TVP Dokument Piątek, 18.10.2024 05:45 DZIKA POLSKA - W NIEDŹWIEDZICH CZELUŚCIACH Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Tomasz Michałowski Przed kilkudziesięcioma laty w Sudetach, w kamieniołomach marmuru odsłonięto wejście do tajemniczej jaskini. Badania paleontologów wykazały, że miejsce to jest prawdziwym cmentarzyskiem niedźwiedzi jaskiniowych. Z czasem zrekonstruowano tu nawet szkielet niedźwiedzia. Jaskinię nazwano Niedźwiedzią, ale odkryto w niej również ślady innych zwierząt z epoki lodowcowej: czaszki lwów jaskiniowych, wilków i wielu innych. Dziś żyją tu tylko małe i zagadkowe stworzenia - ślepe kiełże, zwane studniczkami. Jaskinia oczarowuje bogactwem form naciekowych, porównywanych do zamarzłych wodospadów i wymyślnych rzeźb. Kryje jeszcze inne tajemnice. O jej poznawaniu opowiadają, zafascynowani swoją pracą, badacze podziemnego świata. 06:20 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 25 BURSZTYNOWYM SZLAKIEM Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski O istnieniu szlaku bursztynowego dowiaduje się każdy uczeń na lekcji historii, ale jak w praktyce wyglądało jego funkcjowanie? Po co kupcy przemierzali tysiące kilometrów, aby kupić nieco złota północy, jak tradycyjnie określano bursztyn? Jak radzili sobie z przechodzeniem przez rzeki? Aby to sprawdzić, Radek Kotarski jedzie do Gdańska, gdzie poszukuje bursztynu, bada jego zagadkowe powstawanie i próbuje poddać obróbce jubilerskiej. Jaki będzie efekt tych prac? 06:55 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 7 WYBRZEŻE CAUSEWAY (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 7 THE CAUSEWAY COAST) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 7 - "Wybrzeże Causeway". Wyrastające z morza wspaniałe klify ciągną się kilometrami. Miejscowe brzegi obfitują w cuda, które istniały już miliony lat przed pojawieniem się tu ludzi. Przy szlaku Gobbins wśród iłów z okresu jurajskiego znaleziono dwa fragmenty kości dinozaura, jedyne w Irlandii. Tutejsze wybrzeże słynie z najbardziej niezwykłych obiektów przyrodniczych. Nie kojarzą się z dziełem natury. Przypominają raczej efekt pracy olbrzyma, który posługiwał się wielkim młotem i dłutem. To również region występowania wielu gatunków zwierząt. W wędrówce po Wybrzeżu Causeway podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej wspaniałej krainy. Naszą podróż zaczynamy na północnym wybrzeżu Irlandii Północnej, w Londonderry, zwanym też Derry. Z miasta leżącego nad zatoką Lough Foyle przez wąski kanał żeglarze mogą wypłynąć na otwarty Atlantyk. Na zdjęciach z kosmosu widać nietypowy kształt zatoki, niemal w całości otoczonej lądem. Z morzem łączy ją wąski przesmyk. Stąd ruszamy na wschód wzdłuż niesamowitego wybrzeża. Tę krainę zamieszkują rzadkie gatunki ptaków, takie jak rycyki czy nurkujące w poszukiwaniu pożywienia kormorany. 07:50 POŁUDNIOWA AFRYKA - CZĘŚĆ 4. PRZYGODA (SOUTH AFRICA 4. DAS ABENTEUER (MAKING - OF)) Serial dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Behrend Scenariusz: Steven Zorn Odcinek 4 to ostatnia część opowieści i zarazem podsumowanie wyprawy. Południowa Afryka okazała się wyzwaniem dla filmowców telewizji Norddeutscher Rundfunk. Zamierzali sfilmować najciekawsze i najrzadsze zwierzęta. Celem były niezwykłe zdjęcia i opowieści o ich zwyczajach. Interesowały ich te największe i całkiem małe. Przemierzyli tysiące kilometrów przez południową część Afryki. Podróż zaczynała się u stóp Góry Stołowej w Kapsztadzie, barwnym i pełnym życia mieście, którego mieszkańcy stanowią kolorową mieszankę. Chcieli sfilmować nie tylko świat zwierząt, ale też różnorodne krajobrazy i formacje roślinne. To oznaczało długą podróż. 08:45 TAJEMNICE NAJBARDZIEJ UCZĘSZCZANEGO LOTNISKA NA ŚWIECIE (SECRET LIFE OF THE AIRPORT) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: David Johnson Film dokumentalny, w którym zobaczymy jak funkcjonuje mega - lotnisko: międzynarodowy port lotniczy Hartsfield - Jackson Atlanta. Ponad ćwierć miliona pasażerów przewija się codziennie przez jego terminale, aby z ich ogromnej i złożonej sieci dostać się na pokład prawie 200 samolotów. Przy lądowaniu lub starcie samolotu co 15 sekund lotnisko obsługuje ogromna liczba ludzi i systemów, aby zapewnić jego płynne działanie. Terminali jest tak wiele, że kursuje pomiędzy nimi specjalny pociąg, który dowozi pasażerów do właściwej bramki. Jak bagaże trafiają na właściwy lot? To dzięki złożonemu, elektronicznemu systemowi znakowania. W jaki sposób tak wielu ludzi przechodzi kontrolę bezpieczeństwa na czas, aby zdążyć na swój lot? Życie na lotnisku to nie tylko ci, którzy latają, sprawne funkcjonowanie lotniska zależy również od tych, którzy prowadzą sklepy i restauracje, tych, którzy obsługują wieże kontrolne i tych, którzy dbają o czystość i bezpieczeństwo pasów startowych. Odkryjemy sekrety lotniska, zespół pracujący 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i niesamowite technologie, które sprawiają, że to niezwykłe miejsce działa. 09:45 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WIECZNA JAPONIA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do zachodniej Japonii. Japonia to kraj kontrastów, osobliwe połączenie tradycji i nowoczesności. Wizyta w zachodniej części Wysp Japońskich jest jak podróż do serca cywilizacji, której duchowość i styl życia pozostały autentyczne i oryginalne. Kolejne etapy podróży odsłaniają przed nami kulturowe bogactwo i przyrodniczą różnorodność Japonii. 10:45 NARODZINY STOCZNI Reportaż, 23 min, Polska, 1976 Autor: Danuta Małek Zdjęcia: Lech Rydliński Morska Stocznia Remontowa w Świnoujściu powstała w latach 70. XX wieku. Młoda stocznia zatrudniała młodą kadrę pracowników, którzy odkryli tutaj dla siebie perspektywy rozwoju. Specjalistów kształciło przyzakładowe technikum i szkoła zawodowa. Stocznia naprawiała statki polskich i zagranicznych armatorów. Nie brakowało zamówień, zakład rozwijał się, rozbudowywał, a jego pracownicy planowali w nim swoją przyszłość. 11:20 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 6. MUZYKA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Lena na Bałkanach to seria podróżnicza, nie mająca wiele wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Jak opowiadać o Bałkanach to trzeba opowiedzieć o lokalnej muzyce, która odzwierciedla ten zwariowany tygiel kulturowy. To połączenie folku, punku, jazzu czy hip - hopu. Kto nie słuchał najsłynniejszego zespołu Gorana Bregovica czy No Smoking Orchestra? Lena odwiedzi jeden z bałkańskich zespołów, nauczy się grać na dudach w Bułgarii oraz spróbuje swoich sił w szalonym tańcu derwiszy. 11:55 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 4 Z GWIAZD W PODZIEMIA (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 4 FROM THE STARS TO THE UNDERWORLD) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 4 - "Z gwiazd w podziemia". By dowiedzieć się więcej o światopoglądzie Homera, najlepiej zacząć od długiego związku między Odyseuszem i piękną boginką, nimfą Kalipso. Epizod z Kalipso pokazuje ogromną wiedzę Homera o astronomii, nawigacji, budowie okrętów i morskich wyprawach. Dzięki Homerowi dowiadujemy się jak budowano okręty w starożytnej Grecji. Także tego, jakiego typu były okręty Odyseusza. Homeryckie opisy gwiazdozbiorów nadal mają znaczenie we współczesnej astronomii. Zejście bohatera do Podziemi pozwoliło nam na zapoznanie się z zawiłymi regułami ofiarnymi starożytnych Greków oraz ich relacji ze światem pozagrobowym. Dochodzimy więc do ciekawej konkluzji. Człowiek zawsze zastanawiał się na swoim pochodzeniem i sensem życia. Myślenie magiczne daje nam pewne odpowiedzi. "Odyseja" jako wyraz szamanizmu zawiera wizję życia i świata Greków. Jest literackim przedstawieniem naszego głodu wiedzy. 12:55 GRANICA OBŁĘDU (THE CREEPY LINE) Film dokumentalny, 55 min, USA, 2018 Reżyseria: M. A. Tylor Zdjęcia: Dain Valverde Muzyka: Jay Smith Film dokumentalny ukazujący, w jakim stopniu społeczeństwo jest manipulowane przez media internetowe, społecznościowe, Google i Facebook. Pokazuje także niezwykle subtelny sposób, w jaki to robią. Tytuł filmu pochodzi z fragmentu wywiadu z byłym dyrektorem generalnym Google w 2010 r. Wyjaśnił on wtedy na czym polega kodeks postępowania Google. Ten film to rozmowa o prywatności i kontroli danych. Bada, co Google i Facebook robią z danymi. Są one nie tylko przetwarzane i sprzedawane, ale także wykorzystywane do formowania opinii i manipulowania świadomością publiczną, wpływając jednocześnie na opinie na szeroką skalę - wszystko w celu przekształcania społeczeństw tak, aby pasowały do konkretnego światopoglądu. Dokument zawiera wywiady z Jordanem B. Petersonem, Lutherem Lowe, Peterem Schweizerem, Marlene Jaeckel, Danielem Stevensem, Barrym Schwartzem i innymi. Pokazuje jak zgubne mogą być interwencje Google i Facebooka na ich rzekomo neutralne platformy. Wiele osób odmówiło udziału w filmie ze strachu przed znalezieniem się na czarnej liście mediów społecznościowych i Google, gdzie specjaliści od algorytmów usilnie pracują nad takim wykazem "osób niepożądanych". 14:00 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 8 AMAZONKA (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 8 THE AMAZON) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 8 - "Amazonka". Rzeka Amazonka przecina Amerykę Południową, pokonując 6400 kilometrów. Pod względem objętości niesionej wody to największa rzeka świata. Przed nami spotkanie dwóch rzek i jedno z naturalnych zjawisk charakterystycznych dla Amazonki. Te największe na świecie lasy deszczowe o powierzchni 5 milionów kilometrów kwadratowych rosną na obszarach 9 krajów. Występuje tu największa na świecie różnorodność gatunkowa. Mamy tu 27 gatunków papug. Wszystkie są bardzo interesujące. To również niezwykłe historie ludzi. W wędrówce z biegiem Amazonki od jej źródeł do Atlantyku podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej wspaniałej krainy. Lokalizacja jej źródła od dziesięcioleci jest przedmiotem dyskusji. Wiadomo, że źródło leży w Andach. Ten wielki łańcuch górski na zachodzie Ameryki Południowej ma około 9 - ciu tysięcy kilometrów długości, a jego największe szczyty wznoszą się na wysokość prawie 7 tysięcy metrów n.p.m. Wypiętrzył się w efekcie przesunięcia płyt tektonicznych, które rozpoczęło się dziesiątki milionów lat temu, kiedy płyta oceaniczna Nazca zderzyła się z kontynentalna płytą południowoamerykańską. Ten proces trwa do dziś. 14:55 SKARB KARAIBÓW (TREASURE OF THE CARIBBEAN / DIE KRONE DER KARIBIK 2023, 50’) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2023 Reżyseria: Ana Salceda Karaiby. Bogata filmowa mieszanka przygód, historii naturalnej i najnowocześniejszej nauki o ochronie przyrody wbrew tykającemu zegarowi. Zobaczymy jak rybak walczący o wyżywienie swojej rodziny zostaje zmuszony do wypływania dalej w morze na nieznane rafy oddalone coraz bardziej od lądu. Rafy są pełne życia i wielkich ryb, jakich jeszcze nie zbadała nauka. Kiedy garstka naukowców dowiaduje się o tym, spiskują z lokalnymi rybakami, aby utrzymać rafę w tajemnicy - i nie bez powodu. Jeśli wieść się rozniesie, rafa zostanie splądrowana przez szereg nielegalnych rybaków z sąsiednich krajów oraz pozbawionych skrupułów kapitanów łodzi czarterowych obsługujący bogatych wędkarzy sportowych, a także urzędników rybołówstwa, którzy chcą się wzbogacić kosztem naturalnego środowiska. 15:55 TAJEMNICE WYCIECZKOWCA (SECRET LIFE OF THE CRUISE SHIP) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jonathan Done Film dokumentalny. Odbędziemy ekskluzywną podróż jednym z najnowszych statków wycieczkowych na świecie. MSC Seaside należy do największych wycieczkowców świata. Kosztował ponad miliard funtów, jego tonaż wynosi 160 tysięcy GT i mieści ponad sześć i pół tysiąca osób. Liczy 2067 kabin i 800 pomieszczeń dla załogi - to gigantyczny pływający hotel. Inauguracyjny rejs nastąpił w grudniu 2017 r. Ale jak właściwie działa takie miasto na morzu? Dzięki uprzywilejowanemu dostępowi do każdej części rejsu i statku, poznamy ludzi, niesamowitą technologię i złożone systemy, które utrzymują ten niezwykły statek na kursie. Od inżynierów, którzy opiekują się mega silnikami, dostarczają wodę i elektryczność, aż po kapitana, jego zespół pilotów, którzy dzień i noc manewrują ogromnym statkiem. Do tego dochodzi armia kucharzy, pokojówek i stewardów, którzy pracują razem, aby wszyscy goście byli zadowoleni, oraz 800 - osobowy zespół cateringowy. Ponadto film ujawnia tajne systemy na pokładzie do radzenia sobie ze wszystkimi odpadami i przekształcania ich w pokarm dla ryb. Dowiemy się, co dzieje się ludzkimi odchodami. Pełen zaskakujących faktów, miejsc, tajemnic jakich widz nigdy wcześniej nie widział. Tajemnice statku poznamy w czasie luksusowego rejsu na Karaibach. 17:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BALEARY. HISZPAŃSKIE PIĘKNOŚCI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Baleary to jeden z najchętniej odwiedzanych archipelagów świata. Przyjeżdżając tu, warto zejść z utartych, turystycznych szlaków, by poznać architektoniczną spuściznę Majorki i kulturalne dziedzictwo Minorki. Ibiza to nie tylko szalone nocne życie, lecz także wspaniała przyroda, a turkusowe wody wokół Formentery przywodzą na myśl Karaiby. Majorka to największa i najbardziej zróżnicowana wyspa archipelagu. Tubylcy nazywają ją La Roqueta, czyli "skałka". Dzikie, skaliste wybrzeże znajduje się w północno-zachodniej części wyspy. Miasteczka takie, jak Estellenscs leżą zwykle z dala od wybrzeża, w cieniu lasów, porastających masyw Serra de Tramuntana. U ich podnóża znajdują się plaże albo małe zatoki dla kutrów. 18:05 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 5 MITYCZNE MORZE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 5 THE MYTHICAL SEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 5 - "Mityczne morze". Morze. Od zawsze wywołuje emocje tych, którzy je obserwują albo po nim żeglują, pobudza wyobraźnię i inspiruje powstanie niezliczonych utworów literackich. W tym odcinku ruszymy śladami Odyseusza, by znaleźć miejsca jego przerażających morskich przygód i rozwiązać zagadki, które się w nich kryją. Dowiemy się także, że Homer był nie tylko wspaniałym poetą. W swoich eposach, stworzonych blisko trzy tysiące lat temu, wykazał się tak ogromną wiedzą o morskich zjawiskach, że możemy go nazwać ojcem oceanografii. Podróż rozpoczniemy na archipelagu Li Galli w południowej części Włoch, gdzie zbadamy pochodzenie mitu o Syrenach i ich zwodniczych pieśniach. Następnie pożeglujemy dalej przez Cieśninę Messyńską na spotkanie ze Scyllą i Charybdą, morskimi potworami, które przeraziły Odyseusza i jego towarzyszy w czasie jednego z najbardziej dramatycznych epizodów w "Odysei". Polecimy nad Alpami do niezwykłego laboratorium, by z pomocą uznanych specjalistów dowiedzieć się więcej o dogłębnej oceanograficznej wiedzy Homera. 19:10 ALAIN DELON JAKIEGO NIE ZNAMY (ALAIN DELON, A UNIQUE PORTRAIT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Philippe Kohly Fascynujący portret aktora, któremu przez całe życie udaje się zachować maskę tajemniczości. Alain Delon, twarz 87 filmów i najprzystojniejszy francuski aktor wypowiada się w serii wywiadów udzielanych podczas prawie 50. lat pracy zawodowej. Liczne fragmenty filmów z jego udziałem przybliżają nam ścieżkę jego kariery począwszy od pierwszych francuskich filmów sensacyjnych po międzynarodowe produkcje. 20:15 CZARNA WOŁGA - DOLCE VITA Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Michał Bożek Wykonawcy: Przemysław Semczuk Na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku doszło do dwóch głośnych zabójstw, których sprawcami byli bardzo młodzi ludzie. "Proces żyrardowski" doprowadził do zaostrzenia kodeksu karnego. Z kolei sprawa dwóch przestępców z Konstantynowa Łódzkiego okazała się największą akcją poszukiwawczą okresu PRL. 21:15 CHINY PRZEJMUJĄ ŚWIAT (CHINA'S WORLD TAKEOVER / OPA SUR LE MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Walid Berrissoul Pekin, 1 października 2019 roku. Największa defilada wojskowa w historii Chin. Pokaz siły i starannie wyreżyserowane widowisko. Reżim komunistyczny, w duchu najlepszych radzieckich tradycji, świętuje z okazji 70 - lecia ChRL. Pekin rozciąga swe macki na cały świat. Dzięki ogromnym inwestycjom ten kraj chce się stać wiodącym supermocarstwem na świecie, wyprzedzając Europę, a nawet Stany Zjednoczone. W Chinach dwie aplikacje pozwalają na zakupy, opłatę rachunków, wynajęcie samochodu albo rezerwację podróży. WeChat firmy Tencent oraz Alipay, filia firmy Alibaba. Pod życzliwym kierownictwem dwóch cyfrowych gigantów stworzonych w Chinach, wszystko wydaje się niezwykle łatwo dostępne. Punktualność, dziesięciogodzinny dzień pracy, sześć dni w tygodniu. Amerykański klient, chiński producent, etiopski pracownik. Dzięki Chinom Etiopia odzyskała dostęp do morza. Zbudowano nową stację i uruchomiono linię kolejową, łączącą Addis Abebę z portem Dżibuti nad Morzem Czerwonym. Kontrola półtora miliarda obywateli, a przede wszystkim dominująca globalna technika - w ciągu dziesięciu lat. Pekin dokonuje ogromnych inwestycji w sztuczną inteligencję. W Szanghaju dziesiątki firm takich stoją na pierwszej linii w globalnej batalii. Władze Hongkongu, zbliżone do Pekinu, pozostają nieugięte, protestujący zaś radykalizują się coraz bardziej. W 2047 roku Chiny przejmą całkowitą kontrolę nad Hongkongiem. W obliczu zagrażającego imperium i niepewnego porządku świata, mieszkańcy Hongkongu apelują do Zachodu o pomoc. Trzydzieści lat po upadku Muru Berlińskiego, Zachód stawiał na upadek komunizmu w Chinach. Czy historia się odwróciła? 22:20 ANTYBOHATER Film dokumentalny, 76 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Kawecki Michał jest wielokrotnym Mistrzem Polski w narciarstwie alpejskim osób niepełnosprawnych. Zarówno jego ręce, jak i nogi nie wykształciły się w pełni. Z powodu kradzieży skuterów i samochodu, oskarżony, traci miejsce w Narodowej Kadrze Polski. Tym samym kariera Michała, planowany start w zimowej olimpiadzie, stanęły pod znakiem zapytania. Młody sportowiec otrzymuje jednak ostatnią szansę na powrót do kadry. Czy uda mu się przezwyciężyć słabości i wyrwać się ze środowiska, które sprowadziło go na krawędź przepaści?To ta walka okaże się dla niego najtrudniejszym wyzwaniem. 23:50 PRAWDZIWE PSY - ODC. 4/12 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Lang, Patryk Vega, Marcin Koszałka Zdjęcia: Walter Sarkowicz, Marcin Koszałka Jeden z pracowników Wydziału Kryminalnego otrzymuje od naczelnika zadanie zajęcia się sprawą "Szkiełka" - młodego mężczyzny, który zgwałcił dwadzieścia kobiet. Opowiadając o przebiegu wypadków, ofiary zgodnie zeznają, że nosił bluzę z kapturem osłaniającą twarz, atakował od tyłu i groził, że pokaleczy je kawałkiem szkła. Sprawa jest więc bardzo trudna, jedna z kobiet jednak widziała go przez chwilę. Razem ze specjalistą próbuje stworzyć jego portret. Jednocześnie prowadzone są laboratoryjne badania spermy gwałciciela. Zawarty w niej kod genetyczny pomoże zidentyfikować go z o wiele większą dokładnością niż linie papilarne. Posterunkowy Paweł Kakietek od trzech lat pracuje w policji, w Wydziale Śledczym. Jest sześciokrotnym mistrzem Polski w boksie i nadal wyczynowo uprawia sport, choć łączenie tego z tak specyficzną pracą nie jest łatwe. Wraz z kolegą jeździ właśnie w jednym z nieumundurowanych patroli obserwujących ludzi, w celu wyłowienia potencjalnych przestępców. Policjant siedzący za kierownicą poloneza dostrzega młodych złodziei samochodów, którzy uciekli mu niedawno. Po krótkim pościgu podejrzani zostają zatrzymani i przesłuchani. Są czyści. Paweł Kakietek urodził się w małej wsi. Boksem zajął się, by uniknąć pięści chłopaków z sąsiedztwa. Po pracy idzie na trening. Wkrótce stanie w ringu, by stoczyć ważną walkę. Chce do zawodów przygotować się jak najlepiej, zresztą lubi ciężki wysiłek. W Warszawie gnieździ się z żoną w maleńkim pokoiku, marzy więc o przyzwoitym mieszkaniu. Żona jest jego zagorzałym kibicem. Obserwuje męża z widowni, przeżywając jego starcie. Kakietek zwycięża na punkty. Podkomisarz Krzysztof Tkaczyk i Sławomir Opala kontynuują śledztwo w sprawie zabójstwa nad Jeziorkiem Szczęśliwickim. Pan Władek uparcie twierdzi, że nikogo nie zabił. Jeden z wędkarzy spotkanych nad jeziorkiem naprowadza na ślad nastolatka, w przeszłości wychowanka zakładu poprawczego, który tam bywał, a ostatnio zniknął. Policjanci zbierają o nim informacje, potem jadą go zatrzymać. 00:25 DAMSKO - MĘSKIE SPRAWY Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2000 Reżyseria: Ewa Borzęcka Scenariusz: Ewa Borzęcka Zdjęcia: Aleksaner Pawłowicz Muzyka: Adam Niemiec "To nie jest dla mnie klasyczna kobieta, jeżeli z otwartością wychodzi. Bo rzecz namiętna i tajemnicza powinna być przytrzymana dla osobistego partnera u kobiety". Te zdania wprawdzie przywodzą na myśl dialogi ze słynnego "Rejsu" Piwowskiego, padają jednak w filmie dokumentalnym, na samym jego początku, niejako sygnalizując, czego widz może się spodziewać. Z pozoru. Ewa Borzęcka - jak zawsze - zaskakuje swoim kolejnym dokumentem. On rzeczywiście nieco śmieszy, jak stylistyka zacytowanych na początku zdań. Budzi jednak złożoną mieszaninę odczuć: sympatię, zaskoczenie, rozbawienie, zdumienie, współczucie... Borzęcka nakręciła film o miłości. W tego rodzaju filmach fabularnych bohaterowie są zazwyczaj młodzi, piękni i bogaci, a przynajmniej posiadają co dwie z tych cech. Bohaterowie "Damsko - męskich spraw" - przeciwnie. Nie są ani młodzi, ani bogaci, ani piękni. Chwilami jednak piękni się stają. Dzięki miłości, która rozpromienia ich twarze, łagodzi zmarszczki, ujmuje lat i dolegliwości. Niesie radość. Ucisza gniew i rozpacz. Borzęcka swoich bohaterów znalazła w klubach seniora - miejscach, w których ludzie starsi, najczęściej samotni, próbują wyjść z kręgu osamotnienia, zabawić się, a zwłaszcza znaleźć kogoś bliskiego, kogo można by pokochać i kto by pokochał. Spośród nich wszystkich najbardziej przykuwa uwagę królująca na parkiecie pani Alicja, obiekt rozmów bywalczyń i bywalców klubu. Jest jak kariatyda. Wydaje się silna i niezależna, a jednak nie wystarcza jej towarzystwo ukochanej suczki. Rozpaczliwie pragnie być z kimś. Mimo wcześniejszych nieudanych związków. Bohaterowie Borzęckiej są pełnokrwiści, nie przebierają w słowach, nie ukrywają swych dążeń i pragnień. Bywają chwilami pokraczni i karykaturalni. To jednak bardzo powierzchowne, naskórkowe wrażenie. Trzeba się im przyjrzeć z uwagą, a przede wszystkim bez uprzedzeń. Jest w nich głęboka, uniwersalna prawda o ludzkiej kondycji, choć może nie do końca chcielibyśmy to przyznać. Są w tym filmie świetne dialogi pań o panach i panów o paniach. Są kapitalne sceny, jak scena zazdrości rozgrywana podczas zda się nie mającej końca wędrówki po ciasnych, brudnych schodach. A potem pogodzenie się nad dwiema miseczkami różowych i białych robaków, "które nie znają seksu", i wspólna wyprawa na ryby, nad Wisłę. Odwiedziny u pani Marii, kiedy bywalec stołówki pomocy społecznej przynosi jej obiad i przekonuje, że powinna wybrać się na tańce, mimo swoich 92 lat. Koniec zakrapianej alkoholem wizyty pani Alicji i pana Wiesława, kiedy zdegustowana bałaganem kobieta zabiera się do mycia okien i podłogi. Wzruszający wieczór dziewięćdziesiątych urodzin pana Mieczysława, tak szczęśliwego w związku ze swą żoną. Naprawdę warto obejrzeć ten film. Być może jak inne dokumenty Borzęckiej wywoła kontrowersje. Nikogo jednak nie pozostawi obojętnym. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - WARTOŚĆ DODANA. ODC. 326 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:10 OKRUCHY Z ULICY ŻELAZNEJ I OKOLIC Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Kazimierz Karabasz, Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jan Wojciechowski, Krzysztof Pakulski Kazimierz Karabasz jest jednym z najwybitniejszych polskich dokumentalistów. Od roku 1958 zrealizował ok. 40 filmów - m.in "Muzykanci", "Ludzie w drodze", "Pierwszy krok", "Rok Franka W.", "Dokąd idziecie", "Na progu", "Punkt widzenia", "Cień już niedaleko". Termin "dokument socjologiczny", który pojawił się po premierze filmu "Muzykanci", towarzyszył później całej jego twórczości. "Okruchy z ulicy Żelaznej" to opowieść o przeszłości i dniu dzisiejszym tej warszawskiej ulicy. Jej historię poznajemy poprzez losy konkretnych osób z nią związanych. Siedemdziesięcioletni Mieczysław jest "prywatnym" opiekunem jedynego fragmentu zachowanego muru z czasów getta. Umieścił na nim starannie wykonaną mapę granic getta z 1941 roku. Z powagą pokazuje miejsce, z którego została wyjęta cegła, która powędrowała do Jerozolimy, do tamtejszego Muzeum Pamięci. Prezentuje gruby album z wycinkami prasowymi o "jego" murze oraz z wpisami ludzi z całego świata, którzy miejsce to odwiedzili. Wśród nich jest zapis dokonany przez prezydenta Izraela. Pan Andrzej ma lat 55, jest inżynierem, po ojcu odziedziczył ślusarski warsztat, ale teraz pracy jest niewiele, a przyszłość niepewna. Stoją prawie nieużywane stare, solidne niemieckie i amerykańskie maszyny. Pan Andrzej razem z bratem - konstruktorem zabrał się więc do projektowania wymarzonej, unikatowej obrabiarki. Z uporem i dokładnością robią próby wykonanych już fragmentów modelu. Trzeci z bohaterów filmu, czterdziestoletni Romuald, jest szefem Teatru "Prezentacje" mieszczącego się w byłej fabryce Norblina. To teatr bez marmurów i kandelabrów, aktor jest bardzo blisko widza, przez co uzyskuje z nim niezwykły kontakt, będący często warunkiem zaistnienia sztuki. Pan Romuald przygotowuje się do kolejnej premiery - oprócz tego, że jest reżyserem, jest także gospodarzem, który musi czuwać nad sprawną obsługą całego spektaklu. Trzydziestoletni Henryk jest szewcem. W swoim miniaturowym warsztacie naprawia te nawet najbardziej zniszczone buty, ma tzw. złote ręce. Choć zajęcie to nie jest tym, o czym marzył, wykonuje je rzetelnie, uważa także, że uczy ono pokory wobec życia. Ostatnim z bohaterów filmu jest dwudziestoletni Adam, słuchacz First Business College, prywatnego studium dla pracujących. Jego dzień jest wypełniony zajęciami z prawoznawstwa, finansów, informatyki. Swoją przyszłość planuje skrupulatnie, wykorzystuje każdą chwilę, by zdobywać wiedzę - kapitał, który zaprocentuje w przyszłości. A przy Pańskiej i Łuckiej wyburza się ostatnie wiekowe domy. Obok błyszczy brązowa bryła nowoczesnej Mennicy Państwowej. Zgrzebne tabliczki i szyldy - magiel prasujący, kurczaki dzielone, wszystko dla zwierząt, futra... coraz częściej zastępowane są przez nowoczesne reklamy zachodnich produktów. Na ulicę Żelazną wchodzi już inny świat. 02:50 ZYGMUNT HUBNER - GRA Z RZECZYWISTOŚCIĄ Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2018 Reżyseria: Edyta Wróblewska Scenariusz: Edyta Wróblewska Zygmunt Hübner, człowiek, który wymyka się wszelkim definicjom. Z jednej strony niezwykle spójny w swoich przekonaniach i poglądach, z drugiej człowiek o wielu twarzach, człowiek orkiestra, pełniący wiele funkcji, odgrywający na co dzień wiele trudnych ról - dyrektor teatrów, reżyser, aktor, pedagog, publicysta, artysta. Człowiek, który całe swoje życie spędził w realiach PRL - u, jednocześnie zachowując wolność myślenia i dzieląc się tą wolnością z ludźmi, którzy go otaczali. Ktoś, kto, mimo zakłamanej rzeczywistości dookoła, zachował bezwzględną przyzwoitość. W jaki sposób sprawić, żeby film o nim nie był pomnikiem pełnym nadętego patosu, ale opowiadał o człowieku z krwi i kości, który był w ciągłym poszukiwaniu, toczył bezustanną dyskusję z samym sobą, stawiał ważne pytania publiczności przychodzącej na jego przedstawienia, proponował mądrą rozmowę czytelnikom swoich felietonów, polemizował z ówczesną władzą, inspirował aktorów, którzy u niego grali? Jak bez popadania w nadmierny zachwyt opowiedzieć o jego nieprzeciętnej osobowości, służącej za artystyczny i moralny autorytet ludziom, którzy go znali? W końcu, jak sprawić, żeby film był interesujący nie tylko dla wąskiego grona pasjonatów teatru, ale dla szerokiego spektrum widzów współczesnych, tych ze starszego i z młodszego pokolenia? Można to osiągnąć, jeśli w bardzo bogatej twórczości Hübnera poszuka się wątków, które są uniwersalne, pytań, które nadal pozostają aktualne, pomimo ogromnej zmiany, jaka nastąpiła w Polsce na przestrzeni 25 lat od czasu jego śmierci, oraz odpowiedzi, które ani nie były wtedy, ani nadal nie wydają się jednoznaczne. Gdy te wątki zilustruje się fragmentami najwybitniejszych przedstawień reżyserowanych przez Hübnera, urywkami z filmów, w których grał, cytatami z jego felietonów oraz archiwalnymi fragmentami pokazującymi szarą i absurdalną codzienność PRLu, to wówczas będzie szansa, że głos Hübnera zabrzmi dziś wiarygodnie i współcześnie.