TVP Dokument Czwartek, 17.10.2024 05:45 DZIKA POLSKA - BIELSZY ODCIEŃ DZIKOŚCI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Tomasz Michałowski Powszechnie znane, lubiane i dokarmiane, a wciąż tajemnicze. Nadal dzikie, choć bliskie człowiekowi. Łabędzie, najpotężniejsze z ptaków wodnych, opanowały pojezierza, rzeki, a nawet małe sadzawki. Do swojskich łabędzi niemych dołączyły też łabędzie krzykliwe, nacierające z północnych rejonów Europy. Czy oba gatunki pogodzą się wśród rodzimych wód? Na te i inne pytania odpowiadają w kolejnym odcinku telewizyjnej przygody przyrodniczej pilni obserwatorzy królewskich ptaków. 06:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 24 W ŚWIECIE ŁEMKÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego podróżując po polskim Beskidzie Niskim, możemy natrafić na samotne drzwi, które stoją w środku pola? Kto je tam zostawił? Co symbolizują? Radek Kotarski rusza ich śladem i odkrywa barwną kulturę Łemków. Sprawdza, jak wielu zostało ich w Polsce, czym tradycyjnie się zajmowali i co dawniej jedli. Zapraszamy na magiczną podróż do świata tajemniczych górali. 06:55 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 6 GÓRY SKALISTE KANADY (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 6 THE CANADIAN ROCKIES) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 6 - "Góry Skaliste Kanady". Krajobraz kanadyjskiej części Gór Skalistych imponuje ogromem. To kraina wielkich lodowców, niezwykłych jezior i fascynujących dzikich zwierząt. Pumy to "lwy Ameryki Północnej". Są wyjątkowo nieuchwytne. Góry Skaliste należą do najpiękniejszych na świecie. Formacja geologiczna znana naukowcom na całym świecie. Potęga tego krajobrazu od tysiącleci przekłada się na wymiar duchowy tego miejsca. W wędrówce przez Góry Skaliste Kanady podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej wspaniałej krainy. Kanadyjska część Gór Skalistych to północny fragment łańcucha górskiego, który powstał ponad 30 milionów lat temu. Astronauci z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej mogą niekiedy dostrzec całe pasmo górujące ponad chmurami wzdłuż zachodniej części Ameryki Północnej. 07:50 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 3. DRAPIEŻCY Z KALAHARI (SOUTH AFRICA 3. KILLERS OF THE KALAHARI) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Odcinek 3 prezentuje najwspanialszych drapieżców z Kalahari. Rozległe trawiaste obszary na północnych sawannach Południowej Afryki tworzą dla niego idealną arenę. Długonogie koty dorastają do wysokości 60 centymetrów. Znalezienie własnego terytorium może potrwać rok czy dwa. Roślinożerców na pustyni czekają inne wyzwania. Roślin jest mnóstwo, ale panuje konkurencja. Jednak dzięki zróżnicowanej wielkości ciała zwierzęta mogą się dzielić tym samym źródłem pokarmu. Najwyższe piętro roślinne przypada w udziale żyrafom. Zebry i gnu żerują na trawach, a guziec blisko ziemi. Pasmo Gór Smoczych rozciąga się po wschodniej stronie kraju. Potężne góry dochodzące do 3 tysięcy metrów tworzą barierę, która zatrzymuje chmury deszczowe nadciągające znad oceanu. Skutek jest taki, że za górami zostaje spragniona deszczu półpustynia. Na południowoafrykański płaskowyż Karru spada nie więcej niż 400 milimetrów deszczu rocznie. W szczycie sezonu letniego temperatura przekracza 40 stopni. Te spalone słońcem równiny wielkości Niemiec zajmują prawie jedną trzecią powierzchni południowej Afryki. 08:50 TAJEMNICE LOTÓW DŁUGODYSTANSOWYCH (SECRET LIFE OF THE LONG - HAUL FLIGHT) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Ian A. Hunt Film dokumentalny. Po raz pierwszy zajrzymy za kulisy lotów długodystansowych, z których korzysta ponad 300 mln pasażerów każdego roku. Ponad 300 milionów pasażerów pokonuje 9 miliardów 656 milionów kilometrów rocznie. Imponujące podróże największymi liniami świata. Przewożą pasażerów wygodnie i elegancko jak w latających hotelach. Co jednak sprawia, że unoszą się w niebo? Z Londynu do Sydney polecimy jednym z największych samolotów na świecie A380. Kosztował ponad 280 milionów funtów, ma 73 metry długości, rozpiętość skrzydeł wynosi 80 metrów. Podejrzymy co dzieje się przed startem, w trakcie lotu i po wylądowaniu, wysłuchamy wypowiedzi personelu pokładowego, obejrzymy miejsca, do których zwyczajny pasażer nie ma dostępu. Poznamy technologiczne cuda, które pozwalają monitorować samolot w każdej sekundzie. Dzięki ekskluzywnemu dostępowi spotkamy inżynierów i pracowników zaplecza, którzy tworzą centrum logistyczne i techniczne linii lotniczych, gdzie monitorują osiągi silnika, prędkość wiatru i pogodę. Jak przygotowuje się jedzenie, jak jest ono dostarczane i przygotowywane na wysokości przelotowej, a także poznamy ogromną armię ludzi, którzy prowadzą załadunek samolotu w bardzo ograniczonym czasie. Na pokładzie spotykamy też kilkoro pasażerów i poznamy ich historie. Malcolm wybiera się w swój pierwszy długodystansowy lot, podróżując na spotkanie z rodziną w Sydney; Daniel i Bethanie podróżują z nowo narodzonym dzieckiem... 09:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYSPY KANARYJSKIE - ATLANTYCKI TYGIEL (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Wulkaniczne Wyspy Kanaryjskie zachowały swój dziki i majestatyczny wygląd, pomimo napływu turystów. Ten należący do Hiszpanii, atlantycki archipelag w pobliżu wybrzeży Afryki Północnej, leży na szlaku przetartym przez Krzysztofa Kolumba. Każda z wysp zachowała własny charakter, własny krajobraz i własne tradycje. Największą i najsłynniejszą wyspą archipelagu jest Teneryfa. Podpływając do niej od strony północnej, możemy wyobrazić sobie zasięg kataklizmu, który wstrząsnął wyspą zaledwie 300 lat temu. Garachico było najważniejszym portem na Teneryfie. W 1706 roku miasto zalała lawa po potężnym wybuchu wulkanu. Dziś zastygła lawa tworzy naturalne baseny przy brzegach. Niecki napełniają się wodą w czasie przypływów. 10:50 ENCYKLOPEDIA TATRZAŃSKA - SPOTKANIA NA ANTAŁÓWCE Reportaż, 30 min, Polska, 1971 Scenariusz: Czesław Kruszelnicki Zdjęcia: Wiesław Tomaszkiewicz Prowadzący: Czesław Kruszelnicki Lektor: J. Dzik, K. Zabiorowska Pierwszy reportaż z cyklu "Encyklopedia Tatrzańska", w którym poznajemy państwa Paryskich, gospodarzy willi Śmigło na Antałówce. Tu znajduje się Stacja Naukowa Zakładu Ochrony Przyrody PAN w Zakopanem. Wokół willi największe w Polsce alpinarium roślin tatrzańskich. Stałymi mieszkańcami willi są Zofia Radwańska - Paryska, botanik, tatrolog, pierwsza Polka, która zdobyła Mont Blanc, pierwsza kobieta członkini TOPR - u i Witold Paryski, alpinista, taternik, podróżnik, autor wielu prac o Tatrach i publikacji o Andach, tatrolog. Państwo Paryscy oprowadzają po swoim mieszkaniu, dzieląc się informacjami o szczególnych pamiątkach, jak np. myśliwska torba Sabały, malarstwo na szkle, odznaki przewodnickie, szkice Walerego Eljasza. Mieszkanie państwa Paryskich to wielki zbiór biblioteczny o tematyce tatrzańskiej, od wielu lat powstaje bibliografia tych prac, która według autorów może liczyć ok. 100 tys. pozycji. Wśród nich znajdują się tzw. białe kruki jak np. "Historia Naturalis Curiosa" Gabriela Rzączyńskiego, "Flora Carpatorum Principalium" Jerzego Wahlenberga, pierwsze wydanie przewodnika Walerego Eljasza. Spotkanie na Antałówce jest związane przede wszystkim z najnowszą pracą państwa Paryskich "Encyklopedią Tatrzańską", która została już oddana do druku w Wydawnictwie Sport i Turystyka. Na podstawie tego dzieła będą powstawały odcinki telewizyjnej encyklopedii, dzięki której poznamy najciekawsze terminy tatrzańskie, ludzi i wydarzenia. Na początek oglądamy fotografię z Walerym Goetlem i Aleksandrem Schiele. Państwo Paryscy czytają opis z encyklopedii, a widzowie mogą obejrzeć materiał filmowy z Morskiego Oka, w którym wypowiadają się prof. Goetel i A. Schiele. Potem zilustrowany materiałem filmowym termin "pasterstwo". A na zakończenie termin na literę "Ż" - żbik felis silvestris, z braku nagrań fauny tatrzańskiej, zilustrowany kotem domowym, który posiada wiele cech charakterystycznych dla żbika. 11:35 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 5. GÓRY Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Seria podróżnicza, niewiele mająca wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Słowo balkan po turecku znaczy góra. W tym odcinku poznamy bliżej codzienne życie ludzi żyjących z dala od cywilizacji, wysoko w pasmach górskich. Lena odwiedzi trudno dostępne wioski w Górach Przeklętych na północy Albanii, gdzie ludzie żyją w tradycyjny sposób, a do wsi często wciąż nie ma dróg dojazdowych. Wyrobi lokalny ser z pasterzami z Czarnogóry oraz odwiedzi pszczelarzy zbierających dziki miód na zboczach gór Północnej Macedonii. 12:05 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 3 OLBRZYMI I KOCHANKOWIE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EPISODE 3 GIANTS AND LOVERS) Cykl dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 3 - "Olbrzymi i kochankowie". Strach i miłość to potężne uczucia. Zmieniają ludzkie życie, kształtują naszą kulturę i historię. W dzisiejszym odcinku zbadamy jak mity, które wciąż są aktualne, narodziły się w epickim dziele Homera "Odysei". Przy pomocy współczesnej nauki dowiemy się ile prawdy zawierają te starożytne legendy. Zaczniemy od jednej z najlepiej zapamiętanych przygód w Odysei spotkania z Cyklopami, tak często opisywanym na przestrzeni wieków. By zbadać mit w sposób naukowy, udajemy się do Avoli na południowym brzegu Sycylii, gdzie powstało niewielkie laboratorium australijskiego uniwersytetu Flinders. Tutaj Francesco Galassi bada starożytne ludzkie szczątki. Dzięki nauce możemy odkryć, że cyklop Polifem mógł być człowiekiem, cierpiącym na akromegalię, że magiczny napój czarodziejki Kirke powstał z roślin o działaniu psychoaktywnym. Nasza podróż z południa Włoch do Grecji i do Szwajcarii pozwoli wydobyć na powierzchnię nowe fakty o złożonej osobowości Homera. 13:10 FOR HEROES Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Paulina Ibek, Maciej Dźwigaj, Łukasz Perkowski Łączy ich wspólna pasja - gra w koszykówkę. I to, że wszyscy poruszają się na wózkach inwalidzkich. Tworzą drużynę FOR HEROES KRAKÓW. Jedyną drużynę koszykówki na wózkach w Małopolsce. Opowieść o sile pasji, o woli walki, o męskości, ale także o tym, że w naszym życiu nic nie jest na pewno, bo tak naprawdę w ciągu kilku sekund wszystko może się zmienić. 14:05 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 7 WYBRZEŻE CAUSEWAY (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 7 THE CAUSEWAY COAST) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 7 - "Wybrzeże Causeway". Wyrastające z morza wspaniałe klify ciągną się kilometrami. Miejscowe brzegi obfitują w cuda, które istniały już miliony lat przed pojawieniem się tu ludzi. Przy szlaku Gobbins wśród iłów z okresu jurajskiego znaleziono dwa fragmenty kości dinozaura, jedyne w Irlandii. Tutejsze wybrzeże słynie z najbardziej niezwykłych obiektów przyrodniczych. Nie kojarzą się z dziełem natury. Przypominają raczej efekt pracy olbrzyma, który posługiwał się wielkim młotem i dłutem. To również region występowania wielu gatunków zwierząt. W wędrówce po Wybrzeżu Causeway podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej wspaniałej krainy. Naszą podróż zaczynamy na północnym wybrzeżu Irlandii Północnej, w Londonderry, zwanym też Derry. Z miasta leżącego nad zatoką Lough Foyle przez wąski kanał żeglarze mogą wypłynąć na otwarty Atlantyk. Na zdjęciach z kosmosu widać nietypowy kształt zatoki, niemal w całości otoczonej lądem. Z morzem łączy ją wąski przesmyk. Stąd ruszamy na wschód wzdłuż niesamowitego wybrzeża. Tę krainę zamieszkują rzadkie gatunki ptaków, takie jak rycyki czy nurkujące w poszukiwaniu pożywienia kormorany. 15:00 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 4. PRZYGODA (SOUTH AFRICA 4. DAS ABENTEUER (MAKING - OF)) Serial dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Odcinek 4 to ostatnia część opowieści i zarazem podsumowanie wyprawy. Południowa Afryka okazała się wyzwaniem dla filmowców telewizji Norddeutscher Rundfunk. Zamierzali sfilmować najciekawsze i najrzadsze zwierzęta. Celem były niezwykłe zdjęcia i opowieści o ich zwyczajach. Interesowały ich te największe i całkiem małe. Przemierzyli tysiące kilometrów przez południową część Afryki. Podróż zaczynała się u stóp Góry Stołowej w Kapsztadzie, barwnym i pełnym życia mieście, którego mieszkańcy stanowią kolorową mieszankę. Chcieli sfilmować nie tylko świat zwierząt, ale też różnorodne krajobrazy i formacje roślinne. To oznaczało długą podróż. 15:55 TAJEMNICE NAJBARDZIEJ UCZĘSZCZANEGO LOTNISKA NA ŚWIECIE (SECRET LIFE OF THE AIRPORT) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: David Johnson Film dokumentalny, w którym zobaczymy jak funkcjonuje mega - lotnisko: międzynarodowy port lotniczy Hartsfield - Jackson Atlanta. Ponad ćwierć miliona pasażerów przewija się codziennie przez jego terminale, aby z ich ogromnej i złożonej sieci dostać się na pokład prawie 200 samolotów. Przy lądowaniu lub starcie samolotu co 15 sekund lotnisko obsługuje ogromna liczba ludzi i systemów, aby zapewnić jego płynne działanie. Terminali jest tak wiele, że kursuje pomiędzy nimi specjalny pociąg, który dowozi pasażerów do właściwej bramki. Jak bagaże trafiają na właściwy lot? To dzięki złożonemu, elektronicznemu systemowi znakowania. W jaki sposób tak wielu ludzi przechodzi kontrolę bezpieczeństwa na czas, aby zdążyć na swój lot? Życie na lotnisku to nie tylko ci, którzy latają, sprawne funkcjonowanie lotniska zależy również od tych, którzy prowadzą sklepy i restauracje, tych, którzy obsługują wieże kontrolne i tych, którzy dbają o czystość i bezpieczeństwo pasów startowych. Odkryjemy sekrety lotniska, zespół pracujący 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i niesamowite technologie, które sprawiają, że to niezwykłe miejsce działa. 16:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WIECZNA JAPONIA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do zachodniej Japonii. Japonia to kraj kontrastów, osobliwe połączenie tradycji i nowoczesności. Wizyta w zachodniej części Wysp Japońskich jest jak podróż do serca cywilizacji, której duchowość i styl życia pozostały autentyczne i oryginalne. Kolejne etapy podróży odsłaniają przed nami kulturowe bogactwo i przyrodniczą różnorodność Japonii. 18:00 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 4 Z GWIAZD W PODZIEMIA (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 4 FROM THE STARS TO THE UNDERWORLD) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 4 - "Z gwiazd w podziemia". By dowiedzieć się więcej o światopoglądzie Homera, najlepiej zacząć od długiego związku między Odyseuszem i piękną boginką, nimfą Kalipso. Epizod z Kalipso pokazuje ogromną wiedzę Homera o astronomii, nawigacji, budowie okrętów i morskich wyprawach. Dzięki Homerowi dowiadujemy się jak budowano okręty w starożytnej Grecji. Także tego, jakiego typu były okręty Odyseusza. Homeryckie opisy gwiazdozbiorów nadal mają znaczenie we współczesnej astronomii. Zejście bohatera do Podziemi pozwoliło nam na zapoznanie się z zawiłymi regułami ofiarnymi starożytnych Greków oraz ich relacji ze światem pozagrobowym. Dochodzimy więc do ciekawej konkluzji. Człowiek zawsze zastanawiał się na swoim pochodzeniem i sensem życia. Myślenie magiczne daje nam pewne odpowiedzi. "Odyseja" jako wyraz szamanizmu zawiera wizję życia i świata Greków. Jest literackim przedstawieniem naszego głodu wiedzy. 19:05 O ZWIERZĘTACH I LUDZIACH Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2019 Reżyseria: Łukasz Czajka, Łukasz Czajka Scenariusz: Łukasz Czajka Zdjęcia: Kacper Czubak Muzyka: Marcin Masecki Aktorzy: Adam Banaszek, Maciej Hubert, Damian Chojecki, Krzysztof Chrzanowski, Krzysztof Garbarski, Marcin Kożuchowski, Oliwier Krajewski, Kamila Kuboth - Schuchardt, Magdalena Kwapis, Damian Parzeski Film dokumentalny o tym, co zdarzyło się w czasie II wojny światowej na terenie warszawskiego zoo. Głównymi bohaterami są zwierzęta, poprzez które opowiemy historie ludzi, którzy w zoo szukali schronienia. Biorąc pod uwagę dzisiejszą wiedzę, naukowcy zajmujący się emocjami zwierząt zgadzają się co do tego, że zwierzęta je odczuwają. Najczęściej mówi się o strachu, gniewie, wstręcie, zdziwieniu, smutku i radości. Co oczywiste odczuwają też ból i cierpienie. Ten zestaw emocji i odczuć jest wystarczający, by opowiedzieć w sposób zupełnie niespotykany o dramatycznych wydarzeniach wojennych. Będziemy obserwować zwierzęta podczas nieobojętnych emocjonalnie sytuacji, np. w trakcie porodu, podczas zabawy rodzeństwa, w czasie ucieczki przed zagrożeniem, etc. Te sceny są np. łączone z ujęciami archiwalnymi z okresu przedwojnnego lub z czasów wojny. W filmie poza nowymi ujęciami stylizowanymi na archiwalne, zarejestrowanymi w ogrodzie zoologicznym oraz w naturalnym środowisku zwierząt wykorzystano również prawdziwe filmy archiwalne.ze zwierzętami. Są też archiwalne fotografie i filmy poświęcone bohaterskiej rodzinie Żabińskich, oraz tym, których uratowali. Ponadto archiwalne materiały poświęcone Warszawie między 1928 a 1950 rokiem. Narratorem filmu będzie Antonina Żabińska, która głosem słynnej aktorki wspomina lata 1928 - 44, poczynając od momentu, w którym zoo powstało, aż do zakończenia wojny. Ważną rolę w filmie odegrają ostatni żyjący świadkowie tamtych wydarzeń, jak Teresa Zawadzki, córka Antoniny i Jana. W filmie występuje również żyjący dziś w Izraelu Moshe Tirosh (dawniej Moshe Kenigswein), który w 1942 roku przez wiele miesięcy wraz z siostrą Stefcią (ona też wystąpi w filmie), która do dziś mieszka w Kanadzie, ukrywali się w piwnicy willi. W tym czasie ich rodzice byli ukrywani w opustoszałej bażanciarni w pobliżu domu. Moshe wraca do willi, do miejsca, w którym - jak mówi - uwierzył, że przeżyje wojnę. Fragmenty wybrane ze spisanych wspomnień Antoniny, uzupełnione inscenizowanymi scenami ze zwierzętami, scenami stylizowanymi na archiwalne oraz filmami archiwalnymi dadzą odbiorcy możliwość doświadczenia zupełnie surrealistycznego klimatu, który panował na terenie zoo w czasie wojny. Willa była nazywana przez tych, którzy się w niej ukrywali Domem pod zwariowaną gwiazdą i Arką Noego, co tylko podkreśla niezwykłość i niepowtarzalność atmosfery, która emanowała z tego cudownego miejsca w tamtym okrutnych czasach. 20:15 CZARNA WOŁGA - PSYCHOPATA CIEMNOŚCI Cykl dokumentalny, 38 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Michał Bożek Wykonawcy: Przemysław Semczuk Latem 1973 roku do redakcji lokalnego tygodnika "Nowiny Jeleniogórskie" przesłano anonim. Jego autor informował, że wrzuci 1, 5 kg cyjanku potasu do miejscowego ujęcia wody. Opinia publiczna nie dowiedziała się o sprawie. Ale fakt wzbudził paniczną reakcję służb. Prowadzono na niespotykaną skalę śledztwo. Wydano na nie ponad dwa miliony złotych. Milicja zatrzymała chorego psychicznie młodzieńca, który list napisał w chwili wzburzenia i o nim zapomniał. 21:10 MECHANIZMY KORUPCJI (NEVER WHISTLE ALONE) Film dokumentalny, 57 min, Włochy, 2019 Reżyseria: Marco Ferrari Film dokumentalny, który powstał we Włoszech i pokazuje włoskie realia świata pracy. Pracownicy z różnych dziedzin biznesu opowiadają o nielegalnych działaniach, które wykryli w swoich firmach. Pokazują pomieszczenia, w których podpisywane były niedozwolone umowy i mówią, co widzieli. Wszystkie historie mają ten sam wątek: regularna korupcja, próby wciągania innych, zastraszanie tych, którzy odmawiają "współpracy", mobbing, izolacja. W zwykły dzień; wychodzisz z domu, jak zwykle idziesz do pracy. Ale dzisiaj jesteś proszony o przymykanie oka na nielegalne interesy swojego szefa. Masz mało czasu na podjęcie decyzji. Co zrobisz? Wywiad za wywiadem, bohaterowie opowiadają historie zwykłego pracownika, który odkrywa nielegalne działania zwierzchnika i musi zdecydować, co robić. Stawką jest jego życie i przyszłość. Po drugiej stronie stołu znajduje się system przestępczy, który generuje ogromne zyski. Siedem urzędów. Siedem spraw o korupcję. Siedem świadectw. Jedna wspólna historia. We Włoszech szkody spowodowane korupcją szacuje się na 100 miliardów euro rocznie. W ubiegłym roku 783 osoby złożyły doniesienie o popełnieniu przestępstwa korupcji. Średnio robiły to dwie osoby dziennie. 22:20 GRANICA OBŁĘDU (THE CREEPY LINE) Film dokumentalny, 55 min, USA, 2018 Reżyseria: M. A. Tylor Zdjęcia: Dain Valverde Muzyka: Jay Smith Film dokumentalny ukazujący, w jakim stopniu społeczeństwo jest manipulowane przez media internetowe, społecznościowe, Google i Facebook. Pokazuje także niezwykle subtelny sposób, w jaki to robią. Tytuł filmu pochodzi z fragmentu wywiadu z byłym dyrektorem generalnym Google w 2010 r. Wyjaśnił on wtedy na czym polega kodeks postępowania Google. Ten film to rozmowa o prywatności i kontroli danych. Bada, co Google i Facebook robią z danymi. Są one nie tylko przetwarzane i sprzedawane, ale także wykorzystywane do formowania opinii i manipulowania świadomością publiczną, wpływając jednocześnie na opinie na szeroką skalę - wszystko w celu przekształcania społeczeństw tak, aby pasowały do konkretnego światopoglądu. Dokument zawiera wywiady z Jordanem B. Petersonem, Lutherem Lowe, Peterem Schweizerem, Marlene Jaeckel, Danielem Stevensem, Barrym Schwartzem i innymi. Pokazuje jak zgubne mogą być interwencje Google i Facebooka na ich rzekomo neutralne platformy. Wiele osób odmówiło udziału w filmie ze strachu przed znalezieniem się na czarnej liście mediów społecznościowych i Google, gdzie specjaliści od algorytmów usilnie pracują nad takim wykazem "osób niepożądanych". 23:30 MIASTO GNIEWU S.II - /15/ W UKRYCIU Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki W odcinku przypomnimy akcję w Parolach i opowiemy o tym, co się działo potem. Jak szukano bandytów odpowiedzialnych za zabójstwo Mirosława Żaka. Po Parolach szybko zidentyfikowano cały skład bandy, wydano za nimi listy gończe. Zatrzymano i rozliczono wszystkie "boki" - tych co wiedzieli i tych co pomagali. Pierwszy wpadł Mirosław Sz. (brat szefa - Jerzego Brodowskiego), którego po nieudanym napadzie na listonoszkę pod Grodziskiem Mazowieckim zatrzymali świadkowie. Później co 1 - 2 miesiące wpadali kolejni, pojedynczo lub parami: w wynajętym domku jednorodzinnym w Konstancinie Jeziornie, podczas jazdy samochodem w Słupnie, w wynajętym mieszkaniu na Ursynowie. Razem z nimi wpadały kradzione samochody i broń, także automatyczna. Pojawiły się informacje o granatach. Na wolności pozostali najbardziej zdesperowani: Jerzy Brodowski, Robert Cieślak i Igor Pikus (który jako jedyny tak naprawdę pozostawał NN, nie było pewności, że to on). Kilka razy pojawiała się nadzieja na zlokalizowanie Roberta Cieślaka, ale zawsze okazywało się, że adres jest już nieaktualny. Udało się namierzyć jego kierowcę taksówkarza; gdy z nim jechał, a wokół niego dynamicznie ustawiano załogi mające dokonać zatrzymania. Ktoś go ostrzegł, zadzwonił telefon i ktoś powiedział mu, że jest namierzony, że startuje śmigłowiec policyjny; on wysiadł w lesie z plecakiem, z którym się nie rozstawał, a taksówkarza zatrzymano kilkanaście minut później. W odcinku poruszymy również temat różnic pomiędzy policjantem z AT a gangsterem. Jaka jest różnica między gangsterem zdecydowanym na zabijanie a policjantem zdecydowanym na zabijanie. 00:05 PRAWDZIWE PSY - ODC. 3/13 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Lang, Patryk Vega Zdjęcia: Walter Sarkowicz, Marcin Koszałka Nie ma już wątpliwości w sprawie zwłok znalezionych nad Jeziorkiem Szczęśliwickim. Sekcja potwierdza, że mężczyzna zginął od kilku uderzeń w głowę. Policjanci z Wydziału Zabójstw Komendy Stołecznej Policji kontynuują śledztwo w tej sprawie. Tymczasem policjanci z Wydziału Kryminalnego zajmują się likwidacją nielegalnej agencji towarzyskiej. Budki typu fast food, oferujące wietnamskie potrawy, wrosły już w krajobraz Warszawy. Wietnamczycy zajmują się również sprzedażą taniej odzieży. Duża ich grupa mieszka w jednym z budynków w samym centrum miasta. Tam też, na 13 piętrze, znajduje się przeznaczona tylko dla nich agencja towarzyska. Jej właścicielem jest znany policji przestępca. Został już zatrzymany za wymuszenia rozbójnicze. Teraz czas na przeszukanie agencji i jej likwidację. Istnieje przypuszczenie, że mogą się tam znajdować narkotyki i broń. Wszystko też wskazuje na to, że przebywa w niej inny podejrzany o wymuszenia. Przesłuchania na budowie, na której pracował denat znaleziony nad jeziorkiem, prowadzą policjantów do niejakiego pana Władka. Zatrzymany i dowieziony na komendę, zaprzecza jakoby miał coś wspólnego z zabójstwem. Twierdzi, że zostawił kompana pijanego, a sam udał się do toalety typu "toi toi". Po wyjściu z niej wrócił na kwaterę. Kilku policjantów usiłuje dostać się do agencji. Nikt nie reaguje na wezwania. Funkcjonariusze postanawiają czekać, aż przyjdzie jakiś Wietnamczyk, i wejść do środka wraz nim. Ten sposób także zawodzi. Odnajdują więc właściciela mieszkania, w którym urządzono agencję. Ostatecznie forsują drzwi siłą. Za nimi znajdują kilku Wietnamczyków i ukraińskie prostytutki. Zabierają wszystkich do Komendy Stołecznej. W okolicach jeziorka Sławomir Opala i Krzysztof Tkaczyk próbują odtworzyć przebieg wydarzeń tak, jak je przedstawia zatrzymany pan Władek. 00:40 CZAS NA DOKUMENT - ONI Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1999 Reżyseria: Ewa Borzecka Scenariusz: Ewa Borzecka Zdjęcia: Mikołaj Nesterowicz, Alex Pavlovic, Mikołaj Nesterowicz, Alex Pavlovic, Sławomir Leśniewski Na ukwieconej łące tańczy wtulona w siebie para. Z tranzystora płynie piosenka o białym misiu. Kobieta i mężczyna wydają się szczęśliwi. To jednak tylko złudzenie. Już po chwili Ewa Borzęcka odsłania prawdę o swoich bohaterach: to mieszkańcy kanału ciepłowniczego zniszczeni twardą, toczoną od kilku lat na śmietnikach, walką o byt i podłym alkoholem. Oni - wypchnięci na margines społeczeństwa, staczający się coraz niżej. Oni - widywani na ulicach, dworcach i w pobliżu śmietników, wyciągający ręce pod kościołami, pukający do drzwi z prośbą o wsparcie. Oni - okaleczeni emocjonalnie i psychicznie przez najbliższych, borykający się z rzeczywistością być może tuż za ścianą. Oni - bezradni lokatorzy rozpadających się baraków, zrezygnowani rodzice dorosłych o mentalności dzieci, starzy, wpędzeni nieszczęściem w chorobę. Oni - ofiary transformacji. Bezdomi, bezrobotni, żebracy, niezaradni, kalecy, upośledzeni umysłowo. O których większość społeczeństwa nie chce wiedzieć. Od których odwraca się wzrok. Których przybywa. Borzęcka wyławia z tłumu kilkoro z nich. Wędruje z nimi do kanałów, piwnic, baraków, śmietników, na dworzec, w ruiny, do przepełnionej noclegowni i na wysypisko śmieci, a także do biednych, zagraconych mieszkań. Pokazuje obrazy z ich życia. Rejestruje zwierzenia. Próbuje szukać przyczyn ich nędzy i nieszczęścia. Odnajduje je w pozbawionym miłości i troski dzieciństwie, odtrąceniu, niezawinionym upośledzeniu, braku przygotowania do życia wyniesionym z domu dziecka, tragicznych zbiegach okoliczności, nieudanych małżeństwach pozbawiających dachu nad głową, bezrobociu, z którego nie można wyjść bez stałego zameldowania w dowodzie... Borzęcka pokazuje rozpaczliwe próby utrzymania się na powierzchni. Chwile żebraczego szczęścia. Pragnienie zachowania godności. Samopodpalenie w desperackim akcie protestu przeciw takiej rzeczywistości. Solidarność kanalarzy i mieszkańców dworca. Po "Trzynastce", a zwłaszcza głośnej "Arizonie", nazwano autorkę "sumieniem mediów". "Oni" utrzymani są w tym samym duchu. Ten film budzi przerażenie, wstrząsa do głębi. Realizatorka, pokazując to, czego syci zazwyczaj nie chcą oglądać i o czym nie chcą wiedzieć, dotyka zbyt wielu bolesnych spraw, by mogło być inaczej. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "KROSNO - KUŹNIA LOTNICZYCH KADR" ODC. 306 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Lektor: Artur Kalicki "Krosno - kuźnia lotniczych kadr" Odwiedzamy Krosno, gdzie w latach 1938 - 39 funkcjonowała Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich - jednostka działająca już w latach wcześniejszych, a rok przed wybuchem wojny przeniesiona z Bydgoszczy do nowo powstałej, krośnieńskiej bazy lotniczej. Dziś gmach szkoły to samotna i bezludna wyspa. Ostatnie materialne świadectwo rozmachu, z jakim rozbudowywano w II RP zaplecze lotnictwa wojskowego. Był to jeden z najnowocześniejszych ośrodków szkolenia kadr lotnictwa wojskowego w Europie. W programie twórcy zaprezentują plan na nowe życie dla szacownego obiektu Szkoły Lotniczej w Krośnie i mają nadzieję zyskać dla niego wielu sojuszników. 02:25 POLSKI KRÓL KOMIKÓW ADOLF DYMSZA - DODEK Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1993 Reżyseria: Zbigniew Wawer Scenariusz: Tadeusz Pawłowicz Aktorzy: Adolf Dymsza Był urodzonym parodystą, umiał genialnie imitować głosy, wygląd, sposób bycia i mówienia. Stworzył postać warszawskiego cwaniaczka Dodka, na wzór wielkich komików światowego kina, jak Chaplin, Buster Keaton, czy Harold Lloyd. Dymsza - prawdziwe nazwisko Adolf Bagiński (1900 - 1975) - po raz pierwszy wystąpił w Teatrze im. Staszica jako 17 - latek. Wkrótce młodziutki kancelista praktykujący u warszawskiego rejenta zaangażował się do Teatrzyku Miraż jako inspicjent, sufler i statysta. Któregoś dnia musiał zastąpić chorego aktora. Gdy odtańczył na scenie poleczkę, jeden z widzów krzyknął "Brawo, Dymsza!" Dopiero po spektaklu sam zainteresowany dowiedział się, skąd wziął się ten pseudonim. Dyrektor teatru musiał wpisać na afiszu jakieś nazwisko na miejsce nieobecnego Karola Hanusza. Nie chciał dekonspirować młodego adepta teatralnego, który akurat odbywał służbę wojskową. W starym kalendarzu przeczytał nazwisko posła do carskiej Dumy, Leopolda Dymszy - i tak w 1919 r. narodził się król komików, Adolf Dymsza. Jego talent w pełni skrystalizował się w kabaretach i teatrzykach (Perskie Oko, Qui Pro Quo, Małe Qui Pro Quo, Banda, Cyrulik Warszawski). W kinie zadebiutował w 1918 r. w krótkometrażówce "Roztargniony krawiec", lecz dopiero film dźwiękowy przyniósł mu sukcesy i ogromną popularność ("Ułani, ułani", "Sto metrów miłości", "Dwanaście krzeseł", gdzie grał z czeskim komikiem Vlastą Burianem, "Wacuś", "Sportowiec mimo woli" i wiele innych). Przed wojną wystąpił w 26 filmach, z czego zachowało się 13, najczęściej we fragmentach. Po wojnie "zapracował" sobie na miano aktora niewykorzystanego - zagrał zaledwie w 7 filmach (m. in. "Cafe pod Minogą", "Skarb", "Irena do domu", "Nikodem Dyzma"). Dokument poświęcony Adolfowi Dymszy przypomina największe kreacje artysty w filmach przedwojennych, m. in. "Każdemu wolno kochać", "Romeo i Julcia", "Parada rezerwistów" (ten ostatni, zachowany we fragmentach, nie był prezentowany po wojnie). Fragmenty filmowe uzupełnia bogata ikonografia teatralnych i kabaretowych ról aktora oraz materiały ze zbiorów prywatnych. Wykorzystano materiały archiwalne: Filmoteki Narodowej, WFDiF w Warszawie i Muzeum Teatralnego w Warszawie. 03:05 SZWEDZKIE TANGO Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jerzy Śladkowski Scenariusz: Jerzy Śladkowski Zdjęcia: Gunnar Kallstrom, Michel Reisler Hans i Kerstin Stralstromowie, bohaterowie dokumentu, żyją w Kirunie, niewielkim szwedzkim miasteczku za kołem polarnym. Mają dorosłą już córkę Karin, syna Olego i pięcioro wnucząt. Wiodą spokojny żywot, w dostatku i harmonii, którą czasem zakłóca Hans - z natury porywczy i szorstki - besztając żonę, kiedy ta na przykład prowadzi samochód w sposób budzący jego zgrozę i gniew. Hans grywa jeszcze w tenisa, choć zaawansowany wiek sprawia, że żona potem musi długo masować mu obolałe mięśnie. Kerstin zaś raz na jakiś czas spotyka się z przyjaciółkami, by poplotkować o mężczyznach. Niekiedy małżonkowie ruszają na wyprawę na nartach albo na tańce. Próbują tańczyć tango, na które moda, ogarniająca całą Europę, dotarła też za krąg polarny. Kerstin jednak nie jest zadowolona z ich wspólnego tańczenia. Uważa, że tango zupełnie im nie wychodzi. W styczniu 1998 roku namawia męża, by pojechali do Sztokholmu, gdzie powstały już szkoły tańca, w których pod okiem mistrzów można poznać tajniki kroków, obrotów i przejść. Hans początkowo nie chce o tym słyszeć, w końcu ulega żonie: w lutym wsiadają do samochodu i mkną do stolicy. Odwiedzają tam Szkołę Tańca Petera Kleinviksa i Szkołę Mistrzów Tanga Toma i Kristiny. Po wielu próbach pani Stralstrom dochodzi do wniosku, że tango jest dla niej za trudne i marzy o powrocie do domu. Jej mąż natomiast, tak na początku przeciwny przedsięwzięciu, upiera się, że musi się tanga nauczyć i wpada na pomysł, by po tę naukę udać się do źródeł. Kerstin, przerażona perspektywą wyprawy do Argentyny, próbuje męża odwieść od zamysłu. Na próżno. W marcu wsiadają do samolotu i wkrótce lądują w Buenos Aires. Tam dostają się w ręce dwóch domorosłych przewodników i rozpoczynają wędrówkę po szkołach i milongach - miejscach, w których tańczy się tango. I nawet jeśli nadal najlepiej wychodzi im tańczenie go na sposób kiruński, dowiadują się, czym jest ten taniec, a wspólne przeżycia zbliżają ich jeszcze bardziej. Najlepiej widać to w ostatniej scenie filmu, kiedy w kwietniowy dzień pokonują zaśnieżone ulice miasteczka, stojąc razem na płozach sanek. Popychają je w doskonałej harmonii i wyglądają, jakby płynęli w tangu - w jego wyjątkowej, szwedzkiej odmianie. "Szwedzkie tango" to film dokumentalny o codzienności i przygodach sympatycznej pary Szwedów i o tym, czym może być starość. Dokument, przypominający momentami film fabularny, jest efektem współpracy czterech telewizji: Telewizji Polskiej, szwedzkiej telewizji publicznej SVT, satelitarnego programu kulturalnego Arte i programu II niemieckiej telewizji publicznej ZDF.