TVP Nauka Czwartek, 31.10.2024 06:15 ASTRONARIUM - (52) - POLACY W ESO Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Największe teleskopy na świecie w rękach polskich astronomów. Wraz ze wstąpieniem do Europejskiego Obserwatorium Południowego Polacy zyskali dostęp do najnowocześniejszej aparatury badawczej. Na efekty nie trzeba było długo czekać. W tym programie pokażemy, jakie tajemnice odkrywają polscy astronomowie korzystający z teleskopów ESO. 06:45 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - CUD ŻYCIA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek dotyczący procedury cesarskiego cięcia. Przez pryzmat rodziców, w ich ostatnich kilkudziesięciu minutach oczekiwania na dziecko, prezentujemy pracę całego zespołu oczekującego na przyjście na świat nowego człowieka: położników, położnej, neonatologa. Powiemy, jak zmieniało się położnictwo na przykładzie doświadczeń lekarki z prawie 50-letnim stażem. Przypominając historię tego zabiegu, sięgniemy do starożytności, wyjaśniając, jaka jest zależność pomiędzy nazwą zabiegu a postacią Juliusza Cezara. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 274 NOWY DWÓR MAZOWIECKI Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Nowy Dwór Mazowiecki to miejsce u zbiegu trzech rzek: Wisły, Narwi i Wkry. Tomek Bednarek zaprasza widzów do Twierdzy Modlin, odwiedza spichlerz i stary dworzec kolejowy wpisany do rejestru zabytków, zabiera nas także do współczesnego Nowego Dworu - Ośrodka Doskonalenia Technicznego Jazdy oraz na spacer w koronach drzew w Pomiechówku. 07:50 KORONA GÓR POLSKI - ODC. 1, SEZON II, LUBOMIR Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które - naszym zdaniem - nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. Mikroturystyka staje się jednym z turystycznych kierunków rozwoju, który wydaje się, przez co najmniej kilka lat będzie preferowanym przez Polaków sposobem spędzania wolnego czasu. Tym razem odwiedziliśmy Beskid Myślenicki i weszliśmy na najwyższy szczyt tego pasma - Lubomir. 08:25 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - ŚMIERCIONOŚNA BROŃ. ODC. 3 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2022 Serial dokumentalny (10 odcinków) prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. 09:25 GIGANCI NAUKI - REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA XIX W. Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Rewolucja przemysłowa zaczęła się jeszcze w osiemnastym wieku. W następnym stuleciu skierowała cywilizację na nowe tory i stała się fundamentem świata, w którym obecnie żyjemy. Samo wynalezienie maszyny parowej spowodowało przejście z ery małych manufaktur, do epoki wielkich fabryk. Bezprecedensowa w dziejach obfitość wynalazków przyczyniła się do radykalnych przemian społecznych i kulturowych. To właśnie rewolucji przemysłowej dziewiętnastego stulecia poświęcony będzie ten odcinek "Gigantów nauki". Zapytamy o przemiany ekonomiczne, techniczne i społeczne, najważniejsze technologie, innowacje i odkrycia XIX w, nowy wymiar infrastruktury i transportu, rozwój kolei, wpływ urbanizacji i industrializacji na społeczeństwo. Wynalazki polskich konstruktorów. Wystawy światowe. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej. To znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 10:20 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - INŻYNIEROWIE Z ZĘBEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bobry - zwierzęta nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, a dziś już ten krajobraz nawet kształtujące. Bo ścinające drzewa, zatykające rowy, zatapiające lasy, ale też tworzące wokół ogromną różnorodność życia. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co cieszy dr. Andrzeja Czecha - bohatera naszego odcinka - hydrobiologa, badającego wpływ bobrów na różnorodność biologiczną w Bieszczadach. 10:55 CZY WIESZ, ŻE? - /13/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym - wszystko o stopach. Jak dbać o nie zimą? Jakie nosić obuwie, aby nie szkodzić stopom ani kręgosłupowi? Jak zaradzić brzydkiemu zapachowi stóp? Jednym słowem - jak mieć zdrowe i piękne stopy. 11:20 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - CUD ŻYCIA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek dotyczący procedury cesarskiego cięcia. Przez pryzmat rodziców, w ich ostatnich kilkudziesięciu minutach oczekiwania na dziecko, prezentujemy pracę całego zespołu oczekującego na przyjście na świat nowego człowieka: położników, położnej, neonatologa. Powiemy, jak zmieniało się położnictwo na przykładzie doświadczeń lekarki z prawie 50-letnim stażem. Przypominając historię tego zabiegu, sięgniemy do starożytności, wyjaśniając, jaka jest zależność pomiędzy nazwą zabiegu a postacią Juliusza Cezara. 11:55 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 274 NOWY DWÓR MAZOWIECKI Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Nowy Dwór Mazowiecki to miejsce u zbiegu trzech rzek: Wisły, Narwi i Wkry. Tomek Bednarek zaprasza widzów do Twierdzy Modlin, odwiedza spichlerz i stary dworzec kolejowy wpisany do rejestru zabytków, zabiera nas także do współczesnego Nowego Dworu - Ośrodka Doskonalenia Technicznego Jazdy oraz na spacer w koronach drzew w Pomiechówku. 12:30 KORONA GÓR POLSKI - ODC. 1, SEZON II, LUBOMIR Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które - naszym zdaniem - nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. Mikroturystyka staje się jednym z turystycznych kierunków rozwoju, który wydaje się, przez co najmniej kilka lat będzie preferowanym przez Polaków sposobem spędzania wolnego czasu. Tym razem odwiedziliśmy Beskid Myślenicki i weszliśmy na najwyższy szczyt tego pasma - Lubomir. 13:00 CZY WIESZ, ŻE? - /14/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten jest o letnich potrawach, które przygotowujemy, gdy piękna pogoda zachęca do wyjazdu na piknik. O tym, jak chronić produkty spożywcze przed upałem i co sprawia, że działają chłodziarki oraz jak bezpiecznie grillować i zaskoczyć gości na grillu niecodziennym smakiem codziennych potraw. 13:30 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - ŚMIERCIONOŚNA BROŃ. ODC. 3 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2022 Serial dokumentalny (10 odcinków) prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. 14:30 SONDY KOSMICZNE - SERCE PLUTONA (SPACE PROBES) Serial dokumentalny, 22 min, Francja, 2017 Wraz z twórcami filmu wyruszamy na ekspedycję w kosmos i poznajemy sondy kosmiczne, które odwiedziły każdy świat w naszym Układzie Słonecznym, będąc naszymi oczami, uszami, rękami, a nawet nosem, oddalonymi o miliony mil od nas. Ten serial dokumentalny przygląda się cudom inżynierii ESA i NASA, które zrewolucjonizowały rozumienie naszego miejsca w kosmosie. 14:55 SONDY KOSMICZNE - PRZYSZŁE MISJE (SPACE PROBES) Serial dokumentalny, 22 min, USA, 2017 Wraz z twórcami filmu wyruszamy na ekspedycję w kosmos i poznajemy sondy kosmiczne, które odwiedziły każdy świat w naszym Układzie Słonecznym, będąc naszymi oczami, uszami, rękami, a nawet nosem, oddalonymi o miliony mil od nas. Ten serial dokumentalny przygląda się cudom inżynierii ESA i NASA, które zrewolucjonizowały rozumienie naszego miejsca w kosmosie. 15:20 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - INŻYNIEROWIE Z ZĘBEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bobry - zwierzęta nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, a dziś już ten krajobraz nawet kształtujące. Bo ścinające drzewa, zatykające rowy, zatapiające lasy, ale też tworzące wokół ogromną różnorodność życia. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co cieszy dr. Andrzeja Czecha - bohatera naszego odcinka - hydrobiologa, badającego wpływ bobrów na różnorodność biologiczną w Bieszczadach. 16:00 CZY WIESZ, ŻE? - /15/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Gdy latem doskwierają upały, w naszych czterech ścianach zazwyczaj także bywa bardzo gorąco. Jak dowiemy się z tego odcinka, mieszkanie można chłodzić, nie mając klimatyzacji. Eksperci wskażą proste i zaskakujące metody, dzięki którym temperaturę obniży się o 2 stopnie bez remontu i kosztownych inwestycji. Upalne lato to dla wielu także problemy ze snem. Jak zaradzić letniej bezsenności? Domy bioklimatyczne - co to jest? 16:20 CZY WIESZ, ŻE? - /8/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku dowiemy się wszystkiego o włosach. Naukowcy pomogą w stylizacji, podpowiedzą, co zrobić, żeby jak najdłużej utrzymać fryzurę. Dowiemy się, dlaczego łysiejemy i dlaczego siwiejemy, czasami w bardzo młodym wieku. Okazuje się, że badając zaledwie jeden włos, naukowcy mogą określić wiek, płeć i nawyki żywieniowe jego właściciela. 16:45 PERŁY BAŁTYKU - BOGATE ŻYCIE W MORSKICH GŁĘBINACH Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu - nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. Odc. 9. Przejawy różnorodności biologicznej pod wodą można spotkać wszędzie. Życie rozwija się tam, gdzie tylko może. Dobry jest każdy punkt zaczepienia, np. porzucone w morzu wraki czy kamienie. Są one środowiskiem życia dla wielu organizmów, poczynając od jednokomórkowych otwornic, poprzez gąbki, osłonice, wieloszczety, do organizmów kolonijnych. 17:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 274 NOWY DWÓR MAZOWIECKI Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Nowy Dwór Mazowiecki to miejsce u zbiegu trzech rzek: Wisły, Narwi i Wkry. Tomek Bednarek zaprasza widzów do Twierdzy Modlin, odwiedza spichlerz i stary dworzec kolejowy wpisany do rejestru zabytków, zabiera nas także do współczesnego Nowego Dworu - Ośrodka Doskonalenia Technicznego Jazdy oraz na spacer w koronach drzew w Pomiechówku. 17:35 HURAGANY - NISZCZYCIELSKA SIŁA W PRZYSZŁOŚĆ /3/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 18:35 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - CUD ŻYCIA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek dotyczący procedury cesarskiego cięcia. Przez pryzmat rodziców, w ich ostatnich kilkudziesięciu minutach oczekiwania na dziecko, prezentujemy pracę całego zespołu oczekującego na przyjście na świat nowego człowieka: położników, położnej, neonatologa. Powiemy, jak zmieniało się położnictwo na przykładzie doświadczeń lekarki z prawie 50-letnim stażem. Przypominając historię tego zabiegu, sięgniemy do starożytności, wyjaśniając, jaka jest zależność pomiędzy nazwą zabiegu a postacią Juliusza Cezara. 19:05 CZY WIESZ, ŻE? - /16/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek spędzimy w ogrodzie, aby poradzić sobie z uprawą wszystkich roślin, nawet tych egzotycznych. Będziemy także ogrodnikami w samym sercu miasta, by w swoim mieszkaniu cieszyć się własnymi warzywami. 19:25 KORONA GÓR POLSKI - ODC. 1, SEZON II, LUBOMIR Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które - naszym zdaniem - nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. Mikroturystyka staje się jednym z turystycznych kierunków rozwoju, który wydaje się, przez co najmniej kilka lat będzie preferowanym przez Polaków sposobem spędzania wolnego czasu. Tym razem odwiedziliśmy Beskid Myślenicki i weszliśmy na najwyższy szczyt tego pasma - Lubomir. 20:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: GÓRY I LĄDY (VOYAGE OF CONTINENTS - RISING MOUNTAINS AND SINKING COUNTRIES - ODC. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Azja to kontynent ogromny, a jednocześnie bardzo kruchy - w ciągłym niebezpieczeństwie. To świat buzujący życiem. Kształtowanie się kontynentu azjatyckiego trwało miliardy lat i jeszcze się nie zakończyło. Jako pierwsza ukształtowała się Syberia, potem dołączyły ogromne masy lądu Mongolii i Chin. Później doszło do kolizji Indii z południową częścią Azji, w wyniku czego narodziły się Himalaje, najwyższy na ziemi łańcuch górski. Himalaje to jedno z najszybciej poruszających się miejsc na świecie. Przesuwa się od 2 do 4 cm rocznie. Wydaje się niewiele, ale to metr w ciągu życia człowieka, a w skali milionów lat to bardzo dużo. Połączenie się poszczególnych części Azji wcale nie oznacza, że kontynent się ustabilizował i już nie będzie się zmieniać. Azja spoczywa na płytach, które nadal są aktywne. Nacierają na siebie, rozłączają się i zderzają. Płyta indyjska nadal podkopuje się pod swoją azjatycką sąsiadkę. Może to spowodować katastrofę w Nepalu, niewielkim państewku wciśniętym między Indie i resztę kontynentu. Naukowcy są przekonani, że spokojny krajobraz Nepalu kryje w sobie potężną energię, która kiedyś wywoła ogromne trzęsienie ziemi. Ostatnie duże trzęsienie ziemi w tym kraju wystąpiło ponad 300 lat temu. Przez te 300 lat gromadziła się energia tektoniczna, czekająca na wyzwolenie. Katmandu, największe miasto Nepalu cały czas jest zagrożone. Krajem, który leży w najbardziej niestabilnym rejonie na świecie, jest Japonia. Cała jej powierzchnia położona jest w miejscu spotkania płyt: pacyficznej, filipińskiej i azjatyckiej. Ta strefa trzęsień ziemi i wulkanów nazywana jest Pierścieniem Ognia. Przez setki milionów lat Japonia była związana ze wschodnim wybrzeżem Azji. Następnie - mniej więcej 15 milionów lat temu - nacierające na siebie płyty na Pacyfiku odciągnęły Japonię na wschód, otwierając miejsce dla Morza Japońskiego. Od niepamiętnych czasów Japończycy musieli się dostosować do niestabilności ziemi pod stopami. W Tokio, którego liczba mieszkańców (wraz z aglomeracją) dochodzi do 35 milionów, budynki są zaprojektowane tak, by wytrzymały nawet najgwałtowniejsze wstrząsy. Na tokijskim uniwersytecie profesor Takashi Furumura tworzy symulacje komputerowe, które są podstawą bezpieczeństwa Japonii. Profesor przyznaje, że nadal bardzo trudno jest dokładnie przewidzieć wystąpienie trzęsienia ziemi. Jednak dzięki takim programom można obliczyć przybliżoną siłę wstrząsów i zakres zniszczeń. W Centrum Informacji Sejsmicznej w Jokohamie naukowcy bacznie przyglądają się codziennym wstrząsom tektonicznym. Każdego roku rejestruje się dziesiątki tysięcy wstrząsów. Jednak nawet najbardziej zaawansowana technika i konstrukcje budowlane nie uchronią Japonii przed niszczycielskimi wybuchami Matki Natury. W marcu 2011 roku, trzęsienie ziemi o sile 9 stopni spowodowało najbardziej katastrofalne tsunami w historii Japonii. Wiemy już, że siły tektoniczne Azji są ogromnym zagrożeniem dla życia ludzkiego. Jednocześnie te same siły dostarczają ludzkości środków, które pozwalały naszym przodkom osiedlać się na nowych terenach. Od stworzenia pierwszych mas lądu, które uformowały Syberię - po kolizję z Indiami, Azja nigdy nie przestała się zmieniać i rozrastać. To największy i najbardziej złożony kontynent na Ziemi. 21:00 NIEŚMIERTELNOŚĆ W ZASIĘGU RĘKI? (WAITING FOR IMMORTALITY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Życie wieczne to najstarsze i największe marzenie ludzkości. Jak pokazuje ten film, dążenie do poszukiwania nieśmiertelności przesunęło się z poziomu metafizyki na techniczny i naukowy. Być może marzenie kiedyś się spełni. 22:10 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - INŻYNIEROWIE Z ZĘBEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bobry - zwierzęta nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, a dziś już ten krajobraz nawet kształtujące. Bo ścinające drzewa, zatykające rowy, zatapiające lasy, ale też tworzące wokół ogromną różnorodność życia. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co cieszy dr. Andrzeja Czecha - bohatera naszego odcinka - hydrobiologa, badającego wpływ bobrów na różnorodność biologiczną w Bieszczadach. 22:45 HURAGANY - NISZCZYCIELSKA SIŁA W PRZYSZŁOŚĆ /3/ (HURRICANE, THE ANATOMY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Huragany należą do najpotężniejszych zjawisk meteorologicznych na Ziemi. Mogą zabrać tysiące istnień ludzkich i spowodować straty idące w miliony euro. O anatomii huraganów opowiada ta właśnie miniseria dokumentalna. 23:50 ASTRONARIUM - (52) - POLACY W ESO Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Największe teleskopy na świecie w rękach polskich astronomów. Wraz ze wstąpieniem do Europejskiego Obserwatorium Południowego Polacy zyskali dostęp do najnowocześniejszej aparatury badawczej. Na efekty nie trzeba było długo czekać. W tym programie pokażemy, jakie tajemnice odkrywają polscy astronomowie korzystający z teleskopów ESO. 00:25 KORONA GÓR POLSKI - ODC. 1, SEZON II, LUBOMIR Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis, Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Chcemy zachęcać do aktywnego wypoczynku w miejscach, które - naszym zdaniem - nie zostały dotychczas należycie wypromowane. Celem programu jest namówienie widza do odwiedzenia i poznania tych zakątków w polskich górach, które pozostają w cieniu obleganych przez turystów Kasprowego Wierchu czy Gubałówki. Pokażemy przede wszystkim bogactwo przyrody, ale także historię i kulturę tych miejsc oraz ludzi, którzy są symbolami regionu. Mikroturystyka staje się jednym z turystycznych kierunków rozwoju, który wydaje się, przez co najmniej kilka lat będzie preferowanym przez Polaków sposobem spędzania wolnego czasu. Tym razem odwiedziliśmy Beskid Myślenicki i weszliśmy na najwyższy szczyt tego pasma - Lubomir. 01:05 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: GÓRY I LĄDY (VOYAGE OF CONTINENTS - RISING MOUNTAINS AND SINKING COUNTRIES - ODC. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Azja to kontynent ogromny, a jednocześnie bardzo kruchy - w ciągłym niebezpieczeństwie. To świat buzujący życiem. Kształtowanie się kontynentu azjatyckiego trwało miliardy lat i jeszcze się nie zakończyło. Jako pierwsza ukształtowała się Syberia, potem dołączyły ogromne masy lądu Mongolii i Chin. Później doszło do kolizji Indii z południową częścią Azji, w wyniku czego narodziły się Himalaje, najwyższy na ziemi łańcuch górski. Himalaje to jedno z najszybciej poruszających się miejsc na świecie. Przesuwa się od 2 do 4 cm rocznie. Wydaje się niewiele, ale to metr w ciągu życia człowieka, a w skali milionów lat to bardzo dużo. Połączenie się poszczególnych części Azji wcale nie oznacza, że kontynent się ustabilizował i już nie będzie się zmieniać. Azja spoczywa na płytach, które nadal są aktywne. Nacierają na siebie, rozłączają się i zderzają. Płyta indyjska nadal podkopuje się pod swoją azjatycką sąsiadkę. Może to spowodować katastrofę w Nepalu, niewielkim państewku wciśniętym między Indie i resztę kontynentu. Naukowcy są przekonani, że spokojny krajobraz Nepalu kryje w sobie potężną energię, która kiedyś wywoła ogromne trzęsienie ziemi. Ostatnie duże trzęsienie ziemi w tym kraju wystąpiło ponad 300 lat temu. Przez te 300 lat gromadziła się energia tektoniczna, czekająca na wyzwolenie. Katmandu, największe miasto Nepalu cały czas jest zagrożone. Krajem, który leży w najbardziej niestabilnym rejonie na świecie, jest Japonia. Cała jej powierzchnia położona jest w miejscu spotkania płyt: pacyficznej, filipińskiej i azjatyckiej. Ta strefa trzęsień ziemi i wulkanów nazywana jest Pierścieniem Ognia. Przez setki milionów lat Japonia była związana ze wschodnim wybrzeżem Azji. Następnie - mniej więcej 15 milionów lat temu - nacierające na siebie płyty na Pacyfiku odciągnęły Japonię na wschód, otwierając miejsce dla Morza Japońskiego. Od niepamiętnych czasów Japończycy musieli się dostosować do niestabilności ziemi pod stopami. W Tokio, którego liczba mieszkańców (wraz z aglomeracją) dochodzi do 35 milionów, budynki są zaprojektowane tak, by wytrzymały nawet najgwałtowniejsze wstrząsy. Na tokijskim uniwersytecie profesor Takashi Furumura tworzy symulacje komputerowe, które są podstawą bezpieczeństwa Japonii. Profesor przyznaje, że nadal bardzo trudno jest dokładnie przewidzieć wystąpienie trzęsienia ziemi. Jednak dzięki takim programom można obliczyć przybliżoną siłę wstrząsów i zakres zniszczeń. W Centrum Informacji Sejsmicznej w Jokohamie naukowcy bacznie przyglądają się codziennym wstrząsom tektonicznym. Każdego roku rejestruje się dziesiątki tysięcy wstrząsów. Jednak nawet najbardziej zaawansowana technika i konstrukcje budowlane nie uchronią Japonii przed niszczycielskimi wybuchami Matki Natury. W marcu 2011 roku, trzęsienie ziemi o sile 9 stopni spowodowało najbardziej katastrofalne tsunami w historii Japonii. Wiemy już, że siły tektoniczne Azji są ogromnym zagrożeniem dla życia ludzkiego. Jednocześnie te same siły dostarczają ludzkości środków, które pozwalały naszym przodkom osiedlać się na nowych terenach. Od stworzenia pierwszych mas lądu, które uformowały Syberię - po kolizję z Indiami, Azja nigdy nie przestała się zmieniać i rozrastać. To największy i najbardziej złożony kontynent na Ziemi. 02:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 274 NOWY DWÓR MAZOWIECKI Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Nowy Dwór Mazowiecki to miejsce u zbiegu trzech rzek: Wisły, Narwi i Wkry. Tomek Bednarek zaprasza widzów do Twierdzy Modlin, odwiedza spichlerz i stary dworzec kolejowy wpisany do rejestru zabytków, zabiera nas także do współczesnego Nowego Dworu - Ośrodka Doskonalenia Technicznego Jazdy oraz na spacer w koronach drzew w Pomiechówku.