TVP Historia Niedziela, 13.10.2024 07:25 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1914 - opatentowano pierwszą maskę gazową; 1962 - koniec procesu w Warszawie wytoczonego nielegalnie wówczas handlującym towarami sprowadzanymi z Zachodu; 2001 - zmarł Janusz Szpotański; 07:35 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 193 (SEZON 2 ODC. 68) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Anna Krasuska, Marta Hryniak, Ewa Bulanda Aktorzy: Maria Pawłowska, Fabian Małkiewicz, Przemysław Stippa, Mateusz Weber, Agnieszka Wagner, Klara Williams, Joanna Moro, Anna Nieciąg, Bartosz Jędraś, Marcin Urbanke, Paul Matura, Iwona Katarzyna Pawlak, Izabela Bujniewicz, Mariusz Jakus, Arkadiusz Smoleński Wyprawa po złote runo. Wiosna 1430. Władysław Jagiełło (Sebastian Skoczeń) jedzie na Litwę. Godzi się na koronację Witolda. Jadą z nim Aleksandra (Agnieszka Wagner) i Oleśnicki (Przemysław Stippa). Hincza (Kamil Szklany) wraca z więzienia w Chęcinach, ale jest bardzo słaby. Po wizycie Zofii (Maria Pawłowska), Jan niespodziewanie dochodzi do siebie. Jakub z Rogowa (Marcin Urbanke) rusza do klasztoru na Jasną Górę, by zdobyć skarb. Lech (Mariusz Jakus) i Sławoj (Arkadiusz Smoleński), którzy mieli mu towarzyszyć, jednak się wycofują. Petra (Anna Nieciąg), węgierski szpieg, odkrywa, że Strasz (Paul Matura) także jest szpiegiem. Dostaje zlecenie zabicia go. Żona Garncarza Michała, Bogna (Izabela Bujniewicz) szarogęsi się w Krakowie. Gdy Garncarz (Janusz Klimaszewski) się temu sprzeciwia, dostaje dzbankiem po głowie. 08:05 UNIA UTRECHCKA Reportaż, 20 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Boruszkowski Kościół Polskokatolicki w RP należy do Unii Utrechckiej Kościołów Starokatolickich, zrzeszającej Kościoły starokatolickie z całej Europy. Odwiedzając z kamerą Holandię, gdzie znajduje się główna siedziba przewodniczącego Konferencji Biskupów Starokatolickich Unii Utrechckiej, którym jest arcybiskup Utrechtu, opowiemy o historii i znaczeniu tej unii we współczesnym świecie. 08:25 POSYPCIE GŁOWY POPIOŁEM 25 min, Polska, 2024 Autor: Beata Kamińska Film o zapomnianym świecie białostockich Żydów, malarzu Izaaku Celnikierze, prawniku i doradcy prezydenta Kennedy'ego; Samuelu Pisarze, lekarzu i twórcy esperanto; Ludwiku Zamenhofie oraz aktorce Norze Ney, których ślady można znaleźć w Europie Zachodniej i Wschodniej, Izraelu, Ameryce i Argentynie. O fascynującym świecie, który zawsze ożywa 16 sierpnia, gdy mieszkańcy miasta i goście z całego świata składają kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym bohaterów białostockiego getta. 09:00 GRUBY - ODC. 4/7 KLUCZ Serial przygodowy, 28 min, Polska, 1972 Reżyseria: Wojciech Fiwek Scenariusz: Aleksander Minkowski, Wojciech Fiwek Zdjęcia: Janusz Czecz Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Mariusz Kozłowski, Arkadiusz Bielawski, Bogdan Kowalczyk, Adolf Chronicki, Andrzej Bielski, Stanisław Milski, Henryk Hunko, Tadeusz Kozłowski, Zdzisław Kuźniar, Marek Bielski, Małgorzata Durka, Michał Osiecki, Ryszard Pietrzak, Dorota Skikiewicz, Cezary Zieliński, Tadeusz Schmidt, Katarzyna Łaniewska Pan woźny stanowczo sprzeciwia się pomysłowi zwiedzania lochów, ale gotów jest pokazać chłopcom oryginalny, zabytkowy klucz do sekretnych drzwi prowadzących do podziemi. Ze zdumieniem stwierdza, że klucz zniknął, a jeszcze do niedawna wisiał na swoim miejscu w szafce. Na pewno nikt obcy nie kręcił się po szkole, chociaż którejś nocy panu Józefowi wydawało się, że słyszy jakieś kroki. Może to był po prostu wiatr, może duch mnicha, podobno zamurowanego w klasztornych podziemiach. Chłopcy nie wierzą jednak w tajemnicze zjawy z zaświatów, zwłaszcza że Gruby przyjrzał się dobrze drzwiom do lochu. Zamek był naoliwiony i to całkiem niedawno. 09:30 GRUBY - ODC. 5/7 ZASADZKA Serial przygodowy, 27 min, Polska, 1972 Reżyseria: Wojciech Fiwek Scenariusz: Aleksander Minkowski, Wojciech Fiwek Zdjęcia: Janusz Czecz Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Mariusz Kozłowski, Arkadiusz Bielawski, Bogdan Kowalczyk, Adolf Chronicki, Andrzej Bielski, Stanisław Milski, Halina Dobrucka, Stefan Kąkol, Tadeusz Kozłowski, Zdzisław Kuźniar, Katarzyna Łaniewska, Danuta Szumowicz, Marek Bielski, Marek Dudek, Małgorzata Durka Wiele osób podejrzewa, że pan woźny po prostu zgubił klucz do drzwi prowadzących do podziemi. Chłopcy są jednak święcie przekonani, że ktoś go ukradł, by potajemnie dostać się do lochu. Maciek radzi urządzić zasadzkę na złodzieja. Ale rabuś, kimkolwiek jest, okazuje się bardzo sprytny i umyka z pułapki. 10:05 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - KARTOFLE. KONIEC GŁODU? Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Wśród licznych warzyw, które Kolumb i jego następcy przywieźli do Europy, szybko zyskały popularność dynia, fasola oraz pomidory. Jednak żadna z tych roślin nie może równać się z ziemniakiem, mimo że Europejczykom zajęło prawie 300 lat, aby opanować sztukę jego gotowania. Ziemniak stał się pierwszym warzywem, któremu w XIX wieku poświęcono całe książki kucharskie. Jego droga do sławy to klasyczny przykład globalizacji - przywieziony z Peru, podbił świat i stał się podstawą narodowych kuchni, przyczyniając się do eliminacji głodu. Z historycznego, przyrodniczego i społecznego punktu widzenia jego kariera to zjawisko zupełnie wyjątkowe. Dlaczego ziemniak zyskał tak ogromne znaczenie i jaki wkład w tę niezwykłą historię ma kuchnia polska? Historyk Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu eksperci szukają odpowiedzi na to pytanie. Dawne potrawy rekonstruuje historyk i kucharz Maciej Nowicki. 10:45 JOANNA GRYZIK. ŚLĄSKI KOPCIUSZEK Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Anna Popek Zdjęcia: Jakub Jedras, Sławomir Chudowski Prowadzący: Anna Popek Wykonawcy: Marcin Luzer W 2020 roku, w Mauzoleum rodu Schaffgothów, w Kopicach na Dolnym Śląsku została ponownie złożona w rodzinnym grobowcu hrabina Joanna von Schaffgotsch z domu Gryczik von Schomberg - Godula i jej mąż Hans Ulrych. Joanna, która zmarła równo 110 lat temu, spoczęła w mauzoleum rodzinnym w Kopicach. W 1945 roku grobowiec został splądrowany, a zwłoki jej i jej męża porzucone w okolicznym parku. Dzięki staraniom lokalnej społeczności, wolontariuszy, osób pragnących zachować pamięć o tej niezwykłej postaci w 2020 roku odbył się ponowny, uroczysty pochówek. Mauzoleum w Kopicach odrestaurowano dzięki pomocy MKiDN. Uroczystości odbyły się 20 czerwca 2020 roku w Kopicach. Wzięli w nich udział m.in. potomkowie Schaffgotschów, którzy w prostej linii są spadkobiercami piastów śląskich linii legnicko - brzeskiej. To doskonały moment, by opowiedzieć o niezwykłym życiu niezwykłej kobiety jaką była Joanna Gryczik - uboga sierota, która została hrabiną. Historia, która wydarzyła się naprawdę, wydaje się być bajką. Historia w której siła dobra odmieniła życie biednej, małej, osieroconej dziewczynki, przekształcając je w pasmo zaszczytów, splendorów bogactwa i osobistego szczęścia. Czy to możliwe? Tak. Historia ta wydarzyła się w XIX wieku na Górnym Śląsku. Być może splot tak wielu nieprawdopodobnych i korzystnych zdarzeń mógł zaistnieć po to, by szerzyć dobro i aby pokazywać, że życie można przeżyć pięknie i z pożytkiem dla innych. Do dzisiaj na Górnym Śląsku funkcjonują, ufundowane jeszcze przez Joannę szkoły, szpitale i zakłady. Materialne ślady jej aktywnego życia widoczne są w wielu miejscach od Bytomia, przez Rudę Śląską, Chebzie, Zabrze po Gliwice. Ta kobieta zmieniła nie tylko los wielu ludzi, ale także oblicze przemysłowe Górnego Śląska. Historia Śląskiego Kopciuszka, jak nazywano hrabinę Joannę Gryzik von Schomberk - Godula Schaffgotsch, jest historią niezwykłego awansu społecznego ubogiej półsieroty, pochodzącej z gminu, na tle XIX - wiecznego procesu uprzemysławiania Górnego Śląska. Joanna pomnożyła odziedziczony majątek, rozwinęła osady robotnicze, m.in. Rudę Śląską, Chebzie, Orzegów na Górnym Śląsku, dbając o równy rozwój swoich licznych zakładów, jak i o edukację i zabezpieczenie socjalne, pracujących w nich robotników. Wspaniałe dzieła, które pozostawiła po sobie i które możemy oglądać do dziś, wypływały zarówno z jej charakteru, jak i ze sposobu, w jaki została wychowana. 11:15 DZIKI BAŁTYK - ODC. 3 MIĘDZY FINLANDIĄ A SZWECJĄ (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 3. BETWEEN FINLAND AND SWEDEN) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Trzeci odcinek przenosi nas nad Zatokę Botnicką. Zimą dom dla nerpy. 300 kilometrów dalej na południe miliony ryb udają się na wybrzeże, aby złożyć jaja. Finlandia jest siedliskiem latającej wiewiórki. Wiosną samce zaczynają szukać samic. Do końca lutego to zamarznięty, biały ocean blisko 300 - kilometrowej długości i szerokości 150 km. Pokrywa lodowa, grubości nawet 120 cm, kryje cały Bałtyk Północny. W miesiącach zimowych słońce jest nisko nad horyzontem i wyzwala barwną grę świateł na niebie. Zorza polarna lśni, gdy wiatr słoneczny przenika do atmosfery ziemskiej. Północna część Bałtyku jest pod lodem od połowy października do maja. W Zatoce Botnickiej jest zasolenie zaledwie półprocentowe, więc woda zamarza tu szybciej niż w innych rejonach Bałtyku. To Bałtyk - dziecko ostatniej epoki lodowcowej. 12:15 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - AMAZONKA CZ. 1 (EARTH’S GREAT RIVERS. AMAZON) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny przedstawiający trzy największe rzeki na świecie: Amazonkę, Nil, Missisipi. Będzie to niezwykła i pełna emocji podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Z użyciem nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widzieliśmy. Prześledzimy te wodne arterie od ich żródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańscy mieszkańcy Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Odc. 1. Amazonka, największa rzeka świata przytłacza swym ogromem. Dorzeczem obejmuje dziewięć krajów, jedną trzecią powierzchni Ameryki Południowej. Utrzymuje przy życiu największe lasy deszczowe świata; wspiera największe na Ziemi zróżnicowanie gatunkowe. Wzbogaca tętniące życiem kultury. Co roku rozległe wezbrania jej wód tworzą jakby śródlądowe morze. Dziś wciąż jeszcze istnieją tu tajemnicze krainy. By poznać sekrety najpotężniejszej rzeki świata naszą opowieść rozpoczynamy od pojedynczej kropli. Lodowce Andów Peruwiańskich. Woda z topniejących lodowców spływa tu w dół górskimi zboczami. Rozpoczyna liczącą 6400 kilometrów wędrówkę ku morzu. Największe na świecie dorzecze gromadzi wodę z prawie całej tropikalnej części Ameryki Południowej. Jedna piąta zasobów słodkiej wody na Ziemi wędruje na wschód przez kontynent. 1100 dopływów odprowadza wodę z obszaru o powierzchni siedmiu milionów kilometrów kwadratowych. W trudno dostępnych bystrzach i głębokich ciemnych pląsach żyją jedne z największych i najrzadziej występujących miejscowych drapieżników. Rozpoczynając swój bieg od skromnej kropli w górach, Amazonka staje się rzeką, która nie ma sobie równych. Od źródeł po ujście wyrzeźbiła własny szlak przez ląd, tworząc nowe krainy. Potężna i rozległa. Kto wie, ile jeszcze skrywa tajemnic. 13:20 WOJOWNICY CZASU - KRWAWE POŁONINY, CZYLI BITWA NA KLAROWCU 1915 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Wiosną 1915 roku, w niespełna rok od wybuchu, wielka wojna nabrała tempa. Na froncie zachodnim trwała wojna pozycyjna, w której Niemcy - pod Ypres we Francji - po raz pierwszy ulżyli śmiercionośnego gazu, a nad polami bitew pojawiły się pierwsze bojowe aeroplany. Tymczasem na wschodnim froncie rozpoczynała się wielka operacja, której celem miało być przełamanie frontu rosyjskiego w okolicy Gorlic. Jednym z jej epizodów była zapomniana dziś, stoczona 4 maja przez siły rosyjskie, austro - węgierskie i pruskie krwawa bitwa na Górze Rogowskiej, czyli na Klarowcu. 14:00 JAMES BOND - W TAJNEJ SŁUŻBIE JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI (ON HER MAJESTY'S SECRET SERVICE) Film sensacyjny, 136 min, Wielka Brytania, 1969 Reżyseria: Peter Hunt Scenariusz: Richard Maibaum Aktorzy: George Lazenby, Diana Rigg, Telly Savalas, Ilse Steppat, Gabriele Ferzetti, Yuri Borienko, Bernard Horsfall, George Baker i inni W 1969 r. Sean Connery uznał, że pięć występów w roli superagenta 007 zapewniło mu już wystarczającą sławę i postanowił zerwać ostatecznie z tą postacią. Przerażeni producenci zaczęli gorączkowo poszukiwać jego następcy. Ich wybór padł na 30 - letniego aktora australijskiego George'a Lazenby'ego, który występował dotąd w rodzimej telewizji, także w reklamówkach. James Bond miał być jego debiutem w europejskim kinie. Rzucony od razu na głęboką wodę Lazenby poradził sobie wprawdzie całkiem dobrze, ale nie przypadł do gustu ani publiczności przyzwyczajonej do Connery'ego, ani producentom i jego gwiazda szybko zgasła. Niechęci odbiorców nie złagodziła nawet jego ekranowa partnerka, piękna Diana Rigg, wówczas bardzo popularna dzięki prezentowanemu swego czasu także w Polsce serialowi kryminalnemu "Rewolwer i melonik". Film "W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości" był zresztą "bondem" nietypowym nie tylko ze względu na pierwszą wtedy zmianę odtwórcy głównej roli. Obraz okazał się też najbardziej melodramatyczny. Przeżywający liczne romanse superagent tym razem zakochiwał się "na poważnie", a nawet żenił ze swą wybranką. Niestety, ich związek zakończył się tragicznie. Zdjęcia do filmu kręcono w Szwajcarii, Anglii i Portugalii, a nastrojową piosenkę "We Have All the Time in the World" śpiewa sam Louis Armstrong. James Bond od dawna usiłuje rozpracować tajną międzynarodową organizację przestępczą "Widmo", na której czele stoi obłąkany miliarder Stavros Blofeld. Kolejny ślad wiedzie Bonda na portugalskie wybrzeże, gdzie 007 ratuje od samobójczej śmierci śliczną dziewczynę, Tracy, nałogową hazardzistkę i córkę Marca Draco, szefa zbrodniczego syndykatu. Wkrótce Bond ponownie przychodzi dziewczynie z pomocą, spłacając jej wysoki dług hazardowy. Z wdzięczności Tracy wręcza mu klucz do swego pokoju. Nowy kochanek córki zostaje niebawem sprowadzony przed oblicze Draco, który proponuje agentowi milion dolarów w zamian za poślubienie rozkapryszonej panny. Bond odrzuca pieniądze, prosi przyszłego teścia o pomoc w odnalezieniu Blofelda. Wykorzystując swe międzynarodowe kontakty, Draco dowiaduje się, że Blofeld przebywa w Szwajcarii, gdzie zabiega o przyznanie mu tytułu szlacheckiego. W jednym z tamtejszych kurortów narciarskich znajduje się również kierowany przez niego tajemniczy Instytut Badań Fizjologicznych. Bond dostaje się do wnętrza i odkrywa, że w rzeczywistości jest to tajne laboratorium chemiczne, gdzie pracownicy Blofeldapracują nad groźną substancją, która ma zniszczyć życie roślin i zwierząt na Ziemi. Blofeld i jego pomocnica Irma postanawiają zlikwidować intruza, ale Bondowi udaje się wymknąć. Tracy, która przybyła ukochanemu z odsieczą, musi uciekać wraz z nim. Blofeld szykuje na nich zasadzkę. 16:25 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 4 Program historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. Polska pierwsza stawiła opór Hitlerowi. Co przyniósł jej koniec II wojny światowej - zwycięstwo czy porażkę? Profesorowie Henryk Stańczyk i Tadeusz Panecki toczą spór o to, czy wygraliśmy, czy też przegraliśmy tę wojnę. 17:15 PRZECZYTAJ MI TĘ HISTORIĘ - ODC. 94 Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Andrzej Kaczmarczyk Prowadzący: Emilia Kowalska Cykl rekomendujący książki dla dzieci o tematyce historycznej, co należy rozumieć dość szeroko. To np. historia Polski i świata, ale też historia naturalna, historia wynalazków, ważne postaci etc. Każdy odcinek zawiera propozycje dwóch książek, dla najmłodszych i nieco starszych, przedzielone sondą z przedszkolakami i uczniami początkowych klas szkół podstawowych. 17:20 TAJEMNICE LODOWCÓW (FROZEN SECRETS (GEHEIMNISSE AUS DEM EIS)) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Frank Gensthaler Film jest fascynującą podróżą w czasie, której celem jest odkrycie ukrytych w lodowcach skarbów. Alpejskie lodowce topnieją z powodu zmian klimatycznych, uwalniając bezcenne skarby - zachowane w lodzie artefakty, ludzkie szczątki i inne świadectwa przeszłości. Historycy odnaleźli przedmioty z czasów I wojny światowej, kiedy linia frontu przebiegała na wysokości ponad 3000 metrów. Przedmioty te uświadamiają nam dziś, jak ciężkie było życie żołnierzy na tych wysokościach. Archeolodzy odnaleźli również drewniane szczątki z epoki brązu, które dostarczają nam interesujących informacji na temat życia około 4000 lat temu. Szczególnym odkryciem były szczątki pary, która zginęła na lodowcu 75 lat temu. Ich córka Marceline nigdy nie straciła nadziei, że jej rodzice pewnego dnia zostaną odnalezieni. 18:25 POLSKIE DROGI - ODC. 5/11 - LEKCJA GEOGRAFII Serial TVP, 72 min, Polska, 1977 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Bronisław Pawlik, Zofia Mrozowska, Aleksander Bardini, Marek Walczewski, Beata Tyszkiewicz, Piotr Pawłowski, Jerzy Kaliszewski, henryk Bąk, Konrad Morawski, Maciej Góraj, Piotr Fronczewski, Wacław Kowalski Wielokrotnie nagradzany, jeden z najpopularniejszych polskich seriali lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Epicka, wielowątkowa opowieść o losach Polaków w latach II wojny światowej. Wojnę pokazano z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego i Leona Kurasia - drobnego cwaniaka, nie pozbawionego jednak znamion heroizmu. Autorzy serialu starali się pokazać dzień powszedni okupacji hitlerowskiej w Polsce. Niemcy w dalszym ciągu poszukują Miszczyka nie wiedząc, że pod tym nazwiskiem występuje Niwiński. Dzięki sprytowi Kurasia udaje się Niwińskiemu - vel Miszczykowi - wyjść z zastawionej pułapki i dotrzeć do Warszawy. Tutaj jego ojciec bierze udział w tajnym nauczaniu, a matka pracuje dla organizacji podziemnej, przechwytując listy na poczcie. Ostrzeżeni przed grożącym niebezpieczeństwem Niwińscy ukrywają się i Władysław nie może ich znaleźć. Jemu samemu udaje się w ostatniej chwili uniknąć aresztowania. Znajduje schronienie w mieszkaniu Mundka - warszawskiego tramwajarza. W tym czasie sytuacja na froncie zachodnim jest bardzo zła. Kiedy upada Paryż, profesor Jedliński, wykładający geografię na tajnych kompletach, wierzący bezgranicznie w zwycięstwo Francji, popełnia samobójstwo. 19:50 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /5/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 We współczesnym świecie budowle poświęcone Bogu wciąż dominują w panoramie wielu miast. Te nowoczesne cuda architektury niejednokrotnie inspirowane są wcześniejszymi budowlami sakralnymi. Budowanie świątyń swój punkt kulminacyjny osiągnęło w średniowieczu. W Europie pojawił się wtedy nowy ruch inżynieryjny, zaczęto stosować pionierskie metody w budowie świątyń. Wzniesione wówczas gotyckie katedry są uznawane za jedne z najbardziej radykalnych, pięknych i spektakularnych budowli, jakie kiedykolwiek powstały. Dziesiątki gotyckich katedr w całej Europie stoją do dziś; to ikoniczne budowle. Najbardziej charakterystyczną z nich jest katedra Notre Dame w Paryżu. Piąty odcinek 10 - odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 20:50 WOJNA KOREAŃSKA - ZAPOMNIANA WOJNA (THE KOREAN WAR) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Maggio Wielu historyków uznaje wojnę koreańską za najważniejszy konflikt od czasów II wojny światowej. Mimo milionów ofiar i uchodźców o wojnie tej często już się nie pamięta. Tymczasem tak naprawdę nigdy się ona nie zakończyła i wpływa na relacje między państwami do dziś. Po otwarciu archiwów w Rosji, Stanach Zjednoczonych, Chinach i Korei Południowej dostępne są nowe materiały historyczne, w tym kolorowe filmy i setki zdjęć, pozwalające odkryć na nowo ten mało znany konflikt, który ukształtował nasz świat. 21:50 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 15/18 - OBLĘŻENIE Serial TVP, 55 min, Polska, 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Emil Karewicz, Stanisława Zaczyk, Jerzy Kaliszewski, Halina Kossobudzka, Jolanta Zykun, Lucyna Suchecka Wycofujące się z terenów Polski oddziały niemieckie usiłują wywieźć urządzenia z fabryki rakiet profesora Glassa. Hans Kloss kontaktuje się z robotnikami z fabryki, którzy organizują tam ruch oporu. Niemcy orientują się, że nie zdołają wywieźć ciężkich maszyn, postanawiają więc je zniszczyć. Brunner chce zabić wszystkich robotników pracujących w fabryce. Sekretarka Glassa przekazuje informację o planach Brunnera Staszkowi, polskiemu robotnikowi, w którym jest zakochana. Przypadkowo sekretarka jest świadkiem czułej rozmowy Staszka z Agnieszką, służącą Glassów. Dowiaduje się, że Staszek nic do niej nie czuje, przeciwnie, darzy sympatią Agnieszkę. Słyszy też o polskim agencie w mundurze oficera Wehrmachtu. Przekazuje tę informację Brunnerowi i Brochowi. Obaj sądzą, że owym agentem jest Kloss. Fabryka zostaje otoczona przez oddziały niemieckie, a Brunner bierze Klossa na muszkę. 22:55 STRACHY - ODC. 2/4 - NA PODBÓJ ŚWIATA Serial TVP, 70 min, Polska, 1979 Autor: Maria Ukniewska Reżyseria: Stanisław Lenartowicz Scenariusz: Stanisław Lenartowicz Zdjęcia: Jerzy Stawicki Aktorzy: Izabella Schuetz, Mieczysław Hryniewicz, Barbara Gołaska, Emil Karewicz, Lidia Wetta Teresa Sikorzanka gra w podrzędnym zespole na prowincji, za marne grosze i w opłakanych warunkach, ale nie traci pogody ducha. Jest szczęśliwa, że może tańczyć. Nawiązuje nowe przyjaźnie - z choreografem Dubenką, niegdyś sławą rosyjskich baletów, i z girlsą Linką. Gdy jej nowo poznana przyjaciółka popada w tarapaty, Teresa pomaga dziewczynie pozbyć się niepożądanej ciąży; zabieg wywołuje głęboki uraz w psychice obu dziewcząt. Wkrótce Linka wyjeżdża do Warszawy, na wezwanie zakochanego w niej, zamożnego człowieka, który chce się z nią ożenić. Teresa czuje się bardzo osamotniona. 00:20 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - MARIA BURGUNDZKA, SAMA PRZECIWKO WSZYSTKIM (MARIE DE BOURGOGNE, SEULE CONTRE TOUS) Cykl dokumentalny, 102 min, Francja, 2021 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel Historia w postaciach zapisana (tytuł francuski "Secrets d'Histoire"), to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 02:15 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA MASZYNISTY METRA W MOSKWIE Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż o moskiewskim metrze. Jest to nie tylko środek transportu i ciekawy zabytek architektury. Metro w Moskwie to także hala targowa, dom dla bezdomnych i miejsce pracy potężnej armii ludzi. To mikroświat, który odzwierciedla znaki czasu i przemiany rosyjskiej metropolii.