TVP Dokument Środa, 16.10.2024 05:45 DZIKA POLSKA - W KACZYM ŚWIECIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Tomasz Michałowski Zima to czas kaczego weseliska. Samce już od jesieni noszą godowe stroje i uwodzą kaczki. Do tego - wiele gatunków, wiosną i latem u nas niespotykanych, zawija do naszych zatok i portów na przezimowanie. Dotyczy to zwłaszcza północnych morskich kaczek, o oryginalnym wyglądzie, dziwnych nazwach i nie dość poznanych obyczajach. Badają je i liczą zimujące ptaki ornitolodzy znad Zatoki Gdańskiej, a ekipa "Dzikiej Polski" wraz z nimi. 06:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 23 OWCZYM PĘDEM Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem rusza w polskie Tatry, aby zbadać, czy tamtejsi górale nadal pielęgnują historyczne tradycje wypasania owiec. Czy naprawdę codziennie wyprowadza się je w wysokie góry? Jak dawniej wyrabiano oscypki i czy dzisiaj również używa się pierwotnych metod? Odpowiedzi na te wszystkie pytania znajdą się w programie. 06:55 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 5 LAKE DISTRICT. KRAINA JEZIOR (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 5 THE LAKE DISTRICT) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 5 - "Lake District". Kraina jezior. Region zadziwiających kontrastów. Niesamowite miejsce. Kształtuje charakter i onieśmiela pięknem. Obszary nietknięte przez człowieka. Borrowdale jest najbardziej deszczowym miejscem Anglii. To brytyjskie lasy deszczowe. Największe z angielskich jezior. Jakbyśmy istnieli tylko my i woda. Magia. W wędrówce przez Krainę Jezior podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice niezwykłego regionu. Nasza podróż zaczyna się 450 milionów lat temu, kiedy na powierzchni Ziemi wybuchł potężny wulkan, uwalniając ogromne ilości lawy i popiołu. Zastygnięta lawa utworzyła solidne, odporne na siły natury skały, które do dziś wznoszą się w centrum Krainy Jezior. 07:50 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 2. KRAINA OLBRZYMÓW (SOUTH AFRICA 2. LAND OF THE GIANTS) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Czteroczęściowa opowieść dokumentalna o Południowej Afryce. To region świata, gdzie bogactwa dzikiej przyrody nie trzeba nikomu specjalnie zachwalać. Tylko tu są krainy gorące - jak pustynie, bujne - 0 jak dżungle i zimne - jak Antarktyka. Republika Południowej Afryki to kraj tak zróżnicowany jak żaden inny. Dlaczego tutaj pingwiny kochające zimno żyją obok pustyni ze strusiami. Jak doszło do powstania żyworodnych kameleonów i morskich ślimaków. To kraj charakterystycznych cech geograficznych i skrajności klimatycznych, które zapewniają egzotyczną przyrodę zawsze pełną niespodzianek. Odcinek 2 to opowieść o olbrzymach, żyjących w tym zakątku świata. Sekretne życie południowej Afryki zaczyna się na wybrzeżu, na najbardziej wysuniętym na południe zdradliwym cyplu, gdzie z furią zderzają się ze sobą i mieszają wody oceanów. W wodach oceanu, poniżej ogłuszającego huku fal rozpętuje się prawdziwe piekło. Dla ławic sardynek to Armagedon. Delfiny polujące w grupach, kierując się echolokacją, mkną za zdobyczą z prędkością 50 kilometrów na godzinę. Czego nie pożrą delfiny, zapewne przypadnie w udziale głuptakom przylądkowym i żarłaczom. Ale nawet ci drapieżnicy wycofują się przed potężnym myśliwym osiągającym ponad 12 metrów długości. Płetwal Bryde’a - wielki i głodny. Zmienia się też linia brzegowa. Północno - wschodnie wybrzeże przechodzi od stromych skał w łagodne piaszczyste plaże. W głębi lądu za piaszczystymi wydmami rozciąga się obszar lasów subtropikalnych. Ciepły Ocean Indyjski przez cały rok zapewnia gorący wilgotny klimat. Rzeki i jeziora nigdy nie wysychają tu doszczętnie. To idealne warunki dla jednego z największych drapieżników na ziemi - dla krokodyla nilowego. 08:50 PRZEŻYĆ KATASTROFĘ - STRATEGIE PRZYRODY (NATURE'S SURVIVORS / SURVIVRE AUX CATASTROPHES - LES STRATGIES DE LA NATURE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Keebe Kennedy Cyklony, pożary, trzęsienia ziemi, erupcje wulkanów. Jak na katastrofy naturalne reagują rośliny i zwierzęta? Niektóre przewidują kataklizmy i uciekają w porę, inne muszą je przeżyć. Walczą z nimi. Opowieści autochtonów świadczą o zmyślności przyrody w takich sytuacjach. Naukowcy zastanawiają się, jak fauna i flora radzi sobie z porywami gniewu naszej planety. Odkrywają zadziwiające strategie przeżycia i usiłują rozwiązać wiele zagadek. Czy naturalna selekcja pomogła roślinom i zwierzętom uodpornić się na najgorsze katastrofy? Czy mogą na nich skorzystać? Czy będą w stanie stawić czoło nowym wyzwaniom stworzonym przez człowieka? Planeta się ociepla. Pożary, powodzie i cyklony są coraz częstsze. Czy przyroda może dalej żonglować z katastrofami? Już w starożytności wspominało się o zwierzętach - strażnikach zapowiadających katastrofy naturalne. Gady, gęsi czy psy ratowały przed katastrofami. Ale zjawisko to nie zostało poważnie zbadane. 09:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PERU: INKASKI KLEJNOT (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Peru jest ziemią kontrastów: dynamicznych miast i starożytnych ruin. To Ameryka Południowa w pigułce. Zapomniane świątynie, ukryte skarby, grobowce, a także niezwykła przyroda - od wieków kuszą podróżników i poszukiwaczy przygód. Bogactwa Świętej Doliny, gigantyczna Lima, pływające wyspy na jeziorze Titicaca czy tajemnicze Machu Picchu pobudzają wyobraźnię i obiecują niezwykłą podróż śladami dawnego imperium Inków. 10:50 PIERWSZY KROK Reportaż, 25 min, Polska, 1978 Scenariusz: Michał Dąbrowski, Aleksander Gosk Zdjęcia: Kazimierz Sikorski Przygotowania młodzieży szkolnej do pracy na żaglowcu "Dar Pomorza" oraz ich pierwszy rejs na tej fregacie. Po raz drugi w przygotowaniach do sezonu biorą udział uczniowie gdańskiego liceum zawodowego, harcerze, którzy trafiają tu poprzez Centrum Wychowania Morskiego i Wodnego w Gdyni oraz jungowie Bractwa Żelaznej Szekli. Młodzież, podzielona na trzy wachty, przebywa na statku i uczy się żeglarskiego rzemiosła. Każdy uczestniczy w ćwiczeniach i pracach podkładowych na statku. Młodzi ludzie ćwiczą wiosłowanie na łodziach ratunkowych, chodzenie po masztach, ściąganie i rozwijanie żagli. Pełnią też służbę w kuchni oraz malują elementy statku. Po trzech tygodniach fregata "Dar Pomorza" wraz z młodą załogą wypływa w rejs. Młodzi ludzie wykorzystają w praktyce to, czego nauczyli się wcześniej. 11:25 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 4. KUCHNIA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Cykl reportaży, niewiele mający wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Tym razem Lena zabierze nas w kulinarną podróż po Bałkanach. W Serbii odwiedzimy miasto papryki, gdzie zobaczymy, jak wytwarza się słynny ajvar. Pojedziemy też śladami produkcji rakiji i skosztujemy bałkańskiego wina w Chorwacji. Wybierzemy się także na typowy streetfood w Podgoricy i zobaczymy, jak przygotowuje się słynny bałkański burek. To będzie najbardziej lifestylowy odcinek, ale nie ma opowieści o Bałkanach bez jedzenia. 12:00 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 2 W REALNYM ŚWIECIE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EPISODE 2 - IN THE REAL WORLD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. 13:00 POLKA PO INDYJSKU Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Reżyseria: Katarzyna Marcysiak Scenariusz: Katarzyna Marcysiak Zdjęcia: Katarzyna Marcysiak, Gautam Shapiro, Vipin Bhardvaj, Vikas Garg Słodko - gorzka opowieść o wnikaniu w obcą kulturę i oswajaniu jej, o rozpoznawaniu nieznanych światów, a przez to siebie samej. To historia pięciu Polek mieszkających w Indiach, które połączyły swoje życie z tym krajem poprzez pracę i małżeństwo z Hindusem. Reprezentują różne pokolenia, inny sposób myślenia, temperament i pomysł na życie. Najstarsza z nich mieszka w Delhi od ponad pół wieku, najmłodsza przyjechała tu sześć lat temu. Każda z bohaterek znalazła własny sposób na życie, ale wszystkie są aktywne zawodowo oraz zaangażowane w życie mieszkającej tu społeczności polskiej. Co lubią w Indiach, a czego nie chcą tu zaakceptować? Czy udało się im zachować własną tożsamość w obcym świecie? Bohaterkami filmu są: Alicja Shrivastava, Maria Puri, Bogusia Dhingra, Anna Kumar, Joanna Mazumdar. Jakie są konsekwencje odważnego, a nawet szalonego kroku jakim jest międzykulturowe małżeństwo? Czy może być udane, dać szczęście i spełnienie? Czy raczej taki międzynarodowy romans to ułuda? Najstarsze z bohaterek wyjechały jeszcze z Polski komunistycznej, niekiedy ze względów politycznych, najmłodsze chcą się tu dorobić i odważnie wkraczają na salony bogatej i wpływowej klasy średniej. Jak te różne pokolenia postrzegają Indie? Jak zmieniły się przez ostatnie dekady Polki i ich sposób myślenia o karierze i małżeństwie? Spotykają się, odwiedzają nawzajem, goszczą w spotkaniach organizowanych przez Ambasadę RP. Zobaczymy bohaterki w sytuacjach codziennych, osobistych, od kuchni i na salonach, w gronie rodziny i przyjaciół, a także w okolicznościach zawodowych i społecznych. Ich portrety zarysowane zostaną na barwnym tle Indii, świata który fascynuje swoją różnorodnością, a czasem przeraża. Dowiemy się, co zadecydowało o tym, że wybrały życie w Indiach, jak pokonywały początkowe trudności, jak uczyły się rozumieć obcą kulturę, i to począwszy od nowych ostrych smaków indyjskiej kuchni, po odmienność obyczajową i społeczną. Co lubią w Indiach, a czego nie chcą zaakceptować? Każda z nich reprezentuje inny zawód: bizneswoman, prawniczka, działaczka społeczna, pisarka, naukowiec, nauczycielka. Wszystkie łączy jedno: są odważne i pewne własnej wartości. Są pasjonatkami, które potrafiły zachować swoją wyjątkowość i tożsamość w obcym świecie. Seniorka w tym gronie, pani Alicja Shrivastava, kiedy przybyła do Indii w 1963 roku była jedyną Polką mieszkającą stale w Delhi. Pracowała naukowo i w organizacjach charytatywnych, dzisiaj aktywnie działa na rzecz Polonii. Podobnie jak Maria Puri, tłumaczka literatury, w której gościnnym domu zawsze znajdzie miejsce każdy potrzebujący wsparcia Polak. Zaangażowane w życie społeczności polskiej jest też średnie i młodsze pokolenie, które reprezentują: Bogusia Dhingra, która wraz z mężem prowadzi w Delhi sieć polskich piekarni i z sukcesem rozwija dalej biznes, czy Anna Kumar, mama trójki dzieci. Najmłodsza ambitna i przebojowa, szybko pnie się po szczeblach kariery w Indiach. Ten kraj jest dla niej i jej rówieśników często szansą na zawodowy rozwój, świetne zarobki i zdobycie wysokiej pozycji w międzynarodowych korporacjach. Mimo to też aktywizuje życie tutejszej Polonii i chcą promować Polskę. Joanna Mazumdar wymyśliła Polka Party, cykliczne spotkanie indyjskiej Polonii, na które zaprasza także międzynarodowych dyplomatów i znanych Hindusów. 14:00 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 6 GÓRY SKALISTE KANADY (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 6 THE CANADIAN ROCKIES) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 6 - "Góry Skaliste Kanady". Krajobraz kanadyjskiej części Gór Skalistych imponuje ogromem. To kraina wielkich lodowców, niezwykłych jezior i fascynujących dzikich zwierząt. Pumy to "lwy Ameryki Północnej". Są wyjątkowo nieuchwytne. Góry Skaliste należą do najpiękniejszych na świecie. Formacja geologiczna znana naukowcom na całym świecie. Potęga tego krajobrazu od tysiącleci przekłada się na wymiar duchowy tego miejsca. W wędrówce przez Góry Skaliste Kanady podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej wspaniałej krainy. Kanadyjska część Gór Skalistych to północny fragment łańcucha górskiego, który powstał ponad 30 milionów lat temu. Astronauci z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej mogą niekiedy dostrzec całe pasmo górujące ponad chmurami wzdłuż zachodniej części Ameryki Północnej. 14:55 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 3. DRAPIEŻCY Z KALAHARI (SOUTH AFRICA 3. KILLERS OF THE KALAHARI) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Odcinek 3 prezentuje najwspanialszych drapieżców z Kalahari. Rozległe trawiaste obszary na północnych sawannach Południowej Afryki tworzą dla niego idealną arenę. Długonogie koty dorastają do wysokości 60 centymetrów. Znalezienie własnego terytorium może potrwać rok czy dwa. Roślinożerców na pustyni czekają inne wyzwania. Roślin jest mnóstwo, ale panuje konkurencja. Jednak dzięki zróżnicowanej wielkości ciała zwierzęta mogą się dzielić tym samym źródłem pokarmu. Najwyższe piętro roślinne przypada w udziale żyrafom. Zebry i gnu żerują na trawach, a guziec blisko ziemi. Pasmo Gór Smoczych rozciąga się po wschodniej stronie kraju. Potężne góry dochodzące do 3 tysięcy metrów tworzą barierę, która zatrzymuje chmury deszczowe nadciągające znad oceanu. Skutek jest taki, że za górami zostaje spragniona deszczu półpustynia. Na południowoafrykański płaskowyż Karru spada nie więcej niż 400 milimetrów deszczu rocznie. W szczycie sezonu letniego temperatura przekracza 40 stopni. Te spalone słońcem równiny wielkości Niemiec zajmują prawie jedną trzecią powierzchni południowej Afryki. 15:55 TAJEMNICE LOTÓW DŁUGODYSTANSOWYCH (SECRET LIFE OF THE LONG - HAUL FLIGHT) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Ian A. Hunt Film dokumentalny. Po raz pierwszy zajrzymy za kulisy lotów długodystansowych, z których korzysta ponad 300 mln pasażerów każdego roku. Ponad 300 milionów pasażerów pokonuje 9 miliardów 656 milionów kilometrów rocznie. Imponujące podróże największymi liniami świata. Przewożą pasażerów wygodnie i elegancko jak w latających hotelach. Co jednak sprawia, że unoszą się w niebo? Z Londynu do Sydney polecimy jednym z największych samolotów na świecie A380. Kosztował ponad 280 milionów funtów, ma 73 metry długości, rozpiętość skrzydeł wynosi 80 metrów. Podejrzymy co dzieje się przed startem, w trakcie lotu i po wylądowaniu, wysłuchamy wypowiedzi personelu pokładowego, obejrzymy miejsca, do których zwyczajny pasażer nie ma dostępu. Poznamy technologiczne cuda, które pozwalają monitorować samolot w każdej sekundzie. Dzięki ekskluzywnemu dostępowi spotkamy inżynierów i pracowników zaplecza, którzy tworzą centrum logistyczne i techniczne linii lotniczych, gdzie monitorują osiągi silnika, prędkość wiatru i pogodę. Jak przygotowuje się jedzenie, jak jest ono dostarczane i przygotowywane na wysokości przelotowej, a także poznamy ogromną armię ludzi, którzy prowadzą załadunek samolotu w bardzo ograniczonym czasie. Na pokładzie spotykamy też kilkoro pasażerów i poznamy ich historie. Malcolm wybiera się w swój pierwszy długodystansowy lot, podróżując na spotkanie z rodziną w Sydney; Daniel i Bethanie podróżują z nowo narodzonym dzieckiem... 16:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYSPY KANARYJSKIE - ATLANTYCKI TYGIEL (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Wulkaniczne Wyspy Kanaryjskie zachowały swój dziki i majestatyczny wygląd, pomimo napływu turystów. Ten należący do Hiszpanii, atlantycki archipelag w pobliżu wybrzeży Afryki Północnej, leży na szlaku przetartym przez Krzysztofa Kolumba. Każda z wysp zachowała własny charakter, własny krajobraz i własne tradycje. Największą i najsłynniejszą wyspą archipelagu jest Teneryfa. Podpływając do niej od strony północnej, możemy wyobrazić sobie zasięg kataklizmu, który wstrząsnął wyspą zaledwie 300 lat temu. Garachico było najważniejszym portem na Teneryfie. W 1706 roku miasto zalała lawa po potężnym wybuchu wulkanu. Dziś zastygła lawa tworzy naturalne baseny przy brzegach. Niecki napełniają się wodą w czasie przypływów. 18:00 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 3 OLBRZYMI I KOCHANKOWIE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EPISODE 3 GIANTS AND LOVERS) Cykl dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 3 - "Olbrzymi i kochankowie". Strach i miłość to potężne uczucia. Zmieniają ludzkie życie, kształtują naszą kulturę i historię. W dzisiejszym odcinku zbadamy jak mity, które wciąż są aktualne, narodziły się w epickim dziele Homera "Odysei". Przy pomocy współczesnej nauki dowiemy się ile prawdy zawierają te starożytne legendy. Zaczniemy od jednej z najlepiej zapamiętanych przygód w Odysei spotkania z Cyklopami, tak często opisywanym na przestrzeni wieków. By zbadać mit w sposób naukowy, udajemy się do Avoli na południowym brzegu Sycylii, gdzie powstało niewielkie laboratorium australijskiego uniwersytetu Flinders. Tutaj Francesco Galassi bada starożytne ludzkie szczątki. Dzięki nauce możemy odkryć, że cyklop Polifem mógł być człowiekiem, cierpiącym na akromegalię, że magiczny napój czarodziejki Kirke powstał z roślin o działaniu psychoaktywnym. Nasza podróż z południa Włoch do Grecji i do Szwajcarii pozwoli wydobyć na powierzchnię nowe fakty o złożonej osobowości Homera. 19:05 KRÓL KAROL III (MY KING CHARLES - NEW CORONATION SPECIAL) Film dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Jim Nally Zdjęcia: Andrew Muggleton Film dokumentalny, który powstał z okazji koronacji króla Karola III. Wielka, oficjalna ceremonia miała miejsce w sobotę 6 maja 2023 roku. Wydarzenie budziło wtedy wielkie emocje wśród Brytyjczyków. Karol III będzie czterdziestym królem i namaści go arcybiskup Canterbury w londyńskim Opactwie Westminster. Kiedy 8 września zmarła królowa Elżbieta II, nowym następcą tronu automatycznie został książę Karol. Syn zmarłej w wieku 96 lat królowej musiał przejąć dziedzictwo matki i wszystkie jej obowiązki. Ogłosił też, iż od tej pory będzie nazywany Karolem III. Podczas gdy inni już dawno przeszli na emeryturę w wieku 73 lat, senior rozpoczął najważniejszą pracę w swoim życiu. Koronacja w Wielkiej Brytanii ostatnio miała miejsce 70 lat temu. Obecną uczczono tradycyjnymi procesjami, koncertem w zamku Windsor, imprezami ulicznymi oraz pokazami świetlnymi. W tym filmie posłuchamy wypowiedzi przyjaciół z młodości, członków rodziny królewskiej, koleżanek i kolegów ze szkoły. Bardzo prywatne opowieści i zwierzenia, wspomnienia i anegdoty pozwolą lepiej poznać Karola jako człowieka, który czekał na to, by być królem ponad 70 lat. Zobaczymy również wiele archiwalnych materiałów filmowych. 20:15 CZARNA WOŁGA - W ODPOWIEDZI K - 44 Cykl dokumentalny, 38 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Michał Bożek Wykonawcy: Przemysław Semczuk W 1957 roku nieznani sprawcy dokonują włamania do Muzeum Śląskiego we Wrocławiu (obecnie Muzeum Narodowe). Ich łupem pada 13 bezcennych płócien. Wśród nich m.in. Gierymskiego, Matejki, Kossaka i innych znanych malarzy. Kilka dni później złodzieje przysyłają anonim z żądaniem okupu podpisany "K - 44". Władze podejmują negocjacje niczym w amerykańskim filmie sensacyjnym. Odpowiedzi pojawiają się wśród ogłoszeń drobnych w "Expressie Wieczornym" i "Słowie Polskim". Milicja jest pewna, że ma do czynienia z międzynarodową szajką złodziei dzieł sztuki. Jednak ślad urywa się po kilku tygodniach. Po trzech latach śledczy odnajdują jednego ze sprawców i odzyskują obrazy. Okazuje się, że skoku dokonał lokalny chuligan, pijak i złodziejaszek. Nikt nie wierzy, że mógł tego dokonać sam. Dlatego śledztwo trwa nadal. Pozostali członkowie bandy zostają schwytani po trzynastu latach. O tym jednak prasa nie wspomina ani słowem. 21:15 SALARYMAN - JAPOŃSKI PRACOWNIK (SALARYMAN) Film dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Allegra Pachec Film dokumentalny o złożonym bohaterze tokijskiej kultury pracy. Opowieść o ludziach - trybikach w grupie roboczej, zatrudnionych w korporacjach. Bezimienni, pozbawieni głosu, przepracowani i niedoceniani etatowcy, od których oczekuje się, że w imię pracy porzucą swoje życie domowe, towarzyskie i społeczne. Zarwane noce i intensywne sesje alkoholowe powodują, że wielu z nich spędza noce na ulicach miasta. Inni wpadają w depresje. Ten wnikliwy dokument stawia pytania dotyczące etyki naszych globalnych praktyk pracowniczych w społeczeństwie kapitalistycznym. Schemat wygląda tak: Pieniądze. Praca. Codzienność. Wytrwałość. Smutek. Niewolnictwo. Ojcostwo. Kochanek. Współczucie. Kim jest Salaryman? Wystarczy pięć słów. Garnitur. Laptop. Pociąg - w godzinach szczytu. Wieczór w barze. Kultura salarymanów jest specyficzna dla Japonii. Salaryman jest nowoczesnym samurajem w kapitalistycznym społeczeństwie. Jest w nim trochę z niewolnika i z wojownika. Jest niczym najemnik, ręce do pracy. Film ten jest poświęcony pamięci Matsuri Takahashi i wszystkich innych ofiar przepracowania na całym świecie. 22:20 FOR HEROES Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Paulina Ibek, Maciej Dźwigaj, Łukasz Perkowski Łączy ich wspólna pasja - gra w koszykówkę. I to, że wszyscy poruszają się na wózkach inwalidzkich. Tworzą drużynę FOR HEROES KRAKÓW. Jedyną drużynę koszykówki na wózkach w Małopolsce. Opowieść o sile pasji, o woli walki, o męskości, ale także o tym, że w naszym życiu nic nie jest na pewno, bo tak naprawdę w ciągu kilku sekund wszystko może się zmienić. 23:20 MIASTO GNIEWU S.II - /13/ DOM Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Muzyka: Tomasz Kamiński W tym odcinku widzowie poznają historię gangsterów i policjantów ustami i oczami ich żon, i partnerek. Opowiemy o strachu, jaki towarzyszył tym kobietom, kiedy ich życiowi partnerzy wychodzili do pracy. Jak życie zawodowe policjantów i gangsterów przekłada się na życie w domu, czy wyładowują swoje frustracje i stres w domu na rodzinie. Gangsterzy ten stres dodatkowo moglli wynagrodzić kobietom i dzieciom dużymi pieniędzmi jakie przynosili do domu. Czym wynagradzali to policjanci? W przypadku Bajbusa jego żona zapłaciła najwyższą cenę za związek z gangsterem. Dowiemy się, jak twardy, bezwględny przestępca poradził sobie ze stratą żony i czy czuje się współwinny jej śmierci. 23:55 MIASTO GNIEWU S.II - /14/ GRÓB Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny o początkach zorganizowanej przestępczości w Polsce. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porachunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Poznamy historię funkcjonariuszy, którzy otarli się o śmierć. Pokażemy ich emocje, odkryjemy ich wspomnienia i pokażemy jak bardzo praca w policji - mimo ogromnego niebezpieczeństwa - jest fascynująca. Poznamy też historię gangu Mutantów, przestępczej grupy powstałej na przełomie wieków. Byli to gangsterzy wywodzący się z grupy markowskiej, której przewodził Kikir (został zamordowany). Później Mutanci usamodzielnili się i stworzyli silną niezależną grupę. Podobnie jak wiele innych grup, dokonywali napadów na TIR - y. Czasem był to autentyczny napad na ciężarówkę, którą zatrzymywano za pomocą upozorowanego radiowozu. Kierowcę wiązano i przez kilka godzin wożono samochodem albo przywiązywano do drzewa. Czasem były to ustawki, przekupiony kierowca sam podstawiał towar w umówione miejsce i zgłaszał fikcyjny napad. Czasem też kradło się TIR - a już raz ukradzionego przez konkurencję. 00:35 Z TAMTEJ STRONY WISŁY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2008 Reżyseria: Ewa Borzęcka Scenariusz: Ewa Borzęcka Zdjęcia: Przemysław Kamiński Film opowiada o mieszkańcach Pragi - dzielnicy Warszawy leżącej na prawym brzegu Wisły. Historyczna Praga była osadą, leżącą nad Wisłą naprzeciwko Starego Miasta i Mariensztatu, wzmiankowaną po raz pierwszy w 1432 r. Jej nazwa oznacza miejsce wcześniej porośnięte lasem, wyprażone (wypalone) pod zasiewy. 10 lutego 1648 r. król Władysław IV Waza nadał Pradze prawa miejskie. Jej centrum znajdowało się w rejonie dzisiejszego Parku Praskiego i Ogrodu Zoologicznego. Po ówczesnym praskim ratuszu pozostała do dziś nazwa ul. Ratuszowej. W specyficznych praskich klimatach poznajemy bohaterów dość charakterystycznych dla tego miejsca. W codziennym bytowaniu widzimy Adasia - właściciela lombardu, gdzie zubożali mieszkańcy zastawiają ostatnie dobra; wysiedlanych lokatorów kamienicy przy ul. Małej, szefa miejscowej knajpy lubującego się w pozowaniu do portretów, babcię Kicię dokarmiającą miejscowe koty czy fotografującą praskie klimaty Zeldę. Młodzi wolontariusze wędrują po podwórkach z objazdową szkołą, kapela praska przygrywa na Bazarze Różyckiego, a Tomek codziennie pokonuje łączący dwa brzegi rzeki most, aby wieczorem wrócić na Brzeską. W nocy rozbrzmiewa tango w miejscowym klubie, gdzie można pogadać, potańczyć, pomarzyć. Niepowtarzalny klimat, ciekawi ludzie, niezwykłe miejsca składają się na tę opowieść o praskiej codzienności. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - JAN SZAL - KONSTRUKTOR NATCHNIONY. ODC. 324 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:15 NIE WOLNO PRZERWAĆ SPEKTAKLU Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2007 Reżyseria: Stanisław Janicki Scenariusz: Stanisław Janicki Dokument o Danucie Szaflarskiej - znakomitej polskiej aktorce, najstarszej spośród czynnych zawodowo. Zrealizowany w 2007 roku film pokazuje 92 - letnią wówczas aktorkę, wciąż pełną temperamentu, świetnie opowiadającą o swoim życiu i ludziach, z którymi dane jej było się zetknąć - na scenie, na planie filmowym, w życiu. Danuta Szaflarska urodziła się w małej wiosce niedaleko Piwnicznej. Nie marzyła od kołyski o aktorstwie. W 1939 roku ukończyła jednak z wyróżnieniem Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Debiutowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie. Brała czynny udział w podziemnym życiu teatralnym oraz w powstaniu warszawskim. Po wojnie najpierw występowała na scenie w Łodzi, a następnie w Warszawie. 03:25 TYMONA TERLECKIEGO ŻYCIE PEŁNE TEATRU Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1996 Reżyseria: Erwin Axer Scenariusz: Andrzej Sapija Zdjęcia: Henryk Janas Lektor: Tomasz Marzecki Ekipa filmowa odwiedza go w Oxfordzie pod Londynem gdzie żyje, niemal zapomniany przez kraj i środowiska emigracyjne. Zapewne dlatego, że pięć lat temu choroba odebrała mu głos i wytrąciła pióro z ręki. Twierdzi, że to jakieś niejasne wspomnienie z dzieciństwa sprawiło, że zapragnął odkryć tajemnicę teatru. I temu poświęcił całe życie. Tymon Terlecki - znakomity teatrolog, wybitny krytyk teatralny i literacki, historyk teatru i literatury - urodził się w 1905 r. w Przemyślu. Dzieciństwo i młodość spędził jednak we Lwowie, gdzie ukończył polonistykę i doktoryzował się na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Wiedzę o teatrze zdobywał następnie na paryskiej Sorbonie i w College de France. Zadebiutował w 1930 r. recenzją opublikowaną na łamach lwowskiego "Słowa Polskiego". Potem przez wiele lat współpracował z tą gazetą, pisząc dla niej recenzje, artykuły i wywiady na tematy teatralne. Był wykładowcą w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej, redaktorem pisma "Scena" i miesięcznika "Teatr", autorem czterotomowego dzieła "Scena Polska". W czasie wojny znalazł się na Zachodzie. Stał się jednym ze współtwórców pisma "Polska Walcząca" i najaktywniejszych organizatorów życia kulturalnego emigracji. Współpracował z Radiem Wolna Europa i londyńskimi "Wiadomościami", wykładał na Uniwersytecie w Chicago. Pisał i wydawał książki, z których "Literatura polska na obczyźnie" uznawana jest za najważniejszą. Film prezentuje sylwetkę i twórczy dorobek Tymona Terleckiego. O tym ponad miarę pracowitym człowieku, jego silnej osobowości i sądach, mówią przed kamerą: dr Jerzy Timoszewicz z Instytutu Sztuki PAN, reżyser Erwin Axer, emigracyjna pisarka i dziennikarka Stefania Kossowska, prof. Mieczysław Paszkowski oraz żona pisarza, Nina Taylor.