TVP Dokument Wtorek, 08.10.2024 05:40 DZIKA POLSKA - DŻENTELMENI PRZYRODY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Do najdzikszych przedstawicieli naszej przyrody należą pszczoły. Choć częściowo udomowione i zaprzęgnięte do pracy na rzecz ludzi, nie zmieniły swoich pierwotnych obyczajów. Zgodnie z nimi wylatują na łąki i pola, zapylając liczne gatunki roślin dzikich i użytkowych. Pożytek z zapylania przez pszczoły wielokrotnie przewyższa zyski z miodu. Odwiedzając jedyną w Europie średnią szkołę pszczelarską pod Lublinem, mamy okazję zajrzeć zarówno do tradycyjnych barci, jak i współczesnych uli, poznać zagadkowe obyczaje pszczół i zrozumieć, czym są dla nas i dla naszej przyrody. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 15 TURNIEJ O RÓG KRÓLOWEJ Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski rusza do Anglii w towarzystwie polskich rycerzy, którzy będą bronili honoru Rzeczpospolitej na Turnieju Rycerskim o Jubileuszowy Róg Królowej i Miecz Honoru. W 2015 roku polscy reprezentaci okazali się najlepsi! Czy powtórzą sukces w 2016 roku? Przy okazji widzowie poznają tajemnice turniejów rycerskich organizowanych w przeszłości i dzisiaj. Jakie zwyczaje z nimi związane przetrwały do dzisiaj? Jaką rolę pełniły dawniej? 06:50 OPOWIEŚĆ MOTYLA (A BUTTERFLY'S TALE / DIE GESCHICHTE VOM ORANGEROTEN HEUFALTER) Film dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Jan Haft Dokumentalny film przyrodniczy. Wyruszymy na poszukiwanie jednego z najrzadszych motyli w Europie. Żółty Dunaj jest zagrożony wyginięciem w całej Europie. Tylko w Rumunii nadal istnieją rozległe, duże pastwiska, na których bydło, bawoły wodne i konie pasą się w niewielkich ilościach, utrzymując łąki przeplatane krzewami i drzewami. Kolorowy, kwitnący biotop, który jest domem dla motyli i wielu innych zagrożonych organizmów. Ale również w Rumunii zmiany prowadzą do znikania rozległych pastwisk, podobnie jak w pozostałej części Europy. W najdalszej na wschód części Austrii, na granicy ze Słowacją, nadal istnieje krajobraz stepowy. Tu ten motyl był dość powszechny, ale tak, jak w Niemczech - od dawna go nie widziano. Zanim ruszymy dalej, chcemy się przyjrzeć okolicy. Stare dokumenty mówią, że tereny służyły kiedyś za pastwiska dla bydła. Jest tu wiele fascynujących gatunków i bujna przyroda. Naszym pierwszym przystankiem w Rumunii są pastwiska blisko Kluża. Spotykamy naukowców, którzy starają się ochronić szlaczkonia. 07:50 WYZWANIA SAWANNY (THE CHALLENGE OF THE SAVANNA / LE GOUT DE LA SAVANE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Ronan Fournier - Christol Sawanna wschodnioafrykańska jest jednym z najbogatszych biotopów na świecie. Jest domem dla prawie dwóch milionów dużych roślinożerców, w tym gnu, topi i gazeli. Aby zaspokoić swój apetyt, zwierzęta te znajdują obfitość roślin. Muszą jednak żyć w ciągłym zagrożeniu ze strony drapieżników... Mięsożercy, tacy jak gepardy, lwy i lamparty, znajdują się na szczycie łańcucha pokarmowego. Często przedstawiane jako dzikie i dominujące, w rzeczywistości są zależne od swojej ofiary, co czyni je wrażliwymi. A więc, aby przetrwać na sawannie, które są lepiej przystosowane: roślinożercy czy mięsożercy? Film analizuje, w jakim stopniu dieta gatunku wpływa na jego styl życia. A to obala z góry przyjęte idee. Na przykład niektóre zwierzęta roślinożerne, takie jak zebry, walczą gwałtownie, podczas gdy mięsożerne, takie jak duże koty, dzielą się pożywieniem i przytulają się. Wydaje się również, że przy urodzeniu młode lwy są dalekie od wykazania się wspaniałym zachowaniem, którego można by oczekiwać od królów sawanny. Wręcz przeciwnie, małe antylopy są zaradne i żądne przygód od urodzenia! Tym samym film ten przypomina nam, że w naturze nie ma zwierząt dominujących ani zdominowanych, ale równowaga stworzeń współzależnych od siebie i doskonale dostosowanych do ich środowiska. 08:50 WIRTUALNA SOBOWTÓRKA (MADE TO MEASURE / EINE DIGITALE SPURENSUCHE) Film dokumentalny, 51 min, Węgry/Niemcy, 2021 Reżyseria: Moritz Riesewieck, Hans Block, Cosima Terrasse Film dokumentalny prezentujący eksperyment, którego celem jest odpowiedź na pytanie, czy można zrekonstruować osobę wyłącznie na podstawie jej cyfrowego śladu danych z pięcioletniej historii aktywności w Google? Czy można stworzyć sobowtóra, nie znając oryginału, ale znając jego świadome i nieświadome aktywności w sieci? Film ten odtwarza w detalach taką osobę - sobowtóra wraz z jej charakterem i profilem psychologicznym. Efekt jest porażający. Zobaczymy reakcje rzeczywistej osoby, której psychologiczny portret zrekonstruowano na podstawie aktywności internetowej. Film udowadnia, że nawet nieliczne dane z sieci wystarczają do identyfikacji potrzeb, zainteresowań, opinii i osobistych cech człowieka. Pokazuje niebezpieczną tendencję algorytmów do jednoznacznego klasyfikowania ludzi i definitywnego przewidywania ich zachowania. A stąd już bardzo blisko do manipulacji. Ludzie jednak się zmieniają, czego algorytmy mogą nie uwzględnić. Specjaliści z branży punktują też ich inne słabości, a w szczególności konserwatywne podejście do dynamiki ludzkich reakcji. Film uświadamia, jak nasze słabości, nawyki, choroby czy lęki mogą się łatwo zamienić w profity. Pozostaje filozoficzne pytanie: "Kto jest autorem mojej tożsamości i decyduje o tym, kim jestem?". Ten film to eksperyment, projekt interaktywny i film dokumentalny w jednym. 09:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - CYKLADY. SKARBY GRECJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Cyklady to archetyp wysp greckich. Noszą ślady 3000 lat historii. Krzyżowały się tu losy ludów i cywilizacji, a wpływy śródziemnomorskie mieszały się z azjatyckimi. Cyklady stanowią przedsmak raju na ziemi - tu ludzie i bogowie są sobie bliscy. Wizytę na Cykladach zaczniemy od wyspy Siros, na której znajduje się stolica archipelagu, Ermupoli. Tu zaczyna się inny, tajemniczy świat, ukształtowany przez historię i mity. Nazwa miasta pochodzi od Hermesa, greckiego boga handlu. Aż do początków XX wieku było tu centrum greckiej żeglugi. Znajdują się tu liczne, neoklasyczne domy. Na wzgórzu Ano Siror leży dzielnica katolicka, a na Vrodado - prawosławna. Tu, na Cykladach, Wschód spotyka się z Zachodem. Spacerując po wąskich uliczkach, wśród bielonych domów, podziwiamy piękne widoki... Miasta archipelagu przypominają labirynty na wzgórzach. W XVI wieku wyspy zostały zaniedbane przez Osmanów i stały się celem piratów. Plątanina uliczek miała zmylić najeźdźcę. 10:50 SOLO Reportaż, 19 min, Polska, 1979 Scenariusz: Marek Kański Zdjęcia: Andrzej Dobrzyński, Marek Gąsecki Sylwetka Henryka Jaskuły, polskiego żeglarza, kapitana jachtowego, który planuje samotny rejs dookoła świata. Podróż pociągiem z Przemyśla, gdzie żeglarz mieszka i pracuje, do Gdyni. Jaskuła opowiada o swoim życiu, rodzinie, Argentynie, zainteresowaniu żeglarstwem i przyszłym samotnym rejsie dookoła świata. Wypowiedzi współpracowników, żony i przyjaciół na temat żeglarza i jego planów. Na koniec, wypłynięcie Henryka Jaskuły, 12 czerwca 1979 roku, z portu w Gdyni, na jachcie Dar Przemyśla w rejs. 11:20 LENA NA KAUKAZIE - GRUZJA - MORZE CZARNE I HERBACIANE POLA BATUMI Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Prowadzący: Lena Urbańska Lena to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będziemy się starali się dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będziemy patrzeć, jak się bawią, jak świętują, jak pracują, jak jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków będziemy mieli przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. Będziemy chodzić po nieutartych szlakach, ale jednocześnie nie tracić z pola widzenia tego, co może zainteresować masowego widza w Polsce, i za granicą. 11:55 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 5 APULIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 5 PUGLIA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 5 - "Apulia". Z dala od zgiełku wielkich włoskich miast. Leży na pięcie "włoskiego buta" jarząc się zbielałymi na słońcu miasteczkami, wspaniałym wybrzeżem i tętniącymi życiem polami uprawnymi. Naturalny blask Apulii rozświetla troskliwie uprawianie oliwki i niezwykłą sztukę, która tu powstaje. W tym regionie powstają współczesne dzieła sztuki, które wytrzymują próbę czasu. Stare czy nowe są częścią przestrzeni, wypełnionej oddaniem, kreatywnością i pasją. Do dzisiaj te ziemie znane są jako brzuch Włoch. 12:55 BIAŁO - CZERWONI Z CHRZĄSTAWY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2014 Reżyseria: Krystian Kamiński Dokument przedstawia najgorszą drużynę piłki nożnej w kraju. W sezonie same porażki, niektóre nawet ponad dwadzieścia do zera. Bohdan Kwaśniak (54 lata), założył klub LZS Chrząstawa w roku 1980, jest jego prezesem. Jest także trenerem i nadal piłkarzem. To stary kawaler, wciąż mieszkający z rodzicami. Nieustannie marzy o wielkiej piłce nożnej. Można znaleźć w tym filmie wiele trafnych odniesień do naszej narodowej drużyny piłkarskiej. 13:55 PARK NARODOWY NEW FOREST (THE CROWN'S ANCIENT FOREST / WALD DER WILDEN PONYS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Austria, 2021 Reżyseria: Emma Ross, Sarah Cunliffe W sercu południowej Anglii leży królewski las; dzikie i magiczne miejsce o starożytnym pięknie, które prawie się nie zmieniło od czasu, gdy król Wilhelm Zdobywca ogłosił je jako swoje tereny łowieckie około 900 lat temu. Rozciągający się od słynnych równin Salisbury do skalistych brzegów kanału La Manche Park Narodowy New Forest jest największym i najbogatszym nizinnym obszarem dzikiej przyrody w Wielkiej Brytanii, w którym występuje więcej starożytnych lasów, omszałych bagien i bogatych wrzosowisk- niż jakikolwiek inny krajobraz w Europie. W filmie jesteśmy świadkami niezwykłego roku w tej starodawnej krainie i historii opowiedzianych oczami najbardziej kultowych zwierząt. Poznamy nowo narodzone źrebię, parę jastrzębi gnieżdżących się w prastarych lasach, daniela i jego jelonka oraz rodzinę lisów. Jak przetrwają coraz bardziej dotkliwe susze w parku, niszczycielskie pożary i surowe zimowe opady śniegu? Od uczty po głód, to niezwykła opowieść o tym, jak jeden z najbardziej spektakularnych parków narodowych w Wielkiej Brytanii daje schronienie wielu rzadkim gadom i owadom oraz jak jego mieszkańcy nadal odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości lasu. 14:55 BALEARY. NIEUJARZMIONA PRZYRODA (BALEARES, THE UNTAMED ARCHIPELAGO / BALEARES, ARCHIPELAGO INDOMITO EN) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Ruben Casas Oche Film dokumentalny, przyrodniczy. W samym sercu zachodniej części Morza Śródziemnego archipelag Balearów kryje świat, którego nawet narastająca inwazja człowieka nie była w stanie zniszczyć. To jeden z najczęściej wybieranych kierunków podróży w zachodniej części Morza Śródziemnego, a powody są oczywiste. Znajdziemy tu urokliwe zatoczki, przepiękne zachody słońca i zapierającą dech w piersiach przyrodę. Baleary mają wiele do zaoferowania - możesz zwiedzać nadmorskie miasteczka, odkrywać krajobrazy niczym z filmu lub też uprawiać sporty wodne. Szczególnie spokojne są Minorka i Formentera, dwie małe, rajskie wyspy na Morzu Śródziemnym. Większymi wyspami są Majorka i Ibiza. Na pierwszej wyróżniają się stolica, Palma, Park Narodowy Cabrera oraz Sierra de Tramontana. Ibiza z kolei ze względu na swoją bioróżnorodność i kulturę została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Znajdują się tu bowiem ruiny osady fenickiej w Sa Caleta, nekropolia w Puig des Molins oraz starówka miasta Eivissa. Film nagrodzony na Festiwalu Filmów NATURVISION 2019, GREENSCREEN 2019. 15:55 FIORDY PEŁNE PLASTIKU (PLASTIC FJORDS / PLASTHAVET) Film dokumentalny, 59 min, Norwegia, 2022 Reżyseria: Jan Inge Skogheim Film dokumentalny o norweskich fiordach, które są bezpieczną przystanią dla natury, choć niestety nie do końca jest to prawdą. Plastikowe śmieci można znaleźć tu wszędzie. Dzieje się to w jednym z najbardziej odległych miejsc i zarazem w jednym z najbogatszych krajów na świecie. Norweskie fiordy są piękne, dopóki nie widzi się plastiku. Mogłoby się wydawać, że to zanieczyszczenie jest problemem dla obszarów zabudowanych lub krajów rozwijających się. Plastik przenika do łańcucha pokarmowego zwierząt i tak trafia do naszych ciał. Ponad 80% chemikaliów, które znajdujemy w plastiku, to chemikalia nam nieznane, nie mają nawet nazwy. Skąd możemy wiedzieć, że są one bezpieczne? Naukowcy odkryli, że toksyny w plastiku powodują gromadzenie się dodatkowego tłuszczu w komórkach tłuszczowych. Czy to może być czynnikiem globalnego kryzysu otyłości? I czy bakterie, które jedzą plastik, mogą pomóc nam posprzątać to, z czym sami sobie nie poradzimy? Musimy dbać o to, by plastik nie trafiał do środowiska naturalnego. Musimy sprzątać. Bo jeśli Norwegia, bogaty kraj z najnowocześniejszym systemem gospodarowania odpadami, jest zasypana plastikiem, to co z resztą świata? Musimy coś zrobić. Będzie trudno, ale trzeba zacząć działać już teraz! 17:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS I RODRIGUES. KRÓLOWE OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Mauritius to położona między Afryką a Azją wyspa o kolonialnej przeszłości. Najważniejszymi elementami jej krajobrazu są białe, piaszczyste plaże i piękne laguny. Mauritius charakteryzuje się olbrzymią różnorodnością etniczną i kulturową. Osiedlali się tu Europejczycy, Afrykanie, Hindusi i Chińczycy. Siostrzaną wyspą Mauritiusu jest Rodrigues. Obie, wraz z wyspą Reunion, należą do archipelagu Maskarenów. Rodrigues leży 560 kilometrów od północno - wschodniego brzegu Mauritiusu. To niewielka wyspa o długości zaledwie 18 kilometrów. Rzadko docierają do niej turyści, dlatego zdołała zachować swoją kreolską duszę. Wyspa ucierpiała z powodu intensywnej deforestacji, prowadzonej tu od czasów kolonialnych. Na jej zachodnim wybrzeżu znajduje się Anse Quito - sanktuarium żółwi olbrzymich. Aurele Andre wkłada mnóstwo energii w odnowę gatunku, który całkiem zniknął z Rodrigues. Tu żółwie są bezpieczne. 18:10 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 6 LIGURIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 6 LIGURIA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 6 - "Liguria". Malowniczy róg Włoch, mieniący się kolorami nadmorskich wiosek i wspaniałym widokiem na morze. Ten odległy region ma jednak coś więcej do zaoferowania poza cudownymi krajobrazami. Od Cinque Terre po Genuę - tutaj miejscowi artyści doskonalą swoją wyjątkową sztukę od dziesięcioleci. Ci rzemieślnicy swoimi wyrobami składają hołd magicznemu miejscu, które zwą domem. Tętniące życiem miasteczka przyciągają pół miliona turystów rocznie. Stulecia temu przybyszami byli jednak artyści, szukający zacisznego miejsca. Krajobraz jest wspaniały, a morze przepiękne. Genua, współczesne miasto ze starożytną przeszłością. Dzięki morskiemu handlowi z fortecy z czasów przed rzymskich, w złotej epoce odrodzenia stała się kwitnącą republiką. Wzdłuż linii portowej zamożni kupcy stawiali pałace, goszczące europejskie rodziny królewskie. 19:10 KOMEDA - MUZYCZNE ŚCIEŻKI ŻYCIA (.) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy/Polska/Szwajcaria, 2009 Reżyseria: Claudia Buthenhoff-Duffy Scenariusz: Claudia Buthenhoff-Duffy Wykonawcy: Roman Polański, Zofia Komedowa, Andrzej Wajda, Jerzy Skolimowski, Tomasz Stańko, Henning Carlsen, Andrzej Krakowski, Jorgen Leth Filmowy esej na temat muzyki i jej odniesień do życia wielkiego artysty Krzysztofa Komedy - Trzcińskiego, lekarza, pianisty jazzowego i kompozytora muzyki filmowej, twórcy znanych w świecie standardów jazzowych, autora muzyki do filmów Romana Polańskiego: "Nóż w wodzie", "Matnia" i "Dziecko Rosemary". Dokument opowiada też o jego postawie wobec przemian społecznych, politycznych i kulturowych w okresie powojennym oraz o exodusie polskich artystów w latach 50. i 60. Krzysztof Komeda był symbolem artystycznej opozycji w komunistycznej Polsce lat 50. i 60. Wyjechał do Ameryki, gdzie zobaczył całkiem inny styl życia. Zmarł w 1969 r. w wieku 38 lat po tragicznym wypadku w Los Angeles. W filmie Krzysztofa Komedę wspominają m. in. Roman Polański, Tomasz Stańko, Jerzy Skolimowski, Andrzej Wajda, Zofia Komedowa. Ilustracją są materiały archiwalne oraz fragmenty filmów, do których muzykę skomponował Krzysztof Komeda. 20:15 SYRIA: ATAK NA ROŻAWĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Witold Repetowicz Scenariusz: Konrad Zagórski, Witold Repetowicz Zdjęcia: Siarhei Marchyk Film pokazuje rejon północno - wschodniej Syrii (tzw. Rożawę) podczas pierwszych trzech tygodni tureckiej operacji wojskowej. Jak naprawdę wygląda ta wojna i jak bardzo ucierpieli cywile? Dlaczego Turcja postanowiła zaatakować siły, które przyczyniły się do zwycięstwa nad Państwem Islamskim w Syrii? I czy wszyscy Amerykanie zdradzili Kurdów? Film opowiada też o etnicznym i religijnym zróżnicowaniu Rożawy, w tym o chrześcijańskich Asyryjczykach mieszkających w okolicach miasta Tell Tammer. Pokazuje też, jak powstanie Rożawy wpłynęło na dorastanie młodych ludzi w regionie i co dla nich znaczy nowa wojna. 21:20 MAŁE OJCZYZNY - CZYTAJĄC SIENKIEWICZA NA PUSTYNI NEGEV Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1999 Wykonawcy: Alex Danzig Bohaterem filmu jest urodzony i wychowany w Polsce Alex Danzig. Wraz z rodzicami wyemigrował w 1957 roku do Izraela. Był jednym ze współzałożycieli kibucu Nir Oz w zachodniej części pustyni Negev. Film powiada o misji Alexa Danziga, którą jest przybliżenie młodemu pokoleniu Izraelitów polskiej kultury i historii. 21:50 BUCZA PRZEBACZENIA NIE BĘDZIE Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jan Piasecki Zdjęcia: Jacek Roczniak, Jakub Szymuś Filmowa opowieść o zbrodni wojennej dokonanej w marcu 2022 roku w podkijowskim mieście Bucza przez Wojska Lądowe Federacji Rosyjskiej podczas inwazji Rosji na Ukrainę. W masakrze zginęło ponad 400 nieuzbrojonych ukraińskich cywilów. Narracja prowadzona jest dwutorowo, z jednej strony swoje wspomnienia z czasu okupacji miasta i dramatycznej walki o życie opowiadają mieszkańcy Buczy, z drugiej ukazane są prace ekshumacyjne prowadzone na terenie miejscowej cerkwi. O śladach bestialskich mordów odnalezionych na ciałach ofiar opowiadają miedzy innymi szef Prokuratury Rejonowej w Buczy a także Dyrektor Szpitala. 22:25 POLACY NA KRAŃCU ŚWIATA: JEDNA WYPRAWA - 4 ŻYWIOŁY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2016 Reżyseria: Damian T J Wojciechowski Zdjęcia: Adam Sienkiewicz Pierwsza polska wyprawa w rejon pasma Sary Beles na granicy chińsko - kirgiskiej. W wyprawie brało udział 8 Polaków w wieku od 26 do 55 lat. Góry Kokszał - tau znajdują się w południowej Kirgizji na granicy z Chinami w jednym z najbardziej niedostępnych regionów Azji Centralnej. Położone są w strefie przygranicznej i jeszcze do niedawna były całkowicie niedostępne nie tylko dla turystów, ale także dla obywateli Kirgistanu. Również dzisiaj na wjazd w tę strefę potrzebne jest specjalne pozwolenie z KGB. Celem wyprawy było przepłynięcie po raz pierwszy przez polską grupę położonego na wysokości 3, 500 metrów Jeziora Kel - suu. Jezioro ma długość 12 km i na całej długości położone jest wśród niedostępnych skał. Do dnia dzisiejszego zaledwie kilka rosyjskich grup przepłynęło to jezioro. Kolejny cel to pierwsze w historii wejście na szczyt Sary Beles (4650 m.) oraz spływ po lodowatej rzece Kok - kija. O ile dwa pierwsze cele udało się zrealizować, tak pierwszy w historii rafting po tej wijącej się w kilkusetmetrowym kanionie rzece nie został zakończony, ponieważ zaginęło 3 uczestników wyprawy. Wyprawa była tylko trudna fizycznie, lecz równocześnie przepiękna pod względem krajobrazowym i przyrodniczym. Film jest zapisem podróży, zmagań z niedostępną i dziką przyrodą oraz doświadczeń uczestników wyprawy w walce z własnymi słabościami. Nie zabrakło również tematu spotkania Polaków z ludźmi i kulturą Kirgistanu. 23:35 MIASTO GNIEWU S.II - /1/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorganizowanej przestępczości w Polsce. Druga seria składa się z 15 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porachunków. W cyklu zostaną wykorzystane materiały archiwalne Telewizji Polskiej, materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. 00:10 MIASTO GNIEWU S.II - /2/ AZYL Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorganizowanej przestępczości w Polsce. Druga seria składa się z 15 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porachunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. 00:45 AMERYKAŃSKIE TOURNEE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Jaworski W 1961 roku Orkiestra Filharmonii Narodowej pod batutą Witolda Rowickiego i Stanisława Wisłockiego z solistami Reginą Smendzianką i Wandą Wiłkomirską na zaproszenie legendarnego amerykańskiego impresario Sola Huroka wyjechała do Kanady i Stanów Zjednoczonych. Tournee to zostało sfilmowane na taśmie 16 mm przez Stanisława Wisłockiego, negatyw zaś odnaleźli spadkobiercy w zbiorach zmarłego w 1998 roku artysty. Autor zdjęć filmowych, Stanisław Wisłocki, miał niezwykłe hobby. Fascynowały go wszelkie nowinki techniczne, przede wszystkim filmowanie. Kamera towarzyszyła mu także podczas amerykańskiego tournee. Unikatowe zdjęcia filmowe są rejestracją podróży za Atlantyk i pobytu w Szwajcarii, po powrocie do Europy. Kamera Wisłockiego przemierza te fascynujące zakątki świata starając się nie uronić ani jednej chwili, nie przeoczyć żadnego wydarzenia. Cierpliwie i uważnie rejestruje zarówno wszystko to, co można znaleźć w oficjalnych przewodnikach, jak i wydarzenia z miejsc, do których dostęp mają nieliczni. Obrazy z podróży znajdą odzwierciedlenie w formie filmowej relacji. Bez jakiejkolwiek cenzury. Nieuporządkowane materiały filmowe zostały odnalezione w archiwach rodzinnych; znajdowały się w metalowych kasetach nieotwieranych od 48 lat! Ponieważ jest to jedyna istniejąca rejestracja historycznego tournee Filharmonii Narodowej, film ma szczególną wartość dokumentalną. Nikt bowiem poza Stanisławem Wisłockim nie upamiętnił pierwszego w historii wyjazdu Filharmonii Narodowej za ocean. Oryginał filmu jest własnością rodziny Stanisława Wisłockiego, prawa do jego wykorzystania otrzymał siostrzeniec dyrygenta, Tadeusz Deszkiewicz, z inicjatywy którego narodził się pomysł upublicznienia tych materiałów szerszej widowni. Film przypomni o zapomnianych muzycznych wydarzeniach, niezwykłych ludziach i losach tej wyprawy. Niektóre fakty przedstawione w filmie wydadzą się tak zaskakujące i nieprawdopodobne, że pewnie trudno byłoby w nie uwierzyć, gdyby nie znajdowały potwierdzenia w materiałach filmowych, dokumentach, relacjach świadków opisywanych wydarzeń. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MAMY ROZKAZ CIĘ UTRZYMAĆ Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Wśród setek przymiotników, z jakimi łączono słowo "morze", dla nas Polaków najważniejsze było słowo "nasze". Pod zaborami marzyły o nim kolejne pokolenia. Gdy stało się faktem, ruszyli ku niemu ze wszystkich stron kraju. Gdy w 1939 r. wyciągnęli po nie ręce Niemcy, stanęli do walki, nie bacząc na cenę. Na wybrzeżu miłość do tego żywiołu z biało - czerwoną banderą w tle dziedziczy się w sposób naturalny. Dziś uczestniczyć będziemy w wyjątkowej rekonstrukcji mającej na celu upamiętnienie zakończenia walk na Helu w 1939 r. Jest to oddolna inicjatywa miłośników historii, realizowana z potrzeby serca i potrzeby pielęgnowania pamięci historycznej. Przy okazji przypomnimy postać komandora por. Zbigniewa Przybyszewskiego, dowódcy baterii, która we wrześniu 1939 r. broniła Helu przed przeważającymi siłami niemieckimi. 02:25 JERZY STEMPOWSKI Film dokumentalny, 42 min, Polska, 1994 Scenariusz: Tomasz Kamiński Zdjęcia: Andrzej Barszczyński, Jeremi Grzywa Lektor: Aleksander Fabisiak Film opowiada o jednym z najsłynniejszych polskich eseistów - Jerzym Stempowskim, który przez wiele lat był współpracownikiem paryskiej "Kultury". O Stempowskim opowiadają m.in. Jerzy Giedroyć, Zofia Hertz, Andrzej Dobosz, Jan Zieliński oraz Zygmunt Kałużyński i Wiktor Woroszylski. 03:15 TWARZĄ DO ORKIESTRY - GRZEGORZ FITELBERG Film dokumentalny, 54 min, Polska, 1979 Reżyseria: Stanisław Pieniak Scenariusz: Stanisław Pieniak Zdjęcia: Jerzy Naziębło Film o życiu i twórczości Grzegorza Fitelberga, polskiego kompozytora i dyrygenta, związanego przed wojną z Filharmonią Warszawską i Orkiestrą Polskiego Radia w Warszawie, a od 1947 roku z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach. Artystę wspominają wybitni muzycy, kompozytorzy, krytycy, radiowcy, współpracownicy i przyjaciele.