TVP Historia Poniedziałek, 04.11.2024 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1956 - inauguracja działalności wrocławskiego Teatru Pantomimy Henryka Tomaszewskiego; 1956 - sowieckie czołgi wjechały do Budapesztu; 1959 - rząd PRL uzależnił sprzedaż węgla na zimę dla rolników od wykonania przez nich obowiązkowych dostaw mięsa; 1981 - w Pałacu Prymasowskim odbyło sie spotkanie Józefa kardynała Glempa, Lecha Wałęsy i Wojciecha Jaruzelskiego. 06:45 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 7 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 12 maja 1926 r. marszałek Józef Piłsudski na czele zgromadzonych w Rembertowie oddziałów wojskowych wyruszył na Warszawę. Rozpoczął się "przewrót majowy". Planowana przez Józefa Piłsudskiego demonstracja zbrojna, przybrała postać kilkudniowych, krwawych walk w stolicy. Po stronie marszałka walczyło 12 tys. żołnierzy. Rząd Wincentego Witosa wspierało 8 tys. W czasie kilkudniowych walk zginęło 379 osób, w tym 215 żołnierzy. Rannych było około 900 osób - przede wszystkim gapiów. W programie prowadzonym przez Wojciecha Szeląga uczestniczą dr hab. Marek Sioma i prof. dr hab. Arkadiusz Adamczyk. 07:30 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - ODC. 39 Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa "Przypadek Polski. Polityka i idee" to cykl programów przedstawiających najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. Autorem scenariuszy poszczególnych odcinków jest dr Jacek Kloczkowski, wiceprezes Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie. Realizacja cyklu będzie łączyć wypowiedzi narratora nagrywane w wybranych miejscach nawiązujących do biografii i idei politycznych przedstawianych postaci z uzupełniającymi je wypowiedziami ekspertów nagrywanymi w studio na odpowiednio graficznie zaaranżowanym tle. Całość uzupełnią ujęcia filmowe oraz ikonografia dotycząca danego tematu /zdjęcia, pisma, dzieła malarskie/ przedstawiona przy użyciu grafiki komputerowej. Towarzyszyć im będzie narracja prowadzona z offu. 07:55 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 30 (S. III, ODC. 4) Serial historyczny, obyczajowy, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Klara Kochańska Scenariusz: Monika Franczak, Ilona Łepkowska, Małgorzata Retei Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Weronika Humaj, Lesław Żurek, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Mateusz Janicki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Bartłomiej Kotschedoff, Marcin Franc Jasiek wciąż ukrywa przed swoimi partyjnymi kolegami, Lottę i syna Antka. Władek nie jest w stanie zaakceptować jego związku z Niemką. Wydaje się, że nic i nikt nie zdoła ich pogodzić. Kazia, po raz kolejny rozerwana pomiędzy miłością do syna i męża, bardzo cierpi. Rozwija się związek Ireny i Ignacego, który wreszcie czuje się szczęśliwy. Basia zakochuje się w studencie medycyny. Nieoczekiwanie poznaje jego matkę, która ewidentnie nie akceptuje wyboru syna. Ewa drąży temat swojej tożsamości. Dręczą ją powracające sny i mroczne wspomnienia. Michał przez przypadek dowiaduje się o obecności Kazimierza w życiu Winnych. Ma już dosyć kłamstw Ani, przestaje jej ufać. 08:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - TRZEBNICA I KOŁBACZ Reportaż, 15 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Lektor: Katarzyna Sanocka Idea założenia zakonu cysterskiego zrodziła się we Francji w XI wieku, kiedy to surowe zasady życia zakonnego znacznie się rozluźniły, a reguła św. Benedykta, z przewodnim mottem ora et labora, czyli módl się i pracuj, przestała być pociągająca. Cystersi, którzy przybyli do Polski w XII wieku, mieli odnowić ideał pracy, modlitwy i ubóstwa. Plan chyba się powiódł, bo na terenie dzisiejszej Polski powstało aż 26 klasztorów męskich i 14 żeńskich. Wśród nich opactwa w Trzebnicy i Kołbaczu. Obydwa pomniki historii na przestrzeni dziejów były wielokrotnie przebudowywane. Obydwa kryją więc relikty dawnych kościołów. W przypadku Trzebnicy, to przede wszystkim późnoromańskie i wczesnogotyckie kamienne detale rzeźbiarsko - architektoniczne. W latach 30. XX w. , podczas prac renowacyjnych wyeksponowano odkryte tu trzy zamurowane średniowieczne portale. Cystersi słynęli z gospodarności i przedsiębiorczości. Henryk Brodaty obficie uposażył trzebnicki klasztor, nadając mu 12 okolicznych wsi. W Kołbaczu zakonnicy oprócz dóbr ziemskich posiadali prawo do połowu ryb w rzekach, jeziorach i Zalewie Szczecińskim. Zajmowali się hodowlą zwierząt, sadownictwem i warzeniem piwa i szybko stali się najbogatszym i najbardziej wpływowym opactwem na całym Pomorzu. 09:05 HISTORIA POLSKI - ŻOŁNIERZE GENERAŁA MACZKA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Film dokumentalny przybliżający prawdziwe historie żołnierzy podległych generałowi Stanisławowi Maczkowi w czasach drugiej wojny światowej. 10:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego największej operacji desantowej, mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku. W nagraniu unikatowe materiały archiwalne. 10:40 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 1. OD ŹRÓDEŁ WISŁY DO UJŚCIA DUNAJCA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. W trakcie filmu przemierzamy blisko 1000 km wzdłuż biegu Wisły w towarzystwie dwóch przewodników duchowych. Poprzez pryzmat ich widzenia odkrywamy rzekę, jej piękno i jej problemy. Jednym z nich jest hydrolog naukowiec, który przemierza całą Wisłę i pobiera próbki wody do przeprowadzenia analiz jej jakości; drugim zaś jest ryba łosoś. Ryba ta wyginęła z wód Wisły w 1985 r. , a obecnie jest przedmiotem wieloletniego projektu reintrodukcji prowadzonego w dopływach Górnej Wisły. W pierwszym odcinku widzimy, jak narybek łososia zostaje wypuszczany przez członków WWF (World Wild Fund for Nature) do krystalicznych wód dopływu Górnej Wisły, następnie śledzimy rozwój aż do momentu, kiedy zacznie spływać do morza. 11:40 SPÓR O HISTORIĘ - PREZYDENCI RP NA WYCHODŹSTWIE Debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Lata II Rzeczypospolitej wypełniała walka polityczna o zakres uprawnień Prezydenta. Ostatecznie, w 1935 roku zwyciężyła koncepcja silnej prezydentury, zdecydowanie górującej prerogatywami nad władzą ustawodawczą. W ramach tych uprawnień, artykuł 24. Konstytucji Kwietniowej umożliwiał prezydentowi wyznaczenie następcy. Ten właśnie zapis uratował ciągłość państwowości polskiej po napaści Niemiec i Związku Sowieckiego w 1939 roku. Przez kilkadziesiąt lat istnienia na uchodźstwie, w czasie wojny i po niej, Urząd Prezydenta RP stanowił o ciągłości demokratycznego Państwa Polskiego; inspirował, dodawał sił do przetrwania czasu okupacji, a później ery podporządkowania Związkowi Sowieckiemu. Goście: prof. Marek Kornat, prof. Grzegorz Łukomski, prof. Rafał Habielski. 12:20 WOJNA DOMOWA - ODC. 9/15 - DZIEŃ MATKI Serial komediowy TVP, 38 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Elżbieta Góralczyk, Jan Kobuszewski, Marian Kociniak, Jerzy Bielenia, Jarema Stępowski W niedzielę wypada Dzień Matki. Pan Jankowski i Paweł chcą uczcić panią Zofię. Mają precyzyjny plan: śniadanie, kąpiel z olejkiem, spacer, obiad w restauracji, odpoczynek po obiedzie, kino. Przygotowanie śniadania - i to bez sukcesu - trwa bardzo długo, w dodatku pęka rura. Woda zalewa sufit w mieszkaniu Kamieńskich. Ponadto pani Irena nie ma czym zmyć maseczki nałożonej jej przez Anulę w prezencie na "zastępczy" Dzień Ciotki. Przychodzą trzej hydraulicy, którzy demolują całą kuchnię i łazienkę, po czym przerywają pracę, by spożyć śniadanie i solidnie popić je piwem. Państwo Kamińscy ewakuują się z domu, a pani Zofia zabiera się do sprzątania. O obiedzie i kinie ma ma już mowy. 13:05 MAYERLING Melodramat historyczny, 134 min, Wielka Brytania/Francja 1969 Reżyseria: Terence Young Scenariusz: Terence Young Zdjęcia: Henri Alekan Muzyka: Francis Lai Aktorzy: Omar Sharif, Catherine Deneuve, James Mason, Ava Gardner, James Robertson Justice, Genevieve Page, Andréa Parisy, Ivan Desny, Maurice Teynac Uhonorowany nominacją do Złotego Globu melodramat z doborową obsadą. Terence Young, twórca m.in. znanych polskiej publiczności filmów: "Doczekać zmroku", "Samuraj i kowboje", "Joe Valachi", zrealizował interesujący remake głośnego dramatu z 1936 roku Anatole'a Litvaka z Charlesem Boyerem i Danielle Darrieux w rolach głównych. To tragiczne dzieje nieszczęśliwej miłości arcyksięcia Rudolfa, jedynego syna cesarza Franciszka Józefa i cesarzowej Elżbiety, do młodziutkiej i czarującej arystokratki Marii Vecsery. Jeden z największych romansów wszech czasów z tragicznym zakończeniem wielokrotnie rozpalał wyobraźnię twórców. Powstały filmy o tym wydarzeniu z dziejów rodziny cesarskiej, a także głośny spektakl baletowy z 1993 roku, wystawiany w londyńskiej operze królewskiej Covent Garden (TVP prezentowała przedstawienie w cyklu "Rewelacja miesiąca"). Wiedeń, rok 1888. Następca tronu cesarstwa Austro-Węgierskiego, arcyksiążę Rudolf (Omar Sharif), mimo sprzeciwu ojca zabiega o unieważnienie związku małżeńskiego. W tej sprawie zwraca się do najwyższych władz w Rzymie. Od samego początku jego małżeństwo było nieudane i nieszczęśliwe, zawarł je wbrew własnej woli. Ze względów politycznych został przymuszony do poślubienia w 1881 roku księżniczki Stefanii, córki belgijskiego króla Leopolda II. Z tego związku narodziła się jedyna córka Elżbieta. Dramatyczną walkę o unieważnienie małżeństwa arcyksiążę podejmuje wówczas, gdy przypadkowo poznaje 17-letnią Marię Vecserę (Catherine Deneuve). Zakochuje się bez pamięci w pięknej i czarującej wiedeńskiej arystokratce, a ona odwzajemnia jego płomienne uczucie. Pragnie jak najszybciej poślubić ukochaną ponad wszystko Marię, ale zalegalizowanie związku okazuje się niemożliwe, bowiem na drodze do ich szczęścia stoi nieugięty cesarz Franciszek Józef (James Mason). Życie zakochanej pary zamienia się w koszmar. Nie chcąc rezygnować z jedynej prawdziwej miłości kochankowie decydują się na krok ostateczny. Maria i Rudolf popełniają samobójstwo w pałacyku myśliwskim w niewielkiej miejscowości Mayerling, położonej kilkadziesiąt kilometrów od Wiednia. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 106 Telenowela historyczna TVP, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Monika Zięba - Rybowska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Marta Wisniewska, Martyna Dudek, Piotr Ligienza, Piotr Gawron - Jedlikowski, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Hubert Wróblewski, Wenanty Nosul, Mirosław Jękot, Joanna Osyda, Paulina Kondrak, Karolina Kominek, Ryszard Jabłoński Odc. 106 Powrót Jolenty na Wawel wywołuje ogromne poruszenie, królewny są zachwycone i wdzięczne Bogu za wysłuchanie ich modlitw. Eliasz zdradza okrutną prawdę dotyczącą stanu zdrowia odnalezionej dziewczyny. Zdesperowana Jolenta podejmuje tragiczną w skutkach decyzję. Rusza transport królewskich skór. Kiedy Janowi Jurze i Jaśkowi udaje się go dogonić, okazuje się, że na Ziemka i Marcina napadli zbójcy. Rozpoczyna się walka. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - BITWA O ANGLIĘ Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Wojciech Nalazek Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. W tym wydaniu historia bitwy o Anglię. Wykorzystano archiwalne nagrania z II wojny światowej. Program zaczyna się od informacji o ucieczce angielskich żołnierzy z Dunkierki przed Niemcami. Następnie oglądamy archiwalny film propagandowy nawołujący Anglików do wstąpienia do oddziałów obrony lokalnej, tzw. "homeguard". Dowiadujemy się, jak wyglądało standardowe uzbrojenie oddziałów "homeguard", dlaczego Hitler podjął decyzję o zaangażowaniu Luftwaffe do oczyszczenia drogi do Anglii dla piechoty, jaka była różnica w zasobach lotnictwa niemieckiego i angielskiego, jakie było uzbrojenie samolotów niemieckich, jakie czynniki świadczyły na niekorzyść Niemców. Omawiane są zalety i wady niemieckiego Junkersa, oglądamy fragmenty archiwalnego filmu o tych samolotach, Poznajemy zalety Messerschmitta. Dowiadujemy się również, jak ogromną przewagę uzyskali Anglicy, odkrywając radar. Poznajemy ówczesną koncepcję obrony Wielkiej Brytanii. Mamy okazję zobaczyć pierwsze stanowiska obserwacyjne wraz z ich przyrządami mierniczymi. Omawiane są rewolucyjne zmiany, jakie nastąpiły w 1940 roku w angielskim lotnictwie, zwłaszcza system prowadzenia wojny powietrznej przez Brytyjczyków. Mowa jest także o roli Polaków w bitwie o Anglię. Prezentowany jest jeden z typów samolotów, na jakich latali Polacy. Omawiana jest pierwsza faza bitwy, która okazała się destrukcyjna dla niemieckiego lotnictwa. Dowiadujemy się, jaki był stosunek Niemców do angielskich radarów. Na tle archiwalnych filmów bitwy autor opowiada o jej drugiej fazie. Po ataku na jedno z miast angielskich Churchill zdecydował się na rozpoczęcie nalotów na Niemcy. Szczegółowo objaśniane są niemieckie plany inwazji na Anglię, które powstały już w 1938 roku. 16:25 GALERIA WIDMO - PIĘKNA MADONNA Z TORUNIA Serial dokumentalny, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska "Galeria Widmo" prezentuje animowaną historię zaginionego w czasach II wojny światowej mistrzowskiego dzieła przełomu XIX i XV wieku, gotyckiej rzeźby "Piękna Madonna z Torunia", przedstawiającej Marię i dzieciątko Jezus. 16:35 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA RUDOLFA HESSA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny o charakterze sensacyjnym, popularyzujący wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony Rudolfowi Hessowi. 17:10 HISTORIA POLSKI - GDZIE NAJPIERW BYŁA POLSKA Program dokumentalny, 51 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Glondys Scenariusz: Krzysztof Glondys Tematem filmu są wydarzenia rozgrywające się jesienią 1918 r. na terenie zachodniej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Pretekstem do ich przypomnienia będzie próba rozstrzygnięcia toczącego się wśród historyków i lokalnych badaczy sporu o to, gdzie najpierw powstała wolna Polska. 18:05 TEN CMENTARZ MUSI ŻYĆ Film dokumentalny, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Mateusz Dzieduszycki Scenariusz: Mateusz Dzieduszycki We Lwowie znajduje się wiele miejsc związanych z rodziną Dzieduszyckich, obecną w tym mieście od XV wieku. Należą do nich zarówno domy, w których Dzieduszyccy mieszkali, instytucje, które ufundowali oraz kościoły i cmentarze. Jednym z miejsc, w których pamięć o rodzinie Dzieduszyckich została zachowana, stał się najstarszy w Europie Cmentarz Łyczakowski, miejsce ostatniego spoczynku członków rodziny, zmarłych w końcu XIX i pierwszej połowie XX wieku. 18:20 FLESZ HISTORII - ODC. 685 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - PELPLIN Reportaż, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Krzysztof Grzybowski Gdzie znajdziemy jedną z dwóch największych ceglanych świątyń w Polsce? Gdzie jest najwyższy w naszym kraju drewniany ołtarz i gdzie możemy zobaczyć jedyną w Polsce Biblię Guttenberga? Pytania trzy, ale odpowiedź jest jedna. W Pelplinie, małym mieście z wielką historią. To właśnie Pelplin jest kolejnym miastem, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki Historii". Znajdujące się tam opactwo, było jednym z największych i najwspanialszych opactw na Pomorzu. Szczególny podziw i wartość architektoniczną zespołu miało serce opactwa - bazylika katedralna o długości 84 metrów. O jej wnętrzach i skarbach, jakie w sobie kryje opowie ks. kanonik Wincenty Pytlik z Diecezji Pelplińskiej. Ale zwiedzający zespół katedralny w Pelplinie mogą też zobaczyć ogrody cysterskie i Pałac Biskupi oraz nowe Muzeum Diecezjalne. Zgromadzono tam zbiory sztuki gotyckiej, dzieła złotnictwa z XV - XVIII wieku oraz zbiory rękopisów i starodruków. O innych ciekawych zakątkach opactwa, o legendach z nim związanym oraz o tym po co warto tam przyjechać opowie Alicja Słyszewska, dyrektor Diecezjalnego Centrum Informacji Turystycznej w Pelplinie. 18:50 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 31 (S. III, ODC. 5) Serial historyczny, obyczajowy, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Klara Kochańska Scenariusz: Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei, Ilona Łepkowska Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Lesław Żurek, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Mateusz Janicki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz Kasia kończy studia, debiutuje w teatrze i osiąga ogromny sukces, grając Królową w "Balladynie". O jej względy zabiega znany aktor i łamacz niewieścich serc - Adam Komornicki. Niestety, nie dość, że jest żonaty z popularną aktorką Iną, to jest też znany z lekkiego podejścia do życia i kobiet. Obok kwitnie miłość Ireny i Ignacego. Kazimierz sam szantażowany przez oficera prowadzącego, staje się coraz bardziej niebezpieczny. Co zrobi rodzina Winnych w obliczu takiego zagrożenia? 19:45 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - RAGNAR - WIKING, KTÓRY ZŁUPIŁ PARYŻ (RAGNAR, LE VIKING QUI A TERRORISE PARIS) Cykl dokumentalny, 111 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski: "Secrets d'Histoire") to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 21:50 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.II - KRÓLOWE WCHODZĄ DO GRY. ODC. 1/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 1/6) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew - ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach: "Królowie przeklęci", "Tudorowie" czy w największym hicie współczesnej telewizji, jakim jest "Gra o tron". 22:45 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY - ODC. 2/6 (UNTOLD ARCTIC WARS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe. 23:45 SENSACJE XX WIEKU - KUTRZEBA CZ. 1 Widowisko kameralne, 48 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Sikora Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Czy Polska mogła odwrócić kataklizm, jaki spadł na nią 1 września 1939 roku, uniknąć zagłady 6 milionów obywateli, zniszczenia stolicy, wielu miast, miasteczek i wsi, ogromnych strat w gospodarce? Wydawałoby się, że wobec przygniatającej przewagi wroga - nie. Bogusław Wołoszański, analizując to, co działo się wówczas w naszym kraju - ruchy wojsk i działania dyplomatyczne - próbuje znaleźć odpowiedź na to pytanie. Szuka we wrześniu 1939 roku punktu zwrotnego, w którym był czas, by wydarzenia pobiegły innym torem, a bohaterem swojego kolejnego widowiska historycznego czyni generała Tadeusza Kutrzebę, dowódcę Armii "Poznań". Dla Tadeusza Kutrzeby była to trzecia wojna. W roku 1914 szedł do walki jako 28 - letni porucznik pełen przesadnego optymizmu, w roku 1920 - pełen wiary w jasną przyszłość Polski, w 1939 - z uczuciem przykrego niepokoju. Bardzo dobrze znał stan uzbrojenia i terenowego przygotowania polskiego wojska, zbyt dobrze znał jego braki, głównie w uzbrojeniu przeciwpancernym i przeciwlotniczym, aby sobie nie zdawać sprawy z trudnych warunków prowadzenia tej wojny. Broniąca Wielkopolski armia "Poznań" znalazła się pośrodku wielkich niemieckich kleszczy, które z północy i południa posuwały się w stronę Warszawy. Kutrzebę najbardziej interesował kierunek południowy, gdzie w stronę Łodzi posuwała się niemiecka 8. Armia. Była blisko obszaru jego oddziałów. Gdyby więc armia Kutrzeby, która stała bezczynnie, uderzyła z północy na 8. Armię, przyniosłoby to ogromną ulgę ponoszącej ciężkie straty Armii "Łódź". Polskie uderzenie byłoby tym potężniejsze, że Kutrzeba planował zespolenie sił swojej armii i armii "Pomorze" generała Bortnowskiego, razem 150 tysięcy żołnierzy. Ale na ten manewr Kutrzeba musiał uzyskać zgodę Naczelnego Dowództwa. Szef Sztabu Głównego, generał Stachiewicz, nie wyraził jednak zgody na realizację tego planu i w imieniu naczelnego wodza polecił Kutrzebie zarządzenie odejścia armii na ostateczną linię obrony Żnin - Gopło - Warta, przedmościa Koło - Konin. Sytuacja Armii "Łódź", której tak chciał pomóc generał Kutrzeba, stawała się coraz trudniejsza. Uderzenia niemieckich oddziałów pancernych zmusiły żołnierzy do odwrotu. Odchodzili w stronę Łodzi, ścigani przez oddziały niemieckiej 8. Armii, atakowani z powietrza, co uniemożliwiło sprawne przegrupowanie i obronę. Armia "Łódź" nie miała sił, aby zatrzymać wroga. Marszałek Rydz - Śmigły popełnił błąd. Nie pozwalając Kutrzebie na wsparcie Armii "Łódź", uniemożliwiał stworzenie silnego frontu i zatrzymanie wroga. Działał bardzo schematycznie. Ściągał armię na linię Wisły, gdzie miały okopać się i bronić, czekając na pomoc sojuszników. Co więcej, niemieckie oddziały odsłaniały swoje boki i niespodziewane uderzenie, które proponował Kutrzeba, mogło zdecydowanie zmienić sytuację. Mijał bezcenny czas, a marszałek nie dostrzegał, że brak zgody na propozycję Kutrzeby może mieć zgubny wpływ na przebieg kampanii wrześniowej. Zgodnie z rozkazem Rydza - Śmigłego Armia "Poznań" rozpoczęła odwrót z Wielkopolski w stronę Warszawy, choć generał Kutrzeba ani na chwilę nie porzucił planu uderzenia na niemieckie wojska toczące krwawe boje z Armią "Łódź". Musiał jednak wykonać rozkaz. Generał Kutrzeba zatrzymał się w dworze Mchówek koło Izbicy, gdzie miał przygotowaną bojową kwaterę. Wracał z Torunia, po rozmowie z dowódcą walczącej na północy Armii "Pomorze", generałem Władysławem Bortnowskim. Naczelne Dowództwo zmieniało decyzje. Marszałek Rydz - Śmigły zgodził się, aby armia Kutrzeby wspomogła Armię "Łódź", której sytuacja była już tragiczna. Szybko jednak ten rozkaz odwołał, nakazując odwrót Armii "Poznań" do linii Wisły. 00:55 JANINE Film dokumentalny, 65 min, Białoruś, 2019 Reżyseria: Władmir Bokun Scenariusz: Władimir Bokun Janine urodziła się w 1930 roku w małym górniczym miasteczku Lalen, niedaleko Lille. Jej rodzice przyjechali do Francji zarabiać pieniądze ze wschodnich terenów Rzeczypospolitej. Ale językiem ojczystym Janine był już francuski. 6 października 1944 r. w Związku Sowieckim utworzono Biuro Repatriacji Obywateli Sowieckich z Niemiec i krajów przez nie okupowanych. Do powrotu zachęcani także emigrantów zarobkowych z zachodniej Białorusi i Ukrainy, którzy przybyli do Francji przed wojną. Po powrocie do domu obiecano im dobrą pracę, mieszkanie, bezpłatną edukację i możliwość powrotu do Francji w dowolnym momencie. Wielu się zgodziło, w tym rodzice Janine. W Związku Sowieckim repatriantom odebrano francuskie paszporty, powrotu nie było. Młoda Francuzka trafiła do białoruskiej wioski. Dopiero po 72 latach po opuszczeniu rodzinnego kraju Janine zdecydowała się na krótką chwilę wrócić do miasta swojego dzieciństwa. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PRZESTRZELE LAS MROCZNYCH TAJEMNIC ODC. 264 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Ten odcinek nosi tytuł: - "Przestrzele las mrocznych tajemnic". Po latach poszukiwań udało się odnaleźć leśną mogiłę dwóch polskich rodzin zamordowanych przez Niemców za pomoc Armii Krajowej. Ich najbliżsi przez prawie siedem dziesięcioleci usiłowali odnaleźć miejsce egzekucji pomógł dopiero georadar. Pogrzeb z honorami wojskowymi odbędzie się na cmentarzu w Jedwabnem. Chcemy widzom opowiedzieć historię tych dwóch rodzin. 02:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NA ZACHODZIE ZNÓW SPOKÓJ Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony przygotowaniom niemieckim do inwazji na Wyspy Brytyjskie oraz bitwie powietrznej o Anglię.