TVP Kultura Czwartek, 24.10.2024 07:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - LECH MAJEWSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do Katowic lat 50. i 60. zabiera nas reżyser Lech Majewski. 07:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 28 KULISY DAWNYCH PODRÓŻY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dziś podróżowanie rowerem, samochodem czy samolotem jest tak powszechne, że nie wymaga większej uwagi. Dwieście czy trzysta lat temu, gdy ktoś wybierał się w liczącą kilkaset kilometrów podróż, musiała z tej wyprawy powstać książka ze wspomnieniami. Tym razem Radosław Kotarski przenosi się właśnie w dawne czasy, aby przekonać się, jak wyglądało przemieszczanie się naszych pradziadów. Zapraszamy w niezwykłą podróż w czasie. 08:05 PORTRETY - BARBARA FALENDER Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska Barbara Falender należy do czołówki współczesnych polskich rzeźbiarek. Od początku kariery zajmuje pozycję osobną, niezrzeszona z żadną artystyczną formacją prowadzi własne poszukiwania formalne. Jej konsekwentną ścieżkę rozwoju można ująć w etapy, które wyznaczają fascynacje i eksperymenty z kolejnymi materiałami rzeźbiarskimi. Tworzyła w kamieniu, brązie, epoksydzie, porcelanie. W debiutanckim cyklu Poduszki erotyczne (1973 - 1974) Falender tworzy rzeźby o formach przypominających intymne wgniecenia na pościeli przywodzące na myśl miłosne zbliżenia. Poduszki powstają najpierw w epoksydzie, potem - porcelanie. Od tamtej pory ciało, jego erotyzm, substancjalność, siła i kruchość stają podstawowymi obszarami eksploracji twórczyni. Krytycy będą stawiać jej sztukę obok Aliny Szapocznikow podkreślając brawurę artystycznego gestu kobiet poszukujących autonomicznego wyrazu w dziedzinie zdominowanej i zarezerwowanej przez mężczyzn - sztuce erotycznej. Jak zaznacza Falender, jej propozycja została dostrzeżona i uznana przez krytykę dopiero po wystawie zagranicznej - w Kopenhadze. Z perspektywy rewolucji obyczajowej, którą w Polsce dodatkowo utrudniały socjalistyczne realia, za wyjątkowo śmiało przedstawia się decyzja o eksplorowaniu aktu męskiego. To prekursorstwo podkreśla współczesny badacz i interpretator dzieła Falender Paweł Leszkowicz. Burząc romantyczny mit sztuki jako cierpienia, Falender deklarowała: "Przekształcenie, fizyczny kontakt z materiałem, daje mi zmysłową radość". Sensualny wymiar badań pracy i spełnienie z nim związane to wyrazisty motyw funkcjonowania Falender w przestrzeni sztuki. Rzeźbiarka podkreśla znaczenie antyku dla swoich poszukiwań - sztuka starożytna stanowi symboliczny rezerwuwar, do którego stale się zwraca i z którego czerpie. Rzeźby takie jak Narcyz (1979) czy Kolumny (1995) nawiązujące do postaci Wenus Medycejskiej, to dowody żywego dialogu artystki z antyczną tradycją i jej umiejętności wydobywania na jaw aktualności mitów w chaotycznej rzeczywistości przełomu milenium. Zwrot w kierunku geometrii i abstrakcji następuje wraz z wykonanym z czarnego marmury Sarkofagiem z 1993 rozwiniętym w 1995 w Fatum i w Sarkofag dla rodziców z 2011. Zdawało mi się, że ciało jest bezbronne wobec ostateczności - będzie tłumaczyć tę decyzję artystka. Własną osobność Falender odczuła już jako studentka w pracowni Jerzego Jarnuszkiewicza na wydziale rzeźby warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych - nie wciągały jej awangardowe nurty, ale ceniła sobie lekcję zadawania pytań, jakiej udzielał słuchaczom mentor. Jak mówi, do geometrii doszła własnymi drogami. Artystka ma dziś 72 lata i jest niesamowicie aktywna. Każdy dzień zaczyna od pływania. Codziennie od 6ej do 7 ej. Potem wspomniana lekcja pianina, konwersacja z angielskiego i bieżąca praca. Jest cały czas w biegu, działaniu. Żeby to pokazać będziemy starali się jej towarzyszyć wyżej wymienionych działaniach. Pojedziemy też do Milanówka tam zgromadzonych jest najwięcej rzeźb Barbary Falender tam też najczęściej pracuje. 08:40 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ Magazyn, 5 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks odwiedzają kolejne muzea w Polsce przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. 09:00 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 7/9 - KATASTROFA Serial TVP, 52 min, Polska, 1974 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Maciej Kijowski Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Zbigniew Józefowicz, Jan Machulski, Hanna Okuniewicz, Janusz Bukowski, Jerzy Cnota, Ireneusz Karamon, Andrzej Krasicki Reporter radiowy zadaje przypadkowo napotkanym na ulicy ludziom pytanie, jaki był najważniejszy dzień ich życia. Odpowiedzi stanowią motyw przewodni i treść poszczególnych 9 filmów fabularnych tego cyklu. W kopalni dochodzi do tragedii. Kilku górników zostaje uwięzionych pod ziemią. Przełożeni organizują akcję ratowniczą. Poszkodowanym śpieszą na pomoc sekretarz POP Michał Łoś i inżynier Urban Budny. Ekipa ratownicza zostaje również odcięta na dole. Budny ma skomplikowane złamanie nogi. Sytuacja staje się dramatyczna. Narasta atmosfera niepewności, napięcie potęguje konflikt na tle osobistym. Żona sekretarza zdradza męża z Budnym i jest zdecydowana na rozwód. Czy w obliczu zagrożenia sekretarz wybaczy rywalowi i podejmie walkę o jego życie? 10:05 EROICA Dramat, 80 min, Polska, 1957 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Wójcik Muzyka: Jan Krenz Aktorzy: Edward Dziewoński, Barbara Połomska, Ignacy Machowski, Kazimierz Opaliński, Leon Niemczyk, Józef Nowak Jedno z czołowych osiągnięć "szkoły polskiej", będące swoistym rozrachunkiem z mitologizowaniem wojennej przeszłości. Na VIII MFF w Mar del Plata w 1959 r. "Eroica" otrzymała III Nagrodę (za najlepszy film, najlepszy scenariusz i nagrodę FIPRESCI), a wcześniej, w 1958 r. "Syrenę Warszawską" Polskiej Kroniki Filmowej. Film należy do rzadko spotykanego gatunku - składa się z dwóch luźno ze sobą związanych tematycznie nowel. Nowela I: SCHERZO ALLA POLACCA, Nowela II: OSTINATO - LUGUBRE Część pierwsza opowiada o warszawskim cwaniaku, który przypadkowo wciągnięty w powstanie warszawskie zdobywa się na czyn bohaterski, choć właściwie niepotrzebny. Gdy wybucha powstanie, Dzidziuś Górkiewicz w popłochu opuszcza stolicę. Jest dobrze zarabiającym handlarzem i nie ma ochoty ginąć. Dociera do żony w Zalesiu. Żona Dzidziusia roztacza przed nim perspektywy spokojnego życia. Tymczasem Górkiewicz ruszony porywem patriotyzmu w ostatniej chwili postanawia wrócić do walczącej Warszawy. Akcja drugiego opowiadania rozgrywa się w niemieckim oflagu i po raz pierwszy przedstawiono w niej życie polskich oficerów w obozie jenieckim w czasie ostatniej wojny. Do legendy urasta tu ucieczka por. Zawistowskiego. Tylko najbardziej wtajemniczeni wiedzą, że cały czas jest on w obozie - ukryty w przewodzie wentylacyjnym. Mimo starań i opieki kolegów bohater umiera - z zimna i samotności. A wszystko po to, by zachować legendę, która podtrzymywała na duchu wszystkich stłoczonych w obozie żołnierzy. "Eroica" to nie pierwszy przykład współpracy scenarzysty Jerzego Stefana Stawińskiego i reżysera Andrzeja Munka. Wcześniej zrealizowali film "Człowiek na torach". Po wielu samodzielnych sukcesach - Stawiński jest m.in autorem scenariusza do filmu "Kanał", a Munk zdobył wiele nagród w dziedzinie filmu dokumentalnego - ich drogi spotkały się w "Eroice". W filmie tym swoją uwagę skupili na temacie bohaterstwa. W obu nowelach przedstawili bohaterstwo, które właściwie nie przyniosło żadnego konkretnego sukcesu, ale od niego ważniejsze dla autorów stały się pobudki psychiczne kierujące postępowaniem ludzi w trudnych momentach. W ten sposób przedstawili różnorodność charakterów, bogactwo ludzkich typów - studium psychologiczne bohaterów. Film prawie całkowicie zrealizowany został w plenerach, głównie w Warszawie, w Bukowinie i na Śląsku. Jest to także pierwszy polski film szerokoekranowy. 11:40 REŻYSERZY S.VI - J LEE THOMPSON 10/10 SEZON 6 (J LEE THOMPSON 10/10 SEZON 6) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości J Lee Thompsona, reżysera m.in. filmów: "Kopalnie króla Salomona", "Złoto MacKenny" czy "Działa Navarony". 13:20 KOBIELA NA PLAŻY Film TVP, 32 min, Polska, 1963 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Bogusław Lambach Aktorzy: Bogumił Kobiela Niemiłosiernie zatłoczona plaża w Sopocie. Z jednej z kabin wychodzi Bogumił Kobiela. Jest w kombinezonie, wełnianej czapeczce, goglach. Na nogach ma narty. W takim przebraniu rusza między opalających się, budząc sensację wśród dzieciaków i rozbawienie dorosłych, którzy nie wiedzą, że aktor ma przypięty mikrofon wielkości guzika, a śledzi go z oddali ukryta kamera. Tak zaczyna się szalona prowokacja. Już po chwili Kobiela jako ratownik - dmąc w trąbkę, by zwrócić na siebie uwagę - brodzi w wodzie i sprawdza, czy kąpiący się mają karty pływackie. Zaraz potem przykłada ramię do ramion napotkanych plażowiczów, by stwierdzić, kto jest bardziej opalony. Później usiłuje się wcisnąć do długaśnej kolejki stojącej karnie przed kioskiem z napojami. Udaje mu się to, lecz trzymając kilka butelek piwa wyraża swoje niezadowolenie, że nie było już wody sodowej. Narobiwszy mnóstwo zamieszania, opuszcza plażę, ściskając ludziom dłonie na pożegnanie. Doskonały film. Niektóre epizody może straciły swoją wymowę - jak ten z wszechobecnym dziś piwem, niegdyś przedmiotem pożądania. Całość jednak nieodparcie śmieszy, a aktor w brawurowej błazenadzie wykorzystuje cały swój talent komiczny, bezbłędnie tworząc i rozwijając przezabawne sytuacje. 14:05 MONOLOG TRĘBACZA Film TVP, 21 min, Polska, 1965 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Michał Żołnierkiewicz Zrealizowana w 1965 roku na czarno - białej taśmie groteska filmowa, ukazująca szare, zamglone ulice Warszawy tamtych lat i zwykłych ludzi, równie bezbarwnych i mających obojętny stosunek do wszystkiego, co się wokół nich dzieje. Kamera koncentruje się na jednym człowieku spośród tłumu - bezradnym, zagubionym, którego nikt nie zauważa. Bo i nie wyróżnia się niczym szczególnym, z wyglądu przypomina skromnego urzędniczynę. Nosi lichy prochowiec i zwykły kapelusz, do tego ma starą skórzaną teczkę. Idący ulicą bezimienny bohater filmu dostrzega plakat zapraszający na występy artystyczne do restauracji "Melodia". Zagląda do lokalu i stojąc przy stoliku, próbuje przywołać kogoś z obsługi. Ale żaden z kelnerów kompletnie nie zwraca na niego uwagi, bo któż chciałby obsługiwać klienta, który nie śmierdzi groszem. Zrezygnowany gość wychodzi z restauracji i na ulicy spotyka dyrektora. Kłania mu się nisko, ale i w tym wypadku skromny urzędnik zostaje zignorowany. Chwilę później swoją wyższość nad nim demonstracyjnie pokazuje także kierowca autobusu, który zamyka mu drzwi przed nosem i odjeżdża. Na domiar złego nieomal rozjeżdża bohatera furgonetka, kiedy ten próbuje przejść na drugą stronę ulicy. Lekceważony, ignorowany urzędnik czuje się zupełnie wyobcowany w swoim mieście. Nie wie co począć ze sobą. Gdy dostrzega na wystawie sklepu muzycznego trąbkę, przelicza gotówkę w portmonetce i decyduje się na kupno. Ale ekspedientka chce mu wcisnąć całkiem inne instrumenty, byle nie trąbkę, bo to ekspozycja stała. Wreszcie odsyła go do swojej siostry, prowadzącej - jak się okazuje - kiosk z drobiazgami. Uzbrojony w trąbkę zabawkę bohater kontynuuje swoją wędrówkę po mieście, grając i wciąż próbując zwrócić na siebie uwagę, ale wszyscy przechodzą obok niego obojętnie, jakby w ogóle nie istniał. Wdrapuje się nawet po rusztowaniu na dach domu, ale ten akt rozpaczy kończy się jedynie interwencją straży pożarnej. W końcu dostrzega maszerującą ulicą orkiestrę dętą i zapragnie dołączyć do oklaskiwanych przez tłumy muzyków. 14:45 STATYŚCI Komedia, 114 min, Polska, 2006 Reżyseria: Michał Kwieciński Scenariusz: Jarosław Sokół Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Anna Romantowska, Krzysztof Kiersznowski, Bartosz Opania, Kinga Preis, Małgorzata Buczkowska, Łukasz Simlat, Stanisław Brudny, Dorota Chotecka, Krzysztof Stelmaszczyk, Ewa Złotowska, Xu Xiaodong, Dong Yajun, Wang Wanduo, Wang Kun Utrzymani w liryczno-komediowym tonie "Statyści" to uhonorowane licznymi nagrodami dzieło cenionego producenta i reżysera teatralnego oraz telewizyjnego, Michała Kwiecińskiego, współpracującego ze scenarzystą Jarosławem Sokołem (ich serial "Czas honoru" bił rekordy popularności w Dwójce). W 2006 roku na FPFF w Gdyni film otrzymał Nagrodę Specjalną Jury za reżyserię oraz nagrody za scenariusz, zdjęcia, drugoplanową rolę kobiecą dla Anny Romantowskiej, drugoplanową rolę męską dla Krzysztofa Kiersznowskiego, nagrodę Rady Programowej TVP, nagrodę Złoty Klakier. Ponadto laureatami Polskiej Nagrody Filmowej "Orzeł" - zostali m. in Kinga Preis, Anna Romantowska, Krzysztof Kiersznowski, Jarosław Sokół. Akcja filmu rozgrywa się współcześnie na polskiej prowincji. Tytułowi bohaterowie to mieszkańcy niewielkiego miasteczka statystujący w kręconej tu właśnie chińskiej produkcji. To ludzie bardzo przeciętni, szarzy, nie wyróżniający się niczym szczególnym. Nie są szczęśliwi, mają swoje problemy, ale pokornie znoszą trudny los. Przez ekran przewija się cała galeria różnych postaci. Każdy z bohaterów jest inny, przeżywa własne życiowe rozterki, boryka się z różnymi problemami. Statystując w filmie, próbują zabić nudę dnia codziennego i dowartościować się, a może chcą uciec od kłopotów lub po prostu znaleźć się pośród ludzi i przeżyć coś nowego. Na anons chińskich twórców melodramatu "Smutny wiatr w trzcinach" odpowiada m.in. 51-letnia księgowa, Maria Narożna. Samotna, zgorzkniała kobieta, od ośmiu lat wdowa, której syn Olo wyjechał gdzieś do miasta i unika kontaktów z matką, widzi w statystowaniu szansę na oderwanie się choć na moment od problemów i zmartwień. Kiedyś wszystko było inaczej, promieniała szczęściem w blasku męża, znanego podróżnika i badacza. Do tej pory nie może się pogodzić z jego śmiercią, codziennie odwiedza grób, żyje w umartwieniu i bólu. Dopiero kiedy przekona się, kim jej mąż był naprawdę, zmieni swój stosunek do świata. Osamotniony i przegrany życiowo czuje się także 52-letni miejscowy fotograf, Edward Gralewski, którego żona zostawiła dla kościelnego chórzysty. Czy statystowanie odmieni jego smutny los? Z kolei 78-letni Józef Koralik szuka ucieczki od zaborczej córki i zięcia, którzy nie rozumieją potrzeb stojącego nad grobem ojca. Mężczyzna wprawdzie jest schorowany i słaby, ale pragnie u schyłku życia poczuć się jeszcze potrzebny i doceniony. Wśród statystów jest także Szymon mieszkający wraz z cierpiącą na silną depresję i zaniki pamięci matką. Ona chciałaby, żeby syn się ożenił, ale on poświęcił swoje życie dla matki, czuje się za nią odpowiedzialny. Szymek przypadkowo znajdzie się na planie filmowym, a przygoda ze statystowaniem na zawsze odmieni jego los. Tu pozna bowiem Dorotę, skromną, cichą dwudziestolatkę, która mieszka z siostrą. Starsza od niej o 10 lat Ela opiekuje się nią od czasu tragicznej śmierci rodziców, którzy przed laty zginęli w wypadku samochodowym. Nad właściwym przebiegiem filmowych zdjęć w Polsce czuwa młoda tłumaczka, Bożena Popławska-Ochman. Pełni swoistą rolę łączniczki między kapryśnym reżyserem i jego ekipą a statystami, którzy nie mogą pojąć, dlaczego Chińczycy wybrali właśnie ich kraj. Tymczasem oni uważają Polaków za najsmutniejszy naród na świecie. A ponieważ kręcą dramat o tragicznej miłości, wszyscy statyści mają mieć ponure twarze. Bożena jest bardzo zaangażowana w chińską produkcję, stara się solidnie wykonywać swoją pracę. Jest szanowana i ceniona przez reżysera, co pozwala młodej kobiecie zapomnieć o własnych życiowych niepowodzeniach, o nieszczęśliwej miłości, która wycisnęła na jej psychice piętno smutku. Przed laty Bożenę porzucił narzeczony, została sama z ich 3-letnim synem, Sebastianem. Roman nie dawał znaku życia, ale ona wciąż łudziła się, że wróci do nich. Żeby nie zwariować, rzuciła się w wir nauki, gruntownie zgłębiła język chiński. Potem jednak wyszła za mąż za starszego od siebie, statecznego dentystę, Edwarda Ochmana, który zapewnił jej życiową stabilizację i zastąpił synowi ojca. W czasie kręcenia zdjęć niespodziewanie w miasteczku pojawia się Roman, który przebywał długie lata w Indiach. Teraz pragnie odzyskać Bożenę i Sebastiana, zapewniając ich o swoim przywiązaniu i wielkiej miłości. 16:50 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 8/9 - ZŁOTO Serial TVP, 57 min, Polska, 1974 Reżyseria: Sylwester Szyszko Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Maciej Kijowski Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Janusz Kłosiński, Halina Kowalska, Wacław Kowalski, Franciszek Trzeciak, Witold Pyrkosz, Janusz Bukowski, Marian Glinka W 1945 roku Włodzimierz Kalita zostaje burmistrzem miasteczka niemal całkowicie zniszczonego przez Niemców. Najważniejsze obiekty zrównano z ziemią. Tymczasem setki ludzi oczekują od nowych władz mieszkań, pracy i jedzenia. Kalita zdaje sobie sprawę, że jeśli ich żądaniom nie stanie się zadość, rozpocznie się gigantyczny szaber. Na szczęście burmistrz znajduje świetne wyjście z trudnej sytuacji. Rozpuszcza pogłoskę, że hitlerowcy ukryli w mieście złoto, które obecnie znajduje się pod gruzami. Ludzie masowo rzucają się do odgruzowywania, zwłaszcza tych budynków, które są miastu najpotrzebniejsze. 18:00 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ Magazyn, 5 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Twórcy programu, Anna Zakrzewska i Tomasz Filiks odwiedzają kolejne muzea w Polsce przybliżając ich najcenniejsze zbiory. Każdy odcinek poświęcony pojedynczej pracy zachęca do odwiedzania konkretnych instytucji. W kolejnej, premierowej odsłonie cyklu prezentowane będą dzieła z kolekcji Muzeum Narodowego w Lublinie. 18:10 PORTRETY - BARBARA FALENDER Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Anna Zakrzewska Barbara Falender należy do czołówki współczesnych polskich rzeźbiarek. Od początku kariery zajmuje pozycję osobną, niezrzeszona z żadną artystyczną formacją prowadzi własne poszukiwania formalne. Jej konsekwentną ścieżkę rozwoju można ująć w etapy, które wyznaczają fascynacje i eksperymenty z kolejnymi materiałami rzeźbiarskimi. Tworzyła w kamieniu, brązie, epoksydzie, porcelanie. W debiutanckim cyklu Poduszki erotyczne (1973 - 1974) Falender tworzy rzeźby o formach przypominających intymne wgniecenia na pościeli przywodzące na myśl miłosne zbliżenia. Poduszki powstają najpierw w epoksydzie, potem - porcelanie. Od tamtej pory ciało, jego erotyzm, substancjalność, siła i kruchość stają podstawowymi obszarami eksploracji twórczyni. Krytycy będą stawiać jej sztukę obok Aliny Szapocznikow podkreślając brawurę artystycznego gestu kobiet poszukujących autonomicznego wyrazu w dziedzinie zdominowanej i zarezerwowanej przez mężczyzn - sztuce erotycznej. Jak zaznacza Falender, jej propozycja została dostrzeżona i uznana przez krytykę dopiero po wystawie zagranicznej - w Kopenhadze. Z perspektywy rewolucji obyczajowej, którą w Polsce dodatkowo utrudniały socjalistyczne realia, za wyjątkowo śmiało przedstawia się decyzja o eksplorowaniu aktu męskiego. To prekursorstwo podkreśla współczesny badacz i interpretator dzieła Falender Paweł Leszkowicz. Burząc romantyczny mit sztuki jako cierpienia, Falender deklarowała: "Przekształcenie, fizyczny kontakt z materiałem, daje mi zmysłową radość". Sensualny wymiar badań pracy i spełnienie z nim związane to wyrazisty motyw funkcjonowania Falender w przestrzeni sztuki. Rzeźbiarka podkreśla znaczenie antyku dla swoich poszukiwań - sztuka starożytna stanowi symboliczny rezerwuwar, do którego stale się zwraca i z którego czerpie. Rzeźby takie jak Narcyz (1979) czy Kolumny (1995) nawiązujące do postaci Wenus Medycejskiej, to dowody żywego dialogu artystki z antyczną tradycją i jej umiejętności wydobywania na jaw aktualności mitów w chaotycznej rzeczywistości przełomu milenium. Zwrot w kierunku geometrii i abstrakcji następuje wraz z wykonanym z czarnego marmury Sarkofagiem z 1993 rozwiniętym w 1995 w Fatum i w Sarkofag dla rodziców z 2011. Zdawało mi się, że ciało jest bezbronne wobec ostateczności - będzie tłumaczyć tę decyzję artystka. Własną osobność Falender odczuła już jako studentka w pracowni Jerzego Jarnuszkiewicza na wydziale rzeźby warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych - nie wciągały jej awangardowe nurty, ale ceniła sobie lekcję zadawania pytań, jakiej udzielał słuchaczom mentor. Jak mówi, do geometrii doszła własnymi drogami. Artystka ma dziś 72 lata i jest niesamowicie aktywna. Każdy dzień zaczyna od pływania. Codziennie od 6ej do 7 ej. Potem wspomniana lekcja pianina, konwersacja z angielskiego i bieżąca praca. Jest cały czas w biegu, działaniu. Żeby to pokazać będziemy starali się jej towarzyszyć wyżej wymienionych działaniach. Pojedziemy też do Milanówka tam zgromadzonych jest najwięcej rzeźb Barbary Falender tam też najczęściej pracuje. 18:45 KEITH JARRETT - "SZTUKA IMPROWIZACJI" (KETTH JARRETT "THE ART OF IMPROVISATION") Film dokumentalny, 56 min, Francja, 2005 Reżyseria: Mike Dibb Wykonawcy: Kieth Jarrett Pianista, Keith Jarrett, opowiada o rozpiętości swojej muzyki, znaczeniu improwizacji, wielkich artystach, z którymi współpracował, oraz o wzlotach i upadkach swojego życia. Dalsze spostrzeżenia są dostarczane przez innych muzyków, członków rodziny oraz współpracowników muzycznych. 20:00 HALA ODLOTÓW - /19/ Talk-show, 45 min, Polska, 2024 Hala Odlotów jest widowiskiem artystyczno - publicystycznym, w ramach którego znani artyści komentują aktualne wydarzenia, prezentując przy tym swoje najnowsze dokonania. 21:00 WSTĘP DO FILMU - KATYŃ 5 min, Polska, 2024 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Katarzyna Borowiecka i Tomasz Kolankiewicz rozmawiają o filmie "Katyń" w reżyserii Andrzeja Wajdy. 21:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - KATYŃ Dramat, 116 min, Polska, 2007 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Andrzej Wajda, Władysław Pasikowski, Przemysław Nowakowski Zdjęcia: Paweł Edelman, Marek Rajca Muzyka: Krzysztof Penderecki Aktorzy: Andrzej Chyra, Maja Ostaszewska, Artur Żmijewski, Danuta Stenka, Jan Englert, Magdalena Cielecka, Agnieszka Glińska, Paweł Małaszyński, Maja Komorowska, Władysław Kowalski, Antoni Pawlicki, Jacek Braciak, Stanisława Celińska, Krzysztof Globisz, Krzysztof Kolberger "Katyń" Andrzeja Wajdy nikogo nie oskarża wprost, a jedynie przedstawia obraz społeczeństwa na tle powojennych dylematów, obraz, na jaki wcześniej kino polskie się nie zdobyło. Przez pół wieku z przyczyn politycznych nie mogło, a przez następne kilkanaście lat zwyczajnie nie potrafiło. Wajda przełamuje tę niemoc, jeszcze raz budzi sumienia: pozwala zrozumieć, czym jest świadomość zbrodni i kłamstwa katyńskiego dla rodzin jej ofiar, ale także dla całego narodu. Ta wiedza zyskała na ekranie, mimo świadomie założonej rzeczowości, wymiar artystyczny: począwszy od inscenizacji wielkich scen, poprzez muzykę Krzysztofa Pendereckiego i niemal pozbawione barwy zdjęcia Pawła Edelmana, aż do wyrażającej głębokie przeżycie gry całego aktorskiego zespołu - pisał na łamach branżowego "Kina" Konrad J. Zarębski. Andrzej Wajda przez wiele lat nosił się z zamiarem nakręcenia filmu o tragedii katyńskiej. Nie tylko dlatego, że nazwisko jego ojca figuruje na liście ofiar tej zbrodni. Także ze względu na tych, którzy dopiero wchodzą na scenę dorosłego życia i jakże często zaprzątnięci wyłącznie chwilą obecną zapominają nazwy i daty najważniejsze dla polskiej historii i decydujące o narodowej tożsamości Polaków. - Nie tak dawno w jednym z telewizyjnych programów gimnazjalista zapytany, z czym kojarzy mu się 17 września, odpowiedział, że z jakimś świętem kościelnym. Może dzięki naszemu filmowi młody człowiek zapytany o Katyń, będzie potrafił odpowiedzieć coś więcej niż to, że Katyń to nazwa jakiejś miejscowości niedaleko od Smoleńska? - pytał z nadzieją Wajda w swoim przesłaniu zamieszczonym na internetowej stronie jego filmu. Chcąc dotrzeć do współczesnych dwudziesto - i trzydziestolatków, wychowanych w dużej mierze na MTV, serialach i grach komputerowych, reżyser zaprosił do współpracy przy tworzeniu scenariusza dwóch głośnych twórców młodszego pokolenia: Władysława Pasikowskiego, rodzimego speca od kina akcji i Przemysława Nowakowskiego, współtwórcę serialu "Na Wspólnej" i kontrowersyjnych "Egoistów", drapieżnego filmu o warszawskich dandysach A. D. 2000. W rezultacie powstała opowieść o tragedii Katynia widzianej z perspektywy kilku indywidualnych losów, zarówno żołnierzy, jak i ich rodzin, a zwłaszcza kobiet, matek, żon i córek. Wielka historia, choć w filmie obecna, służy głównie do odmalowania fabularnego tła, dzięki któremu widz ma lepiej zrozumieć motywacje bohaterów, ich dylematy, a przede wszystkim ich cierpienie. 17 września 1939 roku. Trwa exodus ludności cywilnej na wschód w nadziei na ocalenie przed hitlerowską nawałą. Na moście zdumieni uciekinierzy spotykają innych, uciekających w przeciwną stronę przed wkraczającą właśnie do Polski Armią Czerwoną. W zajmowanych wsiach i miastach bolszewicy ogłaszają, że przychodzą jako wyzwoliciele mas pracujących od ucisku burżuazji. Reprezentantem tej ostatniej jest według nich także Wojsko Polskie, więc żołnierze masowo brani są do niewoli. Taki los spotyka m. in. Andrzeja, rotmistrza 8. Pułku Ułanów z Krakowa. W prowizorycznym obozie jenieckim odnajduje go żona Anna z małą córeczką Niką. Anna ze łzami w oczach błaga, by przebrał się w cywilne ubranie i uciekł. Andrzej odmawia, powołując się na przysięgę żołnierską. Wkrótce wraz ze swoim pułkiem zostaje wywieziony do znacznie silniej strzeżonego obozu w Kozielsku. Tymczasem Anna po wielu perypetiach, niemal cudem ocalając życie swoje i dziecka, dociera do Krakowa, znajdującego się teraz pod jurysdykcją niemiecką. Zatrzymuje się u matki Andrzeja. Jego ojca, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, wraz z innymi pracownikami tej uczelni hitlerowcy podstępnie uwięzili i wywieźli do obozu w Sachsenhausen. Obu kobietom nie pozostaje nic innego jak czekać na swoich mężów. Po kilku miesiącach przychodzi wiadomość, że ojciec Andrzeja zmarł. W kwietniu 1943 roku Kraków obiega sensacyjna wiadomość o odnalezieniu zbiorowych mogił polskich oficerów w Katyniu. Wbrew wszelkiemu prawdopodobieństwu Anna nie chce dać wiary, że pośród ofiar jest Andrzej. 23:15 SERIALOWA NOSTALGIA - MATYLDA - ODC. 6 Serial kostiumowy, 42 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Lang, Małgorzata Adamska Scenariusz: Anna Gutowska, Iwona Siemieniuk, Sylwia Zientek, Marcin Grabowski, Monika Franczak Muzyka: Paweł Lucewicz Aktorzy: Kamil Szeptycki, Mariusz Jakus, Maria Kowalska, Małgorzata Buczkowska, Mirosław Haniszewski, Klaudia Koścista, Iza Dąbrowska, Mateusz Mosiewicz, Maurycy Popiel, Grażyna Sobocińska, Dariusz Chojnacki, Emma Giegżno, Jędrzej Hycnar, Karol Niwinski, Ireneusz Czop Boden zgłasza w cyrkule porwanie syna i rzuca od razu oskarżenia pod adresem Rubina. Szef policji nie daje wiary jego słowom - szybko okazuje się, że jest przekupiony przez Żabińskiego. Matylda przeżywa niedokończony ślub z Robertem i porwanie Maciusia. Helena uważa, że zarówno ona, jak i Boden są skompromitowani i obawia się, że oferta Rubina jest już nieaktualna. Rubin z kolei mści się na Adzie za to, że dziewczyna zgodziła się być świadkową na ślubie Matyldy i Bodena. Tymczasem chata Alojzowej staje w płomieniach, Ada i jej matka tracą cały dobytek. Przygarnia je Wicher, który z miejsca zabiera się za zbiórkę drewna na nowy dom. W lesie zjawiają się jednak ludzie Rubina i ogłaszają, że od tej pory zabieranie drewna z lasu jest zabronione. Wicher nie zamierza się z tym pogodzić i pisze skargę do sądu w Lublinie. Wiadomość o tym - poprzez Sokołowa - szybko dociera do Rubina, ale wywołuje tylko jego wesołość. Wicher i inni chłopi z folwarku z powrotem przyjeżdżają do lasu po drewno i znowu stają im na przeszkodzie ludzie Rubina z Żabińskim na czele. Wywiązuje się bójka, z której Wicher wychodzi dotkliwie pobity, a Adę oraz drewno rekwirują ludzie Rubina. Następnie Żabiński zamyka Adę w pałacowym lochu. Z kolei Matylda odwiedza Roberta, ale widzi, że ukochany myśli teraz tylko o odzyskaniu syna. Izabella słyszy, że Rubin rozmawia z Walkiem na temat syna Bodena i natychmiast daje o tym znać Bodenowi. Ten rusza za Walkiem i trafia do nieczynnego młyna, gdzie przetrzymywany jest Maciuś. Witold nie ma ochoty na wizytę u Rubina, zamiast niego z Heleną i Aleksandrą jedzie Adam. A Wicher nie odpuszcza i zbiera chłopów do kolejnej potyczki z Rubinem - tym razem chodzi mu przede wszystkim o uwolnienie Ady. Podczas koncertu fortepianowego Michała, Adam przekazuje Izabelli liścik z prośbą o spotkanie. Żona Rubina reaguje na tę wiadomość przychylnie. Kiedy Matylda wraca z biblioteki, słyszy wołanie o pomoc. Schodzi do piwnicy i widzi Adę uwięzioną w lochu. Chłopi ruszają na pałac wywołując panikę wśród jego mieszkańców i gości. Rubin i jego towarzysze sięgają po broń palną, która daje im przewagę nad chłopami. Matylda, nie chcąc dopuścić do rozlewu krwi, staje pomiędzy obiema stronami. Prosi, żeby Rubin wypuścił Adę i Maciusia, a ona w zamian zrobi co zechce. Rubin każe jej przysiąc, że wyjdzie za Michała. Widzi to Boden, który właśnie jedzie z Maciusiem w stronę pałacu. 00:10 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - ŚWIATŁO MIĘDZY OCEANAMI (LIGHT BETWEEN OCEANS) Dramat, 126 min, Nowa Zelandia/Wielka Brytania/USA, 2016 Reżyseria: Derek Cianfrance Scenariusz: Derek Cianfrance Aktorzy: Alicia Vikander, Michael Fassbender, Rachel Weisz, Jack Thompson Dramat latarnika i jego żony, którzy ratują niemowlę i uznają za swoje. Kiedy po latach matka dziewczynki dowiaduje się, gdzie jest jej córka, stają przed moralnym dylematem. Bohater wojenny Tom Sherbourne przyjmuje posadę latarnika na bezludnej wyspie u wybrzeży Australii. Weteran I wojny światowej wkrótce zakochuje się z wzajemnością w miejscowej dziewczynie, Isabel Graysmark. Para bierze ślub w 1921 roku. Małżeństwo żyje w zgodzie, ale do pełni szczęścia brakuje im potomstwa. To ich największe i do tej pory niespełnione pragnienie. Dwa poronienia w ciągu trzech lat, załamują kobietę, która zaczyna wątpić, że kiedykolwiek będzie mogła się cieszyć macierzyństwem. Isabel popada w głęboką depresję. Ale pewnego dnia wydarza się coś niezwykłego. W pobliżu latarni morskiej na brzeg wyspy zostaje wyrzucona niewielka łódź, a w niej Tom odkrywa martwego mężczyznę i żywe niemowlę. Doskonale zdaje sobie sprawę, że powinien natychmiast zgłosić ten fakt przełożonym, ale Isabel nakłania męża, by nie ujawniał prawdy. Przecież są małżeństwem i mogą uznać niemowlę za swoje, bo w przeciwnym razie dziecko z całą pewnością trafi do sierocińca. Tom ulega namowom żony, w tajemnicy zakopuje na wyspie ciało rozbitka. Przygarniętej dziewczynce "rodzice" nadają imię Lucy. Rodzinna idylla nie trwa jednak długo. Kiedy postanawiają ochrzcić dziecko, Tom udaje się na ląd. Wtedy dowiaduje się o Hannah Roennfeldt, która całymi dniami klęczy przed grobem swego męża i córki Grace, zaginionych na morzu 26 kwietnia 1923 roku. To właśnie tego dnia Tom odnalazł na brzegu wyrzuconą łódkę. Dla małżonków staje się jasne, że "ich" Lucy to w rzeczywistości Grace, której poszukuje zrozpaczona matka. Pod wpływem silnych emocji Tom pisze anonimowy list do Hannah, że jej mąż nie żyje, ale córka została uratowana i pozostaje pod troskliwą opieką. Cztery lata później, Tom, Isabel i Lucy, którzy wiodą szczęśliwe życie, uczestniczą w obchodach jubileuszu latarni. Małżonkowie nawiązują rozmowę z Hannah i jej siostrą Gwen Potts. Okazuje się, że mąż Hannah, Frank, był Niemcem. Wzieli ślub krótko po zakończeniu I wojny światowej. Ich związku nigdy nie zaakceptowała część lokalnej społeczności. Pewnego razu zaatakował go rozwścieczony tłum, musiał uciekać. Zabrał ze sobą córkę. Wciąż targany wyrzutami sumienia Tom wysyła Hannah grzechotkę znalezioną na łodzi przy dziecku. Zabawkę rozpoznaje na rozwieszonych w mieście plakatach jeden ze współpracowników Toma i zawiadamia policję. (THE LIGHT BETWEEN OCEANS) 02:35 KINO NOCNE - WINNI (DEN SKYLDIGE) Film fabularny, 85 min, Dania, 2018 Reżyseria: Gustav Möller Scenariusz: Gustav Möller, Emil Nygaard Albertsen Zdjęcia: Jasper Spanning Muzyka: Carl Coleman, Caspar Hesselager Aktorzy: Jakob Cedergren, Jessica Dinnage, Omar Shargawi, Johan Olsen, Jacob Lohmann, Katinka Evers - Jahnsen Początkowo nic nie zapowiada, że rutynowy wieczór przy kopenhaskim telefonie alarmowym przeobrazi się w dramatyczną walkę z czasem. Odbierający dziś połączenia Asger Holm (Jakob Cedergren) to zawieszony w czynnościach służbowych funkcjonariusz policji, którego czeka przesłuchanie w sprawie zastrzelenia dziewiętnastolatka. Asger z niecierpliwością wypatruje końca nudnej zmiany. Do tej pory nie wydarzyło się nic, co zwróciłoby jego szczególną uwagę. Ten dyżur nie różni się zbytnio od innych, jak zwykle porządek zakłócają pijani imprezowicze, niedzielni kierowcy, a także żartownisie blokujący numer. Policjant jest coraz bardziej poirytowany tą sytuacją, a zwłaszcza czekającym go już nazajutrz badaniem śledczym. Nagle odbiera telefon od przerażonej kobiety, która mówi bardzo zagadkowo. Asger szybko domyśla się, że jest ona przetrzymywana wbrew własnej woli przez kogoś kto prawdopodobnie grozi jej bronią. Została porwana i jest więziona w samochodzie, zmierzającym w nieznanym kierunku. Operator próbuje dowiedzieć się czegoś więcej, ale traci kontakt z ofiarą, bo połączenie zostanie gwałtownie przerwane. Od tej pory rozpoczyna się prawdziwy wyścig z czasem. Asger Holm próbuje jak najszybciej zlokalizować samochód, by uwolnić uprowadzoną kobietę. Pozostaje przy telefonie alarmowym, organizując akcję ratowniczą. Przede wszystkim wykorzystuje swoje zawodowe doświadczenie, ale również kieruje się intuicją, która nigdy nie zawiodła go w takich sprawach.