TVP Kultura Niedziela, 13.10.2024 06:20 NASZA GENERACJA - WOJNA Z BIG BEATEM Cykl dokumentalny, 30 min, Polska, 1995 Reżyseria: Jacek Sawicki Scenariusz: Jacek Sawicki Wykonawcy: Franciszek Walicki, Czesław Niemen, Roman Waschko, Paweł Śpiewak, Janusz Popławski, Marek Ałłaszewski, Wiesław Królikowski Przez długi czas, począwszy od lat sześćdziesiątych, muzyka młodych, czyli rock zwany również bigbitem, musiała walczyć o prawo istnienia w mediach. Władze PRL uważały ją za szkodliwą społecznie, wywodzącą się z obcych klasowo i ideologicznie kręgów, za wytwór wrogiej, zachodniej kultury. Obawiano się, że rewolucja muzyczna młodych wydostanie się spod kontroli. Wyrazem tych obaw były m.in. liczne artykuły prasowe, których autorzy zadawali swym czytelnikom dramatyczne pytania: "Czy po to w czasie wojny ginęli nasi towarzysze, żeby teraz ich synowie poświęcali czas na rykliwą pseudomuzykę importowaną z Zachodu?" Inny autor pisał: "Co do bigbitu to nie uważam go (...) za nieszkodliwy sam w sobie, jest on sprzeczny z naszą naturą, może służyć tylko rozwydrzeniu i najdzikszym orgiom". Pojawiały się również obszerniejsze definicje bigbitu : "Tzw. bigbit nie jest muzyką: 1. Jest zwielokrotnioną masą decybeli, jest hałasem-bełkotem. 2. Nie potrzeba go zakazywać, tylko nie trzeba go propagować. 3. Po co kręci się za państwowe pieniądze film pt."Mocne uderzenie" A może to robi firma prywatna?". 4. Dlaczego nie bierzemy przykładu z ZSRR, w którym bigbitowy bełkot nie jest propagowany i nie upowszechnia się?" Nawet najbardziej agresywne ataki nie mogły jednak zapobiec wzrostowi popularności bigbitu. Słuchanie tej muzyki, podobnie jak i jazzu, było nie tylko rozrywką i przyjemnością dla młodych, ale również swoistym manifestem własnej niezależności w państwie starającym się za wszelką cenę pozbawić swych obywateli wolności wyboru. Na program dokumentalny Jacka Sawickiego złożą się interesujące materiały archiwalne, kroniki filmowe i wypowiedzi pierwszych polskich twórców i wykonawców muzyki rockowej oraz znawców tematu. 09:05 DOKUMENT TYGODNIA - PROJEKTUJĄC PRZYSZŁOŚĆ (REDESIGNING TOMORROW) Film dokumentalny, 47 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Pedro Aguilera Wielcy światowi myśliciele zastanawiają się nad sposobami przeprojektowania porządku świata, które mogłyby pozwolić sprostać wyzwaniom ekologicznym, demograficznym i wielu innym przed którymi stanęliśmy jako ludzkość. By osiągnąć ten cel myśliciele proponują nam radykalną zmianę naszego stylu życia i relacji z naturą. Innowacje, projektowanie miast, nowe materiały i edukacja to tylko niektóre z kluczy do zaprojektowania lepszego, bardziej zrównoważonego świata jutra. 10:05 OD UCHA DO UCHA - KRÓLOWA LISÓW (LA REINE DES RENARDS / THE QUEEN OF THE FOXES) Film animowany, 8 min, Szwajcaria, 2022 Reżyseria: Marina Rosset Scenariusz: Marina Rosset Muzyka: Rahel Zimmermann Wykonawcy: Melia Roger, Marina Rosset Krótki film animowany. Była sobie raz królowa i była najsmutniejszym z lisów. Towarzysze, widząc jej smutek, postanowili odszukać w śmietnikach wszystkie niewysłane listy miłosne ludzi. Królowa jednak nie zadowala się tym pomysłem - dlaczego nikt nie napisał miłosnego listu do niej? Lisy ściągają miejscową dziewczynę, żeby naprawiła błąd. Ona jednak ze zdziwieniem odkrywa, że jeden ze skradzionych listów jest adresowany do niej samej. Czy królowa nauczy się, że sposobem na szczęście jest obdarowywanie nim innych? 10:15 OD UCHA DO UCHA - PARASOLKI (UMBRELLAS) 11 min, Hiszpania/Francja, 2020 Reżyseria: Jose Prats, Álvaro Robles Krótki film animowany. W odległej krainie, gdzie deszcz nigdy nie przestaje padać, 6 - letnia Kyna spędza całe dnie na beztroskiej zabawie pod ochronnym parasolem - brodą ojca Dina. Pewnej nocy, ukochany pies Kyny, Nana, znika. Aby ją znaleźć, Kyna wyruszy w przygodę odkrywania siebie i zmierzy się ze swoim wielkim strachem - deszczem. (opis festiwalowy; kinowtrampkach.pl) 10:40 AMERYKAŃSKIE ŚNIADANIE - RAWHIDE S.II - SEZON 2 ODC. 6 (28) - INCYDENT Z TRZYNASTYM SĘDZIĄ (RAWHIDE - INCIDENT OF THE 13TH MAN) Western, 49 min, USA, 1959 Reżyseria: Harmond Jones, Jack Arnold Scenariusz: John Dunkel, Charles Marquis Warrne, Louis Vittes Aktorzy: Clint Eastwood, Robert Cabal, Steve Raines, Paul Brinegar, Eric Fleming Kucharz Wishbone jedzie z bólem zęba do pobliskiego miasta, towarzyszy mu Rowdy. Kiedy szukają dentysty, zatrzymuje ich szeryf. Mają nakaz dołączenia do ławy przysięgłych w procesie o zabójstwo. Oskarżonym jest dentysta i biznesmen w jednej osobie, który podporządkował sobie całe miasto. Werdykt przysięgłych musi być jednomyślny. Okazuje się jednak, że oskarżony ma wśród nich swojego szpiega. 11:45 POCZET ŚWIRÓW POLSKICH - SERIA I, ODC. 2/13 Program publicystyczny, 25 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jan Wołek Prowadzący: Jan Wołek Autor i prowadzący program, to Jan Wołek, artysta nieszablonowy i człowiek wielu talentów: malarz, pisarz, poeta, autor 3000 piosenek oraz przyjaciel, a co najmniej dobry znajomy wszystkich liczących się postaci ze świata kultury. Jan Wołek podjął się misji i wyszukuje w Polsce pokrewne mu dusze, ludzi nietuzinkowych, ogarniętych niezwykłą pasją. Takich, którzy mają szalone pomysły, hodowane od lat, za zgodą i poklaskiem otoczenia lub pod prąd. Co ważne - z sukcesami. Autor odwiedza gości programu w ich środowisku naturalnym, przybywa do matecznika, gdzie dzieje się akcja, korzysta z zaufania lub je zdobywa, poznaje detale projektów, mechanizmy działań, komentuje i recenzuje, zawsze przyjaźnie nawet, jeśli z dystansem. Jan Wołek to świetny gawędziarz i człowiek pełen humoru, a przy tym mistrz bon motów. Goście mu nie ustępują, co wiemy po zrealizowanych zdjęciach "uciekających". Rozmowy są przezabawne i inspirujące. Bohaterowie odcinków to artyści, którzy na marginesie twórczości mają swoje dziwne pasje. To także animatorzy kultury, twórcy niezwykłych kameralnych projektów znanych wtajemniczonym. Mieszkają w całej Polsce od Zielonej Góry po Gołdap, od Rzeszowa po Szczecin, nie pomijając środka kraju. W każdym odcinku wystąpi, poza prowadzącym, kilkoro gości, od 2 do 5 osób. Lokacja w kilku planach, wnętrza naturalne i plenery. 12:25 WAKACJE MIKOŁAJKA (LES VACANCES DU PETIT NICOLAS (AKA NICHOLAS ON HOLIDAY)) Komedia familijna, 93 min, Francja, 2014 Reżyseria: Laurent Tirard Scenariusz: Laurent Tirard, Gregoire Vigneron Aktorzy: Matheo Boisselier, Valerie Lemercier, Kad Merad, Dominique Lavanant, Francois - Xavier Demaison Wykonawcy: Agata Kulesza, Tomasz Kot, Bernard Lewandowski Mikołajka, jego rodzinę i kolegów ze szkoły poznał cały świat dzięki serii kultowych książek autorskiej spółki Goscinny/Sempe. Akcja pełnych humoru zdarzeń rozgrywa się w latach 60. ubiegłego stulecia. „Wakacje Mikołajka” to, po „Mikołajku” (2009), drugi film o zabawnych perypetiach tego popularnego bohatera i jego bliskich. Ponownie narratorem i główną postacią opowieści jest sam Mikołajek. Nadchodzi czas beztroskich wakacji. Rosół ogłasza właśnie koniec roku szkolnego, wzbudzając ogromną radość wszystkich uczniów, także Mikołajka. To oznacza, że jest lato, więc pora pomyśleć o wyjeździe. Mikołajek ubolewa, że rodzice, jak co roku, znowu spierają się, dokąd pojechać. Tata zdecydowanie woli morze, a mama wybiera góry i też nie zamierza ustąpić. W końcu jednak kapituluje, ale pod warunkiem, że na wakacje pojadą z mamusią. I tak niewielkim samochodem ruszają na spotkanie wielkiej przygody: mama, tata, ich jedynak oraz babcia. Mikołajek szybko aklimatyzuje się w nowym miejscu, poznaje wspaniałych kolegów i razem z nimi rozrabia na potęgę, bo przecież są wakacje. Jego nowi przyjaciele to: Błażej, który jest miejscowy, Fortunat, słynący z nieposkromionego apetytu, Dżodżo mówiący z zabawnym akcentem, płaczliwy Kryspin oraz Kosma, który jest niezwykle przemądrzały. Mimo dzielących ich różnic, tworzą zgraną paczkę. Wszystko się komplikuje, gdy do grona rozrabiaków dołącza ich rówieśniczka, spokojna i małomówna Izabela. Mikołajek pragnie wyeliminować dziewczynę z ich towarzystwa. Obawia się, że ta znajomość może zaważyć na jego związku ze szkolną miłością Jadwinią. Knuje więc z chłopakami najróżniejsze intrygi, by rodzicom Izabeli uprzykrzyć pobyt w kurorcie i zmusić ich do wyjazdu. Razem zrobią wszystko, by plan Mikołajka się powiódł. To będą wakacje, których nie da się zapomnieć. Zostaną w pamięci zarówno dzieci, jak i dorosłych. 14:15 LOIE FULLER. OBSESJA ŚWIATŁA (OBSESSED WITH LIGHT) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2023 Reżyseria: Zeva Oelbaum, Sabine Krayenbühl Zanim pojawiła się Isadora Duncan, była Loe Fuller. Ta amerykańska tancerka, pionierka tańca współczesnego oraz oświetlenia scenicznego, choreografka, aktorka, producentka, pisarka, modelka i wynalazczyni. Była rewolucjonistką swoich czasów. Występowała z Buffalo Billem, zanim stała się światowej sławy gwiazdą i ucieleśnieniem ruchu Art Nouveau. Dzięki wyszukanej, efemerycznej sztuce, eksperymentującej z oświetleniem oraz oszałamiającymi kształtami, zmieniającej dotychczasowe postrzeganie abstrakcji, stworzyła nowy rodzaj spektaklu, wykorzystując taniec, tkaninę, ruch i światło. Film przedstawia kobietę - artystkę, która zyskała sławę na własnych warunkach, nie wstydząc się swojego ciała i otwarcie mówiąc o seksualności. To dokumentacja zdumiewającego wpływu, jaki jej twórczość wywarła na współczesną kulturę, w tym na takich artystów jak Taylor Swift, Bill T. Jones, Shakira, William Kentridge czy Red Hot Chili Peppers i wielu innych. (Filmweb) 15:20 SERIALOWA NOSTALGIA - ZMIENNICY - ODC. 11/15 - ANTYCYPACJA Serial TVP, 58 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Stanisława Celińska, Mariusz Benoit, Marzena Trybała, Gustaw Lutkiewicz, Irena Kwiatkowska, Marek Siudym, Iwona Głębicka, Marek Frąckowiak, WOjciech Pokora Zmiennicy nie mogą wyplątać się z kłopotów, jakich przysparzają im uciążliwi pasażerowie ich taksówki. Klusek i Gonschorek usiłują namówić Jacka do złożenia fałszywych zeznań w sądzie w sprawie o porwanie taxi 1313. Kasia, jako Marian Koniuszko, bierze udział w ryzykownej mistyfikacji, próbując pomóc przyjaciołom Jacka Parzydlaka w rozwiązaniu ich problemów mieszkaniowych. Tymczasem redaktor Lusia i awangardowy pisarz Oborniak, którzy odtworzyli zaginioną powieść, stają wobec nowych i niespodziewanych okoliczności związanych ze "zmartwychwstaniem" autora. 16:35 DOBRY TYTUŁ Magazyn literacki, 25 min, Polska, 2024 Prowadzący: Agata Passent, Szymon Kloska Magazyn literacki w którym punktem wyjścia jest aktualny temat nadający rytm odcinka. Opowiadać o nim będą goście ze świata literackiego. W każdym odcinku pojawią się również stale elementy programu: - segment literatury dziecięcej "Poczytaj mi tato" - segment związany z poezją "Co tydzień jeden wiersz" - segment recenzencki: - segment Bookstagram/BookTok - młodzi czytelnicy opowiadają o tym co jest na czasie wśród młodzieży - segment "Zagadka zakładka" - zabawne pytanie konkursowe dla widzów 17:15 NIEDZIELA Z... ANDRZEJEM WAJDĄ 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Artur Burchacki Scenariusz: Katarzyna Jurkowska, Katarzyna Suchcicka Gościem tego wydania "Niedzieli z..." jest Andrzej Wajda. 18:10 NIEDZIELA Z...ANDRZEJEM WAJDĄ - TATARAK Dramat obyczajowy, 82 min, Polska, 2009 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Paweł Mykietyn Aktorzy: Krystyna Janda, Paweł Szajda, Jan Englert, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Julia Pietrucha, Roma Gąsiorowska, Krzysztof Skonieczny, Paweł Tomaszewski, Mateusz Kościukiewicz, Marcin Łuczak Wykonawcy: Jakub Mazurek "Tatarak", film oparty na opowiadaniu Jarosława Iwaszkiewicza, jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy, wydaje się na początku subtelną i wzruszającą historią o niemożliwej miłości, jednak Andrzej Wajda idzie dalej, tworząc wielowymiarową opowieść o miłości, która przychodzi za późno, i o śmierci, która zawsze przychodzi za wcześnie. Marta, kulturalna kobieta w średnim wieku, która jest żoną Doktora (Jan Englert) z małego miasteczka, nie wie o tym, że jest śmiertelnie chora. Od lat opłakuje śmierć swoich dwóch synów, którzy zginęli w powstaniu warszawskim. Pewnego dnia Marta poznaje znacznie młodszego od siebie mężczyznę, prostego robotnika Bogusia, który oczarowuje ją swoją młodością i niewinnością. Ich spotkania na brzegu rzeki porośniętej tatarakiem są naznaczone wzajemną fascynacją dwóch istnień, z których jedno zmierza do przedwczesnego końca, drugie zaś wkracza dopiero w dojrzałość. Jednak los obchodzi się z nimi okrutnie. To dopiero pierwsza warstwa historii, bo "Tatarak" to również film o tworzeniu filmu, a główna bohaterka jest nie tylko fikcyjną Martą, ale i aktorką, która ją gra. Andrzej Wajda wplótł w opowiadanie Iwaszkiewicza autentyczne monologi Krystyny Jandy na temat przedwczesnej śmierci jej męża, cenionego operatora Edwarda Kłosińskiego, któremu film jest dedykowany. W ten sposób obie kobiety - Krystyna i Marta - zlewają się w jedną głęboko zranioną istotę, która musi znaleźć w sobie siłę i poradzić sobie z perspektywą nieuniknionej śmierci. 20:00 PAN ŻYCIA I ŚMIERCI (LORD OF WAR) Dramat, 116 min, USA/Francja/Niemcy, 2005 Reżyseria: Andrew Niccol Scenariusz: Andrew Niccol Aktorzy: Nicolas Cage, Jared Leto, Bridget Moynahan Za podstawę scenariusza filmu posłużyły rzeczywiste historie oparte na wydarzeniach zaczerpniętych z życia handlarzy bronią. Emigranci z Ukrainy przybyli do Stanów Zjednoczonych za chlebem, w poszukiwaniu lepszego życia i lepszej przyszłości. Protagonistą jest tu Jurij Orłow, który wraz z bratem Witalijem pomaga rodzicom prowadzić rodzinny biznes, który jednak nie przynosi zbyt wielkich dochodów. A Jurij ma zdecydowanie większe „ambicje”, jemu marzy się „american dream”, szybkie i łatwe spełnienie się w życiu osobistym. Najprostszą drogą do sukcesu, a co za tym idzie do dużych pieniędzy wydaje się nielegalny handel bronią. Jurij szybko uczy się nowego „fachu”, stając się „panem życia i śmierci”. (LORD OF WAR) 22:10 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - PAVAROTTI (PAVAROTTI) 109 min, Wielka Brytania/USA, 2019 Reżyseria: Ron Howard Aktorzy: Luciano Pavarotti Pełnometrażowy dokument przedstawiający życie i działalność artystyczną Luciano Pavarottiego (1935 - 2007), wybitnego włoskiego śpiewaka operowego, który sławą potrafił przyćmić nawet największe gwiazdy rocka. 00:15 NOC KRÓTKICH FILMÓW - CYKL Film animowany, 5 min, Polska, 2020 Reżyseria: Julia Benedyktowicz Scenariusz: Julia Benedyktowicz Krótki film animowany. Główna bohaterka żyje uwięziona w powtarzającym się rytmie miasta. Nawiedzające ją niczym koszmary migawki industrialnego szumu, uniemożliwiają funkcjonowanie w swojej rutynie. Z apogeum przytłaczających wizji wyrywa ją księżyc, za którym bohaterka podąża w głąb lasu, by doświadczyć zupełnie innego świata. 00:20 NOC KRÓTKICH FILMÓW - LATO PSZCZÓŁ (MEHILÄISKESÄ / SUMMER OF BEES) Film krótkometrażowy, 21 min, Finlandia, 2021 Reżyseria: Ida - Maria Olva Scenariusz: Marjo Airisniemi Aktorzy: Irina Pulkka, Jarmo Perälä, Miia Selin Pewnego szczególnie upalnego lata Eedi, targana niepokojem o przyszłość Ziemi, postanawia rzucić studia i zająć się pszczelarstwem. Z pomocą strachliwej mamy zakłada hodowlę pszczół. Szybko okaże się, że bycie pszczelarzem nie jest takie proste. 00:55 KINO NOCNE - DO UTRATY TCHU (A BOUT DE SOUFFLE) Dramat sensacyjno - obyczajowy, 86 min, Francja, 1959 Reżyseria: Jean Luc Godard Aktorzy: Jean Paul Belmondo, Jean Seberg, Daniel Boulanger, Jean Pierre Melville Czołowe dzieło francuskiej nowej fali, debiut Jeana - Luca Godarda, rozpoczynający również karierę Jeana - Paula Belmondo. Film manifest, który burzył tradycyjną estetykę kina. Młody przestępca Michael podróżuje skradzionym samochodem z Marsylii do Paryża. Zabija ze skradzionego pistoletu ścigającego go policjanta. Na Polach Elizejskich poznaje Patricię, Amerykankę studiującą we Francji. Ukrywa się w jej mieszkaniu przed policyjną obławą. Zakochany w Patrycji namawia ją na wspólny wyjazd do Włoch. Dziewczyna, typowa amerykańska racjonalistka zaczyna bać się związku z fascynującym ją Michaelem i denuncjuje go na policji. Przestępca odrzuca możliwość ucieczki i prowokuje swą śmierć. 02:40 NIEDZIELA Z... ANDRZEJEM WAJDĄ 45 min, Polska, 2014 Reżyseria: Artur Burchacki Scenariusz: Katarzyna Jurkowska, Katarzyna Suchcicka Gościem tego wydania "Niedzieli z..." jest Andrzej Wajda. 03:40 MADE IN POLSKA - ØRGANEK Koncert, 69 min, Polska, 2015 Wykonawcy: Tomasz Organek, Tomasz Lewandowski, Robert Markiewicz, Adam Staszewski PREMIERA! Koncert formacji ØRGANEK w cyklu Made in Polska. ØRGANEK zespół sygnowany nazwiskiem lidera Tomasza Organka, gitarzysty wokalisty oraz autora wszystkich tekstów i kompozycji. Debiutancki album formacji Głupi, nagrodzony Mateuszem Trójki oraz nominowany do nagrody Fryderyk w kategorii najlepszy rockowy album, to projekt bardzo osobisty oraz w pełni dojrzały. Słychać w nim inspiracje psychodelicznym rockiem czy fascynacje bluesem, jednak muzyczne zapożyczenia zostały zdefiniowane w nowy, nieszablonowy i bezpretensjonalny sposób. Mocną stroną zespołu, która świadczy również o jego wartości, są koncerty. W programie Made in Polska usłyszymy utwory z albumu Głupi wzbogacone o ekspresyjne improwizacje oraz żywiołową interakcję z publicznością. Made in Polska to cykl koncertów rejestrowanych w najlepszej jakości obrazu i dźwięku oraz widowiskowej oprawie wizualnej. Obecnie jedyny program telewizyjny nastawiony na wspieranie autorskiej twórczości profesjonalnych zespołów, z zachowaniem najlepszych warunków wykonań koncert z udziałem publiczności. W programie goszczą artyści, których muzyka wykracza poza mainstremowy pop, a teksty i kompozycje prezentują wysokie walory artystyczne. 04:55 REŻYSERZY S.VI - ROB REINER 7/10 SEZON 6 (ROB REINER 7/10 SEZON 6) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Roba Reinera, reżysera m.in. filmów: "Misery", "Ludzie honoru" czy "Kiedy Harry poznał Sally".