TVP Dokument Sobota, 19.10.2024 06:00 DZIKA POLSKA - PIOTR, PRZYRODA I CZARY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Zdjęcia: Tomasz Michałowski Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody. Wśród meandrów Czarnej Hańczy, nad samym brzegiem tej nieokiełznanej rzeki stoi stara chata po starowiercach, obok tradycyjna czarna bania do kąpieli, a w dawnej oborze chlewo - galeria. Tu w zaciszu, przytulnie i bez telewizora, ale w kontakcie z całym gronem przyjaciół mieszka Piotr Malczewski. Oryginalnie, a czasem wręcz do góry nogami patrzący na przyrodę fotograf. Gdy inni z potężnymi teleobiektywami polują na dzikie zwierzęta, on te zwierzęta ma obok siebie, żyje między nimi. Nad wodą obok domu przemykają barwne zimorodki, czatują skupione czaple, w wodzie prosperują wydry i bobry. Piotr preferuje inne, niekonwencjonalne spojrzenie aparatem na ten bujny świat natury. Pokazuje piękno tam, gdzie go nie widzimy, choćby na zabytkowej zrobionej z glinobitki ścianie, gdzie latem roi się od owadów, najbarwniejszych w całej okolicy. Piotr przedstawia ten świat podczas warsztatów "Fotografia, przyroda i czary", a widzowie będą mieli okazję do poznania jego tajemnic podczas spływu Czarną Hańczą, wyprawy saniami po Puszczy Augustowskiej i minipleneru fotograficznego, który urządza ten mistrz wizualnych klimatów. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 26 NA RATUNEK W GÓRACH Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Zorganizowana pomoc ratownicza w Tatrach ma już ponad 100 lat! Przez ten czas zmieniali się ludzie, sprzęt i poziom wyszkolenia. Nie zmieniło się jednak jedno - nadal w Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym pracują ludzie, którzy ryzykują życie, aby turystyka w naszych górach była bezpieczna. Radek Kotarski sprawdza, jak bardzo dawny TOPR różni się od współczesnego. 07:05 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 8 AMAZONKA (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 8 THE AMAZON) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 8 - "Amazonka". Rzeka Amazonka przecina Amerykę Południową, pokonując 6400 kilometrów. Pod względem objętości niesionej wody to największa rzeka świata. Przed nami spotkanie dwóch rzek i jedno z naturalnych zjawisk charakterystycznych dla Amazonki. Te największe na świecie lasy deszczowe o powierzchni 5 milionów kilometrów kwadratowych rosną na obszarach 9 krajów. Występuje tu największa na świecie różnorodność gatunkowa. Mamy tu 27 gatunków papug. Wszystkie są bardzo interesujące. To również niezwykłe historie ludzi. W wędrówce z biegiem Amazonki od jej źródeł do Atlantyku podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej wspaniałej krainy. Lokalizacja jej źródła od dziesięcioleci jest przedmiotem dyskusji. Wiadomo, że źródło leży w Andach. Ten wielki łańcuch górski na zachodzie Ameryki Południowej ma około 9 - ciu tysięcy kilometrów długości, a jego największe szczyty wznoszą się na wysokość prawie 7 tysięcy metrów n.p.m. Wypiętrzył się w efekcie przesunięcia płyt tektonicznych, które rozpoczęło się dziesiątki milionów lat temu, kiedy płyta oceaniczna Nazca zderzyła się z kontynentalna płytą południowoamerykańską. Ten proces trwa do dziś. 08:00 SKARB KARAIBÓW (TREASURE OF THE CARIBBEAN / DIE KRONE DER KARIBIK 2023, 50’) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2023 Reżyseria: Ana Salceda Karaiby. Bogata filmowa mieszanka przygód, historii naturalnej i najnowocześniejszej nauki o ochronie przyrody wbrew tykającemu zegarowi. Zobaczymy jak rybak walczący o wyżywienie swojej rodziny zostaje zmuszony do wypływania dalej w morze na nieznane rafy oddalone coraz bardziej od lądu. Rafy są pełne życia i wielkich ryb, jakich jeszcze nie zbadała nauka. Kiedy garstka naukowców dowiaduje się o tym, spiskują z lokalnymi rybakami, aby utrzymać rafę w tajemnicy - i nie bez powodu. Jeśli wieść się rozniesie, rafa zostanie splądrowana przez szereg nielegalnych rybaków z sąsiednich krajów oraz pozbawionych skrupułów kapitanów łodzi czarterowych obsługujący bogatych wędkarzy sportowych, a także urzędników rybołówstwa, którzy chcą się wzbogacić kosztem naturalnego środowiska. 09:00 TAJEMNICE WYCIECZKOWCA (SECRET LIFE OF THE CRUISE SHIP) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jonathan Done Film dokumentalny. Odbędziemy ekskluzywną podróż jednym z najnowszych statków wycieczkowych na świecie. MSC Seaside należy do największych wycieczkowców świata. Kosztował ponad miliard funtów, jego tonaż wynosi 160 tysięcy GT i mieści ponad sześć i pół tysiąca osób. Liczy 2067 kabin i 800 pomieszczeń dla załogi - to gigantyczny pływający hotel. Inauguracyjny rejs nastąpił w grudniu 2017 r. Ale jak właściwie działa takie miasto na morzu? Dzięki uprzywilejowanemu dostępowi do każdej części rejsu i statku, poznamy ludzi, niesamowitą technologię i złożone systemy, które utrzymują ten niezwykły statek na kursie. Od inżynierów, którzy opiekują się mega silnikami, dostarczają wodę i elektryczność, aż po kapitana, jego zespół pilotów, którzy dzień i noc manewrują ogromnym statkiem. Do tego dochodzi armia kucharzy, pokojówek i stewardów, którzy pracują razem, aby wszyscy goście byli zadowoleni, oraz 800 - osobowy zespół cateringowy. Ponadto film ujawnia tajne systemy na pokładzie do radzenia sobie ze wszystkimi odpadami i przekształcania ich w pokarm dla ryb. Dowiemy się, co dzieje się ludzkimi odchodami. Pełen zaskakujących faktów, miejsc, tajemnic jakich widz nigdy wcześniej nie widział. Tajemnice statku poznamy w czasie luksusowego rejsu na Karaibach. 10:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BALEARY. HISZPAŃSKIE PIĘKNOŚCI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Baleary to jeden z najchętniej odwiedzanych archipelagów świata. Przyjeżdżając tu, warto zejść z utartych, turystycznych szlaków, by poznać architektoniczną spuściznę Majorki i kulturalne dziedzictwo Minorki. Ibiza to nie tylko szalone nocne życie, lecz także wspaniała przyroda, a turkusowe wody wokół Formentery przywodzą na myśl Karaiby. Majorka to największa i najbardziej zróżnicowana wyspa archipelagu. Tubylcy nazywają ją La Roqueta, czyli "skałka". Dzikie, skaliste wybrzeże znajduje się w północno-zachodniej części wyspy. Miasteczka takie, jak Estellenscs leżą zwykle z dala od wybrzeża, w cieniu lasów, porastających masyw Serra de Tramuntana. U ich podnóża znajdują się plaże albo małe zatoki dla kutrów. 11:05 NORWID Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1984 Reżyseria: Natalia Koryncka Scenariusz: Natalia Koryncka Impresja filmowa zrealizowana z okazji 100 - lecia śmierci Cypriana Kamila Norwida. Podejmuje wątek samotności i tęsknoty poety za ojczyzną. Konstrukcja filmu oparta została na listach od i do Norwida z okresu emigracyjnego oraz kilku utworach poetyckich, a w warstwie obrazowej na ikonografii i zdjęciach plenerowych nakręconych w Polsce i we Francji. 11:20 PRZEMIANY WĘGLA Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1952 Reżyseria: Roman Woźniakowski Scenariusz: J Borowski, Roman Woźniakowski Film instruktażowo - oświatowy ukazuje drogę chemicznej przeróbki węgla. Podstawowym procesem przetwarzania węgla jest sucha destylacja, która daje nam pięć zasadniczych składników: koks, smołę, benzol, amoniak i gaz. Składniki te, zwłaszcza smoła i benzol są surowcami wyjściowymi do dalszej produkcji. Nowoczesna chemia zna ponad 70 tysięcy przetworów z węgla. Twórcy skupiają się na ukazaniu podstawowych zastosowań surowca. Przykładami są tu barwniki anilinowe, oleje, smary, guma, stal i masy plastyczne do wyrobów samochodowych, bakelit, a także pończochy, włókna syntetyczne, czy lekarstwa. Film zawiera zdjęcia rysunkowo - trickowe, dzięki którym można dokładnie zaznajomić się procesem przemiany. 11:45 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 7. RELIGIA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Seria podróżnicza niewiele mająca wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Wieloetniczność oraz współwystępowanie katolicyzmu, islamu i prawosławia to symbol Półwyspu Bałkańskiego. W samej tylko Bośni i Hercegowinie występuje 40% muzułmanów, 30% prawosławnych oraz 15% katolików. Lena spotka się z wyznawcami każdej z religii i postara się zrozumieć, jak koegzystują one ze sobą. W tym celu odwiedzi muzułmańską Albanię, prawosławną Bułgarię oraz zróżnicowaną religijnie Bośnię. 12:20 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 5 MITYCZNE MORZE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 5 THE MYTHICAL SEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 5 - "Mityczne morze". Morze. Od zawsze wywołuje emocje tych, którzy je obserwują albo po nim żeglują, pobudza wyobraźnię i inspiruje powstanie niezliczonych utworów literackich. W tym odcinku ruszymy śladami Odyseusza, by znaleźć miejsca jego przerażających morskich przygód i rozwiązać zagadki, które się w nich kryją. Dowiemy się także, że Homer był nie tylko wspaniałym poetą. W swoich eposach, stworzonych blisko trzy tysiące lat temu, wykazał się tak ogromną wiedzą o morskich zjawiskach, że możemy go nazwać ojcem oceanografii. Podróż rozpoczniemy na archipelagu Li Galli w południowej części Włoch, gdzie zbadamy pochodzenie mitu o Syrenach i ich zwodniczych pieśniach. Następnie pożeglujemy dalej przez Cieśninę Messyńską na spotkanie ze Scyllą i Charybdą, morskimi potworami, które przeraziły Odyseusza i jego towarzyszy w czasie jednego z najbardziej dramatycznych epizodów w "Odysei". Polecimy nad Alpami do niezwykłego laboratorium, by z pomocą uznanych specjalistów dowiedzieć się więcej o dogłębnej oceanograficznej wiedzy Homera. 13:20 TACY BYLIŚMY - /4/ JAK PRACOWALIŚMY... Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Sentymentalny cykl dokumentalno - rozrywkowy, który stanowi niezwykłą i barwną podróż w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. Odc. 4. Polski pracownik, to dobry pracownik. A czym jest praca? Według definicji to ilość wysiłku włożona w wytworzenie jakiegoś dobra. W tym odcinku przyjrzymy się temu, jak pracowaliśmy. Ostrzegamy jednak - nie będą to nadgodziny! 13:50 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 9 SEZON I - KOLEJKA NA KASPROWY WIERCH Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Sebastian zabierze widzów na Kasprowy Wierch i kolejkę, która wozi turystów od 90 lat. Pomysł na budowę kolejki zrodził się w głowie ówczesnego wiceministra transportu, Aleksandra Bobkowskiego. Bobkowski był nie tylko politykiem, ale i narciarzem oraz członkiem międzynarodowej federacji narciarskiej. Dzięki jego staraniom, w lutym 1929 r. w Zakopanem odbyły się pierwsze zimowe mistrzostwa świata. Budulcem Kasprowego, oprócz drewna, był kamień, który przy pomocy prowizorycznej kolejki i transportu konnego, dostarczano na górę. O specyfice pracy w kamieniu, podbudowywaniu nim domów, opowie - przy pracy - kamieniarz, Stanisław Gąsienica. 14:20 BŁĘKITNA PLANETA. POWRÓT - ODC. 2 WIELKA RAFA KORALOWA (BLUE PLANET LIVE REVISITED. GREAT BARRIER REEF) Esej dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Vanessa Coates Lektor: Janusz Szydłowski Kontynuacja słynnej produkcji z lat ubiegłych zatytuowanej Błękitna Planeta. Jeszcze raz spotkamy sympatycznych bohaterów serii: wieloryby i żółwie oraz ich dzieci, a także naukowców, którzy najlepiej znają nasze oceany i jeszcze raz zabiorą nas w "błękitną podróż". Nurkowanie z rekinami wokół Wysp Bahama. Wielka Rafa Koralowa i Zatoka Meksykańska to tylko niektóre miejsca, jakie odwiedzimy. Rafy koralowe. Ten ekosystem utworzony przez liczne grupy organizmów warunkuje różnorodność biologiczną mórz i oceanów. Położona u wschodnich wybrzeży Australii Wielka Rafa Koralowa to największa z raf koralowych na świecie. Dziś tej niezwykłej krainie grozi wielkie niebezpieczeństwo. Według ekspertów możemy ją utracić w ciągu zaledwie trzydziestu lat. Chcąc sprawdzić, jakie działania podejmuje się, by ocalić jeden z największych cudów przyrody, odwiedzamy wyspę Heron na południowym krańcu Wielkiej Rafy Koralowej. Jedno z ostatnich dziewiczych miejsc na tym obszarze jest ośrodkiem pionierskich badań. Współpracując z doświadczonymi badaczami, chcemy lepiej poznać życie tego niezwykle wrażliwego królestwa naszej "błękitnej planety". Rafy koralowe, zajmujące niecały jeden procent powierzchni dna oceanów, zapewniają dogodne warunki życia jednej czwartej wszystkich znanych nam organizmów morskich i pięciuset milionom ludzi. Ich stan ma istotny wpływ na funkcjonowanie naszej planety. Wielka Rafa Koralowa u wybrzeży stanu Queensland tworzy sieć powiązanych ze sobą środowisk. Otwarty ocean łączy się tu z naturalnymi ogrodami koralowców i rajskimi wyspami. To schronienie dla ponad dziewięciu tysięcy morskich gatunków. Miasta koralowców rosną całe wieki. Wielka Rafa Koralowa powstawała przez 500 tysięcy lat. Dziś jej istnieniu zagraża wzrost temperatury wody, który jest skutkiem zmian klimatycznych. Nie możemy stracić Wielkiej Rafy Koralowej. Jeszcze mamy czas, by do tego nie dopuścić. 15:20 POWRÓT DO DZICZY - ODC. 1 GORGE RIVER. NEW ZEALAND (BEN FOGLE: RETURN TO THE WILD SERIES 2 EP. 1) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Sean Mcdonnell Seria dokumentalna, podróżnicza (6 odcinków). Poszukiwacz przygód Ben Fogle odwiedza ludzi z całego świata, poznaje miejsca, w których żyją i sposoby na przetrwanie w trudnych nierzadko warunkach. To najbardziej oddalone lokalizacje na świecie. Jak potoczą się wyprawy? W odc. 1 Poznamy rodzinę, która żyje w odległej krainie Nowej Zelandii. 16:15 GENIALNA WSPÓŁCZESNOŚĆ - ODC. 6 OBUWIE SPORTOWE (THE SECRET GENIUS OF MODERN LIFE EP. 6 TRAINER) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: James Howard Seria dokumentalna BBC. Niezwykłe sekrety gadżetów, których obecność w naszym życiu uważamy za oczywistą. Jak szybkie tempo zmian technologicznych sprawiło, że rzeczy niedawno uważane za "science fiction" stały się przedmiotami codziennego użytku. Zaledwie 20 lat temu życie, które prowadzimy dzisiaj, wydawałoby się jak fabuła powieści fantastyczno - naukowej. Małe urządzenie komunikacyjne w każdej kieszeni? Leki z modyfikowanego DNA? Samochody, które podłączasz do prądu w domu? A teraz traktujemy to wszystko jako coś oczywistego a innowacje nie zwalniają tempa. Każdy odcinek przedstawia jeden prosty przedmiot codziennego użytku, od kart bankowych po buty sportowe, i ujawnia ukryte historie, niezwykłe zbiegi okoliczności i niezwykłą naukę, która się za nimi kryje 17:20 KOREA POŁUDNIOWA Z ALEXANDREM ARMSTRONGIEM - ODC. 2 (SOUTH KOREA WITH ALEXANDER ARMSTRONG) Serial dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Ed Venner Seria podróżnicza BBC (3 odcinki). Alexander Armstrong bada Koreę Południową i odkrywa, co napędza jeden z najbardziej dynamicznych narodów na ziemi, analizując takie fenomeny jak K - Pop, kelnerzy - roboty i oszałamiające pałace. Gangnam Style, Squid Games i K - Pop pomogły zwiększyć światową popularność Korei Południowej, jednak większość ludzi niewiele wie o tym niezwykłym kraju. Alexander Armstrong wyrusza w podróż do państwa, które zachowało swoją odrębność, mimo że leży między dwoma potężnymi sąsiadami Chinami i Japonią. Podczas swoich podróży Alexander odkrywa wiele z tego, co kraj ma do zaoferowania, w tym metamorfozę K - Pop, spektakularny pałac Gyeongbokgung i ultranowoczesne miasta, w których roboty serwują kurczaka w restauracjach. Odwiedza także poo cafe, gdzie wszystko jest inspirowane toaletą. 18:05 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 6 OSTATNI AKT: POWRÓT (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 6 - "Ostatni akt: powrót". Po dziesięciu latach morskich wędrówek Odyseusz zapragnął wrócić do rodziny i do swojego królestwa, Na wyspie Scheria oczarowywał króla Alkinoosa i jego dwór opowieściami o swoich przygodach. Nadszedł jednak czas powrotu do domu. Z 24 - ch ksiąg "Odysei" pierwsze 12 dotyczy dziesięcioletniej podróży, chociaż opisanych jest tylko 35 dni. Tych, które dotyczyły najbardziej znanych przygód. W dalszych 12 - tu księgach Homer wprowadza intrygujące rozciągnięcie tempa narracji. Czas wydłuża się poza wszelkie ramy. Cała druga połowa dzieła opisuje wydarzenia, które miały miejsce w ciągu zaledwie pięciu dni. Opisują one powrót Odyseusza do swoich bliskich w Itace i krwawą zemstę na zalotnikach. Co jednak działo się w Itace w czasie długiej nieobecności króla? Historia i sposób jej opowiadania nadal odbija się echem w naszej świadomości blisko trzy tysiące lat od jej narodzin. Przez dalsze tysiąclecia będzie pobudzać nasze pragnienia wiedzy i przygód oraz inspirować naszą własną odyseję. 19:05 OSTATNIA TAJEMNICA MARILYN (MARILYN CONFIDENTIAL / MARILYN, HER FINAL SECRET / MARILYN, LA DERNIERE VERITE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Francois Pomes Film dokumentalny o ostatniej z niewyjaśnionych tajemnic Marilyn Monroe. Lista mężczyzn w jej życiu jest długa. Tym, którego nigdy nie poznała i za którym najbardziej tęskniła, był jej ojciec. Jego tożsamość wciąż pozostaje jedyną, niewyjaśnioną tajemnicą jej życia. Po raz pierwszy wielu genetyków podjęło się bezprecedensowego eksperymentu. Po ponad dwóch latach badań, dzięki kosmykom włosów Marilyn, udało się wydobyć chromosomy z jej linii ojcowskiej i porównać z potomkami mężczyzn, z którymi spotykała się matka Marilyn. To naukowe i historyczne dochodzenie zabierze nas w podróż ze Stanów Zjednoczonych, do Anglii i ostatecznie do Francji, odsłaniając jedną z ostatnich tajemnic Marylin Monroe: jej biologicznego ojca. Na podstawie badań oraz informacji dostarczonych przez potencjalną rodzinę udało się udowodnić, że pan Charles Stanley Gifford jest biologicznym ojcem Marilyn Monroe. Po usłyszeniu wiadomości cała rodzina Giffordów nie potrafi ukryć radości. Wyjaśnienie ważnej tajemnicy Marilyn oznacza także rozwiązanie wielkiej rodzinnej zagadki. Marilyn odeszła 4.08.1962 r. , ale ostatnia strona jej biografii została spisana, kładąc kres niemal stuletniej tajemnicy dotyczącej jej pochodzenia. Marilyn była sierotą poszukującą zastępczego ojca przez całe swoje krótkie życie. Każdy z jej filmów - "Mężczyźni wolą blondynki", "Rzeka bez powrotu", "Książę i aktoreczka" i "Słomiany wdowiec" - opowiada fragment historii jej życia. 20:10 NAJDŁUŻSZE POŻEGNANIE (THE LONGEST GOODBYE) Film dokumentalny, 87 min, Kanada/Izrael, 2023 Reżyseria: Ido Mizrahy Zdjęcia: Boaz Freund Naukowcy przewidują, że w ciągu następnej dekady NASA po raz pierwszy wyśle astronautów na Marsa i sprowadzi ich bezpiecznie na Ziemię. Podczas trzyletniej podróży, oddzieleni od naszej planety i niezdolni do komunikowania się z nią w czasie rzeczywistym członkowie załogi doświadczą skrajnej izolacji, która może poważnie wpłynąć na ich stan psychiczny i tym samym całą misję. Zamknięcie, brak prywatności i kontaktów społecznych będą podstawą ich codzienności. Dr. Al Holland, psycholog NASA, bada skutki przedłużającej się separacji człowieka od Ziemi. Film pokazuje efekty tych badań. Jesteśmy świadkami, jak psycholog testuje różne sposoby zapewnienia wsparcia przyszłym astronautom i opracowuje mechanizmy radzenia sobie przez nich z izolacją. Obserwujemy rozdarcie między marzeniem o odkryciu nieznanego a potrzebą interakcji, między potrzebą dotarcia do nowych granic a chęcią pozostania w kontakcie z domem. Zdajemy sobie sprawę, że ten konflikt wykracza poza podróże kosmiczne. Nagroda: 2023 FF Sundance Producent: Restless Pictures. 21:50 W POSZUKIWANIU NIEŚMIERTELNOŚCI (ETERNITY AT LAST) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Austria, 2021 Reżyseria: Stephan Bergmann Zdjęcia: Janis Mazuch Muzyka: Bernhard Fleischmann Czy śmierć jest nieunikniona? Film "W poszukiwaniu nieśmiertelności" podejmuje pytanie, czy musimy zaakceptować chorobę i śmierć jako naturalny bieg naszego życia. Wizjonerzy opowiadają o podejmowanych próbach wpływu na ewolucję przy pomocy transhumanistycznych technologii. Ten wielowarstwowy dokument oferuje pragmatyczne spojrzenie na to, jak ludzkość próbuje przechytrzyć najbardziej podstawowy fakt życia: śmierć. 22:55 KOLEJARSKIE SŁOWO Film dokumentalny, 21 min, Polska, 1953 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Andrzej Munk Muzyka: Jan Krenz Wykonawcy: Jan Krenz, Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie Film ukazuje codzienną prace kolejarzy. Z Tarnowskich Gór wyrusza pociąg wiozący transport koksu do huty żelaza "Szczecin". Załoga podjęła zobowiązanie, że koks trafi do huty bez opóźnienia. Mimo trudności na trasie, pociąg przyjeżdża punktualnie. 23:20 KRÓL Reportaż, 6 min, Polska, 1974 Reżyseria: Marcel Łoziński Sylwetka człowieka, który w czasie wojny zajmował się szyciem mundurów dla niemieckich oficerów. Dzisiaj jako właściciel kawiarenki, żyje w małym miasteczku niczym "król" i opowiada o życiu kawiarnianym. 23:35 MARIUPOL. NIESTRACONA NADZIEJA. (MARIUPOL. UNLOST HOPE) Film dokumentalny, 52 min, Ukraina, 2022 Reżyseria: Maksym Litwinow To opowieść o zbrodni widzianej oczami ofiary, której udało się przeżyć. Dziennikarka Mariupola Nadiya Sukhorukova widziała setki zgonów w niecały miesiąc. Zapisała wszystko, czego doświadczyła. Kroniki w mediach społecznościowych stały się okazją, aby zobaczyć i poczuć z bliska to, co widziały i czuły tysiące ludzi. To historia miasta, w którym wszystko oprócz nadziei zostało zniszczone. Co robi na mnie największe wrażenie mówi reżyser filmu Maksym Litwinow. Nadiya jest bardzo miłą i uczciwą osobą, a moim celem było pokazanie jej jako takiej przeciwko ciemności otaczającej ją w tej brutalnej wojnie. Według oficjalnych danych do 24 lutego 2022 Mariupol zamieszkiwało ponad 541 tysięcy ludzi. W pierwszych miesiącach wojny zabito 21 tysięcy, a 43 tysiące deportowano do Rosji lub okupowanych terytoriów. Ponad 300 tysięcy zmuszono do ewakuacji. Pod koniec czerwca 2022 roku pozostało tu 150 tysięcy osób, które próbują przetrwać w mieście bez prądu, gazu i bez wody. To katastrofa humanitarna na niepsotykaną skalę. 00:35 MAREK HŁASKO BEZ MITÓW Film dokumentalny, 30 min, Polska, 1994 Scenariusz: Hanna Etemadi Lektor: Irena Jun, Andrzej Butryk, Wojciech Gąssowski Zdjęcia: Franciszek Majkowski Przedstawienie sylwetki autora "Pięknych dwudziestoletnich" widzianej oczami jego najbliższych. Poszerzenie i demitologizacja wiedzy o życiu pisarza, przedstawienie nieznanych faktów z jego biografii, zaprezentowanie bardziej wszechstronnego i "ludzkiego" oblicza Hłaski. W programie wspominają go ciotka - Jadwiga Oraczewska i brat stryjeczny - Andrzej Czyżewski. Wykorzystano fragmenty pamiętników pisarza, listy jego i jego matki (m. in. do Tadeusza Galińskiego - byłego ministra kultury i sztuki), wycinki prasowe, fragmenty Kroniki Filmowej i Dziennika TV, fragmenty 2 filmów wg scenariusza Hłaski oraz ikonografię z archiwów rodziny pisarza. 01:15 ... DYMNY... DYMNY... Film dokumentalny, 59 min, Polska, 1982 Scenariusz: Jolanta Słobodzian Zdjęcia: Ryszard Lenczewski, Stanisław Śliskowski, Andrzej Jeziorek Film dokumentalny podejmujący próbę przybliżenia sylwetki Wiesława Dymnego, twórcy wszechstronnego - plastyka, poety, pisarza, aktora, autora tekstów piosenek i monologów kabaretowych - zmarłego tragicznie w 1981 roku. Obraz Dymnego - jako artysty i człowieka - wyłania się powoli z całonocnej rozmowy i wspomnień jego przyjaciół, wspomnień czasami nieskładnych, fragmentarycznych, subiektywnych, czasami żywych i wyraźnych. Spotkaniu temu towarzyszą rzucane na zawieszone płótno obrazy: zdjęcia Dymnego, fragmenty filmów z jego udziałem, jego monologi oraz - zza kadru - jego poezja w wykonaniu autora i Jerzego Treli, a także piosenki śpiewane przez Ewę Demarczyk i Edwarda Lubaszenkę. Uzupełnieniem wspomnień są fragmenty spektaklu Dymnego "Polska karczma żydowska" do muzyki Jana Kantego Pawluśkiewicza w reżyserii Andrzeja Maja, w wykonaniu aktorów Starego Teatru w Krakowie. 02:25 HISTORIA PEWNEJ PRZYJAŹNI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2007 Reżyseria: Hanna Kramarczuk Scenariusz: Joanna Gospodarczyk, Hanna Kramarczuk Szlachetne rysy, jasne spojrzenia, serdeczność i szczerość bijące z całej postaci. To pierwsze, co uderza, gdy patrzy się na Wacława Micutę i Edwarda Kossoya. Każdy z nich to żywy rozdział współczesnej historii, urodzili się bowiem niemal wiek temu. Film ten to opowieść o ich powikłanych losach i długoletniej przyjaźni wpisanej w życiorysy tych dwóch niezwykłych ludzi. Edward Kossoy i Wacław Micuta należą do odchodzącego pokolenia ludzi, dla których takie pojęcia, jak honor, męstwo, patriotyzm, prawdomówność, pomoc drugiemu, uczciwość nigdy nie były tylko pustymi słowami. Ukształtowani w przedwojennej Polsce, wypełniali je treścią przez całe swoje długie życie. Micuta, urodzony w 1915 r. w patriotycznej rodzinie szlachty kresowej, przeniósł się w 1921 r. z bliskimi do wolnej wreszcie Polski. Harcerz, żołnierz Szarych Szeregów i batalionu "Zośka", więzień oflagu, zakończył wojenną odyseję w stopniu pułkownika, a po wojnie mógł wreszcie zacząć pracować zgodnie z wykształceniem jako ekonomista. W ramach pomocy gospodarczej dla Polski organizowanej tuż po wojnie przez kraje Zachodu, trafił z rodziną do Genewy. Wkrótce potem w Polsce zaczęły się prześladowania akowców i żołnierzy walczących na Zachodzie. Micuta nie miał już dokąd wracać. Starszy od niego o dwa lata Edward Kossoy, urodzony w Radomiu w rodzinie bogatych żydowskich przedsiębiorców, dzieciństwo spędził na Ukrainie i dopiero jako siedmiolatek wrócił do Polski. Prawnik, historyk i dziennikarz z wykształcenia prowadził własną kancelarię. Gdy wybuchła wojna, zgłosił się na ochotnika do armii. We Lwowie został jednak aresztowany przez NKWD. Jego wykształcenie i znajomość kilku języków czyniły z niego podejrzanego osobnika. Uznany za szpiega, został zesłany na 8 lat do obozu pracy na Syberii. Gdy Niemcy napadły na ZSRR, dostał wraz z innymi szansę wstąpienia do wojska. Przez Kazachstan i Iran trafił do Palestyny, tam doczekał powstania państwa Izrael, zaczął pracować dla ONZ. Właśnie dzięki tej działalności poznał na początku lat 60. , w Genewie, gdzie obaj mieszkają do dzisiaj, Wacława Micutę, który w 1960 r. został przedstawicielem ONZ w misji pokojowej w Kongo. Zajmował się tam zalesianiem pustynnych terenów i zakładaniem prowizorycznych wodociągów. W Azji zwalczał uprawy narkotyków, namawiając, by zamiast opium rolnicy uprawiali warzywa. W latach 70. przeszedł na emeryturę, ale nadal pracował w krajach Trzeciego Świata, propagując tanie źródła energii. Kiedy więc Kossoy zaproponował mu wspólne poprowadzenie Instytutu Rozwoju Energii ze Źródeł Odnawialnych, bez wahania przyjął propozycję. Przed kamerami Edward Kossoy i Wacław Micuta wspominają swe wojenne losy, opowiadają, jak doszło do ich spotkania. W Szwajcarii znaleźli bezpieczną przystań, możliwość zawodowej i osobistej realizacji. Tutaj też zaczęła się ich bliska i owocna przyjaźń, która przetrwała ponad pół wieku i która zakończy się dopiero wraz z nimi.