TVP Dokument Niedziela, 13.10.2024 05:40 DZIKA POLSKA - BÓBR Z WAMI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Krystian Matysek Bobry nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, dziś już ten krajobraz nawet kształtują. Ścinają drzewa, zatykają rowy, zatapiają lasy. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co jednych cieszy, innych martwi. Wciąż są tajemnicze, obrosły mitami i zaskakują zwyczajami. Choćby tym, że gody odbywają w zimnej lutowej wodzie. O ich zwyczajach opowiadają Katarzyna Ramotowska i Wojciech Misiukiewicz, którzy te zwierzęta widują na co dzień w najdzikszych zakątkach naszego kraju. 06:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 20 JAK POWSTAŁA POLSKA? Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak spośród setek tysięcy plemion i grup wyłoniło się polskie państwo? Autorzy cyklu sprawdzają tropy powiązane z ewentualnym wpływem wikingów na formowanie się naszego kraju oraz to, jakie znaczenie miało dla nas przyjęcie chrześcijaństwa. Odwiedzamy Gniezno, Wolin, Poznań i Ostrów Lednicki i sprawdzamy, jak wyglądało codzienne życie, system wierzeń i obyczaje w okresie Chrztu Polski. Radosław Kotarski podąża śladami naszych praprzodków. 06:50 JEZIORA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 3. (THE LAKES WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Sam Bagnall Trzyczęściowy film dokumentalny BBC Studios. Lake District - jeden z najbardziej romantycznych regionów w kraju. Kumbria to wzniesienia, doliny polodowcowe i jeziora na obszarze blisko 2400 km2. To największy Park Narodowy Anglii i brytyjski cud przyrody. Pradawny krajobraz przechodzi ogromne zmiany - przez napływ milionów Brytyjczyków, korzystających z dobroci świeżego powietrza i przez bogatych nabywców domów. Tutejszy sposób życia jest zagrożony. Od pracowników łodzi podwodnych po farmerów górskich, Simon Reeve spotyka mieszkańców Kumbrii, odkrywając nowe spojrzenie na ten wspaniały zakątek Wielkiej Brytanii. Rozsławiony przez poetę Williama Wordswortha, jego surowe piękno zajmuje wyjątkowe miejsce w brytyjskim życiu. Simon Reeve spotyka najbardziej fascynujące postacie z Krainy Jezior, dowiaduje się o zagrożeniach dla jej delikatnej przyrody i odwiedza niektóre ze spektakularnych i kontrowersyjnych projektów energetycznych znajdujących się w jej granicach. Część 3. Ostatni etap podróży po Parku Narodowym Lake District i Kumbrii zaczyna się na zachodnim wybrzeżu. Od zatoki Morecombe do granicy ze Szkocją - jest ponad 160 km wybrzeża. To daleka i dzika część kraju. Wybrzeże Kumbrii... chyba nie tak wyobrażamy sobie Park Narodowy krainy jezior - ale to wciąż część parku. Wysokie piaszczyste wydmy ciągną się kilometrami. To bujny habitat dla roślin i dzikich zwierząt. Przez wieki to wybrzeże było przemysłowe - wydobywano tu węgiel, produkowano stal, energię i dawano miejsca pracy. Jadąc na północ wzdłuż linii kolejowej, która jest drogą do pracy zatrudnionych u największego prywatnego pracodawcy w Kumbrii, docieramy do końca podróży po Lake District. To światowej klasy park narodowy - tak piękny, jakiego nigdzie nie ma na naszej planecie. Kumbria jest ważna dla życia narodu. Stara się dostarczyć energii ze źródeł odnawialnych i walczyć o przyrodę. Jeśli wszystko się tu zorganizuje jak trzeba - będzie nadzieja na przyszłość. 07:55 BŁĘKITNA PLANETA. POWRÓT - ODC. 1 OPOWIEŚĆ O REKINACH (BLUE PLANET LIVE REVISITED. A SHARK’S TALE.) Esej dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Vanessa Coates Lektor: Janusz Szydłowski Film Dokumentalny BBC Studios, który jest kontynuacją słynnej produkcji z lat ubiegłych zatytułowanej Błękitna Planeta. Jeszcze raz spotkamy sympatycznych bohaterów serii: wieloryby i żółwie oraz ich dzieci, a także naukowców, którzy najlepiej znają oceany i znowu zabiorą nas w błękitną podróż. Nurkowanie z rekinami wokół Wysp Bahama. Wielka Rafa Koralowa i Zatoka Meksykańska to tylko niektóre miejsca, które odwiedzimy. Rekiny - doskonały podwodny twór natury. Żyją w oceanach od 400 milionów lat. Jako szczytowe drapieżniki odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu dobrego stanu i wysokiej produktywności mórz. Znajdują się jednak pod coraz większą presją. Co roku giną ich miliony. Dziś bardziej niż kiedykolwiek potrzebują naszej pomocy. Błękitną planetę zamieszkuje ponad tysiąc gatunków rekinów i spokrewnionych z nimi płaszczek. Mają najróżniejsze kształty i rozmiary. Przemierzają wody wszystkich oceanów; od tropików po Arktykę. Penetrują nawet strefy głębinowe. Na Bahamach znajduje się jeden z głównych ośrodków badań tych zwierząt. Uzyskaną tu wiedzę trzeba upowszechniać na całej błękitnej planecie. Przyszłość rekinów spoczywa w naszych rękach. To od nas zależy, jaki czeka je los. 08:55 GENIALNA WSPÓŁCZESNOŚĆ - ODC. 5 MONITOR AKTYWNOŚCI (THE SECRET GENIUS OF MODERN LIFE EP. 5 FITNESS TRACKER) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: James Howard Seria dokumentalna BBC. Niezwykłe sekrety gadżetów, których obecność w naszym życiu uważamy za oczywistą. Jak szybkie tempo zmian technologicznych sprawiło, że rzeczy niedawno uważane za "science fiction" stały się przedmiotami codziennego użytku. Zaledwie 20 lat temu życie, które prowadzimy dzisiaj, wydawałoby się jak fabuła powieści fantastyczno - naukowej. Małe urządzenie komunikacyjne w każdej kieszeni? Leki z modyfikowanego DNA? Samochody, które podłączasz do prądu w domu? A teraz traktujemy to wszystko jako coś oczywistego a innowacje nie zwalniają tempa. Każdy odcinek przedstawia jeden prosty przedmiot codziennego użytku, od kart bankowych po buty sportowe, i ujawnia ukryte historie, niezwykłe zbiegi okoliczności i niezwykłą naukę, która się za nimi kryje. 09:55 KOREA POŁUDNIOWA Z ALEXANDREM ARMSTRONGIEM - ODC. 1 (SOUTH KOREA WITH ALEXANDER ARMSTRONG) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Ed Venner Seria podróżnicza BBC (3 odcinki). Alexander Armstrong bada Koreę Południową i odkrywa, co napędza jeden z najbardziej dynamicznych narodów na ziemi, zagłębiając się w K - Pop, kelnerów - robotów i oszałamiające pałace. Gangnam Style, Squid Games i K - Pop pomogły zwiększyć światową popularność Korei Południowej, jednak większość ludzi niewiele wie o tym niezwykłym kraju. Alexander Armstrong wyrusza w podróż do państwa, które zachowało swoją odrębność, mimo że leży między dwoma potężnymi sąsiadami Chinami i Japonią. Podczas swoich podróży Alexander odkrywa wiele z tego, co kraj ma do zaoferowania, w tym metamorfozę K - Pop, spektakularny pałac Gyeongbokgung i ultranowoczesne miasta, w których roboty serwują kurczaka w restauracjach. Odwiedza także poo cafe, gdzie wszystko jest inspirowane toaletą. Odc. 1. Korea Południowa, co do wielkości, zajmuje 109 - te miejsce wśród krajów świata. Duża raczej nie jest. Połowa ludności gnieździ się w Seulu, który leży 50 kilometrów od granicy z Koreą Północną. Sercem tej metropolii jest Gangnam, co znaczy 'na południe od rzeki'. Nie tak dawno dymiły tu zgliszcza po wojnie koreańskiej. Na szerokich ulicach wszyscy się spieszą, tłoczą i biegają. Cud gospodarczy na żywo. Finansiści, prezesi, projektanci, kucharze i oczywiście gwiazdy estrady i ekranu. Szczególnie tego małego. Wśród nich popularna koreańska youtuberka. Nazywa się Heebab (hibab). Od dwóch lat jest gwiazdą mukbang. 10:50 JARMARK CUDÓW Reportaż, 8 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Hoffman Film ukazuje atmosferę wiejskiego jarmarku. 10:55 SZPITAL Reportaż, 19 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Jacek Petrycki Autor dokumentu towarzyszy z kamerą zespołowi lekarzy I Oddziału Chirurgii Urazowej szpitala przy ulicy Barskiej w Warszawie. W efekcie powstała niezwykła relacja z 31 - godzinnego dyżuru, ukazująca szpitalną rzeczywistość Polski lat 70. , obnażająca socjalistyczną, szarą codzienność. Na oddział trafia m.in. młoda kobieta, niedoszła samobójczyni, która wyskoczyła z czwartego piętra. Pacjenci ze zwykłymi i bardziej skomplikowanym złamaniami czekają na fachową pomoc. Tymczasem personel medyczny zmaga się z wieloma problemami. Nie działają kontakty elektryczne, brakuje środków opatrunkowych, specjalistycznego sprzętu, a także zwykłych narzędzi chirurgicznych, które trzeba zastępować prymitywnymi urządzeniami. Lekarze pracują w wyjątkowo ciężkich warunkach, są przemęczeni, mają za sobą wielogodzinne dyżury. Chociaż wykonują odpowiedzialny zawód za marne wynagrodzenie, nie mają czasu na odpoczynek, a po całodziennym trudzie dostają na kolację kaszankę, nie tracą humoru i zapału do pracy. Zamiast szklanki dobrej kawy musi im wystarczyć papieros i krótki, nerwowy sen. Mijają kolejne godziny dyżuru. Chirurdzy ze szpitala przy Barskiej z dużą cierpliwością i wyrozumiałością traktują wszystkich pacjentów, okazują im życzliwość i wsparcie. 11:25 SYN TEJ ZIEMI Reportaż, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Kot Podczas pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w dniach 2 - 10 czerwca 1979 r. papież nadał impuls doniosłym wydarzeniom, które dokonały się w Polsce kilkanaście miesięcy później, kiedy powstawała "Solidarność". Wizyta miała duże znaczenie nie tylko dla wolności Kościoła w Polsce, lecz także pośrednio przyczyniła się do odzyskania przez Polskę pełnych swobód demokratycznych. W homilii wygłoszonej w czasie mszy św. przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie papież wezwał rodaków do szczególnej odpowiedzialności za losy kraju i ojczyzny. Wypowiedział wówczas słowa: "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi! Tej ziemi!. Zostały one odebrane jako wezwanie do przemian ustrojowych i odbudowy wolności w naszym kraju. Materiał filmowy jest przypomnieniem tych wyjątkowych chwil, jakie spędziliśmy z Ojcem Świętym 40 lat temu. Przypomnieniem tych wyjątkowych spotkań. 12:00 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - NOWOCZESNE OGRODY. OD MONETA DO MATISSE’A (EXHIBITION ON SCREEN EP. 29 PAINTING THE MODERN GARDEN: MONET TO MATISSE) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, przy pomocy prywatnych listów ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 29 - "Nowoczesne ogrody. Od Moneta do Matisse'a" z Królewskiej Akademii w Londynie. To ogród doskonały, panorama kwiatów, których piękno głęboko porusza; są tak wysokie na łodygach, że zdają się iść razem ze zwiedzającymi. Jest staw Moneta, w którym pływają jego lilie wodne, otoczone jego bladymi wierzbami, staw, który stworzył tak, jak Bóg stworzył kaprysy natury. Artyści zawsze byli zafascynowani ogrodami, ponieważ wrażliwemu człowiekowi trudno oprzeć się pięknu natury. Dürer, Botticelli, Charles Rennie Mackintosh, Monet, Matisse - to ludzie, którzy w prostym kwiecie znajdują cały wszechświat. 13:00 TACY BYLIŚMY - /4/ JAK PRACOWALIŚMY... Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Sentymentalny cykl dokumentalno - rozrywkowy, który stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. Odc. 4. Polski pracownik, to dobry pracownik. A czym jest praca? Według definicji to ilość wysiłku włożona w wytworzenie jakiegoś dobra. W tym odcinku przyjrzymy się temu, jak pracowaliśmy. Ostrzegamy jednak - nie będą to nadgodziny! 13:30 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 9 SEZON I - KOLEJKA NA KASPROWY WIERCH Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Sebastian zabierze widzów na Kasprowy Wierch i kolejkę, która wozi turystów od 90 lat. Pomysł na budowę kolejki zrodził się w głowie ówczesnego wiceministra transportu, Aleksandra Bobkowskiego. Bobkowski był nie tylko politykiem, ale i narciarzem oraz członkiem międzynarodowej federacji narciarskiej. Dzięki jego staraniom, w lutym 1929 r. w Zakopanem odbyły się pierwsze zimowe mistrzostwa świata. Budulcem Kasprowego, oprócz drewna, był kamień, który przy pomocy prowizorycznej kolejki i transportu konnego, dostarczano na górę. O specyfice pracy w kamieniu, podbudowywaniu nim domów, opowie - przy pracy - kamieniarz, Stanisław Gąsienica. 14:00 NAJMŁODSI WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 1 NA SAWANNIE (ANIMAL BABIES SAFARI BABIES) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Gavin Boyland Miniserial dokumentalny BBC Worldwide. Dzieci zwierząt w trzech bardzo różnych środowiskach naturalnych. Na rozległych sawannach Afryki najmłodsi napotykają najlepszych na świecie drapieżników i muszą stawić czoło silnej konkurencji. W życiu każdego zwierzęcia pierwsze miesiące po narodzinach mają decydujące znaczenie. Każdy dzień przynosi kolejne wyzwania i dramaty. Zobaczymy, jak nowo narodzonym zwierzętom udaje się przetrwać i radzić sobie w trzech niezwykle malowniczych, choć niezbyt przyjaznych środowiskach. Na rozległych sawannach Afryki dorastające zwierzęta muszą zmierzyć się ze szczytowymi drapieżnikami oraz z zaciekłą rywalizacją. Młodzi mieszkańcy wód muszą radzić sobie u zdradliwych wybrzeży i wśród niebezpiecznych prądów morskich. W skalistym świecie gór brakuje pożywienia, a wokół panują ekstremalne warunki pogodowe. Dzielne młode zwierzęta stosują niezwykłe strategie, by pokonać najróżniejsze przeszkody. W otaczającym je okrutnym świecie muszą szybko się uczyć. Jeśli będą uważnie obserwować otoczenie i zwalczać przeciwności, dadzą sobie radę. W pierwszej części dokumentu podróżujemy po wielkich sawannach Afryki, gdzie żyją jedne z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt świata. Trawiaste równiny pokrywają niemal połowę kontynentu i wciąż się zmieniają. Doświadczane przez gwałtowne zmiany pogody, stanowią środowisko, w którym czas obfitości przeplata się z okresami głodu. Na tym niezwykłym obszarze dorastają rozmaite zwierzęta. Stada liczące miliony osobników rywalizują o to samo pożywienie. Nie brakuje tu również łowców. Równiny wschodniej Afryki to obszar, na którym poluje najwięcej dużych drapieżników na świecie. Nic dziwnego, że pierwszym wyzwaniem najmłodszych zwierząt jest uniknięcie zabójczego ataku. Mimo wielu przeciwności młodzi mieszkańcy sawanny muszą przetrwać najbardziej niebezpieczny okres życia. Na drodze do dorosłości będą szukać własnego miejsca wśród równin Afryki. W następnej części poznamy maluchy żyjące w wodzie, które muszą radzić sobie z zagrożeniami na wybrzeżach i z silnymi prądami. W trzeciej części ruszamy w góry, gdzie jest bardzo mało żywności, a warunki pogodowe są ekstremalne. Fascynujące zdjęcia i ujmujące historie zwierząt sprawiają, że tę serię ogląda się z przyjemnością. 15:00 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA I S.I - ODC. 4 MUHAMMAD ALI (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES I/4 MUHAMMAD ALI,) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Julia Harrington, Matt Hill Seria dokumentalna BBC. Sezon 1 - 6 odcinków. Bohaterami będą: Freddie Mercury, Elizabeth Taylor, Tupac Shakur, Muhammad Ali, Amy Winehouse, John Lennon. Dziesięć fotografii z ich życia, prywatnych i takich, które pozostały w zbiorowej pamięci na zawsze. Oczywiście wywołanie wspomnień pociąga za sobą opowieści o wydarzeniach z bogatego życia tych niezwykłych osób. Na ich temat wypowiedzą się przyjaciele, rodzina i współpracownicy. 16:00 ZJAWISKOWA PLANETA (SPECTACULAR EARTH EP. 4 AURORA) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jane Aldous Mini - seria dokumentalna BBC (4 odcinki). Zbliżymy się bardziej niż kiedykolwiek do niektórych z najbardziej oszałamiających zjawisk naturalnych na świecie i odkryjemy niezwykłe globalne siły, które zbiegają się, aby każdy z wielkich spektakli przyrody się odbył. Przełomowa wiedza naukowa i najnowocześniejsze techniki filmowania umożliwiają teraz ekscytujące zbliżenie się do jednych z najpiękniejszych naturalnych "widowisk" na świecie. Specjalistyczne kamery na skuterach wodnych filmują gigantyczne fale w Portugalii, drony wlecą do jednego z najbardziej nieokiełznanych wulkanów Gwatemali, a materiał filmowy w ultra zwolnionym tempie rejestruje długie na tysiąc stóp pioruny w Arizonie. Eksperci i naukowcy ujawnią zbadane przez naukę procesy kryjącą się za spektaklami natury. Wyjaśnienia są fascynujące, a nasza planeta jest domem dla tak niesamowitych zjawisk, że czasami trzeba je zobaczyć, aby w nie uwierzyć. Odc. 4 - "Zorza polarna". Tańcząca, mieniąca się kolorami zorza polarna to jedno z najwspanialszych zjawisk na świecie. Olbrzymie fale wielobarwnego światła ciągną się setkami kilometrów na niebie. Ten naturalny spektakl nie ma sobie równych. Jest dosłownie nie z tego świata. Wypełniająca nocne niebo ogromna zorza polarna występuje rzadko. Trudno przewidzieć, gdzie i kiedy się pojawi. Ekipa podjęła ambitne wyzwanie: uchwycić nie tylko piękno zorzy polarnej, ale i olbrzymią skalę tego zjawiska. Zorza polarna tworzy wielki owal otaczający biegun i obejmujący północne krańce Rosji, Skandynawii oraz Kanady. 17:05 JEDWABNY SZLAK JOANNY LUMLEY - ODC. 3 IRAN (JOANNA LUMLEY'S SILK ROAD EP. 3 IRAN) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Clive Tulloh Seria dokumentalna BBC (4 odcinki). Joanna Lumley wyrusza w wielką i pełną wyzwań podróż do serca Jedwabnego Szlaku. To tu powstał jedwab, proch strzelniczy, papier i makaron. Zaczynając w Wenecji, miejscu narodzin najsłynniejszego podróżnika Jedwabnego Szlaku, Marco Polo, Joanna przenosi się do Albanii, Turcji, Gruzji, Azerbejdżanu, Iranu, Uzbekistanu i Kirgistanu, podziwiając piękne miasta i zachwycające krajobrazy. Odwiedza fantastyczną Kapadocję w Turcji, wspaniałe miasto Jedwabnego Szlaku Samarkandę w Uzbekistanie oraz starożytne miasta Isfahan i Shiraz w Iranie. Po drodze spotyka tkaczy jedwabiu, wirujących derwiszów i łowców orłów z kirgiskich gór Tien Szan. To wspaniała przygoda, która przenosi na ekran romantyczne i rzadko filmowane części świata. 17:55 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - OGRÓD ARTYSTY. AMERYKAŃSKI IMPRESJONIZM (EXHIBITION ON SCREEN EP. 30 HE ARTIST'S GARDEN: AMERICAN IMPRESSIONISM) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, przy pomocy prywatnych listów ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 30 - "Ogród artysty. Amerykański impresjonizm". Idąc za przykładem francuskich artystów, takich jak Renoir i Monet, amerykański ruch impresjonistyczny podążał własną ścieżką, która przez czterdzieści lat ujawnia tyle samo o Ameryce jako narodzie, co o jej sztuce jako kreatywnej potędze. To historia ściśle związana z miłością do ogrodów i pragnieniem zachowania natury w szybko urbanizującym się kraju. Kiedy Ameryka dokonała swojej wielkiej transformacji z kraju rolników w kraj fabryk, pionierscy amerykańscy impresjoniści stworzyli wspaniały język wizualny, który opowiadał historię ich epoki. 18:50 BOHDAN SMOLEŃ. W CIENIU SCENY Film dokumentalny, 64 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ksawery Szczepanik Film o Bohdanie Smoleniu jest opowieścią o wyjątkowym człowieku, wielkiej sławie i gorzkiej cenie artystycznego sukcesu. Poznajemy linię rozwoju kariery Bogdana Smolenia od kabaretowego debiutu artysty w krakowskim Kabarecie Pod Budą, poprzez karierę w Kabarecie Tey obok Zenona Laskowika, do kariery niejako solowej, choć de facto we współpracy z najpierw z Krzysztofem Jaślarem, a następnie z Krzysztofem Deszczyńskim. W filmie widzimy w nim to, czego zazwyczaj nie widać od strony widowni. Przedstawione zostaną kluczowe momenty w życiu artysty, co go kształtowało, skąd wynikały jego decyzje? W filmie, w którym sportretowany został przede wszystkim jego talent, autorzy nie unikają wątku słabości bohatera; w ich ocenie często decydujących dla jego kolei życia. W tle sławy i losu Bohdana Smolenia zobaczymy ważne wydarzenia z równolegle toczącej się historii Polski pozostające w jakże bliskim związku z jego życiorysem. 20:10 AMY (AMY. AMY WINEHOUSE) Film dokumentalny, 122 min, USA, 2015 Reżyseria: Asif Kapadia Prezentowana na festiwalu w Cannes 2015 biografia Amy Winehouse, zmontowana z jej własnych filmów, wypowiedzi oraz rozmów z najbliższymi. Nieznana, prawdziwa historia wielkiej gwiazdy i błyskotliwej dziewczyny, obdarzonej wyjątkowym talentem, która w rekordowo krótkim czasie osiągnęła szczyty sławy. Przejmująca opowieść o inteligentnej i skomplikowanej kobiecie, która chciała tylko, aby ją kochano. Kim była naprawdę Amy Winehouse, która z dnia na dzień stała się ikoną światowej muzyki? Jak odmieniło ją spotkanie z mężczyzną, którego obdarzyła uczuciem silniejszym niż narkotyk? Co ukrywała przed światem? Dlaczego zginęła w tajemniczych okolicznościach w wieku zaledwie 27 lat? "Amy" to trzymająca w napięciu historia, stworzona z nieznanych dotąd materiałów, kręconych ukradkiem ujęć, zbliżeń i wyznań. Przejmujący film, który ukazuje prawdziwą historię, a nie tylko znaną z plotkarskich portali i pierwszych stron gazet. Amy Winehouse z dala od kamer, prywatnie, intymnie, a także na scenie w świetle reflektorów. Jej talent, miłość i tajemnica w filmowym wydarzeniu, które zachwyciło i wzruszyło światową widownię. 22:25 OSTATNIA TAJEMNICA MARILYN (MARILYN CONFIDENTIAL / MARILYN, HER FINAL SECRET / MARILYN, LA DERNIERE VERITE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Francois Pomes Film dokumentalny o ostatniej z niewyjaśnionych tajemnic Marilyn Monroe. Lista mężczyzn w jej życiu jest długa. Tym, którego nigdy nie poznała i za którym najbardziej tęskniła, był jej ojciec. Jego tożsamość wciąż pozostaje jedyną, niewyjaśnioną tajemnicą jej życia. Po raz pierwszy wielu genetyków podjęło się bezprecedensowego eksperymentu. Po ponad dwóch latach badań, dzięki kosmykom włosów Marilyn, udało się wydobyć chromosomy z jej linii ojcowskiej i porównać z potomkami mężczyzn, z którymi spotykała się matka Marilyn. To naukowe i historyczne dochodzenie zabierze nas w podróż ze Stanów Zjednoczonych, do Anglii i ostatecznie do Francji, odsłaniając jedną z ostatnich tajemnic Marylin Monroe: jej biologicznego ojca. Na podstawie badań oraz informacji dostarczonych przez potencjalną rodzinę udało się udowodnić, że pan Charles Stanley Gifford jest biologicznym ojcem Marilyn Monroe. Po usłyszeniu wiadomości cała rodzina Giffordów nie potrafi ukryć radości. Wyjaśnienie ważnej tajemnicy Marilyn oznacza także rozwiązanie wielkiej rodzinnej zagadki. Marilyn odeszła 4.08.1962 r. , ale ostatnia strona jej biografii została spisana, kładąc kres niemal stuletniej tajemnicy dotyczącej jej pochodzenia. Marilyn była sierotą poszukującą zastępczego ojca przez całe swoje krótkie życie. Każdy z jej filmów - "Mężczyźni wolą blondynki", "Rzeka bez powrotu", "Książę i aktoreczka" i "Słomiany wdowiec" - opowiada fragment historii jej życia. 23:30 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ADAM WORONOWICZ Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem swoimi wspomnieniami podzieli się z nami aktor, Adam Woronowicz. Nasz gość opowie nam, dlaczego jego zdaniem dworzec jest alegorią życia pełnego zakrętów i niespodzianek. Wspomnimy najciekawsze role Adama Woronowicza na deskach rozmaitych polskich teatrów oraz wyjątkową rolę błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki w filmie "Popiełuszko. Wolność jest w nas". 00:05 MÓW MI MARIANNA Film dokumentalny, 74 min, Polska, 2014 Reżyseria: Karolina Bielawska Scenariusz: Karolina Bielawska Zdjęcia: Kacper Czubak Aktorzy: Jowita Budnik, Mariusz Banaszewski Marianna to czterdziestoletnia atrakcyjna kobieta. Powoli wchodzimy w jej życie, by zrozumieć decyzję, jaką podjęła. Odeszła od osób, które kochała. Pozwała rodziców do sądu, bo tylko tak mogła zmienić zapis w metryce. A wszystko po to, by zmienić płeć i po prostu być sobą. Opowieść o Mariannie jest dwuwątkowa. Teatralna, gdzie zmaga się z przeszłością oraz dokumentalna, gdzie walczy z nieoczekiwanymi sytuacjami, które dramatycznie zmieniają jej los. Okazało się, że życie napisało scenariusz, jakiego nikt się nie spodziewał, a cena wolności i wymarzonej kobiecości jest bardzo wysoka. Kiedy Marianna chce być Marianną do końca, nie tylko emocjonalnie, ale też cieleśnie i prawnie musi zrezygnować z całego swojego dotychczasowego życia. Musi zostawić żonę i córki, pogodzić się z odrzuceniem i brakiem akceptacji ze strony rodziców, z samotnością. Ale pragnienie bycia kobietą, życia w zgodzie z własnym ciałem i tożsamością, jest silniejsze. Starając się o zmianę metryki, przygotowując się do operacji zmiany płci, Marianna pełna jest entuzjazmu i wiary w przyszłość. Kiedy jednak jej życie nieoczekiwanie łamie choroba, wybrzmiewa cały dramat tej egzystencji. W tym poruszającym dokumencie Karolina Bielawska portretuje swoją bohaterkę z szacunkiem i z ogromną dozą czułości. wyważony sposób odsłania jej emocje i motywacje, subtelnie opisuje relacje z bliskimi, pokazuje i utratę, i narodziny miłości. Do warstwy dokumentalnej autorka dodaje teatralną ramę, pozwalającą Mariannie nazwać i wytłumaczyć sobie i innym każdy ze swoich trudnych wyborów. Ciągle temat emocjonuje, budzi w społeczeństwie pytania. Dokument Karoliny Bielawskiej nie odpowiada na nie. Burzy mity, pokazując człowieka z krwi i kości, żyjącego tu i teraz, pokonującego określone bariery, będącego czyimś dzieckiem, czyimś rodzicem. Nagrody: 2015 Kraków (Krakowski Festiwal Filmowy - Międzynarodowy Konkurs Dokumentalny) - Złoty Róg dla najlepszego filmu dokumentalnego; Nagroda Publiczności; Los Angeles (Festiwal Filmów Polskich) - Nagroda "Hollywood Eagle Documentary Award"; Chicago (Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce) - Nagroda Krytyków Chicagowskich; Warszawa (Międzynarodowy Festiwal Filmowy WATCH DOCS "Prawa Człowieka w Filmie") - Nagroda Publiczności; 2016 Tel Awiw (Festiwal Filmowy "DocAviv") - Nagroda dla najlepszego filmu; 2017 Nagroda Polskiego Kina Niezależnego im. Jana Machulskiego - w kategorii: najlepszy film. Producent: Studio Filmowe Kalejdoskop Telewizja Polska S. A. 2014 01:30 GŁOSY Film dokumentalny, 34 min, Polska, 2012 Reżyseria: Konrad Szołajski Scenariusz: Konrad Szołajski Zdjęcia: Michał Ślusarczyk Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Maciej Gutowski, Tomasz Knapik Dokumentalny film krótkometrażowy ukazujący specyfikę ginącego już w Polsce zawodu lektora i spikera radiowo - telewizyjnego, na przykładzie portretów legendarnych przedstawicieli tej profesji. Każdy z bohaterów ma na swoim koncie setki przeczytanych filmów, widzowie doskonale znają ich głosy, ale czy rozpoznaliby twarze? Dokument zawiera wiele wspomnień o lektorze legendzie, perfekcyjnym Lucjanie Szołajskim (1930 - 2013). Lucjan Szołajski miał jeden z najbardziej charakterystycznych głosów w historii telewizji. W ciągu kilkudziesięciu lat pracy użyczył swego głosu do ponad 20 tys. filmów i seriali. Widzowie pamiętają m.in. jego charakterystyczne brzmienie z bijącej rekordy oglądalności "Niewolnicy Isaury". Głos Lucjana Szołajskiego można usłyszeć również w wielu filmach telewizyjnych i kinowych, np. w ekranowym hicie "Terminator". Film "Głosy" to jednocześnie nostalgiczny i zabawny portret odchodzącej grupy zawodowej. W czasach, gdy istniała jedna antena telewizyjna, a amerykański film przyciągał przed telewizory miliony widzów, lektorzy pełnili rolę swego rodzaju celebrytów, wyznaczając zarazem standardy w zakresie poprawności językowej. W obrazie wystąpili m.in. Maciej Gudowski, Janusz Szydłowski, Tomasz Knapik, Mirosław Utta, Jacek Brzostyński, Jan Wilkans, Danuta Stachyra. 02:10 NUTA CZŁOWIECZA. Film dokumentalny, 40 min, Polska, 1998 Scenariusz: Hanna Etemandi Lektor: Andrzej Ferenc Zdjęcia: Janusz Kędziora Józef Czechowicz (1903 - 1939), przez wielu krytyków literackich uważany za najbardziej utalentowanego i oryginalnego polskiego poetę pierwszej połowy XX wieku, zginął tragicznie podczas pierwszych bombardowań Lublina, swego ukochanego miasta. Pochodził z ubogiej rodziny, jego dzieciństwo i młodość nie były usłane różami. Rodzice, mimo fatalnej sytuacji finansowej, starali się w miarę możliwości wykształcić trójkę swoich dzieci. Józef ukończył Seminarium Nauczycielskie w 1920 roku, jako ochotnik walczył w wojnie polsko - bolszewickiej, do końca życia był zdeklarowanym piłsudczykiem. Pracował jako nauczyciel na Wileńszczyźnie, w 1922 roku powrócił do Lublina. Tu, wraz z młodymi poetami z grupy literackiej Lucyfer, założył czasopismo "Reflektor", na łamach którego zadebiutował w roku 1923 "Opowieścią o papierowej koronie". Wówczas po raz pierwszy ujawnił się talent organizacyjny Czechowicza i jego zdolności dziennikarskie - w ciągu swego krótkiego życia brał udział w wielu literackich i poetyckich przedsięwzięciach. W latach 1925 - 27 był kierownikiem Lubelskiej Szkoły Specjalnej. Zachowane notatki poety z tego okresu świadczą o jego ogromnej wrażliwości i nowatorskim podejściu do edukacji i rehabilitacji upośledzonych dzieci. W 1928 roku, dzięki stypendium, rozpoczął studia na Wydziale Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Rozstanie z ukochanym Lublinem, którego senna, bajkowa atmosfera obecna jest w wielu wierszach, nie przyszło poecie łatwo. Korespondował z kolegami z grupy "Reflektor" i nadal brał udział w życiu literackim swego miasta. Po powrocie, w 1932 roku założył Lubelski Związek Literatów Polskich, pracował jako redaktor naczelny "Kuriera Lubelskiego", współpracował też z dwutygodnikiem "Zet". W 1933 roku przeniósł się do Warszawy i podjął pracę w Centrali Wydawnictw ZNP. Szybko odnalazł się w środowisku młodych warszawskich poetów, tych należących do autentycznej bohemy - utalentowanych, ubogich i bez koneksji. Nie pasował do środowiska literackiej kliki przesiadującej w "Ziemiańskiej", pisującej na łamach "Wiadomości Literackich". Kontestowanie stołecznych autorytetów nie wyszło mu na zdrowie. Na łamach "Wiadomości Literackich" rozpętano kampanię przeciwko niemu, wysuwając oskarżenia o niemoralne prowadzenie się i opiewanie homoseksualizmu. Czechowicz stracił posadę w ZNP. W latach 1937 - 39 współpracował z miesięcznikiem "Zwierciadło" i z Polskim Radiem, wspólnie z Ludwikiem Fryde założył kwartalnik artystyczny "Pióro". We wrześniu 1939 roku powrócił do Lublina, dokąd ewakuowano redakcję Polskiego Radia. Zginął 9 września. Józef Czechowicz jako pierwszy w polskiej poezji zrezygnował z interpunkcji i wielkich liter. Stworzył własną odmianę Awangardy, uprawiał lirykę nastrojową i wizyjno - symboliczną, w końcowej fazie twórczości - katastroficzną. Wydał kilka zbiorów wierszy: "kamień", "dzień jak codzień", "ballada z tamtej strony", "w błyskawicy", "nic więcej", "nuta człowiecza", pisał też wiersze dla dzieci i prozę. W filmie wspominają go Czesław Miłosz, Julia Hartwig i Edward Hartwig - jako przyjaciela, kogoś bliskiego, przedwcześnie zgasłą iskrę, człowieka niezwykle serdecznego, wrażliwego i otwartego. Kreślą interesujący portret Czechowicza jako poety i człowieka, wspominają atmosferę niejednorodnego i targanego różnymi konfliktami środowiska literackiego przedwojennej Warszawy. 03:00 CHEMIA Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2009 Reżyseria: Paweł Łoziński Scenariusz: Paweł Łoziński tekst 50 min Zdjęcia: Kacper Lisowski Niezwykły, zbiorowy portret ludzi chorych na raka, pacjentów Oddziału Chemioterapii Dziennej Centrum Onkologii w Warszawie. Reżyser filmuje ich podczas kilku godzin, jakie spędzają na oddziale podłączeni do kroplówek z lekami. Przychodzą sami albo w towarzystwie bliskich - mężów, żon, rodziców, dorosłych dzieci. Wnoszą ze sobą swoje przeżycia, nadzieje, obawy, przemyślenia. Tych kilka godzin to czas refleksji i rozmów zarówno z bliskimi, jeśli ci są w pobliżu, jak i z obcymi współtowarzyszami niedoli. Bo rak jest mniej straszny, jeśli można o nim z kimś porozmawiać. To pozwala go oswoić, ale też oswoić własny strach. Pacjenci są różni, w każdym wieku, z rozmaitych środowisk - rak to bardzo "demokratyczna" choroba. Na oddziale spotykają się więc: bosman i właścicielka warzywniaka, przyszła matka, która podczas chemioterapii czuje ruchy dziecka, i matka 5 - miesięcznego malucha, który czeka na nią w domu, uczeń, który martwi się, jak na wieść o jego chorobie zareagują koledzy z klasy, i młody muzyk, który marzy o kolejnej gitarze, nauczycielka, która wspomina swoich ulubionych uczniów, i ratownik medyczny, który uratowawszy dziesiątki ludzi od śmierci, teraz sam stoi w obliczu śmiertelnego zagrożenia, kobieta, której dzieci mieszkają daleko za granicą, i mężczyzna, któremu towarzyszy troskliwy syn student. Wszystkich łączy ta sama choroba, lecz każdy patrzy na nią po swojemu. Jedni mówią o niej z rezygnacją, inni ze złością. Niektórzy próbują żartować na jej temat, inni widzą w niej fatum. Wspólna jest nadzieja: że wyzdrowieją, że przerzutów nie będzie, albo że w końcu się zatrzymają. Walczą więc z rakiem, przełamując własną słabość. Ci, dla których lekarze nie mają dobrych wieści, już nawet nie marzą o całkowitym wyzdrowieniu. Chcieliby tylko zatrzymać na trochę czas, spowolnić jego bieg, wytargować z Bogiem choćby parę miesięcy czy tygodni. Bo jeszcze tak wiele chciałoby się zrobić, zobaczyć, jak wiedzie się dzieciom, znów pójść na spacer z mężem czy żoną. Bo przecież dobrze jest żyć. Oni to wiedzą najlepiej. Film uhonorowano Prix Europa 2009 dla najlepszego europejskiego filmu dokumentalnego na 23. Międzynarodowym Festiwalu Produkcji TV w Berlinie. Przyznano mu również Nagrodę Główną "Srebrnego Lajkonika" 2009 dla najlepszego filmu dokumentalnego na Krakowskim Festiwalu Filmowym. "Chemia" zdobyła ponadto statuetkę "Białej Kobry" - Grand Prix 19. Ogólnopolskiego Festiwalu Mediów "Człowiek w zagrożeniu".