TVP Nauka Sobota, 26.10.2024 05:55 CZY WIESZ, ŻE? - /301/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:25 CZY WIESZ, ŻE? - /302/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 25 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:00 NAUKOWO - ZŁOŚĆ /15/ (THE SCIENCE OF...) Serial dokumentalny, 28 min, Szwajcaria, 2022 Ludzkie ciało wciąż pełne jest tajemnic. Wiele funkcji ludzkiego ciała wciąż pozostaje tajemnicą, choć od stuleci są one przedmiotem badań. Ta seria ukazuje niektóre spośród tych złożonych funkcji i innowacyjne rozwiązania na różne codzienne dolegliwości, czyli jak w zrównoważony sposób walczyć z tymi problemami poprzez aplikację cyfrową, za pomocą nowych leków bez skutków ubocznych, czy też zmianę stylu życia. 07:35 PODRÓŻE KOSMICZNE - ZIEMIA I SŁOŃCE (COSMIC JOURNEYS) Serial dokumentalny, 21 min, USA, 2017 Złożone z kilkunastu filmów krótkometrażowych Podróże kosmiczne zabierają widza na wycieczkę po kosmicznych przestworzach, ukazując niezwykłe widoki oraz fascynujące osobliwości naszego wszechświata. Przekazy z krążących wokół Ziemi satelit, zdjęcia wykonane przez załogi stacji kosmicznych, obrazy sąsiednich planet to dla widza tej serii spotkanie twarzą w twarz z efektami najnowocześniejszych badań międzygwiezdnych i wiedzą naukową na ich temat. W tym odcinku: Materiały filmowe nakręcone w przestrzeni kosmicznej jak też animacje komputerowe ukazują Ziemię, Słońce i Księżyc i wzajemne oddziaływanie pomiędzy tymi ciałami niebieskimi oraz miejsce naszej planety pomiędzy nimi we wszechświecie. 08:00 PODRÓŻE KOSMICZNE - ŻYCIE NA MARSIE? (COSMIC JOURNEYS) Serial dokumentalny, 6 min, USA, 2017 Złożone z kilkunastu filmów krótkometrażowych "Podróże kosmiczne" zabierają widza na wycieczkę po kosmicznych przestworzach, ukazując niezwykłe widoki oraz fascynujące osobliwości naszego wszechświata. Przekazy z krążących wokół Ziemi satelitów, zdjęcia wykonane przez załogi stacji kosmicznych, obrazy sąsiednich planet to dla widza tej serii spotkanie twarzą w twarz z efektami najnowocześniejszych badań międzygwiezdnych i wiedzą naukową na ich temat. Przez stulecia Mars był uważany za możliwy alternatywny dom dla ludzkości w obliczu globalnego kryzysu planetarnego na Ziemi. Ale jak wygląda powierzchnia Marsa i skąd przypuszczenie, że życie człowieka na Marsie byłoby możliwe? Na te i inne pytania odpowiadają teoretycy, którzy badali powierzchnię Marsa i jako pierwsi wpadli na pomysł przeniesienia ludzkości na Czerwoną Planetę. 08:05 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /22/ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek omawia inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy przedstawiają również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie, a będące światowymi odkryciami naukowymi. 08:40 RYTMY ZDROWIA - BEZSENNOŚĆ - PLAGA WSPÓŁCZESNOŚCI Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2021 Autor: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny skierowany do kobiet, omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. Bezsenność stała się jedną ze współczesnych plag. To kolejna choroba cywilizacyjna, którą określa się już jako epidemię. W ciągu ostatnich stu lat czas poświęcony na sen skrócił się o prawie dwie godziny. Polacy są jednym z najbardziej dotkniętych bezsennością europejskich społeczeństw. Prawie połowa rodaków cierpi na różne zaburzenia snu, choć jeszcze pod koniec ubiegłego wieku było to niespełna 30 procent. O bezsenności i melatoninie, hormonie snu, w tym odcinku "Rytmów zdrowia". 09:05 STACJA ARKTYKA - PACJENT OCEAN Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sambor Wilk Scenariusz: Odeta Moro, Patrycja Koskowska Oceanografia to dział hydrologii badający oceany ziemskie w sposób interdyscyplinarny - metodami fizyki, chemii, biologii, oraz innych nauk o Ziemi takich, jak meteorologia. Jej interdyscyplinarność doskonale oddaje ducha wszystkich badań prowadzonych w Polskiej Stacji Polarnej Hornsund. Dokumentaliści towarzyszą z kamerą pracującemu w Polskiej Stacji Polarnej oceanografowi w zbieraniu danych do badań oceanograficznych. W trakcie wyprawy w morze za pomocą wind pobrane zostaną próbki oraz oceanografowie wyciągną pozostawioną tam rok wcześniej specjalistyczną aparaturę do zbierania danych. Następnie wszystkie próbki naukowcy wstępnie zbadają w laboratorium morskim mieszczącym się w Stacji badawczej, a także przygotują zebrane materiały do wysłania do Polski. do dalszych badań. Skład chemiczny oceanu, osady, mikroplastiki - to wszystko znajduje się w zakresie zainteresowań polarnych oceanografów. Dlaczego? O tym opowie kierownik Zakładu Badań Polarnych dr hab. Mateusz Moskalik. 09:45 ASTRONARIUM - (60) - "ESO SUPERNOVA" Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Teleskopy Europejskiego Obserwatorium Południowego to jedne z najlepszych przyrządów pozwalających odkrywać tajemnice Wszechświata. Powstają dzięki wspólnym wysiłkom kilkunastu krajów, w tym Polski. Problem w tym, że znajdują się tysiące kilometrów stąd. Znacznie bliżej jest jednak miejsce, które pozwala poznać ich sekrety. W tym programie odwiedzimy siedzibę Europejskiego Obserwatorium Południowego i niezwykłe centrum nauki, które ma przybliżyć jego odkrycia. 10:15 PODWODNY ŚWIAT - PRZEMYSŁ (SUBMERGED UNIVERSE - INDUSTRIAL GIANTS) Serial dokumentalny, 25 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 10:45 PODWODNY ŚWIAT - NADMIAR POŻYWIENIA (SUBMERGED UNIVERSE - EXCESS OF NUTRIENTS) Serial dokumentalny, 26 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 11:20 TAJEMNICE EKONOMII KOPERNIKA Dokument fabularyzowany, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Robert Szaj, Michał Juszczakiewicz Zdjęcia: Michał Juszczakiewicz, Grzegorz Dolecki Wykonawcy: Robert Cyrta, Krzysztof Matuszewski, Pietro Omodeo, Marta Twardowska, Eugeniusz Sienkiewicz, Philippe Debroise, Krzysztof Bartoszewicz, Grzegorz Duda Fabularyzowany film dokumentalny, prezentujący Mikołaja Kopernika, tym razem nie jako astronoma, a jako wybitnego ekonomistę i matematyka. To poruszająca historia naukowca, który wykorzystując swój intelekt, przygotowuje rewolucyjną reformę monety. Niestety, postulaty Kopernika dotyczące uznania pieniądza jako miary, nie znalazły do tej pory uznania wśród polityków i ekonomistów. W filmie odtworzono przebieg Sejmu Prus Królewskich w Grudziądzu, podczas którego Mikołaj Kopernik wygłosił swój traktat "O szacunku monety". Zaprezentowano działalność astronoma jako aktywnego administratora Kapituły Warmińskiej, który zasiedlał opuszczone i zniszczone przez wojnę polsko-krzyżacką gospodarstwa rolne Warmii. Obraz ukazuje naukowca również jako ważnego doradcę biskupów warmińskich. 12:25 KORONA GÓR POLSKI - SZCZELINIEC Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które naszym zdaniem nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. W dobie załamania się ruchu turystycznego, związanego z pandemią koronawirusa, mikroturystyka staje się jednym z popandemicznych kierunków rozwoju, który, jak się wydaje, będzie przez najbliższe lata preferowanym przez Polaków sposobem na spędzanie wolnego czasu. 13:00 POLSKIE PARKI NARODOWE - PARK NARODOWY BORY TUCHOLSKIE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 13:35 RYTMY ZDROWIA - BEZSENNOŚĆ - PLAGA WSPÓŁCZESNOŚCI Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2021 Autor: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny skierowany do kobiet, omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. Bezsenność stała się jedną ze współczesnych plag. To kolejna choroba cywilizacyjna, którą określa się już jako epidemię. W ciągu ostatnich stu lat czas poświęcony na sen skrócił się o prawie dwie godziny. Polacy są jednym z najbardziej dotkniętych bezsennością europejskich społeczeństw. Prawie połowa rodaków cierpi na różne zaburzenia snu, choć jeszcze pod koniec ubiegłego wieku było to niespełna 30 procent. O bezsenności i melatoninie, hormonie snu, w tym odcinku "Rytmów zdrowia". 14:05 GIGANCI NAUKI - TWORZYWA SZTUCZNE HISTORIA I TERAŹNIEJSZOŚĆ Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Nie było ich w przyrodzie. Stworzył je człowiek i sprawił, że są wszechobecne. W ubraniach, zabawkach, opakowaniach, pojazdach i naczyniach. Mamy z nich szwy, implanty, meble i ozdoby. Ich zalety: są lekkie, łatwo przetwarzalne i tanio można wyprodukować ich duże ilości. Wady to m.in. niska odporność na wysokie temperatury, długi czas rozkładu i na ogół gorsze od naturalnych materiałów właściwości mechaniczne. Fascynujące tworzywa sztuczne są tematem tego odcinka "Gigantów nauki". "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 15:00 RAPORT NAUKOWY - 96 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 15:30 ZWIERZĘTA. SEZON 2 - ODC. 1 MAŁPY (JUST ANIMALS. SEZON 2 EP. 1 MONKEYS) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2020 Reżyseria: Bianca Keeley, Simona Mackinder Drugi sezon wspaniałej serii przyrodniczej. Dajmy się zaintrygować, zaskoczyć i zafascynować niektórymi z najbardziej niesamowitych zwierząt na świecie. Poznamy wszystko, co chcemy wiedzieć o ich życiu i zachowaniu. Te filmy to wysokiej jakości materiały archiwalne, które obejmują rzadkie zachowania, intymne zbliżenia i szybkie sekwencje akcji. Odkryjemy imponujące atrybuty fizyczne, percepcję zmysłową, umiejętności komunikacyjne, a także niezwykłe zdolności i genialne adaptacje całej gamy stworzeń, dużych i małych. Odcinek 1. Małpy. Inteligentne zwierzęta o niepohamowanym apetycie na zabawę. Wiele z nich imponuje umiejętnościami akrobatycznymi. Chętnie popisują się zwinnością wśród wierzchołków drzew. Równie doskonale radzą sobie na ziemi. Zamieszkują rozmaite środowiska: od tropikalnych lasów deszczowych po ośnieżone, gorące źródła i spalone słońcem pustynie. Około 260 gatunków małp różni się wyglądem i wielkością. Mogą ważyć 35 kilogramów lub zaledwie sto gramów. Są z natury ciekawskie i rozważne. Gdy to konieczne - groźne. Czasami hałaśliwe i skłonne do psot. Nasi kuzyni z rzędu naczelnych mają osobowość i uczucia. Niekiedy bardzo nas przypominają. Dosyć wyraźnie wyróżniają się na tle pozostałych przedstawicieli świata zwierząt. Często za sprawą efektownych fryzur. Sierść to jedna z cech charakterystycznych dla gromady ssaków. Kolejną jest karmienie potomstwa mlekiem. Wyróżniamy wiele rzędów i ssaków. Jednym z nich są naczelne, do których zalicza się pawiany, lemury, goryle i ludzi. Naczelne mają większy mózg niż większość innych ssaków. 16:30 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - W DOBRYCH RĘKACH Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Gospodarzem programu jest doktor Łukasz Grabarczyk, jedyny polski neurochirurg operujący w wojennych szpitalach w Ukrainie, wieloletni szef kliniki Budzik w Olsztynie, absolwent Uniwersytetu we Freiburgu, który swoje umiejętności doskonalił w USA i Japonii. Poprowadzi widzów przez tajniki nowatorskich operacji dokonywanych w polskich szpitalach, pokazując pracę lekarzy, nowoczesne technologie medyczne i procedury umożliwiające sprawny przebieg zabiegów. 17:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - SZCZĘŚCIE Z ZIMORODKIEM Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Określenie "niebieski ptak" może mieć wcale korzystny wydźwięk. Zimorodek, pomykający nad leśną strugą niczym błękitna iskierka, robi niezatarte wrażenie. Gdy siedzi bez ruchu na zwisającej nad woda gałęzi, czatując na niewielkie ryby, stanowiące jego główny pokarm, może ostatecznie uchodzić za "niebieskiego ptaka" w ludzkim rozumieniu, czyli lenia. Ale gdy nagle, jak strzała spadnie do wody po zdobycz, prawie nigdy przy tym nie chybiając, przyjdzie nam zmienić zdanie. Zresztą istota o naturze "niebieskiego ptaka" nie byłaby chyba w stanie wydrążyć w skarpie rzecznej długiego tunelu, zakończonego małą jaskinią, stanowiącą gniazdo, a później wykarmić siedem czy osiem dziobów. Na pewno też "niebieskim ptakiem" w pejoratywnym rozumieniu nie jest Marek Piotrowicz, gość programu. 17:35 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - UCZTOWANIE NA POLANIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Na przełomie lata i jesieni las rozbrzmiewa rykami samców jeleni, które zatraciły się w miłosnych umizgach. Między bykami dochodzi do walk o łanie. Ryki mają wiele znaczeń. Po ich potędze, brzmieniu można wywnioskować, w jakiej fazie znajdują się jelenie gody. Bywa, że o świcie po zakończonym rykowisku na łące spotkać można wyłącznie łanie skubiące trawę. Dr Marcin Hurski i jego kolega Dris, który przybył aż z Holandii, próbują dowiedzieć się czegoś więcej na temat wpływu tych potężnych zwierząt na leśny ekosystem. 18:00 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski Cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. Za ciężką, nierzadko prowadzącą do śmierci, chorobę odpowiedzialnych jest ich kilka. Te najgroźniejsze powodują śmierć w 30 proc. przypadków. Najbardziej zaraźliwe mają skuteczność od 70 do 90 proc. Wirusy zapalenia wątroby. To im będzie poświęcony ten odcinek programu. Niestety, nie na wszystkie udało się znaleźć szczepionkę. Czy naukowcom uda się dorwać tego groźnego wirusa? 18:25 RAPORT NAUKOWY - 96 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 18:55 CZY WIESZ, ŻE? - /303/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /304/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 ZWIERZĘTA. SEZON 2 - ODC. 1 MAŁPY (JUST ANIMALS. SEZON 2 EP. 1 MONKEYS) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2020 Reżyseria: Bianca Keeley, Simona Mackinder Drugi sezon wspaniałej serii przyrodniczej. Dajmy się zaintrygować, zaskoczyć i zafascynować niektórymi z najbardziej niesamowitych zwierząt na świecie. Poznamy wszystko, co chcemy wiedzieć o ich życiu i zachowaniu. Te filmy to wysokiej jakości materiały archiwalne, które obejmują rzadkie zachowania, intymne zbliżenia i szybkie sekwencje akcji. Odkryjemy imponujące atrybuty fizyczne, percepcję zmysłową, umiejętności komunikacyjne, a także niezwykłe zdolności i genialne adaptacje całej gamy stworzeń, dużych i małych. Odcinek 1. Małpy. Inteligentne zwierzęta o niepohamowanym apetycie na zabawę. Wiele z nich imponuje umiejętnościami akrobatycznymi. Chętnie popisują się zwinnością wśród wierzchołków drzew. Równie doskonale radzą sobie na ziemi. Zamieszkują rozmaite środowiska: od tropikalnych lasów deszczowych po ośnieżone, gorące źródła i spalone słońcem pustynie. Około 260 gatunków małp różni się wyglądem i wielkością. Mogą ważyć 35 kilogramów lub zaledwie sto gramów. Są z natury ciekawskie i rozważne. Gdy to konieczne - groźne. Czasami hałaśliwe i skłonne do psot. Nasi kuzyni z rzędu naczelnych mają osobowość i uczucia. Niekiedy bardzo nas przypominają. Dosyć wyraźnie wyróżniają się na tle pozostałych przedstawicieli świata zwierząt. Często za sprawą efektownych fryzur. Sierść to jedna z cech charakterystycznych dla gromady ssaków. Kolejną jest karmienie potomstwa mlekiem. Wyróżniamy wiele rzędów i ssaków. Jednym z nich są naczelne, do których zalicza się pawiany, lemury, goryle i ludzi. Naczelne mają większy mózg niż większość innych ssaków. 21:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - SZCZĘŚCIE Z ZIMORODKIEM Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Określenie "niebieski ptak" może mieć wcale korzystny wydźwięk. Zimorodek, pomykający nad leśną strugą niczym błękitna iskierka, robi niezatarte wrażenie. Gdy siedzi bez ruchu na zwisającej nad woda gałęzi, czatując na niewielkie ryby, stanowiące jego główny pokarm, może ostatecznie uchodzić za "niebieskiego ptaka" w ludzkim rozumieniu, czyli lenia. Ale gdy nagle, jak strzała spadnie do wody po zdobycz, prawie nigdy przy tym nie chybiając, przyjdzie nam zmienić zdanie. Zresztą istota o naturze "niebieskiego ptaka" nie byłaby chyba w stanie wydrążyć w skarpie rzecznej długiego tunelu, zakończonego małą jaskinią, stanowiącą gniazdo, a później wykarmić siedem czy osiem dziobów. Na pewno też "niebieskim ptakiem" w pejoratywnym rozumieniu nie jest Marek Piotrowicz, gość programu. 21:40 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - PIERWSZE STADIONY. ODC. 1 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Serial dokumentalny 10 ODCINKÓW, prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. Producent: Off the Fence dla Curiosity Stream we współpracy z ZDF Studios 22:40 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - UCZTOWANIE NA POLANIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Na przełomie lata i jesieni las rozbrzmiewa rykami samców jeleni, które zatraciły się w miłosnych umizgach. Między bykami dochodzi do walk o łanie. Ryki mają wiele znaczeń. Po ich potędze, brzmieniu można wywnioskować, w jakiej fazie znajdują się jelenie gody. Bywa, że o świcie po zakończonym rykowisku na łące spotkać można wyłącznie łanie skubiące trawę. Dr Marcin Hurski i jego kolega Dris, który przybył aż z Holandii, próbują dowiedzieć się czegoś więcej na temat wpływu tych potężnych zwierząt na leśny ekosystem. 23:15 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /22/ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek omawia inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy przedstawiają również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie, a będące światowymi odkryciami naukowymi. 23:50 PODWODNY ŚWIAT - PRZEMYSŁ (SUBMERGED UNIVERSE - INDUSTRIAL GIANTS) Serial dokumentalny, 25 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 00:20 PODWODNY ŚWIAT - NADMIAR POŻYWIENIA (SUBMERGED UNIVERSE - EXCESS OF NUTRIENTS) Serial dokumentalny, 26 min, Wielka Brytania, 2019 Seria ukazuje niezwykłą różnorodność ekosystemów oceanicznych, a jej twórcy namawiają nas, abyśmy zaczęli działać tu i teraz, jeśli chcemy ochronić oceany przed nieodwracalnymi zniszczeniami. Życie w wodach naszej planety jest coraz bardziej zagrożone przez działalność człowieka, więc zrozumienie tego, co złego dzieje się w głębinach na całym świecie, jest ważniejsze niż kiedykolwiek po to, by życiu w oceanach zapewnić przetrwanie. W każdym odcinku omawiane są kluczowe problemy, z jakimi borykają się nasze oceany i dostajemy wskazówki, co możemy zrobić, aby powstrzymać katastrofę. 00:55 CZY WIESZ, ŻE? - /305/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:35 RAPORT NAUKOWY - 96 23 min, Polska, 2024 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 02:10 TAJEMNICE EKONOMII KOPERNIKA Dokument fabularyzowany, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Robert Szaj, Michał Juszczakiewicz Zdjęcia: Michał Juszczakiewicz, Grzegorz Dolecki Wykonawcy: Robert Cyrta, Krzysztof Matuszewski, Pietro Omodeo, Marta Twardowska, Eugeniusz Sienkiewicz, Philippe Debroise, Krzysztof Bartoszewicz, Grzegorz Duda Fabularyzowany film dokumentalny, prezentujący Mikołaja Kopernika, tym razem nie jako astronoma, a jako wybitnego ekonomistę i matematyka. To poruszająca historia naukowca, który wykorzystując swój intelekt, przygotowuje rewolucyjną reformę monety. Niestety, postulaty Kopernika dotyczące uznania pieniądza jako miary, nie znalazły do tej pory uznania wśród polityków i ekonomistów. W filmie odtworzono przebieg Sejmu Prus Królewskich w Grudziądzu, podczas którego Mikołaj Kopernik wygłosił swój traktat "O szacunku monety". Zaprezentowano działalność astronoma jako aktywnego administratora Kapituły Warmińskiej, który zasiedlał opuszczone i zniszczone przez wojnę polsko-krzyżacką gospodarstwa rolne Warmii. Obraz ukazuje naukowca również jako ważnego doradcę biskupów warmińskich.