TVP Dokument Piątek, 08.11.2024 05:40 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - OGRZEWANIE NA PUSZCZY Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Na skraju Puszczy Białowieskiej mieszka ekolog i architekt Janusz Korbel. Puszcza jest dla niego świątynią i spędza tu każdą wolną chwilę. Ale jest też zagorzałym zwolennikiem zachowania tradycyjnego kształtu architektonicznego wsi puszczańskich. Sam mieszka w typowej, drewnianej chacie podlaskiej. Co jednak robić, by dla oszczędzania lasu, jak i leśnego powietrza, nie ogrzewać takich chat drewnem. Janusz zaczął od oszczędzania energii, oklejając okna specjalną przezroczystą folią, która wpuszcza energię promienistą do wewnątrz, a mało jej wypuszcza na zewnątrz. Ale przede wszystkim propaguje stosowanie źródeł czystej, odnawialnej energii, przede wszystkim domowe pompy cieplne, działające na zasadzie "odwrotności lodówki". Nasz bohater prezentuje przykłady już działających urządzeń, omawia własne do nich przymiarki i wskazuje na korzyści dla wsi w przyszłości. Ponieważ łączy w sobie naturę puszczańskiego romantyka z racjonalnym, inżynierskim spojrzeniem, jest w stanie naświetlić też kwestie ekonomiczne i zarysować perspektywy na przyszłość. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 46 SŁODKI SMAK HISTORII Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Aby stworzyć pradawny miód pitny potrzeba ogromnej pracy na każdym z etapów. Najpierw wykazać muszą się pszczoły, które rzetelnie zamieniają nektar na słodki miód. Następnie do pracy zabiera się miodosytnik, który nie może zmarnować ani grama słodkiego produktu naszych żołto - czarnych przyjaciół. Z kolejną pomocą przyjdą nam drożdże, które przeprowadzą szlachetną fermentację. Później do akcji wkracza bednarz, bo bez dobrej dębowej beczki nie ma właściwego i tradycyjnego leżakowania miodu pitnego. Dopiero wtedy można raczyć się najbardziej charakterystycznym dla historii Polski. 06:50 MALUCHY - ODC. 3 PIERWSZE KROCZKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP03: FIRST STEPS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Trzyczęściowy film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 3 - "Pierwsze kroczki". Po trudnym początku z kaczkami, Girouette uczy się komend do pracy z owcami. Do zawodów zostały tylko 2 miesiące. Girouette robi duże postępy. Jest bardzo miła i posłuszna. Przyjemnie i łatwo się z nią pracuje. Potrafi być spokojna i jednocześnie bardzo szybka. To prawdziwa przyjemność... Jak na swój wiek nauczyła się wielu komend i zmierzy się z doświadczonymi psami. 07:50 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 4. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 4) Cykl dokumentalny, 44 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 4. Towarzystwo własnych psiaków pomaga zmniejszyć napięcie w biurze. Poza tym - wprowadza zdrowszy styl życia pracownikom, bo kilka razy dziennie muszą wyprowadzić psy na spacer. Psy pracują jak reszta personelu. Jest taki czas w życiu, kiedy trzeba przenieść się do domu opieki. To przytłaczające i wielkie przeżycie, ale są w tych domach przyjaciele, którzy umilają pobyt. Zapewniają dobrą terapię rezydentom, zwłaszcza tym z demencją. Śmieją się wtedy, głaszczą psy i cieszą się z ich wizyt. Border collie to wybitnie inteligentne psy, więc potrzebują stale zajęcia. Codziennie miliony osób i paczek przechodzi przez lotniska na całym świecie. Dużym problemem jest bezpieczeństwo biologiczne. Ludzie przenoszą choroby i pasożyty - nawet o tym nie wiedząc. Na szczęście na linii frontu czuwają czworonożni eksperci, wyszkoleni, by wywęszyć wszystko, co nie powinno przekroczyć granicy. Labradoodle to połączenie labradora retrievera z pudlem są częstym wyborem na psy asystujące lub terapeutyczne. Psy poszukiwawczo - ratownicze pracują niezależnie od pogody, szukając zaginionych i rannych osób w każdym terenie. Psy szkoli się do tropienia zapachu ludzkiego. Psy można wyszkolić do wykonywania niezwykłych zadań - np. do pomagania niedowidzącym w bardziej aktywnym życiu. Psy pomagające niesłyszącym - alarmują ich o ważnych dźwiękach w domu. Różne rasy są predysponowane do różnych ról, ale pewne kudłacze kwalifikują się do prawie każdego zadania. Np. do testowania w firmie, produkującej pokarm dla zwierząt lub bycia uroczym psem w oknie. Niezależnie od umiejętności psa - zawsze znajdzie się dla niego odpowiednie zadanie. 08:45 SZTUCZNA INTELIGENCJA - ODC. 3 WIEK DOJRZAŁY (A. I.: TO BE OR NOT TO BE / AI, TRE OU NE PAS TRE. LA MATURIT) Cykl dokumentalny, 49 min, Kanada, 2022 Reżyseria: Matthieu Dugal Odc. 3 - "Wiek dojrzały". Sztuczna inteligencja dojrzewa, zdobywa wiedzę i doświadczenie. Hiroshi Ishiguro tworzy roboty podobne do ludzi. Po kopii kobiety, stworzył Telenoida, mówiącą androgyniczną postać. Jiminoid HD4, jest jego alter ego. Technologia staje się coraz bardziej ludzka. Z biegiem czasu sztuczna inteligencja dojrzała. Widzi, rozumie, słucha, odpowiada. Żyje i nawiązuje kontakty z ludźmi. Ryzyko przywiązania się do robotów jest bardzo realne. Sztuczna inteligencja pomaga wyzwalać kreatywność; eksplorować możliwości na płaszczyźnie społecznej, politycznej, naukowej i artystycznej. Czy ludzie będą cyborgami? Czy węgiel i krzem staną się nowym ciałem, które przewyższy nasze? Człowiek nie jest jedynie inteligencją. Nasza pamięć nie jest bazą danych. Nasze doświadczenia stają się osobistymi wspomnieniami, które budują naszą wrażliwą tożsamość. To nas odróżnia od maszyn. Sztuczna inteligencja - bez empatii, duszy i emocji - nie ma bytu. 09:45 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - RADŻASTAN. DZIEDZICTWO MAHARADŻÓW. (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Indii. Radżastan, "kraina królów", to największy stan Indii. Zyskał niepodległość w 1947 roku i liczy 68 milionów mieszkańców. Wspaniałe pałace Radżastanu, jego przepych i tradycje kuszą coraz liczniejszych podróżnych. Leżący w południowo - zachodnich Indiach Radżastan zawsze był wyjątkowy. To ziemia Radźputów - indyjskich klanów wojowniczcych, których męstwo i brawura przysparzały kłopotów kolejnym okupantom. Po odzyskaniu niepodległości, w przeciwieństwie do innych stanów nowej federacji, tutejsi maharadżowie zachowali swoje tytuły i mienie. Jednak olbrzymia część ludności Radżastanu żyje na granicy ubóstwa. 10:45 MIT PUŁKU Reportaż, 22 min, Polska, 1981 Scenariusz: Krzysztof Miklaszewski, Andrzej Germann Zdjęcia: Filip Cienkosz Historia 10. Pułku Strzelców Konnych sięga 1918 roku. Jego zalążkiem był I szwadron zgrupowania kawalerii powstały we Włoszech. Po przybyciu do Polski w kwietniu 1919 roku brał udział w walkach w okolicach Lwowa. 11:20 LUDZIE I PSZCZOŁY - PAN LESZEK Telenowela dokumentalna tvp, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura To opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych owadów. Dla nich hodowla pszczół, jest treścią życia, pasją, oddechem od klasycznego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia danego bohatera. 11:50 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 7 OGRODY (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 7 JARDINS D’AILLEURS) Serial dokumentalny, 27 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał: Życie jest krótkie, a świat jest szeroki. Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, Ta seria oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 7 - "Ogrody". Japońskie ogrody to naturalne pejzaże w miniaturze. Traktuje się je tu jak dzieła sztuki. Pozorna prostota kwiatowych kompozycji, czyli ikeban, to wynik długiego namysłu. Japońska ikebana jest formą filozoficznej medytacji. Łączy kwiaty z innymi roślinami. Oczyszcza kompozycję ze zbędnych elementów, by podkreślić urodę każdego kwiatu. Wygląd kwiatów z czasem się zmienia, odzwierciedlając mijające pory roku. Krucha równowaga może zostać zachwiana w każdej chwili. Te kompozycje to metafora życia. Japońskie ogrody projektowane są według zasad ustanowionych kilkaset lat temu. Ogrody kreolskie to prawdziwy rezerwuar bioróżnorodności. Bujna roślinność Martyniki jest bez wątpienia jednym z jej skarbów. Wyspa Comino ma status rezerwatu. Bytują tu liczne chronione gatunki fauny. Pośrodku Kanału La Manche leży prawdziwy rajski ogród, którego utrzymanie wymaga ogromnego wysiłku i umiejętności. 12:25 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 8 TANECZNYM KROKIEM (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 8 DESTINATION DANSE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 8 - "Tanecznym krokiem". Gwadelupa. Walc, mazur, kadryl... Europejskie tańce robią tu prawdziwą furorę! Mieszkańcy wyspy tańczą je i grają we własnym, niepowtarzalnym stylu. Na Gwadelupie działa wiele grup tańczących tańce tradycyjne. Wytrwale opierają się wpływom amerykańskiej popkultury. Europejskie tańce dotarły tu wraz z kolonizatorami, i szybko zostały wchłonięte przez kulturę kreolską. Mieszanka brzmień, rytmów i tańców stanowią ważny element tożsamości mieszkańców Gwadelupy. Przenosimy się na południe Hiszpanii do Andaluzji. Całkiem niedawno powstał nowy nurt muzyczny flamenco nuevo, wzbogacony o akordy jazzu, rocka czy muzyki elektronicznej. Tradycja flamenco pozostaje żywa. 12:55 KRÓLIK PO BERLIŃSKU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2009 Reżyseria: Bartek Konopka Scenariusz: Bartek Konopka Opowieść o królikach żyjących w sąsiedztwie muru berlińskiego, mimowolnych świadkach burzliwej, powojennej historii miasta i dzielącego go muru. Prowadzona zza kadru, pełna absurdalnego humoru narracja o codziennym bytowaniu królików przeradza się niepostrzeżenie w opowieść o ludziach, mieszkańcach nie tylko Berlina Wschodniego, ale i całej NRD, poddanych wbrew woli, społecznemu i politycznemu eksperymentowi, odciętych dosłownie i w przenośni murem od reszty świata. Dziwnym trafem, historia tamtejszych królików stanowi wierne odbicie historii ludzi. Przed wojną Plac Poczdamski był tętniącym życiem fragmentem Berlina. Po wojnie zamienił się w dziką łąkę, na której wkrótce zaczęły powstawać ogródki działkowe. W poszukiwaniu pożywienia ściągały tam dzikie króliki z całego miasta. Ale pewnego dnia na łące pojawili się żołnierze, którzy poprowadzili przez środek zasieki z drutu kolczastego, by niebawem zastąpić je wysokim, ceglanym murem zwieńczonym opaskami z drutu. Ludzie stawali po obu stronach muru na różnych skrzynkach i stołkach, zaglądali na drugą stronę, machali do siebie, wysyłali sygnały świetlne, wypatrywali się przez lornetki, ustawiali transparenty, coś wykrzykiwali. Króliki nie rozumiały z tego nic, mogły się tylko przyglądać. Krzyki płoszyły je, choć z czasem zwierzęta zaczęły się do nich przyzwyczajać. Jednak ludzie zachowywali się coraz dziwniej. Niektórzy próbowali przeskoczyć mur, potem szybko przebiec szeroki pas ziemi i przedrzeć się przez zaporę z drutu kolczastego. Czasami im się to udawało, więc niebawem zamiast drutów pojawił się drugi mur. Pomiędzy murami ciągnął się pas ziemi niczyjej. Teraz już ucieczka była dużo trudniejsza, zwłaszcza że wzdłuż muru krążyli uzbrojeni żołnierze z psami i wyłapywali desperatów. Niekiedy do nich strzelali, mimo że każdy strzał wymagał udokumentowania w raporcie. Do królików, które też znalazły się między murami, nie strzelano, widać nie zasługiwały na raporty, ale stały się więźniami. Nawet jeśli biegły długo wzdłuż muru, nie mogły opuścić swojego terytorium, a jedynie wrócić w to samo miejsce. Królicze więzienie zaczęło jednak zwierzakom odpowiadać: nikt tam na nie nie polował, nic nie zakłócało ich spokoju, a sporadyczne strzelanie do uciekinierów dawało się jakoś znieść. Króliki mogły nawet dojść do wniosku, że wzniesiono mur i wystawiono straże po to, żeby je chronić. Ludzie z całego świata przyjeżdżali, żeby zobaczyć ten jedyny w swoim rodzaju króliczy rezerwat, fotografowali zwierzaki, uwieczniali ich wizerunki na murze. Króliki rozmnażały się więc na potęgę, żeby nie zawieść widowni. Z czasem jednak brak zewnętrznych zagrożeń zaczął obracać się przeciwko nim: straciły zainteresowanie otoczeniem, popadły w bierność i apatię. Kiedy na czele kraju stanął Erich Honecker, miłośnik zwierząt, postanowił udowodnić, że rezerwat jest idealnym miejscem do życia. Brał pożyczki z Zachodu na wysiew trawy, nad pasem ziemi rozbłysły latarnie, żeby nikt nie plątał się tam po ciemku, a szczeliny w murze starannie zamurowano, aby króliki nie zaraziły się przywleczonymi z zewnątrz chorobami. Coraz więcej psów pilnowało też króliczego bezpieczeństwa. Mimo to wciąż były króliki, które próbowały wydostać się na wolność, budując podkopy pod murem. Aż nagle w murze pojawiły się dziury i możliwe stało się opuszczanie rezerwatu. Króliki wreszcie mogły zobaczyć prawdziwy świat, przekonać się, że trawa na zewnątrz jest bujniejsza, spróbować nawet chrupiącej sałaty. Sam rezerwat postanowiono zlikwidować, strażnicy zniknęli. Dziś króliki żyją na zwykłych podwórkach i w parkach, muszą rywalizować o jedzenie z innymi zwierzętami. Po spokojnym życiu między murami trudno im było odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Najłatwiej przystosowały się młode osobniki. Stare czasami jeszcze tęsknią za rezerwatem. "Królik po berlińsku" był nominowany do Oscara 2009 w kategorii najlepszy dokument długometrażowy. Otrzymał też m. in. Złotego Lajkonika na 49. Krakowskim Festiwalu Filmowym i nagrodę na festiwalu Hotdoc w Toronto. 13:55 GDY MORZE ZAGRAŻA MIASTOM (WHEN OCEANS THREATEN CITIES / QUAND LA MER MENACE LES VILLES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laurence Thiriat Film dokumentalny o miastach, które są położone na wybrzeżach i przez to narażone bardziej niż inne na huragany, burze, nawałnice i powodzie. Zagraża im również sól i erozja. Ze względów strategicznych największe miasta świata leżą w strefie przybrzeżnej. Woda stanowi bezpośrednie zagrożenie dla blisko ośmiuset milionów ich mieszkańców. Wybraliśmy trzy symboliczne miasta na trzech różnych kontynentach: Nowy Jork, Rotterdam i Singapur. Miasta, z których każde boryka się z wyjątkowymi problemami i musi zrewidować swoje relacje z wodą, aby przetrwać na dłuższą metę. Za 50 lat wszystkie bariery przeciwprzepięciowe na świecie przestaną działać. Najlepsi eksperci toczą prawdziwy wyścig z czasem z żywiołami. Czy konieczne będzie zamknięcie zatoki nowojorskiej? A może Morze Północne, by chronić wybrzeże Atlantyku? Jakie rozwiązania pozostaną wówczas dla miast nadmorskich? Czy rozwiązaniem byłoby poruszanie się po wodzie? Pomimo armii badaczy i naukowców, zmobilizowanych w różnych częściach świata, walka z wodą pozostaje nierówna w różnych krajach. Nasi przodkowie osiadali nad brzegami oceanów, by budować tam miasta. W 2050 roku aż sto czterdzieści milionów ludzi na całym świecie doświadczy losu klimatycznych uchodźców. Ludzkość staje w obliczu nieodwracalnych zmian. Od tego, jak sobie z nimi poradzi, zależy jej przetrwanie. 14:55 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 5. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 5) Cykl dokumentalny, 45 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 5. Border collie to wspaniałe psy, niezwykle bystre, z ogromną energią i łatwo je szkolić. To rasa pasterska lub pracująca. Czasem w miejskim środowisku, jeśli nie pracują, mają problemy ze stresem i lękami. Jednak czy można nauczyć psa prowadzić samochód? Sznaucery olbrzymie to energiczne i bardzo inteligentne psy. Muszą mieć dużo ruchu i wyzwań. Psy są szkolone do szukania narkotyków. Wybierając odpowiednie psy bierze się pod uwagę inteligencję, chęci i zapał. Teriery są szkolone do tropienia szkodników, zwłaszcza szczurów. To psy różnej wielkości, są wyjątkowo inteligentne, pełne werwy i zapału. Psy pracujące są przyjaciółmi na całe życie. 15:50 FASCYNUJĄCE OKO (THE EYE - FASCINATION VISION / DAS AUGE - FORSCHUNG SEHEN) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Ralph Loop Film dokumentalny o wzroku i możliwości widzenia. Wielu nie wyobraża sobie życia bez widzenia i opiera swoje działania głównie na tym zmyśle. Wraz ze wzrostem oczekiwanej długości życia słabnie wzrok, a choroby grożące ślepotą stają się coraz bardziej prawdopodobne. Dzięki nowoczesnej wiedzy walka z możliwością utraty wzroku jest coraz efektywniejsza. Dzięki okularom z czerwonym światłem, soczewkom kontaktowym do prezbiopii lub bionicznym implantom czipowym podejścia badawcze w tym filmie pokazują, w jaki sposób można zachować lub odzyskać wzrok za pomocą złożonych, ale także bardzo prostych środków. W polu widzenia peryferyjnego o kącie 214 stopni w nasze oczy uderzają niezliczone wrażenia wzrokowe. 16:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - QUEBEC. INNA AMERYKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Quebecu. Quebec to największa kanadyjska prowincja, francuskojęzyczna enklawa na anglosaskim kontynencie. Gościnność i serdeczność mieszkańców kontrastują z lodowatymi, rozległymi pustkowiami, z których słynie ten region. W 1608 roku francuski podróżnik Samuel de Champlain założył niewielką osadę nad Rzeką Świętego Wawrzyńca. Czterysta lat później nazwa Quebec pozostaje obietnicą nowego świata. W miejscu dzisiejszego Montrealu, de Champlain utworzył ośrodek handlu futrami. Wkrótce powstała tu także misja katolicka. Francuzi stopniowo przekształcali Montreal w ważną metropolię. Miasto położone jest głównie na dwóch dużych wyspach, które opływają dwie odnogi Rzeki Świętego Wawrzyńca. Architektura ratusza odzwierciedla burzliwą historię Montrealu. 18:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 9 SPORTOWE EMOCJE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 9 DESTINATION SPORT) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 9 - "Sportowe emocje". Od grudnia do maja wybrzeża Hawajów są królestwem surferów, zdolnych atakować nawet dziesięciometrowe fale. Historia surfingu zaczęła się właśnie tutaj, choć nie wiadomo dokładnie kiedy. Hawajskie rodziny przekazywały sobie tajniki tego sportu z pokolenia na pokolenie. Hawaje to mekka surferów. Na Hawajach trudno jest zdobyć renomę. Trzeba mieć talent, i robić wszystko, by zainteresować sobą sponsorów. Talentów i fal tutaj nie brakuje, ale niewiele jest firm, gotowych promować surferów. Przenosimy się do Turcji. Jest tu wielu zapaśników. Na wyspie Reunion sport jest synonimem przygody. Bierzemy kurs na Polinezję. Przed nami także wizyta w Szwajcarii. 18:30 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 10 ODROBINA LUKSUSU (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 10 RIEN QUE DU LUXE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 10 - "Odrobina luksusu". Polinezja. Wyspa Bora - Bora uznawana jest za wymarzone miejsce na urlop. Zawdzięcza tę reputacje nie tylko turkusowej lagunie, ale także luksusowym hotelom na palach. To miejscowy znak firmowy: dachy z liści pochutnika, bambus i egzotyczne drewno nadają hotelowi polinezyjski styl. Noc kosztuje tu około sześciuset euro. Budynki wymagają stałej konserwacji. Duże zasolenie powietrza i silne słońce sprawiają, że lakiery, którymi chronimy drewno, zużywają się po osiemnastu miesiącach. Co półtora roku trzeba remontować hotele, by goście zastali taki sam widok, jak na folderach i kartkach pocztowych. Wody wokół wyspy obfitują w bogatą florę i faunę. Między bungalowami biolodzy założyli szkółkę koralowca. Bezludne raje u wybrzeży Karaibów to prawdziwe oazy luksusu. Przenosimy się do Meksyku. Stąd polecimy prosto do Włoch. Francuski półwysep Cap Ferret również przyciąga miłośników luksusu. 19:05 MAREK BILIŃSKI - ŻYCIE JEST MUZYKĄ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Scenariusz: Grzegorz Brzozowicz Biliński ukończył Akademię Muzyczną w Poznaniu i mimo angażu w tamtejszej filharmonii zamienił życie filharmonika na niepewny los rockmana. Zafascynowany w latach 70. instrumentami elektronicznymi, które dopiero co wkroczyły do muzyki rozrywkowej, postanowił poświęcić się poszukiwaniu nowych brzmień. Początkowo występował w zespołach rockowych (Heam, Bank) oraz akompaniował gwiazdom estrady (m.in. Halinie Frąckowiak). W latach 80. rozpoczął karierę solową stając się błyskawicznie główną postacią nowej sceny. Jego debiutancki album pt. "Ogród króla świtu" zyskał wielką popularność, a instrumentalny utwór pt. "Ucieczka z tropiku" stał się wielkim przebojem pamiętanym do dziś. W kolejnych latach Marek Biliński tworzył multimedialne spektakle, występował w filharmoniach i w plenerach przed wielotysięczną widownią, a także był wykładowcą na Akademii Muzycznej w Kuwejcie. Ważną częścią filmu są archiwalia, zarówno zdjęcia jak i filmy, dokumentujące najważniejsze występy Marka Bilińskiego. Film to także opowieść o historii powojennej Polski. Wykorzystując materiały z epoki reżyser pokazuje zasiedlenie Ziem Odzyskanych, propagandę sukcesu epoki Edwarda Gierka, fenomen festiwalu w Jarocinie czy czasy tzw. wolnego handlu lat 90. W filmie pojawiają się znane postaci polskiej kultury jak Agnieszka Duczmal, Aleksander Maliszewski, Halina Frąckowiak, Jerzy Kordowicz oraz członkowie zespołu Heam. Szczególne wrażenie robią wypowiedzi Walerii Bilińskiej, 97 - letniej matki bohatera filmu. Ważnym elementem filmu jest sama muzyka Marka Bilińskiego, która rozbrzmiewa przez cały czas. 20:10 TERROR W PARYŻU - ODC. 5 TO WOLNOŚĆ BĘDZIE MIAŁA OSTATNIE SŁOWO (THE TERROR TRIAL / V13 EPISODE 5 - FREEDOM WILL PREVAIL) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Theo Ivanez Mini - seria kryminalno - polityczna (5 odcinków) o śledztwach w sprawach o zamachy terrorystyczne we Francji. Proces, który rozpoczął się we wrześniu 2021 r. dotyczący ataków popełnionych od 13 listopada 2015 r. Nadzwyczajna sprawa sądowa z 20 oskarżonymi została skierowana do specjalnie utworzonego Sądu, 220 tomów postępowań i prawie 1700 osób. Jest to wydarzenie zgodne z oczekiwaniami, którego się obawiano: ponownie otworzy rany, które ledwo zaczęły się goić. Poprzez zeznania ofiar terroryzmu, prawników, organów ścigania i członków wymiaru sprawiedliwości, ten serial dokumentalny pokazuje, jak Francja przygotowuje się do otwarcia tego bezprecedensowego procesu. Śledząc podstawy sprawy i patrząc wstecz na dowody z policyjnego śledztwa, zrozumiemy funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości antyterrorystycznej w krajach europejskich i sposób, w jaki społeczeństwo reaguje na to, co nie do pomyślenia. Odc. 5 - "To wolność będzie miała ostatnie słowo". To proces, którego nie można porównać z żadnym innym. Ten proces przejdzie do historii. Działania sprawców były przerażające. Zostaną skazani w sposób demokratyczny. Nie można wszystkich zadowolić. W procesie zawsze ścierają się przeciwstawne strony. Przychodzą setki dziennikarzy, powodów cywilnych i ofiar, i nie wszyscy są usatysfakcjonowani. Spodziewano się licznej publiczności. Uczestniczyło 300 adwokatów, a sala sądowa mogła pomieści tylko 550 osób. Wszyscy oskarżeni byli w klatce. Chodzi o to, by proces przebiegł w spokoju. Żeby odbył się tak, jak powinien, to znaczy z godnością, by każdy mógł się wypowiedzieć. To się należy ofiarom trzynastego listopada. 21:25 MJANMA - ZAPOMNIANA REWOLUCJA (MYANMAR: THE FORGOTTEN REVOLUTION) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Katie Arnold Film dokumentalny o sytuacji w dawnej Birmie, kraju zwanym Mjanma. 1 lutego 2021 roku armia dokonała zamachu stanu i poinformowała, że przejmuje władzę w kraju na rok. Szefowa rządu, Aung San Suu Kyi, jak również prezydent Win Myint, zostali aresztowani. Obowiązki prezydenta przejął dotychczasowy wiceprezydent, emerytowany generał Myint Swe, Od tego czasu ludzie biorą udział w protestach przeciwko militarnemu reżimowi. Łamane są prawa człowieka. Według doniesień zginęło już ponad 20 tysięcy ludzi, naloty uderzają w miasta i wsie, a artyleria ostrzeliwuje pozycje zbrojnego oporu. To zapomniana przez świat wojna domowa, podczas której tysiące dwudziestolatków ryzykują śmiercią i poświęcają swoją młodość, aby walczyć przeciwko wojskowemu zamachowi stanu, który usunął wybrany rząd i ukradł to, co uważają za swoją przyszłość. 22:25 TWARZE AGATY Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2023 Reżyseria: Małgorzata Kozera Pomiędzy tym, co ciepłe, wilgotne i pulsujące, uformowane na chwilę w komórki, tkanki i kości, a tym, co wolne od materii i wieczne - kryje się tajemnica istnienia. Zgłębianie tej tajemnicy wyznacza kierunek poszukiwań artystki Agaty di Masternak. Jest ku temu istotny powód - Agata miała zaledwie 16 lat, kiedy dowiedziała się, że wkrótce umrze. Przyczyną miał być naczyniako - tętniak (później rozpoznany jako AVM, arteriovenerous malformation), umiejscowiony w lewej połowie twarzy guz, powodujący silne krwawienia z ust, nosa i oczu. W krytycznym momencie, balansując między życiem a śmiercią, Agata zadała sobie pytanie - co chciałaby robić, jeśli dożyje do następnego dnia? Malarstwo było jej instynktowną odpowiedzią. Sztuka, na równi z odwagą lekarza, który podjął się eksperymentalnych operacji, ocaliła jej życie i stała się jej życiem. Od czasu diagnozy minęło wiele lat. Agata przeszła dziesiątki operacji w obrębie twarzy. Wie, czym jest nadzieja i jej utrata. Wie też, jak to jest żyć pełnią życia, jakby jutra miało nie być. Zwycięzca Złotego Lajkonika i Złotej Rybki w Ińsku. 23:45 PRAWDZIWE PSY - ODC. 5/12 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Lang, Patryk Vega, Marcin Koszałka Zdjęcia: Walter Sarkowicz, Marcin Koszałka Śledztwo w sprawie zabójstwa nad Jeziorkiem Szczęśliwickim zbliża się do końca. Świadek zabójstwa wskazał trop, który doprowadził podkomisarzy Sławomira Opalę i Krzysztofa Tkaczyka do podejrzanego o pseudonimie "Uszatek". Oficerowie udają się z ekipą do jego domu. Aresztowanie przebiega bez przeszkód. Dopiero w radiowozie "Uszatek" informuje, że w jego mieszkaniu znajduje się współpodejrzany. Ekipa natychmiast zawraca. Okazuje się, że mężczyzna jeszcze nie opuścił mieszkania. Nie stawia oporu. W czasie przesłuchania podejrzany przyznaje się do zabójstwa i szczegółowo opisuje jego przebieg. Tymczasem w wydziale prewencji policjanci patrolujący rejony Gocławia dostają szczegółowe instrukcje w sprawie poszukiwań seryjnego gwałciciela nazwanego "Szklarzem". Policja otrzymała informacje o mężczyźnie grasującym w tych samych okolicach i obnażającym się przed napotkanymi kobietami. Z opisu wynika, że mężczyzna jest starszy niż "Szklarz" z portretu pamięciowego, istnieje jednak prawdopodobieństwo, że to ta sama osoba. Funkcjonariusze przystępują do działania. Wiedzą, że czeka ich żmudne i niemal beznadziejne zadanie. Podejrzany jest jednym z kilkudziesięciu tysięcy mężczyzn, których można spotkać w rejonie poszukiwań. Podczas wizji lokalnej świadek rozpoznaje "Uszatka". Ten, jako nieletni, trafia do Izby Dziecka, lecz to nie kończy sprawy. Przełożeni zalecają Opali i Tkaczykowi odnalezienie dowodu winy - kija, którym zabójca okładał ofiarę. Policjanci są wściekli. Wiedzą, że to odwlecze dochodzenie i prokuratura znajdzie się w niekorzystnym położeniu. Mądrzejsi od "Uszatka" zdążą go w Izbie dokładnie poinstruować, co ma mówić i robić. Może się to zakończyć zwolnieniem podejrzanego. Kija nie znajdują. Wieczorem Krzysztof Tkaczyk z Beatą idą do lekarza opiekującego się ciężarną kobietą. Bardzo chcieliby mieć córkę, lecz w trakcie badania USG okazuje się, że urodzi się syn. Żartują, że druga na pewno będzie dziewczynka. 00:20 ANATOMIA STARTUPU Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Reżyseria: Aleksander Dembski Scenariusz: Aleksander Dembski To film o wschodzących gwiazdach polskiego biznesu, ludziach, którzy mając po dwadzieścia kilka lat często w bardzo niekonwencjonalny sposób zarobili swój pierwszy milion. Podjęli ryzyko, by spełnić marzenia, za które przeważnie płacą cenę samotności, nieudanych związków, czy też skomplikowanych relacji rodzinnych. Ci młodzi ludzie zaczynają pracować już w szkole średniej, a studiowanie jest dodatkiem do ich karier. Nie szukają pracy na etacie. Inaczej myślą, łatwiej ryzykują, szybciej adaptują się do błyskawicznie zmieniających się warunków, są kreatywni, błyskotliwi, odważni. Dostrzegają potrzeby, które chcą zaspokajać swoimi działaniami i tym samym ulepszać świat. W filmie zostaną pokazani wybrani bohaterowie, którzy pierwsze kroki w świecie biznesu stawiali, prowadząc tzw. start - upy, czyli pewnego rodzaju prototypy firm. Z jednej strony przyjrzymy się ich nieprzeciętnym sukcesom zawodowym, a z drugiej poobserwujemy codzienne życie i wynikające z tego skomplikowane sytuacje. Jednym z istotniejszych elementów filmu będzie stworzenie portretów psychologicznych bohaterów, czyli próba odpowiedzenia na pytanie, w jaki sposób należy myśleć, aby odnieść globalny sukces i jaką cenę osobistą trzeba ponieść, by znaleźć się na szczycie. Gorączka start - upowa rozpala młodych coraz mocniej. Perspektywa zdobycia dużych pieniędzy na starcie w dorosłość jest bardzo kusząca, ale równocześnie niesie zagrożenia. Czy warto aż tak się poświęcać? Czy sukces nie jest okupiony zbyt wysoką ceną? Może w pewnym momencie poczucie satysfakcji i okrągła suma na koncie dają poczucie wolności rekompensującej nieprzespane noce, stresy i odkładane na później plany osobiste? W filmie znajdą się odpowiedzi na te i inne pytania. Poruszane tu wątki mają wprowadzić, zwłaszcza młodszych widzów, w świat nieograniczonych możliwości i zdradliwych zagrożeń czyhających na bohaterów filmu. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "POD KRZAKIEM DZIKIEJ RÓŻY" ODC. 317 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska "Pod krzakiem dzikiej róży" Czterdziestu dziewięciu. Ta liczba to straty poniesione w ciągu jednego dnia przez 28. pułk Strzelców Kaniowskich, w dniu1 sierpnia 1920 roku, podczas walki z bolszewikami na obrzeżach majątku Mazury koło Wysokiego Mazowieckiego. W starciu z wrogą kawalerią, po wystrzeleniu ostatnich naboi, Polacy zostali zmasakrowani przez sowiecką kawalerię. Problem w tym, że poza jedną mogiłą dowódcy tej kompanii - na cmentarzu w Jabłonce Kościelnej, ciągle nie wiemy, gdzie spoczywa pozostałych czterdziestu dziewięciu. Pewne tropy prowadzą do miejscowych kolaborantów z wiejskiego Rewkomu, czyli komitetu rewolucyjnego, który zatarł ślady pochówku. Będziemy tego miejsca szukać. 02:00 ŚLADAMI POTOPU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2006 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Rok 2006 był Rokiem Sienkiewiczowskim i to, można powiedzieć, Rokiem podwójnie Sienkiewiczowskim. Pisarz urodził się bowiem w 1846 roku, a zmarł w roku 1916. Napisano już tomy rozpraw naukowych o osobie pisarza stworzonych przez niego dziełach, ale ciągle niepokoi on profesorów i historyków literatury, którzy chcieliby zdefiniować źródła fascynacji nim milionów czytelników, i to nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Skąd to niezwykłe powodzenie, stała obecność na rynku? Co prawda, pokolenie współczesne zna "Trylogię" bardziej z ekranizacji, niż z kart powieści, ale przecież Sienkiewicza się zna, cytuje się jego powiedzenia. Jest to lektura, która godzi ludzi z różnych światów, profesorów, i bezrobotnych. Bo Sienkiewicz jest symbolem tego wszystkiego, co polskie, co dawne i do czego tęsknimy. Rok 2006 był najlepszym czasem, by wrócić do Sienkiewicza. Bo jest on nie tylko głosem z przeszłości, ale i głosem przyszłości. Zadaje bowiem nieustannie pytanie: kim my właściwie jesteśmy i jacy jesteśmy? To są najważniejsze pytania zadawane dzisiaj nam, Polakom. Może właśnie teraz, bardziej nawet niż kiedyś, powinniśmy przypomnieć sobie system norm i wartości, które kierowały postępowaniem, uczuciami i myślami Sienkiewiczowskich bohaterów? Może pochwała męstwa, dochowanie wierności i miłość ojczyzny ciągle są nam potrzebne jako wzorce? Film złożony jest z kilku warstw merytorycznych i artystycznych. Najważniejszą z nich, i do tej pory nieznaną, jest dotarcie do ludzi mieszkających na Laudzie (miejscu akcji powieści Henryka Sienkiewicza w XVII wieku), którzy uważają się za potomków bohaterów Sienkiewiczowskiej powieści. Kolejne elementy konstrukcji filmu to fragmenty filmu Jerzego Hoffmana pt. "Potop", urywki powieści Henryka Sienkiewicza i pokazanie widzom miejsc, w których rozgrywa się jej akcja oraz wypowiedzi najwybitniejszych polskich i litewskich znawców literatury, historii i wojskowości. 03:00 OCALONE Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2005 Reżyseria: Jadwiga Wolska, Michael Sobelman Scenariusz: Jadwiga Wolska, Michael Sobelman Filmowa opowieść o losach dwóch kobiet, które urodziły się w tym samym roku (1931) w Polsce, w środowisku żydowskim. Jako dziewczynki doświadczyły piekła wojny, gett i hitlerowskich obozów koncentracyjnych, ale uniknęły zagłady. Haną Mandelberger - Avrutzky zaopiekowały się urszulanki, a Edith Zierer zawdzięcza swoje ocalenie Karolowi Wojtyle. Postać Karola Wojtyły, a potem papieża Jana Pawła II przewija się jednak przez życiorysy obu tych kobiet. Podczas gdy w Polsce ich losy są zupełnie nieznane, w Izraelu wiedzą o nich niemal wszyscy. Hana wydała książkę, która jest obowiązkową lekturą w izraelskich szkołach, o Edith nakręcono film i napisano dziesiątki artykułów na całym świecie. W czasie II wojny światowej zginęło półtora miliona żydowskich dzieci. Hana i Edith ocalały dzięki pomocy Polaków. Dziś obie mają już po 75 lat, ale ciągle o tym pamiętają.