TVP Nauka Piątek, 01.11.2024 06:15 ASTRONARIUM - (51) - "NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 2017" Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Najważniejsze zjawiska i spektakularne odkrycia. Misje, które dobiegły końca i nowe teleskopy przyszłości. Wszystko to przyniósł nam w astronomii rok 2017. W tym programie pokażemy, jakie były najważniejsze naukowe wydarzenia tego czasu i jak zmieniła się nasza wiedza o wszechświecie. 06:45 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /23/ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek omawia inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy przedstawiają dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie, a będące światowymi odkryciami naukowymi. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - /31/ - GNIEWOSZ PLAMISTY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Tego węża można spotkać na terenie całej Polski, choć na południu występuje częściej niż na północy kraju. Nazwa gniewosza wywodzi się od dużej zawziętości, po tym jak się zdenerwuje. Choć nie jest jadowity, potrafi wtedy dotkliwie pogryźć. Ale uwaga. Potrafi być wyjątkowo łagodny, jeśli będziemy się z nim delikatnie obchodzić i nie będziemy go drażnić. 08:25 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: GÓRY I LĄDY (VOYAGE OF CONTINENTS - RISING MOUNTAINS AND SINKING COUNTRIES - ODC. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Azja to kontynent ogromny, a jednocześnie bardzo kruchy - w ciągłym niebezpieczeństwie. To świat buzujący życiem. Kształtowanie się kontynentu azjatyckiego trwało miliardy lat i jeszcze się nie zakończyło. Jako pierwsza ukształtowała się Syberia, potem dołączyły ogromne masy lądu Mongolii i Chin. Później doszło do kolizji Indii z południową częścią Azji, w wyniku czego narodziły się Himalaje, najwyższy na ziemi łańcuch górski. Himalaje to jedno z najszybciej poruszających się miejsc na świecie. Przesuwa się od 2 do 4 cm rocznie. Wydaje się niewiele, ale to metr w ciągu życia człowieka, a w skali milionów lat to bardzo dużo. Połączenie się poszczególnych części Azji wcale nie oznacza, że kontynent się ustabilizował i już nie będzie się zmieniać. Azja spoczywa na płytach, które nadal są aktywne. Nacierają na siebie, rozłączają się i zderzają. Płyta indyjska nadal podkopuje się pod swoją azjatycką sąsiadkę. Może to spowodować katastrofę w Nepalu, niewielkim państewku wciśniętym między Indie i resztę kontynentu. Naukowcy są przekonani, że spokojny krajobraz Nepalu kryje w sobie potężną energię, która kiedyś wywoła ogromne trzęsienie ziemi. Ostatnie duże trzęsienie ziemi w tym kraju wystąpiło ponad 300 lat temu. Przez te 300 lat gromadziła się energia tektoniczna, czekająca na wyzwolenie. Katmandu, największe miasto Nepalu cały czas jest zagrożone. Krajem, który leży w najbardziej niestabilnym rejonie na świecie, jest Japonia. Cała jej powierzchnia położona jest w miejscu spotkania płyt: pacyficznej, filipińskiej i azjatyckiej. Ta strefa trzęsień ziemi i wulkanów nazywana jest Pierścieniem Ognia. Przez setki milionów lat Japonia była związana ze wschodnim wybrzeżem Azji. Następnie - mniej więcej 15 milionów lat temu - nacierające na siebie płyty na Pacyfiku odciągnęły Japonię na wschód, otwierając miejsce dla Morza Japońskiego. Od niepamiętnych czasów Japończycy musieli się dostosować do niestabilności ziemi pod stopami. W Tokio, którego liczba mieszkańców (wraz z aglomeracją) dochodzi do 35 milionów, budynki są zaprojektowane tak, by wytrzymały nawet najgwałtowniejsze wstrząsy. Na tokijskim uniwersytecie profesor Takashi Furumura tworzy symulacje komputerowe, które są podstawą bezpieczeństwa Japonii. Profesor przyznaje, że nadal bardzo trudno jest dokładnie przewidzieć wystąpienie trzęsienia ziemi. Jednak dzięki takim programom można obliczyć przybliżoną siłę wstrząsów i zakres zniszczeń. W Centrum Informacji Sejsmicznej w Jokohamie naukowcy bacznie przyglądają się codziennym wstrząsom tektonicznym. Każdego roku rejestruje się dziesiątki tysięcy wstrząsów. Jednak nawet najbardziej zaawansowana technika i konstrukcje budowlane nie uchronią Japonii przed niszczycielskimi wybuchami Matki Natury. W marcu 2011 roku, trzęsienie ziemi o sile 9 stopni spowodowało najbardziej katastrofalne tsunami w historii Japonii. Wiemy już, że siły tektoniczne Azji są ogromnym zagrożeniem dla życia ludzkiego. Jednocześnie te same siły dostarczają ludzkości środków, które pozwalały naszym przodkom osiedlać się na nowych terenach. Od stworzenia pierwszych mas lądu, które uformowały Syberię - po kolizję z Indiami, Azja nigdy nie przestała się zmieniać i rozrastać. To największy i najbardziej złożony kontynent na Ziemi. 09:25 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - OŻYWIĆ CZŁOWIEKA (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 44 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Wiele lat temu pewien naukowiec, Robert Cornish, zrealizował odwieczne marzenie całej ludzkości: przywrócić zmarłego do życia; marzenie, które wcześniej ożyło na kartach arcydzieła gotyckiej powieści "Frankenstein", opowiadającej o szalonym naukowcu, który tchnął życie w zwłoki i stworzył potwora. W latach trzydziestych XX wieku, kiedy powieść ta została przeniesiona na ekrany kinowe i film stał się wielkim hitem, Cornish podjął próby reanimacji człowieka. Wcześniej Cornishowi cudem udawało się przywrócić do życia zwierzęta, które wcześniej uśmiercił własnymi rękami. W tym odcinku przyglądamy się geniuszowi Roberta Cornisha, który próbował manipulować śmiercią za pomocą mocy nauki i ciemności. 10:15 NOTACJE - PROF. LUCJAN NOWIŃSKI. ATLAS MÓZGU PRZYSZŁOŚĆ NEUROCHIRURGII Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2022 Zdjęcia: Paweł Majak Polski naukowiec pracujący w Singapurze i USA. Jest autorem komputerowej mapy mózgu. Laureat wielu prestiżowych światowych nagród w tym III edycji konkursu Wybitny Polak oraz Magna Cum Laude uznawanej za radiologicznego Oscara. W odcinku opowiada o zastosowaniu klinicznym cyfrowych atlasów mózgu, które zrewolucjonizowały neurochirurgie. Obecnie cyfrowe atlasy mózgu stosowane są w 100 krajach na świecie. Prof. Lucjan Nowiński wspomina swój wyjazd do Singapuru, a także prace nad pierwszym atlasem mózgu, która trwała 4 lata. 10:25 ENCYKLOPEDIA TVP NAUKA - KOPERNIK ASTRONOM 2 min, Polska, 2023 Autor: Piotr Kot Mikołaj Kopernik to jedna z najbardziej fascynujących postaci okresu renesansu. Większości znany jest przede wszystkim jako "twórca" teorii heliocentrycznej, która dała początek współczesnym poglądom na budowę świata. Koncepcję swojej teorii budowy świata zawarł astronom w opracowanym przed 1510 r. w Lidzbarku Warmińskim, "Zarysie podstaw astronomii". Swoje główne dzieło "De revolutionibus" ukończył w 1530 r. , długo nie mógł się jednak zdecydować na jego opublikowanie. Całość dzieła ukazała się drukiem w 1543 r. w Norymberdze. Od tej pory jednak żaden uczony zajmujący się astronomią nie mógł pozostać obojętny wobec teorii heliocentrycznej. 10:30 SONDA - DWAJ LUDZIE Z SONDĄ Magazyn, 25 min, Polska, 1992 Scenariusz: Andrzej Kurek, Zdzisław Kamiński, Marek Siudym Prowadzący: Zdzisław Kamiński, Andrzej Kurek Program poświęcony pamięci "dwóch ludzi z sondą" - Andrzeja Kurka i Zdzisława Kamińskiego, dziennikarzy TVP, niestrudzonych popularyzatorów nauki, którzy propagowanie wiedzy potrafili zamienić w przyciągający widzów spektakl. Poznamy tajemnice ich warsztatu, podejście do wiedzy, różnice postaw i temperamentów. 10:55 CZY WIESZ, ŻE? - /17/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wakacje to czas aktywnego spędzania czasu. Niektórzy wybierają ekstremalne formy aktywności, takie jak lot balonem, paralotnią czy roller - coaster, a autorzy tego odcinka udają się do Ośrodka badań nad emocjami, aby dowiedzieć się, co się dzieje w naszym organizmie, gdy odczuwamy strach. Inni w lecie wyjeżdżają na wieś, czyli tam gdzie znajdą spokój poprzez kontakt z naturą. 11:25 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /23/ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek omawia inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy przedstawiają dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie, a będące światowymi odkryciami naukowymi. 12:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - /31/ - GNIEWOSZ PLAMISTY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Tego węża można spotkać na terenie całej Polski, choć na południu występuje częściej niż na północy kraju. Nazwa gniewosza wywodzi się od dużej zawziętości, po tym jak się zdenerwuje. Choć nie jest jadowity, potrafi wtedy dotkliwie pogryźć. Ale uwaga. Potrafi być wyjątkowo łagodny, jeśli będziemy się z nim delikatnie obchodzić i nie będziemy go drażnić. 13:05 CZY WIESZ, ŻE? - /18/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek omawia zespół napięcia powakacyjnego. Jakie są jego przyczyny i jak z nim wygrać? Jak przygotować dzieci do powrotu do szkoły po wakacjach? Czy obowiązująca od lat 70. XX wieku koedukacja w szkołach to dobry pomysł? Niektórzy radzą odwrót od klas mieszanych. 13:30 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: GÓRY I LĄDY (VOYAGE OF CONTINENTS - RISING MOUNTAINS AND SINKING COUNTRIES - ODC. 3) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Azja to kontynent ogromny, a jednocześnie bardzo kruchy - w ciągłym niebezpieczeństwie. To świat buzujący życiem. Kształtowanie się kontynentu azjatyckiego trwało miliardy lat i jeszcze się nie zakończyło. Jako pierwsza ukształtowała się Syberia, potem dołączyły ogromne masy lądu Mongolii i Chin. Później doszło do kolizji Indii z południową częścią Azji, w wyniku czego narodziły się Himalaje, najwyższy na ziemi łańcuch górski. Himalaje to jedno z najszybciej poruszających się miejsc na świecie. Przesuwa się od 2 do 4 cm rocznie. Wydaje się niewiele, ale to metr w ciągu życia człowieka, a w skali milionów lat to bardzo dużo. Połączenie się poszczególnych części Azji wcale nie oznacza, że kontynent się ustabilizował i już nie będzie się zmieniać. Azja spoczywa na płytach, które nadal są aktywne. Nacierają na siebie, rozłączają się i zderzają. Płyta indyjska nadal podkopuje się pod swoją azjatycką sąsiadkę. Może to spowodować katastrofę w Nepalu, niewielkim państewku wciśniętym między Indie i resztę kontynentu. Naukowcy są przekonani, że spokojny krajobraz Nepalu kryje w sobie potężną energię, która kiedyś wywoła ogromne trzęsienie ziemi. Ostatnie duże trzęsienie ziemi w tym kraju wystąpiło ponad 300 lat temu. Przez te 300 lat gromadziła się energia tektoniczna, czekająca na wyzwolenie. Katmandu, największe miasto Nepalu cały czas jest zagrożone. Krajem, który leży w najbardziej niestabilnym rejonie na świecie, jest Japonia. Cała jej powierzchnia położona jest w miejscu spotkania płyt: pacyficznej, filipińskiej i azjatyckiej. Ta strefa trzęsień ziemi i wulkanów nazywana jest Pierścieniem Ognia. Przez setki milionów lat Japonia była związana ze wschodnim wybrzeżem Azji. Następnie - mniej więcej 15 milionów lat temu - nacierające na siebie płyty na Pacyfiku odciągnęły Japonię na wschód, otwierając miejsce dla Morza Japońskiego. Od niepamiętnych czasów Japończycy musieli się dostosować do niestabilności ziemi pod stopami. W Tokio, którego liczba mieszkańców (wraz z aglomeracją) dochodzi do 35 milionów, budynki są zaprojektowane tak, by wytrzymały nawet najgwałtowniejsze wstrząsy. Na tokijskim uniwersytecie profesor Takashi Furumura tworzy symulacje komputerowe, które są podstawą bezpieczeństwa Japonii. Profesor przyznaje, że nadal bardzo trudno jest dokładnie przewidzieć wystąpienie trzęsienia ziemi. Jednak dzięki takim programom można obliczyć przybliżoną siłę wstrząsów i zakres zniszczeń. W Centrum Informacji Sejsmicznej w Jokohamie naukowcy bacznie przyglądają się codziennym wstrząsom tektonicznym. Każdego roku rejestruje się dziesiątki tysięcy wstrząsów. Jednak nawet najbardziej zaawansowana technika i konstrukcje budowlane nie uchronią Japonii przed niszczycielskimi wybuchami Matki Natury. W marcu 2011 roku, trzęsienie ziemi o sile 9 stopni spowodowało najbardziej katastrofalne tsunami w historii Japonii. Wiemy już, że siły tektoniczne Azji są ogromnym zagrożeniem dla życia ludzkiego. Jednocześnie te same siły dostarczają ludzkości środków, które pozwalały naszym przodkom osiedlać się na nowych terenach. Od stworzenia pierwszych mas lądu, które uformowały Syberię - po kolizję z Indiami, Azja nigdy nie przestała się zmieniać i rozrastać. To największy i najbardziej złożony kontynent na Ziemi. 14:25 ENCYKLOPEDIA TVP NAUKA - ALFRED BERNHARD NOBEL 4 min, Polska, 2023 Autor: Piotr Kot Alfred Bernhard Nobel był wybitnym chemikiem i przedsiębiorcą. Urodził się 21 października 1833 roku w Sztokholmie, w rodzinie o naukowych tradycjach. Jego ojciec, Immanuel Nobel, był inżynierem i wynalazcą, a matka Karolina Andriette Ahlsell zajmowała się wychowywaniem dzieci. Interesował się też poezją i literaturą, ale ostatecznie zdecydował się podróżować po świecie, pogłębiając tajniki inżynierii chemicznej. W laboratorium w Paryżu poznał włoskiego chemika Ascania Sobrera, który odkrył nitroglicerynę. Dla Nobla było to wyzwanie. Chciał znaleźć sposób, aby móc używać jej do wysadzania skał przy budowie dróg i tuneli. Po powrocie do Szwecji postanowił zająćsię produkcją tego materiału wybuchowego. W 1867 roku opracował i opatentował dynamit. 14:30 GALERIA NOBLISTÓW - ODC. 2 - FERENC KRAUSZ. GALERIA NOBLISTÓW 2023 13 min, Polska, 2023 GALERIA NOBLISTÓW - w cyklu tym planujemy przeprowadzenie rozmów z Laureatami tegorocznych Nagród Nobla. 14:45 NIEŚMIERTELNOŚĆ W ZASIĘGU RĘKI? (WAITING FOR IMMORTALITY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Życie wieczne to najstarsze i największe marzenie ludzkości. Jak pokazuje ten film, dążenie do poszukiwania nieśmiertelności przesunęło się z poziomu metafizyki na techniczny i naukowy. Być może marzenie kiedyś się spełni. 15:50 SONDA - DWAJ LUDZIE Z SONDĄ Magazyn, 25 min, Polska, 1992 Scenariusz: Andrzej Kurek, Zdzisław Kamiński, Marek Siudym Prowadzący: Zdzisław Kamiński, Andrzej Kurek Program poświęcony pamięci "dwóch ludzi z sondą" - Andrzeja Kurka i Zdzisława Kamińskiego, dziennikarzy TVP, niestrudzonych popularyzatorów nauki, którzy propagowanie wiedzy potrafili zamienić w przyciągający widzów spektakl. Poznamy tajemnice ich warsztatu, podejście do wiedzy, różnice postaw i temperamentów. 16:20 CZY WIESZ, ŻE? - /19/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Tematem tego odcinka są zajęcia dodatkowe dla dzieci. Jaki sport będzie najlepszy dla nieśmiałka, a jaki dla wulkanu energii? Badacze nie mają wątpliwości - gra na dowolnym instrumencie muzycznym przekłada się na lepsze wyniki w matematyce i językach obcych. Z kolei dowolne zajęcia grupowe nauczą dzieci autonomii, odpowiedzialności i kreatywności. Zajęcia dodatkowe dla dzieci to inwestycja w ich zdrowie i kapitał na przyszłość. 16:45 ŚLADAMI ESKULAPA - ZABIJE CZY WZMOCNI Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Prowadzący: Paweł Nowakowski, Wiktor Szymborski W tym odcinku prowadzący podejmują temat epidemii oraz rozmaitych metod sczepień na przestrzeni wieków. 17:40 ZWIERZĘTA. SEZON 1 - ODC. 2 PTAKI (JUST ANIMALS. BIRDS EP. 2) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Simone Mackinder, Simone Mackinder W odcinku 2 poznamy bliżej ptaki. Często budzi nas ich melodyjny śpiew. Widok swobodnie szybujących skrzydlatych wędrowców podnosi na duchu i inspiruje. Niewiele zwierząt wzbudza w nas uczucie zazdrości. Ptaki robią to od tysiącleci. Ich cudowna zdolność przeciwstawiania się grawitacji może zachwycać. Imponują nie tylko różnorodnością, ale i nadzwyczajną liczebnością. Naszą planetę ma zamieszkiwać od 9 do 10 tysięcy gatunków ptaków. Z najnowszych badań wynika, że może nawet dwa razy więcej. Około dziesięciu lat temu naukowcy szacowali, że na Ziemi żyje od 200 do 400 miliardów ptaków. Nic dziwnego, skoro zwierzęta te zajmują wszelkie dostępne nisze ekologiczne na wszystkich kontynentach. Od największych po najmniejsze. Ptaki to wielki sukces ewolucyjny, dokonujący się od milionów lat. Te stałocieplne kręgowce - zwierzęta z kręgosłupem, mają stałą temperaturę ciała, niezależnie od temperatury otoczenia. Dzięki temu ptaki mogą stale zachowywać wysoki poziom aktywności niezbędnej do lotu. 18:40 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /23/ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek omawia inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy przedstawiają dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie, a będące światowymi odkryciami naukowymi. 19:10 CZY WIESZ, ŻE? - /20/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Pchły, wszy, roztocza - w tym odcinku wypowiadamy im wojnę. Najpierw szukamy przyczyn pojawiania się pcheł w sierści naszych czworonożnych pupili, wszy we włosach naszych dzieci, roztoczy w naszym domu, potem - skutecznych sposobów pozbycia się tych pasożytów. 19:30 PRZYRODNIK NA TROPIE - /31/ - GNIEWOSZ PLAMISTY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Tego węża można spotkać na terenie całej Polski, choć na południu występuje częściej niż na północy kraju. Nazwa gniewosza wywodzi się od dużej zawziętości, po tym jak się zdenerwuje. Choć nie jest jadowity, potrafi wtedy dotkliwie pogryźć. Ale uwaga. Potrafi być wyjątkowo łagodny, jeśli będziemy się z nim delikatnie obchodzić i nie będziemy go drażnić. 20:00 METODY KRYMINALISTYKI - KREW (FORENSIC - THE SCIENCE OF CRIME) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Trzyczęściowa seria dokumentalna ukazuje naukowe kulisy spektakularnych polowań na kryminalistów. Za drzwiami laboratoriów instytutów medycyny sądowej, uniwersytetów i ośrodków badawczych naukowcy i eksperci odkrywają kluczowe informacje dla wskazania sprawców zbrodni. Dzięki stale ewoluującym metodom badawczym stają się bohaterami w walce ze zbrodnią doskonałą. 21:05 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - JAK ZŁOTO ZMIENIŁO ŚWIAT. ODC. 2 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2022 Serial dokumentalny 10 ODCINKÓW, prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. 22:10 SONDA - DWAJ LUDZIE Z SONDĄ Magazyn, 25 min, Polska, 1992 Scenariusz: Andrzej Kurek, Zdzisław Kamiński, Marek Siudym Prowadzący: Zdzisław Kamiński, Andrzej Kurek Program poświęcony pamięci "dwóch ludzi z sondą" - Andrzeja Kurka i Zdzisława Kamińskiego, dziennikarzy TVP, niestrudzonych popularyzatorów nauki, którzy propagowanie wiedzy potrafili zamienić w przyciągający widzów spektakl. Poznamy tajemnice ich warsztatu, podejście do wiedzy, różnice postaw i temperamentów. 22:40 ZWIERZĘTA. SEZON 1 - ODC. 2 PTAKI (JUST ANIMALS. BIRDS EP. 2) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2018 Reżyseria: Simone Mackinder, Simone Mackinder W odcinku 2 poznamy bliżej ptaki. Często budzi nas ich melodyjny śpiew. Widok swobodnie szybujących skrzydlatych wędrowców podnosi na duchu i inspiruje. Niewiele zwierząt wzbudza w nas uczucie zazdrości. Ptaki robią to od tysiącleci. Ich cudowna zdolność przeciwstawiania się grawitacji może zachwycać. Imponują nie tylko różnorodnością, ale i nadzwyczajną liczebnością. Naszą planetę ma zamieszkiwać od 9 do 10 tysięcy gatunków ptaków. Z najnowszych badań wynika, że może nawet dwa razy więcej. Około dziesięciu lat temu naukowcy szacowali, że na Ziemi żyje od 200 do 400 miliardów ptaków. Nic dziwnego, skoro zwierzęta te zajmują wszelkie dostępne nisze ekologiczne na wszystkich kontynentach. Od największych po najmniejsze. Ptaki to wielki sukces ewolucyjny, dokonujący się od milionów lat. Te stałocieplne kręgowce - zwierzęta z kręgosłupem, mają stałą temperaturę ciała, niezależnie od temperatury otoczenia. Dzięki temu ptaki mogą stale zachowywać wysoki poziom aktywności niezbędnej do lotu. 23:45 ASTRONARIUM - (51) - "NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 2017" Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Najważniejsze zjawiska i spektakularne odkrycia. Misje, które dobiegły końca i nowe teleskopy przyszłości. Wszystko to przyniósł nam w astronomii rok 2017. W tym programie pokażemy, jakie były najważniejsze naukowe wydarzenia tego czasu i jak zmieniła się nasza wiedza o wszechświecie. 00:20 PRZYRODNIK NA TROPIE - /31/ - GNIEWOSZ PLAMISTY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Tego węża można spotkać na terenie całej Polski, choć na południu występuje częściej niż na północy kraju. Nazwa gniewosza wywodzi się od dużej zawziętości, po tym jak się zdenerwuje. Choć nie jest jadowity, potrafi wtedy dotkliwie pogryźć. Ale uwaga. Potrafi być wyjątkowo łagodny, jeśli będziemy się z nim delikatnie obchodzić i nie będziemy go drażnić. 01:00 METODY KRYMINALISTYKI - KREW (FORENSIC - THE SCIENCE OF CRIME) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Trzyczęściowa seria dokumentalna ukazuje naukowe kulisy spektakularnych polowań na kryminalistów. Za drzwiami laboratoriów instytutów medycyny sądowej, uniwersytetów i ośrodków badawczych naukowcy i eksperci odkrywają kluczowe informacje dla wskazania sprawców zbrodni. Dzięki stale ewoluującym metodom badawczym stają się bohaterami w walce ze zbrodnią doskonałą.