TVP Dokument Czwartek, 10.10.2024 06:05 DZIKA POLSKA - MÓJ PUSZCZAŃSKI DOM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marzenna Nowakowska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Tym razem ekipa "Dzikiej Polski" rusza z wizytą do Joanny Matysek - prawnuczki Wojciecha Kossaka, która uciekła z Krakowa do Puszczy Białowieskiej. Opowiada o życiu w sercu pierwotnej puszczy, spotkaniach z dzikimi zwierzętami, o ukochanych miejscach, ciekawych ludziach, miłości do koni oraz o Kossakówce (gnieździe rodzinnym Kossaków). Dlaczego uciekła z niej do puszczy? Będą też wspomnienia o jej relacjach z Simoną Kossak, o niej samej i o tym, co jej przekazała. 06:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 17 SEKRETY BROWARNEGO KOTŁA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski wyrusza do czeskich Detenic, aby przekonać się, jak w zamierzchłych czasach warzono piwo na dawnych słowiańskich ziemiach. Nie poprzestaje jednak tylko na teorii. Sam chwyta za piwowarskie wiosło i zabiera się do stworzenia tradycyjnego czeskiego piwa miłości. Używa do tego tradycyjnych receptur i aparatury, która ma prawie 200 lat. Przy tym obala wiele współczesnych i historycznych mitów związanych z piwnym napitkiem. Czy stworzone przez Radka piwo będzie smakowało gościom średniowiecznej karczmy? 07:15 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 1 SNOWDONIA (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 1 SNOWDONIA) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Lokalizacje: Rzeka Mekong, The Causeway Coastal Route, Queensland Australia, Snowdonia, Kanadyjskie Góry Skaliste, Kraina Jezior, Amazonka, Szkockie Wyżyny. Odc. 1 - "Snowdonia". Do najpiękniejszych krajobrazów z pewnością należy Snowdonia, w języku walijskim Eryri. Ta oaza spokoju leży w północno - zachodniej Walii. To magiczne miejsce. Świat jak z baśni, z drzewami spowitymi mchem i porostami. Miejscowe dziewięć łańcuchów górskich wyróżnia niezwykła historia geologiczna. Góry wzbogacają nasze życie. Czas spędzany tu na zwykłych wędrówkach otwiera zupełnie nowe horyzonty. Można tu podziwiać 215 jezior, rzadkie gatunki zwierząt i bogatą historię człowieka sięgającą tysięcy lat wstecz. Dzika przyroda, historia kultury, wszystko się w Snowdonii splata i nieustannie zmienia. W wędrówce przez Snowdonię podziwiamy jej cuda i odkrywamy tajemnice wspaniałej krainy. Podróż zaczynamy nad Morzem Irlandzkim, wędrując nad Zatoką Cardigan wzdłuż piaszczystych plaż nieopodal miasta Harlech. 08:10 MENORKA. REZERWAT BIOSFERY (MENORCA. BIOSPHERE RESERVE) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Jordi Escandell, Toni Escandell Film dokumentalny o hiszpańskiej wyspie Menorka na Morzu Śródziemnym, która jest druga co do wielkości w archipelagu Balearów. Ta wyspa została ustanowiona rezerwatem biosfery ponad 25 lat temu. Jest zamieszkana przez zwierzęta i rośliny, których nie można znaleźć nigdzie indziej na świecie. Przez wszystkie pory roku film ten uchwycił wyjątkowe krajobrazy, odosobnione piękno i dzikie zwierzęta, które nadal rozwijają się tam pod ochroną rezerwatu. 09:10 CZŁOWIEK PRZYSZŁOŚCI - ODC. 1 NAPRAWIONY (HUMAN 3.0 / HUMAIN 3.0: BIENVENUE DANS L’AVENIR DE L’HUMANIT 1. L’HOMME REPARE) Film dokumentalny, 55 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elena Sender, Philippe Lagnier Scenariusz: Aurlie Saillard Film dokumentalny o najnowszych technologiach medycznych mających służyć ludziom. Szybko zmieniająca się technologia jest wszędzie, dotyka wszystkiego, a ludzie stają się coraz bardziej połączeni. Poprzez dogłębne i zaskakujące wywiady, HUMAN 3.0 bada nowe technologie, które wkrótce pomogą nam przezwyciężyć urazy, choroby, a nawet walczyć ze starzeniem się. Ten dokument to świeże spojrzenie na wizję naszej możliwej, ludzkiej przyszłości. Odc. 1 - "Naprawiony". By naprawić człowieka, trzeba dać nura w głąb jego ciała. W narządy, neurony, mózg. Sparaliżowany chodzi, bezwładne ramię się porusza, proteza zastępuje utraconą kończynę. Nauka dogania fikcję. Rodzi się nowy człowiek przyszłości. Nadzwyczajny postęp stawia pod znakiem zapytania dalsze losy ludzkości. Czy człowiek pozostanie sobą? Coraz dalej, aż do serca maszyny. Nowe technologie przekraczają ostatnią granicę, by modyfikować ludzkie geny. Potrafimy dziś podmienić dowolny gen. Te zmiany mogą być dziedziczne. Politechnika w Lozannie, jeden z najlepszych ośrodków badawczych w Europie. Postępy robotyki budzą wielkie nadzieje, ale skonstruowanie egzoszkieletu wcale nie jest proste. Może nawet bardziej skomplikowane od budowy robota. Ulepszyć człowieka? Uczynić go wydajniejszym, bardziej produktywnym? A może mądrzejszym i wrażliwszym? Doskonalszym. 10:15 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PROWANSJA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Prowansja to niezwykle ciekawy region Francji. Liliowe pola lawendy, kobaltowe niebo, podmuch mistralu i upojne zapachy działają na zmysły jej mieszkańców i gości. Podróżni cenią Prowansję za gaje oliwne, wspaniałe zabytki i malownicze winnice, a także - za styl życia. Od Verdon po Mont Ventoux, od Forcalquier po Luberon - Prowansja to miejsce spotkań z niezwykłymi ludźmi, z kulturą i z historią. Wiosną powietrze przesycone jest wonią ziół. Kamienne domy pięknie wtapiają się w skaliste tło. Stoimy u bram Prowansji, krainy, która zapada w serce i cieszy oczy. Wąskie uliczki, stare domy, szum fontanny... w miasteczkach takich, jak to, życie płynie leniwie. Można usiąść na placu w cieniu drzewa oliwnego albo na schodkach kościoła. Każdy zakątek jest piękny i pełen harmonii. 11:20 ZŁOTA KOLEKCJA - NASTĘPCY NA MORZU Cykl reportaży, 24 min, Polska, 1976 Autor: Danuta Małek Zdjęcia: Włodzimierz Resiak, Andrzej Bogusz Absolwenci Wyższej Szkoły Morskiej na starcie życia zawodowego, często kontynuujący marynarskie tradycje rodzinne. W programie o wykorzystaniu wyszkolonych kadr oficerskich w Polskiej Żegludze Morskiej, pracujących na stanowiskach nawigatorów czy mechaników. O stopniowym zastępowaniu starej kadry młodym narybkiem, wywodzącym się z marynarskich domów. 11:55 LENA NA KAUKAZIE - ARMENIA - ERYWAŃ Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Prowadzący: Lena Urbańska Lena Urbańska to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będzie się starała dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy, ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będzie obserwować, jak się bawią, świętują, pracują, jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków nie zabraknie przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. 12:25 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - MANET (EXHIBITION ON SCREEN EP. 26 MANET) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów zakulisowych w wiodących muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 26. Manet. W Królewskiej Akademii Sztuki powstaje wystawa Manet. Portrecista życia. Przyjrzymy się temu wydarzeniu od kulis i wysłuchamy wyjątkowych gości. Zajmiemy się też samym Manetem i tym, jak postrzegał swoją twórczość. Często bywa błędnie zaliczany do impresjonistów, choć nigdy nie uważał się za jednego z nich. Malował współczesny świat - szybko zmieniający się XIX - wieczny Paryż i jego mieszkańców, w tym swoich bliskich, przyjaciół, znajomych. Londyńska wystawa pokaże, jak Manet z portretu zrobił narzędzie, które pomaga poznawać świat. 13:25 ŻYĆ NIE UMIERAĆ. DŁUGOWIECZNI NA KAUKAZIE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Celem filmu jest nie tylko odpowiedź na pytania, dlaczego akurat na Kaukazie jest tak dużo stulatków (wbrew ciężkim warunkom życia i trudnej historii), co decyduje o długim życiu, jaki jest jego sens i czy kaukaski eliksir długowieczności można przenieść do Europy. Film przedstawia też refleksje świadków historycznych wydarzeń, ich spojrzenie na teraźniejszość i współczesne problemy rosyjskich republik kaukaskich. O sile dokumentu zadecyduje również dotarcie do rzadko pokazywanych miejsc i ludzi oraz atrakcyjna forma. 14:20 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 2 QUEENSLAND (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 2 QUEENSLAND) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 2. Queensland to jeden z najpiękniejszych krajobrazów w północno - wschodniej Australii. Niesamowita mieszanka środowiska leśnego i morskiego powoduje tu eksplozję życia. Większość ludzi widząc las deszczowy dostrzega głównie ścianę zieleni. Dla twórców filmu to naturalna apteczka, magazyn narzędzi, sklep budowlany, supermarket i kościół. Największy na świecie ekosystem morski. W wodach Wielkiej Rafy Koralowej czują się jak w domu. To świat różnorodnych organizmów, kalejdoskop życia, w którym zarazem panuje spokój. Miejscowe lasy sięgają dalekiej przeszłości. To jak wędrówka przez las sprzed 10 milionów lat, podróż w czasie wśród pięknych drzew. W wędrówce przez Queensland podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej krainy. Podróż zaczynamy w zachodnim regionie Queenslandu - Channel Country. Tę suchą krainę, zwaną Outback, od czasu do czasu ożywiają strumienie wody. Po deszczu hodowcy wypasają tu bydło, ale przez większość czasu płaską błotnistą równinę przecinają suche koryta rzek. Widziane z góry, to miejsce może przypominać powierzchnię Marsa. 15:15 TRYDENT - KLEJNOT WŁOSKICH ALP (TRENTINO - JEWEL OF THE ITALIAN ALPS / TRENTINO - NATURJUWEL DER ITALIENISCHEN ALPEN) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Heike Nikolaus Film dokumentalny o Trentino na północy Włoch, który jest jednym z najlepiej zachowanych obszarów Alp i domem dla zapierającej dech w piersiach naturalnej scenerii, która jest stosunkowo nieznana. Pierwsze parki przyrody w Trydencie powstały ponad 50 lat temu. Na tle fascynujących obrazów gór, jezior i lasów film eksploruje parki, które stanowią większość chronionego krajobrazu i pokazuje, że unikalny górski krajobraz sprawia, że potęga natury staje się coraz bardziej widoczna z każdym metrem wysokości. Ludzie, którzy tu mieszkają, czują ścisły związek z dziką przyrodą. Ich ambicją jest ochrona ekosystemu. Są dumni ze swojej ziemi i często od pokoleń są związani z Trentino. Młodsze pokolenie jest bardziej niż kiedykolwiek zaangażowane w zieloną przyszłość, szukając sposobów na zachowanie tego wyjątkowego świata przyrody i zwierząt w całej jego różnorodności oraz jak najlepsze wykorzystanie lokalnych zasobów. 16:10 CZŁOWIEK PRZYSZŁOŚCI - ODC. 2 CYFROWY (HUMAN 3.0 / HUMAIN 3.0: BIENVENUE DANS L’AVENIR DE L’HUMANIT 2. L’HOMME CONNECTE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elena Sender, Philippe Lagnier Scenariusz: Aurlie Saillard Film dokumentalny o najnowszych technologiach medycznych mających służyć ludziom. Szybko zmieniająca się technologia jest wszędzie, dotyka wszystkiego, a ludzie stają się coraz bardziej połączeni. Poprzez dogłębne i zaskakujące wywiady, HUMAN 3.0 bada nowe technologie, które wkrótce pomogą nam przezwyciężyć urazy, choroby, a nawet walczyć ze starzeniem się. Ten dokument to świeże spojrzenie na wizję naszej możliwej, ludzkiej przyszłości. Odc. 2 - "Cyfrowy". Rewolucja w służbie człowieka. Pigułka wykryje raka przewodu pokarmowego. Ale nie tylko tak połączymy się z siecią. Przedmioty, które nas mierzą. Dane, które nam umykają. Cienie, które nas śledzą. Otwieramy drzwi do nieznanego świata. W tym świecie oprogramowania zaspokoją wszystkie potrzeby. Sztuczna inteligencja odgadnie wszystkie pragnienia. Jednak do maszyn trzeba mieć podejście krytyczne. Orwellowskie zagrożenia społeczeństwa totalitarnego są oczywiste. Ciągły pomiar parametrów, prognozy zdrowotne. Czy cyfryzacja świata jest nieunikniona? Czy jest jeszcze możliwa inna droga? Człowiek myśli, że w urządzeniu cyfrowym znalazł narzędzie władzy. Ale czy jego dzieło nie zajmie kiedyś jego miejsca? 17:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NIKARAGUA. NATURALNE PIĘKNO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Nikaragua to państwo w Ameryce Środkowej. Słynie z serdecznych mieszkańców i ciekawej historii. Jej wyjątkowa przyroda to prawdziwe sanktuarium bioróżnorodności. Jeziora i wulkany nadają Nikaragui wyjątkowy charakter. Kilka lat temu ten barwny kraj otworzył się na podróżnych z całego świata. 18:15 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - EDVARD MUNCH (EXHIBITION ON SCREEN EP. 27 MUNCH) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Odcinek 28. Edvard Munch. "Munch 150" to największa dotąd retrospektywa twórczości norweskiego artysty i wyjątkowa okazja, by zobaczyć w jednym miejscu jego wszystkie ważne prace. Ten być może najsławniejszy w dziejach Norweg namalował między innymi obraz, który stał się synonimem jego nazwiska: Krzyk. Niewiele dzieł sztuki zapada w pamięć tak mocno. I rzadko budzą tak wielkie zainteresowanie poza okresem, w którym powstały. W roku 2012 jedna z wersji Krzyku została sprzedana za prawie 120 milionów dolarów, ustanawiając rekord aukcji publicznych. Wzmocniło to renomę obrazu i jego twórcy, Edvarda Muncha. 19:15 PADEREWSKI. CZŁOWIEK CZYNU, SUKCESU I SŁAWY Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2013 Reżyseria: Wiesław Dąbrowski Scenariusz: Wiesław Dąbrowski Lektor: Dariusz Odija, Andrzej Krajewski Film dokumentalny o Ignacym Paderewskim, prezentujący życiorys genialnego Polaka, światowej sławy artysty, wielkiej muzycznej gwiazdy swoich czasów, wybitnego patrioty, męża stanu, polityka i filantropa. 20:10 NAJNIEBEZPIECZNIEJSZE MIASTA ŚWIATA - ODC. 2 RIO DE JANEIRO (DANGEROUS CITIES 2. RIO / LES VILLES LES PLUS DANGEROUSES DE MONDE: RIO) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Gary Grabli Mini - seria dokumentalna (3 odcinki) o najbardziej niebezpiecznych miastach świata. Rio - oprócz idyllicznych plaż Copacabana, energii muzyki samby i czujnego oka Chrystusa Odkupiciela, Rio de Janeiro ma inną stronę. To miasto w stanie wiecznej wojny. Ciężko uzbrojeni handlarze narkotyków kontrolują fawele, podczas gdy specjalnie wyszkolona policja walczy o ich zniszczenie. Czasami fawele stają się polami bitew. Kapsztad - tu wielu najbogatszych ludzi w kraju ma wille nad oceanem. Ale jest też ciemna strona tego zapierającego dech w piersiach, pięknego i najniebezpieczniejszego miasta w Afryce. Kabul - miasto obecnie kontrolowane przez talibów, jest jednym z najniebezpieczniejszych miast na świecie. Ludność licząca cztery miliony ludzi stoi w obliczu ataków terrorystycznych, ucisku talibów i głodu. Odc. 2 - Rio de Janeiro. W Rio jest wiele konfliktów między handlarzami narkotyków. Do tego dochodzą przemoc uliczna i napady z bronią w ręku. To piękne miasto słynące z plaż Copacabana i Ipanema. Niestety życie tu nie jest jak z pocztówki, a bieda pogłębia się każdego dnia. Setki ludzi żyją na ulicach. Nikt nie może czuć się bezpiecznie. Kradzieże, napady i porwania to coś normalnego. Siedem milionów mieszkańców i prawie dziesięć zabójstw dziennie. Nic dziwnego, że nawet cywile sięgają po broń. Prezydent Bolsonaro jest zwolennikiem broni palnej i srogiej polityki antynarkotykowej. Konopie indyjskie, kokaina i crack to najczęściej spożywane narkotyki w Rio, a w favelach wokół miasta policja i gangi walczą ze sobą bez litości. To strefa wojny. 21:20 NEUROPLASTYCZNOŚĆ. REWOLUCJA (THE BRAIN REVOLUTION) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2022 Reżyseria: Eli Brown Film dokumentalny o mózgu. Dzięki nowym badaniom przeprowadzonym przez wybitnych ekspertów w dziedzinie medycyny i neurologii, zbadamy fundamentalne zasady neuroplastyczności mózgu i jak może się on zmieniać przez całe życie. Mózg to nasze centrum dowodzenia. Posiada niebywałe zdolności. Może zmieniać swoją strukturę i funkcję w procesie zwanym neuroplastycznością. Mózg potrafi kontrolować własne zmiany. Dzięki temu możemy wykorzystywać jego moc. Kontrola plastyczności pozwala nam na nowo zdefiniować nasz potencjał. Czym jest ta niesamowita i niewykorzystana potęga, która może odmienić nasze życie? Nawet, gdy jesteśmy już starzy. Dowiemy się jak wykonać plan poprawy sprawności mózgu. Naukowcy i badacze wyjaśniają, jak wykorzystać zasady uczenia się i zapewnić optymalne warunki dobrego zdrowia mózgu. Dzięki postępowi naukowemu przeciętny, współczesny 50 - latek dożyje 80 lat. Starzejący się mózg ma większe trudności z zapamiętywaniem, koncentracją, szybkim reagowaniem, refleksem i wykonywaniem złożonych zadań. Przełomowe badania naukowe pokazują, że mózg, bardzo plastyczny w dzieciństwie, może nie tracić na elastyczności wraz z wiekiem. Mamy coraz więcej narzędzi do odzyskania kontroli nad najwspanialszą częścią naszego ciała, aby poprawić i cieszyć się resztą naszego życia. Stworzenie optymalnego środowiska dla mózgu pozwala nam na lepsze jego wykorzystanie i zwiększa szanse na zdrowsze życie. Stoimy na progu rewolucji neuroplastycznej. 22:25 ZNAKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Klimala Scenariusz: Wojciech Klimala Zdjęcia: Sylwester Kaźmierczak Muzyka: Tomasz Opałka Historia głuchej Miss Świata, Iwony Cichosz. Jej rodzice, siostra, dziadkowie nie słyszą. Dzięki uporowi babci nauczyła się mówić, lecz nie słyszy własnych słów. Obserwujemy jej codziennie życie, bariery jakie musi pokonywać, by funkcjonować w świecie słyszących. Iwonę poznajemy w szczególnym dla niej momencie - w przeddzień finałów Miss Deaf International (Miss Świata Głuchych) w Las Vegas. Wyrusza do Ameryki, by walczyć w konkursie piękności, który niespodziewanie wygrywa. Korona to przepustka do międzynarodowego środowiska osób głuchych, ale także obowiązki i wyrzeczenia. Iwona nie boi się wyzwań, bo już od najmłodszych lat podejmowała ryzyko, gdy jako 12 - latka wyjechała wraz z ulicznym teatrem w tournee po świecie. Aktywnie działa na rzecz swojego środowiska. Chce, by język migowy został uznany za język obcy. Walczy o to, by słyszący zrozumieli, że nie wystarczy napisać na kartce informacji dla głuchego, bo głusi w większości mają problem z językiem polskim, który jest dla nich językiem obcym. Pokonując wiele słabości i odnosząc sukcesy potwierdza swoją wartość. Widzimy jej drogę do tytułu i ciężką pracę Ambasadorki Głuchych po powrocie zza oceanu. Uczestniczy jako juror w konkursie Miss, Mister & Queen Deaf Tajlandii, zostaje zakwalifikowana do Tańca z Gwiazdami, aktywnie udziela się w mediach. W trakcie tych wydarzeń zupełnie niespodziewanie poznaje miłość swojego życia. 23:35 MIASTO GNIEWU S.II - /5/ SĄD Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki W tym odcinku widzowie dowiedzą się o kondycji polskich sądów na początku lat 2000. Opowiemy o działaniu sądów, ocenie dowodów, wyrokach skazujących i uniewinniających oraz o adwokatach i prokuratorach, układach, składaniu i odmowie składania wyjaśnień przez oskarżonych. Pokażemy mechanizmy korumpowania pracowników wymiaru sprawiedliwości. Poza tym poruszymy wątek strachu przed rozprawą. Czy ci groźni, działający z zimną krwią bandyci odczuwają strach przed sądem? Czy idąc na rozprawę, boją się, że mogą dostać dożywotni wyrok? 00:10 MIASTO GNIEWU S.II - /6/ DOM DZIECKA Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Łakomiec Karol Muzyka: Kulka Błażej Tomasz Syga pochodził z patologicznej rodziny, rodzice oddali go do domu dziecka. W tym odcinku widzowie dowiedzą się, czy dzieci wychowujące się bez rodziców z góry skazane są na porażkę i konflikt z prawem. Dowiemy się, w jakim zakresie patologiczne rodziny wpływają na ukształtowanie się przestępczego charakteru dziecka. Opowiemy również historię gangsterów wywodzących się z dobrze sytuowanych, zamożnych i wykształconych rodzin, którym imponowała przemoc i dzisiaj odsiadują dożywotnie wyroki za brutalne zabójstwa, albo nie żyją. Takimi gangsterami był m.in. Wojciech Kiełbiński ps. Kiełbasa, Daniel Eberhard ps. Hulio. W tym odcinku postaramy się wniknąć w umysł gangstera i go poznać. Pomoże nam w tym najlepszy polski profiler kryminalny Jan Gołębiowski. 00:45 JEDEN DZIEŃ W PRL Film dokumentalny, 58 min, Polska/Francja, 2005 Reżyseria: Maciej Drygas Muzyka: Paweł Szymański 27 września 1962 roku. Tego dnia nie zdarzyło się w PRL nic szczególnego. Prognoza pogody przewidywała zachmurzenie umiarkowane. Ponad 1600 obywateli przyszło na świat, około 600 zmarło. Dzień jak co dzień. "Jeden dzień w PRL" to unikatowa próba odtworzenia jednego zwykłego dnia z życia ludzi w komunistycznej Polsce. Autor wybrał dzień, w którym z punktu widzenia wielkiej historii w Polsce nie wydarzyło się nic znaczącego. Co w tym dniu robili obywatele i czym żyło państwo? W filmie, którego dokumentacja i realizacja trwała 3 lata, reżyser wykorzystał materiały archiwalne właśnie z 27 września 1962 roku. Oprócz materiałów filmowych są to autentyczne dokumenty, listy, notatki, które powstały tego dnia. To właśnie te dokumenty decydują o sile tego z pozoru prostego i zwykłego filmu. Fakt, że czytają je amatorzy - ludzie w różnym wieku pochodzący z różnych regionów w Polsce, sprawia, że robią jeszcze większe wrażenie. Dokumenty te pokazują życie w PRL z perspektywy pojedynczych ludzi, są nie tylko świadectwem historii, ale przede wszystkim poruszającym zapisem osobistych przeżyć i zdarzeń. Usłyszeć wśród nich można rozpaczliwy list żony do męża odsiadującego karę w więzieniu, ocierające się o absurd notatki z obserwacji inwigilowanych przez milicję ludzi, zapisy podsłuchiwanych rozmów. W filmie wykorzystane zostały m.in. materiały archiwalne IPN, TVP, Polskiego Radia, WFDiF i pochodzące ze zbiorów prywatnych. Autor filmu, Maciej J. Drygas, jest dokumentalistą, reżyserem filmowym i radiowym, scenarzystą, twórcą głośnego dokumentu "Usłyszcie mój krzyk" nagrodzonego w 1991 roku Feliksem dla najlepszego filmu dokumentalnego, a także laureatem wielu międzynarodowych festiwali, m.in. Prix Italia za słuchowisko dokumentalne "Testament" i Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Twórczości Telewizyjnej w Monte Carlo za film dokumentalny "Stan nieważkości". 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "KRYPTONIM T - 4" ODC. 315 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Reżyseria: Adam Sikorski Scenariusz: Izabela Fatalska "Kryptonim T - 4" Hitler podpisał stosowną dyrektywę wraz z wybuchem wojny z Polską - 1 września 1939 r. Dotyczyła ona ludzi niepełnosprawnych umysłowo i ruchowo. Do roku 1945 roku hitlerowcy zamordowali ponad 200 tysięcy Polaków, Żydów, Rosjan, Włochów i Niemców z frontu wschodniego, którzy zwariowali lub udawali niepełnosprawnych umysłowo. Niemcy z wrodzoną sobie poetycką finezją określili akcję T - 4 jako "eliminację życia niewartego życia". Mechanizm zbrodni poznajemy dzięki dokumentom oraz wspomnieniom obsługi szpitala psychiatrycznego "Dziekanka" w Gnieźnie. Najpierw przeznaczonym do eksterminacji podawano zastrzyki oszałamiające, o potem ładowano ich do ciężarówek po 40 - 60 osób i podłączano spaliny. Komora gazowa udawała wóz do przewozu kawy, wóz miał napis - "Caises Kaffe". Zagazowanych przewożono do przygotowanych dołów, gdzie zwłoki przesypywano palonym wapnem. W latach 1943 - 44, gdy hitlerowcy zdali już sobie sprawę, że nie wygrają wojny, zwłoki były wykopywane, a szczątki palone. Robiły to żydowskie komanda z Inowrocławia. Żydzi mieli jeszcze rozdeptywać kości i rozwozić popioły po okolicznych lasach i jeziorach. Nie wszystkich ludzi zabijał gaz - stąd w rejonach, gdzie próbowano ukryć szczątki, do dziś można znaleźć dużo łusek od pocisków, którymi dobijano ofiary. 02:30 WSZYSCY JESTEŚMY ROMANTYCZNI - TADEUSZ NALEPA Film dokumentalny, 42 min, Polska, 1992 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Krzysztof Czechowicz, Jan Sosiński Zdjęcia: Marek Dawid Muzyka: Tadeusz Nalepa Wykonawcy: Tadeusz Nalepa, Mira Kubasińska, Tadeusz Nalepa, Marek Surzyn Film o Tadeuszu Nalepie (z 1992 roku), w którym artysta opowiada o życiu, twórczości i muzyce. Tadeusz Nalepa zmarł 4 marca 2007 roku. 03:25 DOJECHAĆ DO KOŃCA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2009 Reżyseria: Beata Hyży-Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży-Czołpińska Zdjęcia: Roman Wasiluk, Tobiasz Czołpiński Wykonawcy: Dariusz Morsztyn, Justyna Morsztyn Na przełomie lutego i marca 2009 Dariusz Morsztyn, jako pierwszy i jedyny Polak w historii, wziął udział w jednym z najtrudniejszych na świecie wyścigów psich zaprzegów. Był to Finnmarkslopet w Laponii. Finnmarkslopet to najdłuższy wyścig psich zaprzęgów w Europie, rozgrywany w najbardziej na północ wysuniętym miejscu na świecie tj. najzimniejszej części Norwegii - Finnmarku, gdzie temperatury spadają poniżej minus 40 stopni Celsjusza. Ze względu na swoje położenie, długość i niezwykle trudne warunki jest on uważany za trzeci wyścig w świecie pod względem trudności. Startuje w nim ponad 1000 psów i około 100 maszerów z całego świata. Trasa wyścigu wiedzie przez niezamieszkaną tundrę, a każdy maszer jedzie samotnie, posługując się jedynie mapą i kompasem.