TVP Dokument Środa, 30.10.2024 05:25 DZIKA POLSKA - POLOT TRZMIELA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Telewizyjna przygoda przyrodnicza, zaskakujące sytuacje, pasjonaci dzikich zwierząt i piękno przyrody Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy program to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są Szaleńcy natury ludzie, którzy ulegli głębokiej fascynacji jakąś cząstką przyrody polskiej, jakimś gatunkiem żywych organizmów, jakimś przejawem życia, jakąś sprawą. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor będą spotykać tych szaleńców w terenie i ruszać śladem ich fascynacji. Bohaterowie będą ich wciągać w swe działania, a przynajmniej aktywnie je demonstrować. Nie bąki, nie gzy, nie robaki i nie osy. To najprawdziwsze pszczoły. Taką informację słyszymy o trzmielach od ich badaczy i obrońców, działających w okolicach Spały w samym centrum Polski. Urządzają budki, w których te owady mogą spokojnie urządzać gniazda. Propagują rośliny, zapewniające trzmielom pożytek. Bo też i trzmiele zapewniają byt wielu roślinom, zapylając je. Są wśród nich gatunki, których nie mogą zapylić popularne pszczoły miodne. Często są to rośliny ważne dla naszej gospodarki. Tymczasem trzmiele giną, a nasi bohaterowie szukają sposobów na przywrócenie rodzimej przyrodzie tych pracowitych, a niedocenianych przedstawicieli owadziego świata. Nie bąki, nie gzy, nie robaki i nie osy. To najprawdziwsze pszczoły. Taką informację słyszymy o trzmielach od ich badaczy i obrońców, działających w okolicach Spały w samym centrum Polski. Urządzają budki, w których te owady mogą spokojnie urządzać gniazda. Propagują rośliny, zapewniające trzmielom pożytek. Bo też i trzmiele zapewniają byt wielu roślinom, zapylając je. Są wśród nich gatunki, których nie mogą zapylić popularne pszczoły miodne. Często są to rośliny ważne dla naszej gospodarki. Tymczasem trzmiele giną, a nasi bohaterowie szukają sposobów na przywrócenie rodzimej przyrodzie tych pracowitych, a niedocenianych przedstawicieli owadziego świata. 06:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 37 ATOMOWA TAJEMNICA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak w czasach Zimnej Wojny przygotowywano się do nadejścia atomowej katastrofy? Gdzie miały chronić się najważniejsze osoby w państwie? Jak miało wyglądać ich codzienne życie pod ziemią? Aby to sprawdzić Radosław Kotarski rusza do obiektów, o których do niedawna wiedziało zaledwie kilkanaście osób w państwie, a umiejscowienie sekretnych budowli było jedną z najważniejszych tajemnic. Poza tym zastanawia się czy na terenie Polski znajdowały się kiedyś głowice nuklearne, które mogły rozpocząć III wojnę światową. Zapraszamy do odkrycia atomowych tajemnic! 06:35 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 3 KAKADU (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (3/6) KAKADU) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 3 - "Kakadu". Na północy kraju znajduje się jeden z najbardziej malowniczych obszarów podmokłych na świecie. W Parku Narodowym Kakadu życie wyznaczają pory roku. Park Narodowy Kakadu ciągnie się od skalnych formacji na południu po północne wybrzeże Australii. To niezwykły tygiel życia utworzony przez coroczne monsuny. W połowie października nastaje pora roku, o której rdzenna ludność mówi Kunumeleng - "pora oczekiwania". Na obszarach zalewowych koryta rzek wypełniają się wodą. Przed nadejściem monsunu ze wszystkich tutejszych zwierząt chyba najbardziej wygłodzone są krokodyle różańcowe. 07:35 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 2 WYZWANIA WIOSNY (WALES: LAND OF THE WILD EP 2. THE TRIALS OF SPRING) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 2 - "Wyzwania wiosny". Późna wiosna. Słońce wreszcie zaczęło ogrzewać ziemię. W Walii to najpiękniejsza pora roku. Cały kraj wprost wybucha nowym życiem. Dla zwierząt powinien to być początek radosnych dni, ale rosnące potomstwo będzie się domagać coraz więcej pokarmu i drapieżniki wyruszą na żer. Dla wielu zwierząt będzie to najważniejszy czas w roku. U zachodniego brzegu Pembrokeshire leżą wyspy Skomer i Skokholm. Na Skokholmie wiosna okryła ziemię kobiercem różowych zawciągów i białych lepnic. W tej porze roku w wodach wokół Skokholmu roi się wprost od małych ryb. Górskie potoki Walii zasilają największe brytyjskie rzeki. 08:35 NAJWIĘKSZA PLATFORMA WYDOBYWCZA (COLOSSAL 2. BUILDING THE BIGGEST OIL MOBIL PLATFORM) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Selma Schnabel Film dokumentalny o ogromnym przedsięwzięciu technologicznym. Obejmujący cztery pola naftowe (Cravo, Lirio, Orquidea i Violeta), CLOV jest czwartym węzłem produkcyjnym służącym wydobyciu ropy naftowej. Położony na Oceanie Atlantyckim u wybrzeży Angoli. Projekt powstał we Francji, ale wymagał sprzętu wyprodukowanego w Korei Południowej, Chinach i Norwegii, aby przetrwać pod głębokimi wodami. To przyszłość wydobycia ropy naftowej, ponieważ można w ten sposób pozyskiwać ropę z kilkudziesięciu odwiertów jednocześnie, a następnie ją rafinować i przechowywać. A kiedy te pola zostaną wyczerpane, można się przenieść do nowych lokalizacji. 09:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BALI. AZJATYCKA LEGENDA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Pod koniec lutego na Bali hucznie witany jest Nowy Rok. W obchodach uczestniczą podróżni z całego świata. My także odwiedzimy wyspę Bali w tym wyjątkowym momencie i poznamy jej autentyczne oblicze. Wielu turystów poznaje na Bali wyłącznie słynne, przeludnione plaże Kuty, pełne barów i ośrodków dla surferów. Są to najdłuższe i najliczniej odwiedzane plaże na wyspie. Trudno znaleźć tu spokój, sprzyjający odpoczynkowi. 10:35 MAMITA Reportaż, 16 min, Polska, 1977 Autor: Jacek Kaminski, Bogdan Wojtczak Scenariusz: Jacek Kamiński, Bogdan Wojtczak Wspomnienia Polaka, byłego emigranta sprzed II wojny światowej, o jego pobycie w Argentynie. Bohater reportażu opowiada o wyjeździe z Polski do Argentyny, tułaczce, więzieniach, o poznaniu przyszłej żony, wstąpieniu do partii komunistycznej. Syn i córka polskiego emigranta opowiadają, jak wyglądały ich pierwsze dni w Polsce, jak zostali przyjęci w szkole, jak wygląda ich teraźniejszość, czym jest dla nich patriotyzm. 11:05 WYBUDZENI - JAGODA STASIEWICZ Serial dokumentalny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Prowadzący: Ewa Błaszczyk Zdjęcia: Michał Jarosiński Kilka lat temu 11 - letnia Jagoda jechała rowerem odwiedzić koleżankę, kiedy potrącił ją samochód. Przez ponad miesiąc lekarze walczyli na OIOM - ie o jej życie. Po wybudzeniu ze śpiączki dziewczynka wszystkiego musiała się uczyć na nowo, nawet połykać ślinę. Dziś Jagoda jest w I klasie liceum, stale się rehabilituje, przeszła skomplikowaną operację podniesienia powieki oka. 11:40 ZAGINIONA PERŁA ANDALUZJI: MEDINA AZAHARA (WONDER OF ANDALUCIA: MEDINA AZAHARA / MEDINA AZAHARA, THE LOST PEARL OF EL - ANDALUS / MADINAT AL - ZAHRA, LA CITE PERDUE D'AL - ANDALUS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Stephane Begoin, Thomas Marlier Film dokumentalny o zaginionym mieście islamskiej Hiszpanii. Nazywane Wersalem Andaluzji, Medina Azahara jest jednym z najważniejszych islamskich stanowisk archeologicznych na świecie. Uznane za Dziedzictwo Ludzkości, to wyjątkowe miasto kalifalne, zbudowane cztery wieki przed Alhambrą, jest przedmiotem nowej kampanii wykopaliskowej prowadzonej przez zespół międzynarodowych badaczy. Około roku tysięcznego na Półwyspie Iberyjskim, w chrześcijańskiej Europie, rozciągało się muzułmańskie królestwo o nazwie Al - Andalus. Jego potężny kalif wzniósł największy i najdroższy pałac tamtych czasów. Potężny kompleks pałacowy - szczyt artystycznego wyrafinowania i techniki - wyprzedzał swój czas o kilka stuleci. Kalif nadał mu nazwę Lśniącego Miasta - Medina Azahara. Jak wyglądało? Kim był kalif, który je zbudował? Dlaczego wzniósł ten pałac? Lśniące Miasto skrywa do dziś wiele tajemnic. Ostatnie odkrycia skłoniły badaczy do nowych wykopalisk w tym miejscu i w całej Andaluzji. Wkrótce w dziejach baśniowego pałacu rozpocznie się nowy rozdział. 12:40 PISKLAKI 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Lidia Duda Scenariusz: Lidia Duda Zdjęcia: Wojciech Staroń, Zuzanna Zachara - Hassairi Film opowiada o sytuacji w której, aby pomóc trzeba najpierw zranić. Jest to opowieść o małych i wielkich sprawach, rozgrywających się w rzeczywistości szkolno - internatowej siedmiolatków, uczniów Szkoły Podstawowej dla Dzieci Ociemniałych i Niewidomych. Relacje rodzinne, trudne decyzje, szukanie kompromisów, potrzeba akceptacji i finałowe zwycięstwo lub porażka. Rzecz o uniwersalnych prawdach: rodzicielskiej miłości, decyzjach trudnych, ale koniecznych. Rozłące, która mimo, że jest bolesna, to może być wybawieniem. Dziecięcej przyjaźni niezłomnej i trwałej. Historia rozdzielenia siedmioletniego dziecka od jego rodziców. Dziecka niewidomego, które staje przed nie lada wyzwaniem. Miejsce rodziców wypełnią głosy obcych mu ludzi i równie obcych rówieśników. Musi od zera zbudować swój nowy świat w miejscu oddalonym od rodzinnego domu. Z każdym szkolnym tygodniem, chcąc nie chcąc, będzie przechodzić przez bolesny dla niego, przyspieszony proces dorastania poza rodzinnym domem. Dla jego rodziców, to równie trudna sytuacja, bo muszą uporać się z syndromem pustego gniazda w momencie, kiedy ich dziecko ma zaledwie siedem lat. Dziecięcy bohaterowie poprowadzą widzów przez ten nowy szkolno - internatowy świat, w którym najważniejsze są wzajemne relacje w grupie rówieśniczej, bo to właśnie one zastąpią im relacje rodzinne. Uczestniczenie w tym życiowym wyzwaniu, przed którym staną te siedmioletnie dzieci, to filmowa podróż przez dziecięce i rodzicielskie emocje. 13:50 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 4. ALPY AUSTRALIJSKIE (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (4/6) AUSTRALIAN ALPS) Cykl dokumentalny, 52 min, USA, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 4. Alpy Australijskie są biologiczną siłownią. Dwa biliony litrów wody spływa tu, tworząc największe rzeki kontynentu, które dają życie bujnym lasom eukaliptusowym i rozległym równinom ciągnącym się w dolnym biegu rzek, w głąb suchych obszarów kontynentu. Potężny szlak życia rozpoczyna się właśnie w tych górach. Australia jest krajem głównie płaskim, z zaledwie jednym potężnym łańcuchem górskim. Najwyższym szczytem Australii jest Góra Kościuszki. Tylko tu jest wystarczająco wysoko, by śnieg mógł utrzymywać się na szczytach przez całą zimę. O tej porze zwierzęta, które żyją powyżej granicy wiecznych śniegów, nie mają łatwo. Wschodnie stoki Alp Australijskich tętnią życiem. Miejscowe lasy eukaliptusowe należą do największych na świecie. Góry zapewniają im wodę z obfitych opadów. 14:50 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 3 NA GORĄCO (WALES: LAND OF THE WILD EP. 3 THE HEAT IS ON) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 3 - "Na gorąco". Nastał czerwiec. Temperatura stale rośnie. W Walii zaczyna się być może najgorętsze i najsuchsze lato w tym pokoleniu. Cały kraj praży się na słońcu. To powinien być czas szczodrobliwości przyrody, ale walijską faunę czeka ciężka przeprawa. W tym czasie skrajności mniejsze i mniej pospolite gatunki mają okazję zabłysnąć. Północna Walia. Na plaży Gronant, o rzut kamieniem od Prestatyn, szukają orzeźwienia wymęczeni skwarem urlopowicze. Są tu również goście, którzy przybyli z odleglejszych terenów. Rybitwy białoczelne. Przyleciały tu aż z zachodniej Afryki - na lęgi. Linia brzegowa Walii charakteryzuje się pięknem i zróżnicowaniem. To jedyny na świecie kraj, w którym nadmorska droga ciągnie się przez całą jego długość. I znaleźć tu można niezwykłe bogaty świat zwierząt. 15:50 ZAMIENNIKI ŻYWNOŚCI - LEPSZA ALTERNATYWA? (FOOD SUBSTITUTES THE BETTER ALTERNATIVE / FREI VON - SIND ERSATZLEBENSMITTEL DIE BESSERE ALTERNATIVE?) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Valerie Von Boehn, Fabian Korbinian Wolf Coraz częściej mówi się, że żywność ma być nie tylko smaczna i zdrowa, ale też dobra dla klimatu. Pojawiają się nowe, lepsze dla klimatu zamienniki ryb, mleka i mięsa - a przynajmniej tak są reklamowane. Łosoś z drukarki 3D, kiełbaski z alg, ser z orzechów i nie tylko. Wiele zamienników blisko przypomina oryginał pod względem wyglądu, faktury i smaku. Czy jednak rzeczywiście są dla klimatu lepsze od oryginałów? Jedzenie - jedna z najbardziej podstawowych potrzeb człowieka. Ale spożycie żywności już dawno przestało służyć tylko pełnemu żołądkowi. Jedzenie zawsze musi mieć wartość dodaną. Musi być zdrowe, przyjazne dla środowiska, a przede wszystkim służyć naszemu społecznemu wizerunkowi. Jaka żywność może dziś spełnić wszystkie te wymagania i które produkty spożywcze staną się podstawowym menu ludzkości za kilkanaście lat? Coraz więcej podstawowych produktów żywnościowych jest zastępowanych alternatywami: burgery z białka sojowego lub grochowego zamiast mielonej wołowiny, kawa z łubinu zamiast z ziaren kawy, ryby z drukarki 3D i ser z wegańskich zamienników, takich jak mleko migdałowe i orzechy nerkowca. Ale czy te alternatywy są naprawdę lepsze dla nas, pod względem zdrowotnym lub lepsze dla naszego środowiska? A co ta zmiana oznacza dla naszego społeczeństwa? Zamienniki żywności pomogą ludziom, którzy chcą zrezygnować z produktów zwierzęcych. Wiele z nich jest jednak wysoko przetworzonych. Świeże składniki zawsze są zdrowsze i lepsze dla środowiska - nawet jeśli trzeba się z nimi trochę pomęczyć przy garnkach. Krok do tyłu może czasem pchnąć nas do przodu. 16:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NAMIBIA. PONADCZASOWA AFRYKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Namibia to stosunkowo mało znany kraj o zróżnicowanym krajobrazie. Rdzawe pustynie, parki narodowe i rozległe przestrzenie nad Atlantykiem. Bogactwa Namibii zaskakują podróżnych. Poza wspaniałymi pejzażami, kraj ten kryje w sobie również fascynującą mozaikę kultur. Namibia to jeden ze skarbów kontynentu afrykańskiego. Leży w południowo - zachodniej części Afryki, nad Oceanem Atlantyckim. Dawniej stanowiła kolonię niemiecką, następnie była okupowana przez RPA. Uzyskała niepodległość w 1990 r. Namibia to olbrzymi, lecz słabo zaludniony kraj. Na jej obszarze - ponad dwukrotnie większym od terytorium Niemiec - żyje zaledwie 2 miliony mieszkańców. 17:55 KRÓLEWSKIE DROGI INKÓW (THE ROYAL ROADS OF THE INCAS) Film dokumentalny, 58 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Jean Pierre Lavigne Film dokumentalny prezentujący powstanie największego imperium obu Ameryk. Kim oni byli? Skąd oni przyszli? I jak zjednoczyli ponad 200 grup etnicznych w jeden naród? Poprzez narrację historyczną i głosy ich potomków, odkrywamy fascynujący świat Tawantinsuyu, cztery części imperium Inków. Nasza podróż śledzi starożytne szlaki cywilizacji inkaskiej, powstanie dynastii Inków i ich dramatyczne spotkanie z obcymi najeźdźcami. Tenochtitlan, bajeczna stolica imperium Azteków. Po 18 latach panowania, król Montezuma Drugi umiera. Mimo odwagi jego wojowników, ginie trzysta tysięcy mieszkańców tej wyspy. Przyjaźń, którą oferował Hernan Cortes, była fałszywa i podstępna. W tym samym czasie w Nowym Świecie szczyt swego rozwoju osiągnęło imperium Inków. Tysiące mil dalej na południe Inkowie z Cuzco prowadzili podboje godne Cezara. U szczytu potęgi, w XVI w. , ich imperium było pięć razy większe od Europy. Od Chile po Ekwador liczyło dwa i pół miliona kilometrów kwadratowych, a jego władca miał osiem milionów poddanych. Inkowie pojawili się na andyjskiej scenie dość późno. Na długo przed nimi były tu inne cywilizacje. 19:05 WSZYSTKIE ROLE STANISŁAWA BAREI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2021 Reżyseria: Mariusz Cieślik Stanisław Bareja. Jego nazwisko stało się marką. Jak u Barei, zupełny Bareja, Bareja wiecznie żywy w ten sposób miliony Polaków opisują absurdalne historie. Nikt nie pokazał PRL - u lepiej niż ten właśnie reżyser. Bareja to mistrz groteski i najwybitniejszy polski twórca komedii, ale także bardzo bystry obserwator rzeczywistości. O jego filmach wiemy prawie wszystko, ale ich twórca wciąż pozostaje postacią słabo znaną. Tymczasem był Bareja człowiekiem niebanalnym. Przez lata czynnie wspierało pozycję demokratyczną. W piwnicy segmentu na ulicy Fitelberga na prawie dekadę udzielił gościny drukarzom z podziemia. Przemycił też z Wiednia przez dwie granice (i to w sierpniu 1980 roku) powielacz, który służył później nielegalnej Solidarności. Nie bał się wcale, choć groziła za to kara długoletniego więzienia. Te fakty są opinie publicznej znane słabo albo wręcz wcale, warto więc je przypomnieć. 20:10 ZABÓJCY PLANETY - ODC. 3 KAT LASÓW (PLANET KILLERS EP. 3 LE BURREAU DES FORETS) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2022 Reżyseria: Martin Boudet Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), której twórcy dołączają do Interpolu ds. Przestępstw Środowiskowych w poszukiwaniu czterech najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie. Cztery odcinki. Czterech przestępców. Cztery polowania. To kryminaliści zabijający naszą planetę. W tej serii śledzimy działania Jednostki Interpolu. Szacuje się, że przestępstwa przeciwko środowisku generują rocznie 300 miliardów euro. Jednocześnie kary są znacznie niższe niż w przypadku innych przestępstw, co prowadzi do postrzegania ich jako obarczonych niskim ryzykiem i jednocześnie wysokim zyskiem. Odc. 3. Sahul Hameed, obywatel Indii zajmujący się przemytem drewna sandałowego czerwonego jest też podejrzany o próbę zabójstwa indyjskich funkcjonariuszy. Poszukiwany przez Interpol od siedmiu lat. Sandałowiec czerwony jest jednym z najdroższych gatunków drewna. Używa się go do produkcji kosmetyków i luksusowych mebli. Tona drewna sosnowego kosztuje 70 dolarów, a sandałowca czerwonego - 130 tysięcy. Przemytnicy pustoszą lasy i atakują wszystkich, którzy im się przeciwstawiają. Policja stara się powstrzymać przemyt najcenniejszego drewna na świecie. W lasach pozostało tylko pięć procent sandałowca czerwonego. Wycięto od osiemdziesięciu do dziewięćdziesięciu procent tego gatunku. Sahul Hameed przeprowadził się z rodziną do Dubaju i wciąż jest poszukiwany za międzynarodowy przemyt drewna sandałowego i usiłowanie zabójstwa indyjskich policjantów. Grozi mu dożywocie. 21:20 W PUŁAPCE KLIKNIĘĆ: CIEMNA STRONA CYFROWEGO ŚWIATA (THE CLICK TRAP: THE DARK SIDE OF DIGITAL ADVERTISING / LE PIEGE DU CLIC) Film dokumentalny, 53 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Peter Porta Film dokumentalny o tym jak internet na nowo zdefiniował naszą cywilizację. Miliony kliknięć dziennie, wyszukiwarki internetowe całkowicie zmieniły sposób, w jaki uzyskujemy dostęp do informacji. Wszyscy zakładamy, że wyniki wyszukiwania są godne zaufania, ale wiele osób nie wie, że te wyniki to płatne reklamy. Systemy reklamowe odpowiadają za umieszczenie zdecydowanej większości reklam cyfrowych w sieci, wykorzystując wyrafinowane algorytmy do automatycznego dopasowywania produktów do potencjalnych klientów. Tylko garstka dużych firm technologicznych i mediów społecznościowych kontroluje tę technologię, pomagając utrzymać monopol na tę wielomiliardową branżę. Zobaczymy jak ta sama cyfrowa gospodarka reklamowa przyczynia się również do podsycania oszustw, dezinformacji i nienawiści do ekstremistów w Internecie, wzbogacając tym samym podejrzanych, a nawet przestępczych "twórców treści". Opierając się na opiniach ekspertów, poznamy jaki wpływ reklama cyfrowa wywiera na nasze społeczeństwa. Czy istnieje bezpieczniejszy i bardziej etyczny sposób prowadzenia działalności gospodarczej? Czy nadszedł czas na uregulowanie reklamy w Internecie? 22:25 CHINY PRZEJMUJĄ ŚWIAT (CHINA'S WORLD TAKEOVER / OPA SUR LE MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Walid Berrissoul Pekin, 1 października 2019 roku. Największa defilada wojskowa w historii Chin. Pokaz siły i starannie wyreżyserowane widowisko. Reżim komunistyczny, w duchu najlepszych radzieckich tradycji, świętuje z okazji 70 - lecia ChRL. Pekin rozciąga swe macki na cały świat. Dzięki ogromnym inwestycjom ten kraj chce się stać wiodącym supermocarstwem na świecie, wyprzedzając Europę, a nawet Stany Zjednoczone. W Chinach dwie aplikacje pozwalają na zakupy, opłatę rachunków, wynajęcie samochodu albo rezerwację podróży. WeChat firmy Tencent oraz Alipay, filia firmy Alibaba. Pod życzliwym kierownictwem dwóch cyfrowych gigantów stworzonych w Chinach, wszystko wydaje się niezwykle łatwo dostępne. Punktualność, dziesięciogodzinny dzień pracy, sześć dni w tygodniu. Amerykański klient, chiński producent, etiopski pracownik. Dzięki Chinom Etiopia odzyskała dostęp do morza. Zbudowano nową stację i uruchomiono linię kolejową, łączącą Addis Abebę z portem Dżibuti nad Morzem Czerwonym. Kontrola półtora miliarda obywateli, a przede wszystkim dominująca globalna technika - w ciągu dziesięciu lat. Pekin dokonuje ogromnych inwestycji w sztuczną inteligencję. W Szanghaju dziesiątki firm takich stoją na pierwszej linii w globalnej batalii. Władze Hongkongu, zbliżone do Pekinu, pozostają nieugięte, protestujący zaś radykalizują się coraz bardziej. W 2047 roku Chiny przejmą całkowitą kontrolę nad Hongkongiem. W obliczu zagrażającego imperium i niepewnego porządku świata, mieszkańcy Hongkongu apelują do Zachodu o pomoc. Trzydzieści lat po upadku Muru Berlińskiego, Zachód stawiał na upadek komunizmu w Chinach. Czy historia się odwróciła? 23:30 MORDERSTWO W RODZINIE - ODC. 2 JENNIFER CRONIN (A MURDER IN THE FAMILY / AMERICAN MURDER: THE FAMILY NEXT DOOR EP. 2 JENNIFER CRONIN) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jenny Popplewell Odc. 2 - "Jennifer Cronin". Na policję zadzwoniła kobieta, którą jej były mąż Kieren Lynch przyszedł zabić. Do szpitala trafiły dwie osoby z ciężkimi poparzeniami. Mężczyzna podpalił jej matkę, a potem siebie. Oskarżono go o próbę zabójstwa. Kobieta twierdzi, że chciał ją skrzywdzić. Wiedział, jak bardzo były zżyte z matką, którą zabił, a można było temu zapobiec. Policja ich nie ochroniła. Krzyczały, machały rękami - bez skutku. Zarządzono dochodzenie, czy do śmierci Lyncha i Jennifer Cronin nie doszło z powodu błędów funkcjonariuszy. Lynch oblał benzyną Jennifer i podpalił, a potem to samo zrobił ze sobą. Okoliczności śmierci Jennifer wywołały szok. Celem dochodzenia jest ustalenie, jak ktoś zmarł i w jakich okolicznościach. Ustalono, że do śmierci Jennifer Cronin przyczyniło się pięć błędów policji. Nie stwierdzono bezpośredniej winy żadnego funkcjonariusza, chociaż wobec niektórych podjęto pewne kroki administracyjne. Policja w Essex prowadzi szkolenia w zakresie rozpoznawania przemocy domowej i stalkingu. W 94 % stalking prowadzi do zabójstwa. 00:30 BRUNO SCHULZ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2014 Reżyseria: Adam Sikora Scenariusz: Agata Tuszyńska Bruno Schulz - 123 lata od urodzin i 73 lata od śmierci - nadal należy do grona najbardziej znanych i inspirujących twórców polskich XX wieku. Galicyjską prowincję, której nie potrafił opuścić, gdyż była najważniejszym źródłem jego twórczości, podniósł Schulz do rangi ziemi obiecanej. Gleby dusz niespokojnych, podróżujących ku własnej prawdzie. Prozaik, malarz, rysownik, w każdej z tych dziedzin poeta, był Schulz wyznawcą genialnej epoki powtórnego dzieciństwa. Nie umiał się bronić przed brutalnością świata. Nie zdecydował się na ucieczkę z getta. Zawiodło schronienie, którego szukał w sobie. Zginął kilkaset metrów od miejsca, w którym się urodził. Na skutek pojedynku dwóch gestapowców: "ty zabiłeś mojego Żyda, ja zabiłem twojego..." Nie ma grobu. Zostawił "Xięgę". Ów dokument - tematyczny, labiryntowy przewodnik po losach Brunona Schulza połączy i zderzy wątki biograficzne z artystycznymi. Poprowadzi nas śladami pojedynczych tajemnic, rękopisów, rysunków, kobiet. Wspomnienia świadków uzupełni obrazami z pogranicza schulzowskiej jawy i snu. Los Brunona Schulza jako artysty i człowieka opowiedziany jest na dwu przeciwstawnych planach, wykorzystuje dwie - pozornie sprzeczne - metody filmowej narracji. Wizyjność sztuki wyobraźni konfrontuje z dokumentem i relacjami uczestników biografii nierozumianego za życia i nieprzystosowanego doń artysty. O Schulzu, postrzeganym przez świat - jako nauczycielu rysunku, mężczyźnie, pisarzu, ofiarze niemieckiej przemocy - opowiedzą świadkowie tamtych zdarzeń. O Schulzu postrzegającym świat - jako twórcy, autorze "Xięgi bałwochwalczej" i "Sklepów cynamonowych" autorzy filmu opowiadają niejako "z brzucha" jego talentu, wchodząc do wnętrza jego wyobraźni i artystycznego wszechświata. Dokumentalnej relacji towarzyszą animacje, których autorem jest Marcin Podolec. Powstawały one pod opieką artystyczną Piotra Dumały. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - WRONA - OSTATNI SPRAWDZIAN ODC. 255 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Wrona - ostatni sprawdzian" Historycy lotnictwa od lat zadają sobie pytanie, jak to było możliwe, że obrabowany, zniszczony przez wojnę kraj, jakim była odradzająca się w 1918 roku Polska, w ciągu dwudziestu lat dołączył do ekskluzywnego, światowego klubu eksporterów nowoczesnych samolotów? Zwykle padają dwie odpowiedzi: pierwsza wskazuje na studentów - marzycieli. Zyskali oni mocne wsparcie ze strony doświadczonej kadry profesorskiej. Druga odpowiedź to wojsko świadome po doświadczeniach wojny z bolszewikami tego, co oznacza lotnictwo w realiach nowego pola walki. Lektura rejestru polskich statków powietrznych musi wywołać oszołomienie. Spis samych szybowców zamyka numer 1380. I nieuchronnie ciśnie się na usta pytanie: co z tego zostało? Praktycznie nic, dlatego z takim entuzjazmem śledzimy odradzanie się świadectw wielkości tamtego czasu. Odwiedzamy warsztat Jerzego Gruchalskiego, gdzie odtwarzany jest szybowiec szkolny Wrona. 02:15 ABY PRZYPODOBAĆ SIĘ CIENIOWI. ZBIGNIEW HERBERT O TADEUSZU KANTORZE Film dokumentalny, 26 min, Polska, 1991 Reżyseria: Lubomir Zając, Anna Górna Scenariusz: Lubomir Zając, Anna Górna Wykonawcy: Zbigniew Herbert Zdjęcia: Jacek Siwecki Rozmowa ze Zbigniewem Herbertem zarejestrowana w jego paryskim mieszkaniu. Poeta opowiada o swoich kontaktach z teatrem Cricot 2 i fascynacji twórczością Tadeusza Kantora. Pierwsze spotkanie Herberta z teatrem "Cricot 2" nastąpiło w Krakowie w latach powojennych. Herbert podnosi sprawę buntu Kantora wobec socrealizmu jako przykład godnej postawy w okresie stalinowskiego terroru. Do jedynego osobistego spotkania z Tadeuszem Kantorem doszło w 1958 r. Artyści dyskutowali na temat teatru i oczyszczającego działania sztuki. Herbert interesował się dalszym przebiegiem kariery reżysera. Fascynował go pierwiastek duchowy w twórczości Kantora i realizm jego dokonań. W rozmowie sformułował tezę, iż Tadeusz Kantor jest artystą poza czasem. 02:50 WYTRWAŁOŚĆ Film dokumentalny, 70 min, Polska, 2015 Reżyseria: Małgorzata Imielska Scenariusz: Małgorzata Imielska Zdjęcia: Przemysław Niczyporuk Muzyka: Michał Lorenc Wzruszający dokument Małgorzaty Imielskiej o Benie Barenholtzu - kultowym producencie filmowym i promotorze amerykańskiego i europejskiego kina niezależnego, który wraz z rodziną przeżył wojnę dzięki pomocy polskiej rodziny Kotowskich. Mieszkający w Nowym Jorku "odkrywca" m.in. braci Cohen, Davida Lyncha czy Jima Jarmuscha przez całe lata szukał w Polsce ludzi, którzy go uratowali. W końcu udało mu się odnaleźć potomków Marii i Władysława Kotowskich ze wsi Gruszówka koło Kowla na Wołyniu, którzy przez blisko 2 lata pomagali ponad 20 żydowskim uciekinierom ukrywającym się w pobliskich lasach. 8 listopada 2012 r. przyznany państwu Kotowskim medal "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" odebrał we wrocławskiej synagodze ich wnuk, Stefan Kotowski. Film przedstawia tragiczne wojenne losy rodziny Barenholtzów, spotkanie Bena i jego brata Reuvena z rodziną Kotowskich przy okazji przyznawania medalu oraz podróż braci w ich rodzinne strony. Jest to głęboko poruszający zapis pamięci o straszliwych czasach, postawach ludzi skonfrontowanych ze złem i o bohaterach, którzy temu złu się przeciwstawiali.