraz ogromne wpływy. Bez dużej przesady można powiedzieć, że stworzyli tam istne państwo w państwie, co najwyraźniej widać na niektórych ulicach Tel Awiwu czy Hajfy. Prawie wszystkie izraelskie partie polityczne muszą liczyć się z ich głosem i zabiegać o ich przychylność. Nie mówiąc już o tym, że ze Związku Sowieckiego wywodzi się wielu najwyższych urzędników państwa, jak chociażby przewodniczący Knesetu - Juli Edelstein. Ogromna rosyjska diaspora ma duży wpływ na kształtowanie obrazu Polski w Izraelu. Dlatego przyjrzenie się jej z bliska jest ważne. Celem filmu jest pokazanie rosyjskiej diaspory w Izraelu od środka. Na czym polega jej specyfika? Jak zmieniła oblicze Ziemi Świętej? W jakich dziedzinach ma największe wpływy? 22:30 BIAŁO - CZERWONI Z CHRZĄSTAWY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2014 Reżyseria: Krystian Kamiński Dokument przedstawia najgorszą drużynę piłki nożnej w kraju. W sezonie same porażki, niektóre nawet ponad dwadzieścia do zera. Bohdan Kwaśniak (54 lata), założył klub LZS Chrząstawa w roku 1980, jest jego prezesem. Jest także trenerem i nadal piłkarzem. To stary kawaler, wciąż mieszkający z rodzicami. Nieustannie marzy o wielkiej piłce nożnej. Można znaleźć w tym filmie wiele trafnych odniesień do naszej narodowej drużyny piłkarskiej. 23:35 MIASTO GNIEWU S.I - /12/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 12. Współpraca z politykami. Zabójstwo: 11 kwietnia 2001 r. zabójstwo byłego ministra sportu Jacka Dębskiego. Historia: W tym odcinku opowiemy o współpracy gangsterów z politykami, jak te układy wpływały na działalność przestępczą. Gangsterzy już w latach 80. byli informatorami SB i UB. Poszukamy odpowiedzi po co służby szukały informatorów w takich środowiskach i czy to służby świadomie pozwoliły urosnąć gangom do takich rozmiarów, że utracono nad nimi kontrolę. Wspomnimy o przekręcie z jednorękimi bandytami. Widzowie dowiedzą się też, jakie legalne interesy zakładali gangsterzy. Jak w tych interesach pomagali im politycy i co w zamian otrzymywali od gangsterów. Wspomnimy również o tajemniczej śmierci byłego prezesa GUC Ireneusza Sekuły. Sprawę umorzono, ponieważ uznano, że Sekuła popełnił samobójstwo, strzelając do siebie trzy razy, a według opinii lekarza medycyny sądowej pierwsza rana była śmiertelna. 00:10 MIASTO GNIEWU S.I - /13/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 13. Koniec Pruszkowa i Wołomina. Świadek Koronny. Starych zastępują młodzi. Zabójstwo Nikodema Skotarczaka ps. Nikoś, 24 kwietnia 1998 rok, Gdynia, agencja towarzyska Las Vegas. Zakopane. Zabójstwo Andrzeja Kolikowskiego ps. Pershing. 5 grudnia 1999 rok. Historia: W tym odcinku podsumujemy działalność gangsterów z Pruszkowa i Wołomina. Pokażemy również, jak polska policja w końcu poradziła sobie z przestępczością zorganizowaną. Opowiemy o operacji Enigma, którą prowadzili policjanci z Centralnego Biura Śledczego, i której celem było zatrzymanie i postawienie przed sądem gangsterów pruszkowskich i wołomińskich. Widzowie dowiedzą się ponadto o instytucji świadka koronnego. W jaki sposób świadek koronny przyczynił się do rozbicia polskich gangów i jak wyglądało zwerbowanie Jarosława Sokołowskiego - ps. Masa - do współpracy z policją. Wielki proces pruszkowskich gangsterów. Przypomnimy, jak wyglądały środki bezpieczeństwa, jak stworzono specjalną salę rozpraw na potrzeby tego procesu. Podsumowując, wspomnimy o grupach przestępczych, które powstały na zgliszczach Pruszkowa i Wołomina, i które jeszcze w bardziej brutalny i bezwzględny sposób starały się opanować Warszawę i inne miasta w Polsce. 00:45 RZECZPOSPOLITA ZAKOPIAŃSKA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Migoń, Piotr Jaworski Scenariusz: Piotr Jaworski Zdjęcia: Jarosław Migoń Muzyka: Marcin Gałażyn Wykonawcy: Adam Ferency W październiku 1918 roku w kurorcie pod Giewontem powstała Rada Narodowa, która oficjalnie przejęła władzę nad wojskiem, policją i urzędami w Zakopanem. Stała się ona jednym z pierwszych zaczątków niepodległej Polski. Film dokumentalny "Rzeczpospolita Zakopiańska" opowiada o jej powstaniu. Prezydentem Rady na dwa tygodnie został Stefan Żeromski - pisarz i społecznik. 16 listopada Rada została rozwiązana, a władzę przejęły organy nowo tworzącego się polskiego rządu. Film przedstawia również relację łączącą Józefa Piłsudskiego ze Stefanem Żeromskim, a także burzliwe tło walk o niepodległą Polskę i ewolucję wielu koncepcji, ideologii i związków politycznych. W tym decydującym momencie i wobec dziejowej szansy wszystkie stronnictwa i partie potrafiły zjednoczyć siły dla dobra Rzeczypospolitej. Film jest bogato ilustrowany niepublikowanymi fragmentami filmów, fotografiami ilustrującymi wydarzenia i przedstawiającymi bohaterów tamtych czasów. Zostały one ożywione za pomocą komputerowych technik graficznych i animacji. Duże fragmenty to inscenizacje w wykonaniu aktorów Teatru Witkacego. Film powstał z inspiracji śp. Wojtka Mroza. Przybliża piękną kartę z dziejów Zakopanego, mało znaną i bez wątpienia wartą opowiedzenia. W filmie nie występują żyjące postaci. Posłuchamy jednak znanych z kart historii, będą to: Stefan Żeromski, Stanisław Witkiewicz, Józef Piłsudski, Medard Kozłowski, Władysław Leopold Jaworski, Jan Kasprowicz, Andrzej Strug, Ludwik Solski, Kazimierz Sichulski, Jadwiga Jakimowiczowa, por. Bolesław Wieniawa - Długoszowski, Kazimierz Dłuski, Bartus Obrochta, Franciszek Pawlica, major Mariusz Zaruski, Wincenty Szymborski, Bolesław Roja, kpt. Marian Bolesławicz, por. Antoni Stawarz, Wincenty Witos, por. Jerzy Lgocki, ks. Jan Humpola, Wojciech Brzega, dr Jan Bednarski, Ignacy Daszyński. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZBRODNIA BEZ KARY ODC. 241 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Zbrodnia bez kary" Każda niemal wojna, oprócz publicznie deklarowanych powodów i celów ma również swoje skryte oblicze. W czasie wielkiego zamętu, gdy oczy świata skierowane są na ścierające się fronty, załatwiane są sprawy, które w czasie pokoju musiałyby zbulwersować każdą opinię publiczną. Dla ideologii nazistowskiej, głoszącej, że wszystko co słabe musi ulec zagładzie, wojenna zawierucha oznaczała możliwość przejścia od przerażającej teorii do przerażającej praktyki. Szpital psychiatryczny Dziekanka w Gnieźnie od samego początku okupacji stał się miejscem realizacji polityki nazistowskiej, miejscem eksterminacji chorych psychicznie, zgodnie z zarządzeniem Hitlera. Niemcy w ramach akcji T4 zagazowali i pogrzebali w nieznanych miejscach blisko 10 tysięcy chorych pacjentów tego szpitala, wśród których byli Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Rosjanie, Litwini, Anglicy, Włosi, Niemcy. 02:20 DLATEGO ZROBIŁEM FILM Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2001 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Antoni Krauze Zdjęcia: Jacek Knopp, Jacek Petrycki Wykonawcy: Bohdan Kosiński, Paweł Kędzierski, Maciej Kosiński, Marcel Łoziński, Maciej Szumowski, Tomasz Zygadło Film przedstawia sylwetkę Bohdana Kosińskiego, znanego reżysera dokumentalisty. Bohdan Kosiński, człowiek o dwóch pasjach - astronomia i film opowiada o swojej twórczości i skomplikowanym życiorysie. Film wzbogacają fragmenty najbardziej znanych filmów Kosińskiego: "Lubelska starówka". "100 lat". "Temat sportowy". "Na torach". "Budowałem miasto". "Poręczenie". "Parada wspomnień". "Szkic etnograficzny". "Przerwany film". "Salwa". 03:15 GRZESIUK, CHŁOPAK Z FERAJNY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2006 Reżyseria: Mateusz Szlachtycz Scenariusz: Alex Kłoś Filmowy portret zmarłego w 1963 r. Stanisława Grzesiuka legendy Warszawy, pisarza i barda Czerniakowa, piewcy stołecznego folkloru, autora trzech autobiograficznych książek: "Pięć lat kacetu", "Boso, ale w ostrogach" i wydanej pośmiertnie "Na marginesie życia". Grzesiuk śpiewał głównie na ulicach Warszawy, grając na bandżoli, ale znany był w całej Polsce. Płyty z jego piosenkami, w nowych aranżacjach, ukazują się do dzisiaj (utwory te znalazły się m.in. w repertuarze grupy Szwagierkolaska). W filmie poświęconym Grzesiukowi dziennikarz "Gazety Stołecznej" Alex Kłoś pełni rolę narratora. W wędrówce śladami barda towarzyszy mu zaprzyjaźniony muzyk warszawski, Sylwester Kozera, śpiewający bandżolinista, szef Kapeli Czerniakowskiej. Przed kamerą przewijają się zespoły grające piosenki charakterystyczne dla warszawskiego folkloru, postaci ze świata kultury, członkowie rodziny Stanisława Grzesiuka i jego znajomi. W archiwalnych nagraniach pojawia się również sam bohater. Mówią o nim m.in.: Stanisław Wielanek, muzycy rockowi: Muniek Staszczyk i Andrzej Zeńczewski, reprezentanci współczesnej muzyki ulicy, raperzy: Vienio, Pele i Wujek Samo Zło. Filmowego portretu dopełniają fragmenty książek Stanisława Grzesiuka czytane przez Zdzisława Wardejna, a ilustrowane animowanymi kreskówkami. "Grzesiuk, chłopak z ferajny" to opowieść o człowieku, który całą duszą niepokorną i hardą, a przecież jakże romantyczną, kochał swe rodzinne miasto, które jest równorzędnym bohaterem tego filmu.