TVP Historia Poniedziałek, 07.10.2024 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 7 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1849 - zmarł amerykański pisarz Edgar Allan Poe; 1912 - Janusz Korczak otworzył Dom Sierot przy ul. Krochmalnej w Warszawie; 1949 - powstała NRD; 06:40 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 3 Program historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 07:30 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - ODC. 35 Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa "Przypadek Polski. Polityka i idee" to cykl programów przedstawiających najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. Autorem scenariuszy poszczególnych odcinków jest dr Jacek Kloczkowski, wiceprezes Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie. Realizacja cyklu będzie łączyć wypowiedzi narratora nagrywane w wybranych miejscach nawiązujących do biografii i idei politycznych przedstawianych postaci z uzupełniającymi je wypowiedziami ekspertów nagrywanymi w studio na odpowiednio graficznie zaaranżowanym tle. Całość uzupełnią ujęcia filmowe oraz ikonografia dotycząca danego tematu /zdjęcia, pisma, dzieła malarskie/ przedstawiona przy użyciu grafiki komputerowej. Towarzyszyć im będzie narracja prowadzona z offu. 08:00 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 11 Serial obyczajowy, historyczny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei Muzyka: Wojciech Lemański Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Weronika Humaj, Karolina Bacia, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Rafał Królikowski, Olaf Lubaszenko, Andrzej Mastalerz, Anna Grycewicz, Sandra Drzymalska, Patryk Szwichtenberg, Tomasz Włosok Lato 1938 roku. Winni i przyjaciele rodziny bawią się na weselu Andzi i Guido. Jerzyk jest zazdrosny o uczucia mamy. Dopiero rozmowa ze Stanisławem nieco go uspokaja. Kazia i Damian dostają pracę u Iwaszkiewiczów. Damian znajduje się w orbicie zainteresowań literata. - To wielki pisarz... Rozmawiamy o sztuce, o muzyce... - tłumaczy Ani, która często bywa w Stawisku. Udziela bezpłatnie lekcji córkom Iwaszkiewiczów. Mam dług wobec pani i pani ojca... Teraz mam szansę, żeby się odwdzięczyć, tłumaczy Annie Lilpop, gdy ta mówi, że nie ma z czego płacić za korepetycje. Kazia i Ania widzą, co dzieje się z Damianem. Chcąc uniknąć skandalu, Anna Lilpop zwalnia chłopaka. Guido i Andzia otwierają w Brwinowie włoską lodziarnię, a Mania, Ania i Paweł starają się unormować swoje relacje. Jasiek nie ukrywa przed Łucją swoich uczuć. Między młodymi dochodzi do sprzeczki, dziewczyna upada na ziemię i traci przytomność. Wezwana przez Jaśka Bronia, cuci Łucję i odkrywa na jej plecach znamię. - Jest takie samo i w tym samym miejscu, co synowa miała - mówi Winna siostrze przełożonej klasztoru, przed którym znaleziono niemowlę. Gdy odkrywa datę podrzucenia Łucji, Bronia łączy fakty. Tymczasem Jasiek wyznaje Łucji miłość. 08:45 JAK ZBUDOWANO NOWĄ WARSZAWĘ? Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Rafał Geremek Zburzenie Warszawy było wielką tragedią. Ale środowisku architektów zaraz po wojnie to wydarzenie wydawało się także wielką szansą. I radykalni moderniści, i władza komunistyczna chcieli stworzyć nowe miasto - stara przedwojenna Warszawa wydawała się im miastem zacofanym, w którym odpowiednim komfortem życia mogli się cieszyć nieliczni. 09:15 HISTORIA POLSKI - AKCJA BURZA. TO BYŁ ZBIOROWY OBOWIĄZEK Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grażyna Górniak Scenariusz: Grażyna Górniak Zdjęcia: Krzysztof Iglikowski Akcja Burza - operacja wojskowa zorganizowana i podjęta przez Oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim w końcowej fazie okupacji hitlerowskiej, bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej, prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej. Trwała od 4 stycznia 1944 (kiedy wojska radzieckie przekroczyły na Wołyniu granicę polską - radziecką z 1939 roku) do stycznia 1945 roku. W ramach tej operacji zostały zdobyte Wilno, Kowel, Lublin Rzeszów. Bohaterami filmu będą żołnierze AK, którzy brali udział w akcji Burza. 10:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA DO WOJNY Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Ładysław Lipkowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kolejny odcinek cyklu poświęcony jest wydarzeniom związanym z prowadzonymi przez Niemców przygotowaniami do wojny. Omówiono między innymi współpracę Hitlera z Mussolinim oraz działania prowadzące do aneksji Austrii. Program bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi. 10:50 GÓRY - ŻYCIE PONAD CHMURAMI. ANDY (MOUNTAINS. LIFE ABOVE THE CLOUDS. ANDES) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Ted Oakes Nad górami Ameryki Południowej szybuje kondor wielki. Na skrzydłach o trzymetrowej rozpiętości codziennie pokonuje 160 kilometrów, szukając pożywienia. Lecąc, mija znajdujące się poniżej niezwykłe krainy. Lasy mgliste, zamieszkane przez dziesiątki tysięcy gatunków. Największe na świecie solniska, położone na wysokości 3500 metrów n.p.m. pola lodowe ciągnące się przez 300 kilometrów. Andy, najdłuższy na Ziemi łańcuch górski, są mozaiką wielu wspaniałych, ukrytych światów. Kondor jest w nich gościem. Mieszkańcy gór musieli przystosować się do życia w panujących tu warunkach. Podniebny świat jest niezwykle zróżnicowany. Andy tworzą łańcuch ciągnący się na przestrzeni dziewięciu tysięcy kilometrów, trzy razy dłuższy od Himalajów. Zaczynają się na południowym krańcu kontynentu - Przylądku Horn. Wyłaniają się z morza, tysiąc kilometrów na północ od Antarktydy. Gwałtowny wiatr smaga tu ląd z prędkością ponad sto sześćdziesiąt kilometrów na godzinę. Pogoda zmienia się tu szybciej niż gdziekolwiek indziej w Ameryce Południowej. Kilka chwil po gwałtownej burzy panuje spokój i świeci słońce. By przetrwać w południowych Andach, zwierzęta musiały przystosować się do nieustannie zmieniającego się środowiska. Żyje tu puma. By przetrwać, drapieżcy muszą wykorzystywać każdą nadarzającą się okazję w zmiennych warunkach pogodowych południowych Andów. Taki krajobraz ciągnie się półtora tysiąca kilometrów na północ przez Chile i Argentynę. Kolejne odmienne górskie krainy narzucają mieszkańcom własne wyzwania. W północnej części Chile znajduje się najdziwniejsze miejsce w całych Andach. Chmury deszczowe nie docierają na otoczoną przez wysokie góry pustynię Atakama. To sto tysięcy kilometrów kwadratowych najbardziej suchych obszarów na świecie. Na wysokości trzech i pół tysiąca metrów n.p.m. , wśród boliwijskich Andów, znajduje się największe solnisko i zarazem jeden z najbardziej płaskich obszarów świata. Salar de Uyuni. Na powierzchni dziesięciu tysięcy kilometrów kwadratowych nie ma nic z wyjątkiem pięćdziesięciu miliardów ton soli. Ale zaledwie trzysta kilometrów dalej na północ Andy znów są imponująco wypiętrzone. Sto sześćdziesiąt szczytów wznosi się na wysokość ponad pięć i pół tysiąca metrów n.p.m. Andy Środkowe to szereg dzikich, niedostępnych światów. Niegdysiejsze centrum największej z andyjskich cywilizacji - Państwa Inków. Zaledwie pięćset lat temu było to jedno z największych imperiów świata z imponującą królewską siedzibą - Machu Picchu. 11:45 SPÓR O HISTORIĘ - GUŁAG Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Tuż po pokonaniu przewrotu i obaleniu caratu bolszewicy rozpoczęli rządy terroru. Powstawał system obozów koncentracyjnych i obozów pracy przymusowej. Niewolnicza praca milionów ludzi w kopalniach, kamieniołomach, na budowie kolei i przy wyrębie lasu wspierała gospodarkę Związku Sowieckiego. Byli wśród nich zarówno przestępcy kryminalni, jak i osoby zesłane z powodów politycznych. Nie brakowało osadzonych bez powodu. Trafiali tu także obywatele innych krajów, miedzy innymi Polacy. Główny Zarząd Obozów, po rosyjsku Gławnoje Uprawlenie Łagieriej - instytucja powołana do tworzenia i kierowania siecią obozów dał temu nieludzkiemu systemowi represji nazwę Gułag. Kwestie do poruszenia w dyskusji: kiedy bolszewicy przystąpili do budowy systemu obozów pracy przymusowej? Czy mieli jakiś wzorzec? Kto trafiał do obozów? System sądownictwa; jak odbywały się procesy? Czy w ogóle były; na jakim poziomie zapadały wyroki? Pomysł na wykorzystanie niewolniczej pracy milionów ludzi do budowy potęgi Związku Sowieckiego. Gułag - hasło wzbudzające grozę. Gdzie znajdowały się obozy? NEP - jak wykorzystano pracę niewolniczą? Warunki panujące w obozach. Kobiety i dzieci - odbieranie matkom dzieci; przestępstwa seksualne. Czy świat wiedział o Gułagu? Kiedy zaczęły dochodzić pierwsze sygnały? Trafiali tu nie tylko Rosjanie, ale i inne narody. Jak? Do kiedy działał system? Skala ofiar; czy możliwe jest oszacowanie? 12:25 ALTERNATYWY 4 - ODC. 2/9 - PRZEPROWADZKA Serial komediowy TVP, 52 min, Polska, 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybinski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Gustaw Lutkiewicz, Wojciech Pokora, Bronisław Pawlik, Kazimierz Kaczor, Bożena Dykiel, Bolesław Płotnicki, Jerzy Kryszak, Zdzisław Rychter, Ryszard Pietruski Stanisław Anioł zostaje gospodarzem bloku i kieruje ruchem podczas przeprowadzki. Zamieszanie jest spore. Przydział na to samo mieszkanie otrzymuje Zygmunt Kotek i Zdzisław Kołek - ostatecznie wprowadzają się obaj z rodzinami i prowizorycznie dzielą lokal na pół. Tragarze zamieniają lokatorom meble, ubecy mają założyć podsłuch u opozycjonisty prof. Dąb - Rozwadowskiego. Na skutek pomyłki zakładają "pluskwę" u kogoś innego. Wdowa przywozi trumnę ze zwłokami męża, by choć przez chwilę pobył w nowym mieszkaniu, a po całym bloku grasują oszuści i kombinatorzy. 13:30 DZWONNIK Z NOTRE DAME (NOTRE - DAME DE PARIS / THE HUNCHBACK OF NOTRE DAME) Film kostiumowy, 115 min, Francja, 1956 Autor: Victor Hugo Reżyseria: Jean Delannoy Scenariusz: Jean Aurenche, Jacques Prevert Aktorzy: Gina Lollobrigida, Anthony Quinn, Jean Danet, Alain Cuny Paryż, rok 1482. Nadchodzi czas Święta Głupców, które jak co roku odbywa się na placu przed katedrą Notre Dame. Wśród różnej maści artystów cyrkowych znajduje się zmysłowa cyganka Esmeralda (Gina Lollobrigida), która wykonuje urzekający taniec przed tłumem zachwyconych widzów. Z wieży katedry, spogląda na nią pożądliwie alchemik Frollo (Alain Cuny)i zauroczony jej urodą, zleca wiernemu słudze Quasimodo (Anthony Quinn) porwanie kobiety. Lecz gdy nieurodziwy dzwonnik zbliża się do Esmeraldy, sam ulega jej urokowi. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 86 Telenowela historyczna TVP, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Monika Zięba - Rybowska, Anna Stańko Zdjęcia: Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik, Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Piotr Ligienza, Piotr Gawron - Jedlikowski, Marcin Rogacewicz, Krzysztof Wrona, Piotr Nowak, Agnieszka Mandat, Karina Seweryn, Paulina Lasota, Karolina Kominek, Agata Bykowska, Gabriela Chojecka, Monika Radziwon, Dagmara Brodziak Odc. 86 Kazimierz i Bolko spotykają się z Henrykiem V, księciem żagańskim i liczą na wspólny sojusz przeciwko Czechom. Ten jednak zaczyna stawiać warunki. Król chce zdobyć Wschowę - ostatni skrawek Wielkopolski, którego nie udało się odzyskać Władysławowi Łokietkowi. Pragnie dokończyć dzieło ojca i jest gotowy wiele poświęcić. Tymczasem wyrusza do Wyszehradu na pogrzeb Karola Roberta. Czy zdąży? Niemierza ustala z biskupem Grotem dalsze plany dotyczące Krzyżaków. Wspólnie decydują, że trzeba natychmiast działać. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - ZAMACH NA LENINA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony kulisom zamachu na Włodzimierza Lenina. Wydarzenie to miało miejsce 30 sierpnia 1918 roku. Zamachowczyni, która strzelała do Lenina, stwierdziła, że jest on zdrajcą. Program przedstawia nieznane dotąd fakty dotyczące współpracy Lenina z Niemcami. 16:30 SENSACJE XX WIEKU - DIEPPE Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Program cykliczny o charakterze sensacyjnym, popularyzujący wiedzę o historii XX wieku. Tematem odcinka jest desant przeprowadzony przez aliantów 19 sierpnia 1942 roku na francuskim wybrzeżu w rejonie portowego miasta Dieppe. 17:10 HISTORIA POLSKI - KILOF ZAMIAST KARABINU Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Fudala - Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala - Barańska Zdjęcia: Sławomir Chudowski, Michał Sławiński Film dokumentalny poświęcony żołnierzom odbywającym przymusową służbę wojskową w kopalniach. Przez 10 lat, od 1949 roku aż po rok 1959, blisko 200 tysięcy młodych ludzi zostało poddanych tej okrutnej represji. 18:00 PORTRETY WOJENNE - ORP ORZEŁ - JAN GRUDZIŃSKI 3 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Cezary Iber Scenariusz: Wojciech Kasperski Zdjęcia: Jacek Kościuszko Muzyka: Łukasz Mrozik Aktorzy: Maciej Brzoska, Mariusz Drężek, Mirosław Haniszewski, Mateusz Kowalczyk, Wiesław Tośka, Kamil Matusiak, Tomasz Samul Podczas kampanii wrześniowej ORP Orzeł był na morzu, jednak na okręcie panowała dość napięta sytuacja. Kiedy polska jednostka zawinęła do portu w Tallinie, aby wysadzić na ląd komandora Kłoczkowskiego, okręt bezprawnie internowano. Dowodzenie objął Jan Grudziński. Dowódca był jednym z inicjatorów próby ucieczki, która powiodła się 17 września i ORP Orzeł wyszedł na pełne morze. Na okręcie nie było map i przyrządów nawigacyjnych. Po wyczerpaniu możliwości działań, dowództwo postanowiło przejść przez Cieśniny Duńskie do Wielkiej Brytanii. 7 października ORP Orzeł rozpoczął swój rejs do Anglii, który zakończył się dokładnie po tygodniu szczęśliwym podejściem do szkockiego wybrzeża. 18:30 FLESZ HISTORII - ODC. 681 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Mielech Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 19:00 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 12 Serial obyczajowy, historyczny, 43 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Katarzyna Terechowicz, Magdalena Holland - Łazarkiewicz Muzyka: Wojciech Lemański Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Weronika Humaj, Karolina Bacia, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Rafał Królikowski, Andrzej Mastalerz, Anna Grycewicz, Sandra Drzymalska, Patryk Szwichtenberg, Tomasz Włosok, Kacper Dziubałko Zbliża się lato 1939 roku. Komunikaty radiowe nie pozostawiają złudzeń - Hitler grozi Europie wojną. - Dlaczego zawsze muszą być wojny? - pyta Anię córka Iwaszkiewiczów. Bo taka jest ludzka natura odpowiada nauczycielka. Z obawy o swoją przyszłość brwinowscy Żydzi emigrują do Ameryki, Guido zabiera Andzię z dziećmi do Włoch. O wyjeździe myślą też Wieruszowie. Inni mają nadzieję na normalność. Ania poznaje Kazimierza Tarasiewicza, literata z Krakowa. Młodzi zaczynają nieśmiało planować wspólną przyszłość. Mania i Paweł spodziewają się dziecka. Aniu, Paweł oszalał, jestem taka szczęśliwa, zwierza się siostrze Mania. Bronia zauważa zażyłość Jaśka i Łucji. Wyznaje prawdę o Łucji Stanisławowi - Oni nie mogą być razem. To córka Władzi. Tymczasem Łucja jest przekonana, że przybrana rodzina chce ją porzucić. Wyjeżdżają w tajemnicy, chcą mnie zostawić - zwierza się Jaśkowi. W szale rozpaczy dziewczyna niszczy zawartość szykowanych do podróży kufrów, niszczy srebrną papierośnicę. Wieruszowie oskarżają Jaśka o kradzież rodzinnej pamiątki. Chłopak zostaje aresztowany. 20:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - MARIA BURGUNDZKA, SAMA PRZECIWKO WSZYSTKIM (MARIE DE BOURGOGNE, SEULE CONTRE TOUS) Cykl dokumentalny, 102 min, Francja, 2021 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel Historia w postaciach zapisana (tytuł francuski "Secrets d'Histoire"), to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 21:55 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.I - POCZĄTKI WOJNY STULETNIEJ. 1328 - 1364. ODC. 1/4 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 1/4) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew, ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznuych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach. 22:50 ZAPIS ZBRODNI W POWOJENNYCH NIEMCZECH - ZACHÓD (CRIME IN POST - WAR GERMANY) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2021 Dwuczęściowy film dokumentalny. Niemcy w 1945 roku. Głód i przeciwności losu kształtują codzienne życie ludzi w całym kraju. Jaki wpływ miały okrucieństwa II wojny światowej na stosunek mieszkańców do prawa i moralności? Ten dwuczęściowy film dokumentalny pokazuje, jak trudne było życie w latach 1945 - 1949 w czterech strefach okupacyjnych Niemiec. Na przykładzie pojedynczych, najcięższych spraw kryminalnych, np. w Dreźnie zbieracz drewna odnajduje odcięte nogi człowieka czy w Hamburgu, gdzie tzw. morderstwa w gruzach wywołują przerażenie mieszkańców. Psychologowie kryminalni i eksperci medycyny sądowej wyruszają na poszukiwanie tropów i analizują te brutalne zbrodnie. Historycy i świadkowie opisują stan wyjątkowy z końca lat czterdziestych, który zakończył się powstaniem dwóch państw niemieckich. 23:55 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCY CIOS Widowisko kameralne, 47 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Ziemowit Pędziwiatr, Cezary Żak, Juliusz Krzysztof Warunek, Zbigniew Paterak, Mirosław Neinert, Andrzej Dopierała, Ryszarda Celińska, Anna Kudulska, Grzegorz Sikora, Anna Dobrowolska, Bolesław Abart, Jerzy Schejbal Wykonawcy: Bogusław Wołoszański "Jesteś śmieciem. Jutro odejdziesz z tego miłego więzienia do obozu koncentracyjnego. Stamtąd pewnie nie wyjdziesz żywy, gdyż Niemcy trzeba czyścić z takich jak ty. Jednak - szef tajnych służb SS Reinhard Heydrich zawiesił głos - w swoim parszywym życiu miałeś szczęście, że spotkałeś von Fritscha." Przerażony Otto Schmidt obiecał odwołać zeznania, wyprzeć się spotkania z oficerem. "Przeciwnie" - zaoponował Heydrich. Oznajmił więźniowi, że ma podtrzymać oskarżenie przeciwko generałowi. "Ależ to był kapitan! Kapitan Fritsch! - wołał zdesperowany Schmidt. Heydrich zdawał się nie słyszeć rozpaczliwych wyjaśnień kryminalisty."Spotkałeś generała von Fritscha! Szantażowałeś go. Dał ci pieniądze. Rozpoznasz go na zdjęciu. Tylko w ten sposób ocalisz życie... ". Wiosną 1936 roku atmosfera zagrożenia w Europie gęstniała. Hitler otwarcie parł do wojny. Jego podwładni z NSDAP i SS gremialnie popierali awanturnicze plany. Za to starzy, cesarscy jeszcze generałowie, tacy jak minister wojny von Blomberg oraz dowódca sił lądowych von Fritsch protestowali. Twierdzili, że Wehrmacht nie jest jeszcze przygotowany do starcia ze światowymi potęgami. Hitler zrozumiał, że musi czym prędzej zastąpić oponentów posłusznymi, przepojonymi narodowosocjalistycznym duchem oficerami. Niestety, obaj antagoniści fuhrera mieli wielki autorytet wśród kadry oficerskiej. Przed usunięciem ze stanowisk należało ich więc oczernić, skompromitować, splugawić. Wodzowi pomagali w tym dziele najbliżsi współpracownicy: Himmler, Heydrich oraz Goering. Zarówno dostojnicy z SS, jak i dowódca lotnictwa, pragnęli osłabić siły lądowe, a może nawet przejąć kontrolę nad tą formacją. Marszałek Blomberg ułatwił przeciwnikom zadanie. Ożenił się ze znacznie od siebie młodszą kobietą rejestrowaną w przeszłości przez policję jako prostytutka. Musiał ustąpić ze stanowiska. Generał pułkownik baron von Fritsch nie miał małżonki lekkich obyczajów, więc oskarżono go o homoseksualizm na podstawie zeznań kryminalisty. Choć sąd oficerski odrzucił zarzuty, generał nie doczekał się pełnej rehabilitacji. Wyruszył na wojnę jako dowódca pułku artylerii i zginął pod Warszawą. Fałszywy świadek Otto Schmidt, wbrew obietnicom Heydricha, został zastrzelony. Zaś ani Himmler, ani Goering, choć dobrze wykonali brudną robotę, nie odebrali wymarzonej nagrody - nie podporządkowali sobie armii. Żaden z akolitów Adolfa nie miał prawa wyrosnąć zbyt wysoko. 01:05 ZELDOWICZ. TEORIA SPALANIA I DETONACJI (JAKUB ZELDOVICZ. TEORIA SPALANIA I WYBUCHU) Film dokumentalny, 42 min, Białoruś, 2019 Reżyseria: Aleksiej Makarenko Scenariusz: Adżelika Nowikowa Lektor: Maciej Guzowski Kiedy jego prace naukowe były publikowane w zagranicznych czasopismach, amerykańscy fizycy nie mieli wątpliwości, że pod jednym imieniem kryje się cały instytut naukowy. Co jednak w tym dziwnego, biorąc pod uwagę, że w wieku 25 lat obronił pracę doktorską, nie mając nawet wyższego wykształcenia! Jakim był człowiekiem jeden z głównych twórców sowieckiej bomby atomowej? W jakich warunkach musiał pracować? I dlaczego temu okularnikowi pozwalano w czasach Stalina na tak wiele? Film poświęcony trudnej osobowości naukowca i trudnej epoce, która nie mogła go pokonać. Jakow Borisowicz Zeldowicz odegrał wielką rolę w rozwoju sowieckiej broni jądrowej i dokonał znaczącego wkładu w takich dziedzinach nauki, jak fizyka jądrowa, fizyka cząstek elementarnych, astrofizyka, kosmologia i ogólna teoria względności. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KŁODAWA 1863 ODC. 258 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kłodawa 1863. Miejsce akcji wieś Bierzwienna Długa Kolonia w gminie Kłodawa. Tu koledzy poszukiwacze zebrali z pola około sześciuset pocisków. To tu w 1863 roku odbyła się ogromna bitwa, o której historia i tradycja lokalna nie mówią nic. Sumienne badanie literatury historycznej pozwala wynaleźć informacje, że w okresie powstania styczniowego bił się w tych okolicach z oddziałem w sile dwóch tysięcy ludzi płk Ludwik Oborski. Dziś kontynuujemy badania tego terenu. 02:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.