TVP Historia Wtorek, 05.11.2024 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 5 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1906 - Maria Skłodowska - Curie jako pierwsza kobieta została profesorem uniwersyteckim we Francji; 1922 - odkrycie grobu Tutenchamona; 1939 - pierwszy numer podziemnego "Biuletynu Informacyjnego" 1977 - zmarł Rene Goscinny rysownik, twórca komiksowej postaci Asterixa; 06:45 SPÓR O HISTORIĘ - WOJSKOWA SŁUŻBA ZDROWIA Debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Powstanie w 1918 roku Niepodległej Polski i trwające walki w obronie jej granic postawiły na porządku dziennym kwestię opieki medycznej nad żołnierzami i oficerami Wojska Polskiego. Już w pierwszych dniach listopada 1918 roku w Ministerstwie Spraw Wojskowych powołano Departament Sanitarny. Powstawały szpitale wojskowe, a w jednostkach sekcja i kompanie sanitarne. W 1919 i 1920 roku przeprowadzono obowiązkowy pobór do wojska lekarzy, felczerów i studentów medycyny. Na podstawie wydanej 1919 roku "Tymczasowej Organizacji Wojskowych Zakładów Sanitarnych" tworzona była sieć wojskowej służby zdrowia w Rzeczypospolitej. Już w połowie lat trzydziestych obejmowała ona cały kraj i wszystkie rodzaje wojsk, i była niezależna od cywilnej służby zdrowia. Goście: prof. Marek Dutkiewicz i dr Aleksander Rutkiewicz. 07:20 FLESZ HISTORII - ODC. 685 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:40 BIAŁO - CZERWONI - HISTORIE NIEZWYKŁE - JEŹDZIEC ADAM KRÓLIKIEWICZ Cykl dokumentalny, 15 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Miklas Scenariusz: Krzysztof Miklas Prowadzący: Krzysztof Miklas Adam Łukasz Królikiewicz (1894 - 1966). Na igrzyskach olimpijskich w Paryżu w 1924 roku na koniu Picador zdobył brązowy medal w konkursie skoków przez przeszkody (startowało 43 jeźdźców). Do końca świata będą trwały dyskusje na temat: kto zdobył pierwszy w historii olimpijski medal dla Polski, czwórka kolarzy czy Królikiewicz, bowiem zdobyli medale tego samego dnia i mniej więcej o tej samej porze. Dokładnego czasu podczas zdobywania medali nie podano. Z pewnością jednak medal Królikiewicza był pierwszym olimpijskim medalem dla Polski w konkurencji indywidualnej. Królikiewicz był postacią niezwykłą. Choć pochodził z wielodzietnej lwowskiej rodziny zdołał zdobyć gruntowne wykształcenie, a od 2 sierpnia 1914 roku związał się z ruchem niepodległościowym wstępując do Związku Strzeleckiego. Niemal natychmiast po wybuchu I wojny światowej trafił do Krakowa, gdzie przeszedł do oddziału konnego Sokoła, a następnie 1. Pułku Ułanów Legionów Polskich. Uczestniczył we wszystkich walkach pułku. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Po wcieleniu legionistów do armii austriackiej w 1917 roku niemal natychmiast zbiegł z wojska. W grudniu 1918 roku na ochotnika zgłosił się do Wojska Polskiego będą kolejno podporucznikiem, porucznikiem, rotmistrzem i majorem. W 1919 roku brał udział w walkach o Małopolskę Wschodnią, a w 1920 roku w wojnie z bolszewikami, w której dowodził plutonem. Po obronie niepodległości odbył gruntowne studia we Włoszech i Francji. W Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu był najpierw instruktorem jazdy konnej, a potem także jej komendantem. Po kampanii wrześniowej 1939 roku mjr Królikiewicz dostał się do niemieckiej niewoli, a której szybko uciekł i przedostał się do Mielca, a następnie do Krakowa włączając się w działalność konspiracyjną. Więziony przez gestapo na Montelupich i zwolniony po skutecznej interwencji Adama Ronikiera, prezesa Rady Głównej Opiekuńczej pracował w Powszechnych Zakładach Ubezpieczeń Wzajemnych, a po wojnie w PZU. Na emeryturę przeszedł w 1950 roku poświęcając się działalności w strukturach jeździeckich. Pozostawił po sobie wiele publikacji, także książkowych. Był konsultantem filmowym ds. jazdy konnej, ale podczas kręcenia "Popiołów" Andrzeja Wajdy w 1964 roku uległ groźnemu wypadkowi i po długotrwałej chorobie zmarł w Konstancinie. 08:00 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 31 (S. III, ODC. 5) Serial historyczny, obyczajowy, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Klara Kochańska Scenariusz: Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei, Ilona Łepkowska Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Lesław Żurek, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Mateusz Janicki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz Kasia kończy studia, debiutuje w teatrze i osiąga ogromny sukces, grając Królową w "Balladynie". O jej względy zabiega znany aktor i łamacz niewieścich serc - Adam Komornicki. Niestety, nie dość, że jest żonaty z popularną aktorką Iną, to jest też znany z lekkiego podejścia do życia i kobiet. Obok kwitnie miłość Ireny i Ignacego. Kazimierz sam szantażowany przez oficera prowadzącego, staje się coraz bardziej niebezpieczny. Co zrobi rodzina Winnych w obliczu takiego zagrożenia? 08:55 HISTORIA POLSKI - GDZIE NAJPIERW BYŁA POLSKA Program dokumentalny, 51 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Glondys Scenariusz: Krzysztof Glondys Tematem filmu są wydarzenia rozgrywające się jesienią 1918 r. na terenie zachodniej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Pretekstem do ich przypomnienia będzie próba rozstrzygnięcia toczącego się wśród historyków i lokalnych badaczy sporu o to, gdzie najpierw powstała wolna Polska. 09:50 HISTORIA W OŻYWIONYCH OBRAZACH - ZAPROWADZENIE CHRZEŚCIJAŃSTWA R. P. 965 Cykl dokumentalny, 16 min, Polska, 2017 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Marek Brodzki Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Widzowie mają niepowtarzalną okazję, aby niejako wejść do wnętrza obrazu, przyjrzeć się jego bohaterom, usłyszeć ich rozmowy, a także poznać kontekst historyczny, w jakim znajdowała się Polska tuż przed momentem, kiedy wszyscy bohaterowie zastygli zamknięci w klatce czasu i ramie malarskiego dzieła. Warstwie fabularnej towarzyszy komentarz wybitnych historyków, znawców historii Polski. Taka forma edukacji może być przyczynkiem do lepszego zrozumienia zagadnień historycznych, pretekstem do dyskusji, a także znakomitym uatrakcyjnieniem zajęć szkolnych. Ekranizacja słynnego dzieła Jana Matejki "Zaprowadzenie chrześcijaństwa R. P. 965". 10:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 2 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Odcinek poświęcony największej operacji desantowej mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku. 10:50 ZAPOMNIANE SZLAKI PIELGRZYMKOWE EUROPY - ODC. 3. VIA FRANCIGENA DO RZYMU (ODC. 3. SWITZERLAND, ITALY: THE VIA FRANCIGENA TO ROME) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy/Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Mareike Mueller Scenariusz: Mareike Mueller Seria przybliża trasy trzech dawnych zapomnianych szlaków pielgrzymkowych prowadzących przez cztery kraje europejskie. Podąża śladami zwycięzców, trasami, które Napoleon i Rzymianie przemierzali przez imponujące Alpy Szwajcarskie, przez tereny wiejskie Włoch w kierunku Watykanu na Via Francigena. Wędruje romantycznymi ogrodami prezentując krajobrazy południowej Anglii szlakiem pielgrzymim i odkrywa boski szlak Mont - Saint - Michel w Normandii. 11:45 WOJOWNICY CZASU - KAWALERYJSKI KRAKÓW, CZYLI WIELKA REWIA 1933 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Kawaleria od zawsze była ulubioną formacją wojskową Polaków. Nasza miłość do koni potwierdzana w literaturze i pieśni jest niezaprzeczalna, a ułan przez wieki był obiektem damskiej admiracji. Nic dziwnego więc, że najwspanialsze wojskowe parady odbywały się zawsze z udziałem tej formacji bojowej. Tak było także w Krakowie na Błoniach 6 października 1933 roku... 12:15 WOJNA DOMOWA - ODC. 10/15 - ZAGRANICZNY GOŚĆ Serial komediowy TVP, 53 min, Polska, 1966 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Maria Zientarowa Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Elżbieta Góralczyk, Kazimierz Brusikiewicz, Marek Gowlland, Jacek Fedorowicz, Bogumił Kobiela Do państwa Jankowskich przyjeżdża kolega pana Kazimierza z oflagu, równocześnie trwają przygotowania do przyjazdu Rysia - młodego kuzyna z Anglii. Pani Irena poucza Jankowskich o angielskich zwyczajach, podstawowych zwrotach. Na lotnisku okazuje się, że Rysio mówi po polsku, zachowuje się zupełnie inaczej niż sugerowała pani Irena i w ogóle jest zupełnie normalny - nadaje się na kolegę dla Pawła. Jest grudzień - wycieczka po Warszawie się nie udaje, bo przez zamarznięte okna autokaru nic nie widać. Główną atrakcją stają się dla Rysia rozmowy z panią Ireną. Rysio i Paweł jadą do Zakopanego, państwo Jankowscy tymczasem bawią się kupionymi dla Rysia ołowianymi żołnierzykami. Na nartach Rysio łamie rękę i nogę, ale wyjeżdża z Polski szczęśliwy i zaprasza Pawła na wakacje. 13:15 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 1 DUERO (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 1 DUERO/DOURO) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. W tym odcinku rzeka Duero - w Hiszpanii i Portugalii ma 895 km, na odcinku około 130 kilometrów jest rzeką graniczną między tymi krajami. Najbardziej zasobna w wodę na Półwyspie Iberyjskim i druga pod względem długości (po Ebro). Źródło rzeki znajduje się w Górach Iberyjskich na wysokości 2080 m n.p.m. w masywie Sierra de Urbión, na północny zachód od miasta Soria w Hiszpanii. Początkowo płynie w kierunku południowym, poniżej miasta Almazn po czym przyjmuje kierunek zachodni, następnie płynie w obniżeniu pomiędzy Górami Iberyjskimi i Kordylierą Centralną. Przepływa przez wyżynę Starej Kastylii po czym na zachodnim krańcu Mesety Iberyjskiej tworzy kanion o długości ok. 100 km i głębokości do 400 m. Uchodzi do Oceanu Atlantyckiego na terenie Portugalii, tworząc estuarium. Wykorzystywana do nawadniania i w hydroenergetyce. W dolnym biegu rzeki liczne winnice, w tym znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO region winiarski Alto Douro. 14:20 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 2 SOWIECKIE CIENIE (FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / SOVIET SHADOWS) Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 15:15 ULICA BRZOZOWA Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1947 Scenariusz: Wojciech Jerzy Has, Stanisław Różewicz Zdjęcia: Władysław Forbert Muzyka: Henryk Swolkień Impresja filmowa Jerzego Hasa o odradzaniu się Warszawy z ruin. Film skupia się na ulicy Brzozowej i Starym Mieście. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 107 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Anna Stańko Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Aleksandra Przesław, Piotr Gawron - Jedlikowski, Marcin Rogacewicz, Wenanty Nosul, Paulina Lasota, Joanna Osyda, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Lech Mackiewicz, Monika Radziwon, Dagmara Brodziak, Marcin Sitek, Paweł Kleszcz, Maksymilian Michasiów, Wojciech Czerwinski Cudka dociera do zamku i chce jak najszybciej zobaczyć Jolentę. Niemierza próbuje jej powiedzieć co się stało, ale ta nie chce słuchać. Jest zdruzgotana, kiedy dociera do niej, że jej córka została pohańbiona. Ligęza tłumaczy się Belli z przeszłości. Na jaw wychodzą wcześniej nieznane kobiecie fakty. Do Świdnicy dociera książę jaworski. Rozmowy z nim nie przebiegają jednak tak jakby sobie tego życzył książę. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - DIEPPE Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1989 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Program cykliczny o charakterze sensacyjnym, popularyzujący wiedzę o historii XX wieku. Tematem odcinka jest desant przeprowadzony przez aliantów 19 sierpnia 1942 roku na francuskim wybrzeżu w rejonie portowego miasta Dieppe. 16:40 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku Hitler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Pierwszy z serii programów "Tajna Wojna Adolfa Hitlera" przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 17:15 HISTORIA POLSKI - 15 MIESIĘCY DO NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jerzy Oleszkowicz, Leszek Staroń Scenariusz: Leszek Staroń, Jerzy Oleszkowicz Zdjęcia: Henryk Janas Muzyka: Jacek Chrobak Lektor: Artur Kalicki, Michał Chołka, Andrzej Piecuch Wykonawcy: Bogusław Kliś Kliś, Andrzej Strycharski, Tomasz Strzelec, Artur Kryński, Mirosław Majkowski, Józef Hamkało, Dagny Cipora, Robert Żurek, Andrzej Chichłowski Trwa I wojna światowa. W dniu 21 lipca 1917 roku komendant Legionów, Józef Piłsudski zostaje aresztowany przez rząd Cesarstwa Niemieckiego i osadzony w twierdzy Magdeburg. Jest to dramat osamotnionego człowieka, trzymanego w twierdzy bez możliwości wpływania na działania zbrojne Polaków. Dzięki staraniom Romana Dmowskiego we Francji oraz Ignacego Paderewskiego w Stanach Zjednoczonych, utworzono we Francji polskie wojsko, walczące po stronie państw sprzymierzonych. Wreszcie, 10 listopada 1918 roku, po 15 miesiącach, Piłsudski zostaje zwolniony i przyjeżdża do Warszawy. Po 123 latach niewoli, Józef Piłsudski, ogłoszony przez Radę Regencyjną Naczelnikiem Państwa, może ogłosić w radiowej depeszy do rządów wszystkich państw na świecie, powstanie niepodległej Polski. 17:55 SUKCES Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1968 Reżyseria: Marek Piwowski Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Zygmunt Samosiuk Filmowy portret Czesława Niemena. 18:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 341 INŻYNIERIA ZNIEWOLONA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 18:50 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 32 (S. III, ODC. 6) Serial historyczny, obyczajowy, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Klara Kochańska Scenariusz: Piotr Rzepka, Małgorzata Retei, Ilona Łepkowska Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Mateusz Janicki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Bartłomiej Kotschedoff, Marcin Franc, Patrycja Volny Kasia ulega urokowi Adama i coraz bardziej angażuje się w ten związek. Cieszy ją popularność i ciągła zabawa. Zawsze musi być w centrum zainteresowania. Ewa i Basia pracują po skończeniu medycyny w tym samym szpitalu. Niestety, Ewa nie może spać. Wciąż dręczą ją wspomnienia z dzieciństwa. Każda próba rozmowy z Anią na temat przeszłości, kończy się tak samo. Matka odpowiada wymijająco i zasłania się bólem, jaki sprawia jej rozdrapywanie starych ran. Tymczasem z okazji obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego, Ania zaprasza do szkoły Iwaszkiewicza. To dla niej miłe chwilę, bo w domu Michał ma dosyć życia w cieniu Andrzeja Wolskiego i głośno o tym mówi. Nieciekawie jest też u Jaśka. Z Lottą wychowują razem małego Antosia, ale żona ma żal do niego, że nie akceptuje ich niemieckich korzeni. 19:50 HISTORIA BRONI - ATAK Z POWIETRZA. ODC. 2/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 20:50 ZIMNA WOJNA Dramat, 84 min, Wielka Brytania/Polska/Francja, 2018 Reżyseria: Paweł Pawlikowski Aktorzy: Joanna Kulig, Tomasz Kot, Borys Szyc, Agata Kulesza Film w reżyserii Pawła Pawlikowskiego, twórcy oscarowej „Idy”. „Zimna wojna” również spotkała się z zachwytem widzów i uznaniem recenzentów, a potwierdzeniem artystycznego kunsztu były liczne nagrody w różnych kategoriach, m.in. 3 nominacje do Oscara - dla reżysera, za najlepsze zdjęcia i film nieanglojęzyczny. Ponadto 4 nominacje do nagrody BAFTA oraz Złota Palma w Cannes dla Pawła Pawlikowskiego. Akcja filmu rozpoczyna się w zniszczonej, powojennej Polsce, a potem przenosi do największych europejskich miast. To wpleciona w historyczny kontekst opowieść o trudnej miłości. Trwają przesłuchania do ludowego zespołu „Mazurek”. Jedną z kandydatek jest urocza Zula o mocnym głosie, która swoim wdziękiem i talentem przykuwa uwagę kompozytora Wiktora. Między młodą, prostolinijną dziewczyną z prowincji a znanym artystą nawiązuje się płomienny romans. Za jego namową Zula decyduje się na wyjazd z komunistycznej Polski. Przed nią perspektywa występów na europejskich scenach. Ale życie na obczyźnie też nie jest usłane różami, co w pewnym sensie przyczyni się do komplikacji uczucia, jakie połączyło te dwie artystyczne dusze. 22:20 PRZEJŚCIE PODZIEMNE Film TVP, 28 min, Polska, 1972 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Ireneusz Iredyński Zdjęcia: Sławomir Idziak Aktorzy: Teresa Krzyżanowska, Andrzej Seweryn, Anna Jaraczówna, Zygmunt Maciejewski, Jan Orsza Łukaszewicz, Janusz Skalski Młody nauczyciel z prowincjonalnego miasteczka przyjeżdża do Warszawy z wycieczką szkolną. W przejściu podziemnym w centrum miasta spotyka swą żonę, która opuściła go jakiś czas temu, by w stolicy ułożyć sobie życie na nowo. To spotkanie mężczyzna próbuje wykorzystać do ożywienia przeszłości i powtórnego nawiązania nici porozumienia, która łączyła go z żoną. Próbę tę przegrywa. Dzieli ich przepaść. Kobieta bezpowrotnie przeszła już na drugą stronę - stronę metropolii z jej cynizmem i brakiem uczuć. Bohater błąka się więc w labiryncie korytarzy, daremnie szukając normalnego ludzkiego kontaktu. Ten krótki telewizyjny dramat obyczajowy opowiadający o kryzysie wartości jest fabularnym debiutem Krzysztofa Kieślowskiego. Reżyser wykorzystał w nim swe wcześniejsze doświadczenia dokumentalisty, o czym wyraźnie świadczą niektóre formalne cechy filmu: zdjęcia robione ręczną kamerą, sposób narracji, montaż. Dzięki nim uzyskuje on w filmie obraz rzeczywistości chaotycznej i ulotnej, a perypetie bohaterów wydają się prawdziwsze, mocniej osadzone w autentycznym życiu. 22:55 SENSACJE XX WIEKU - KUTRZEBA CZ. 2 Widowisko kameralne, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Sikora Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Niemieckie armie od północy i południa szły na Warszawę, spychając pobite i wykrwawione polskie wojska. Armia Poznań była pośrodku tych wielkich kleszczy. Nieatakowana przez Niemców zachowała pełnię sił. Mogła, jak proponował jej dowódca gen. Tadeusz Kutrzeba, uderzyć w bok niemieckiej 8. Armii. Jednakże marszałek Rydz - Śmigły odrzucił tę możliwość. Od 3 września 1939 roku zatem Armia Poznań, zgodnie z jego rozkazem, cofała się z Wielkopolski w stronę Warszawy, aby zająć pozycje obronne za Wisłą. Czas mijał. Marsz na Warszawę nie mógł być szybki. Wszystkie drogi zapełnili uchodźcy i części niezmobilizowanych oddziałów. Posuwanie się wojska utrudniał też nieład panujący na tyłach. Noce nie wystarczały do marszu, trzeba więc było iść dniami, narażając się na ataki niemieckiego lotnictwa. Tysiące ludzi uciekających przed ogniem wojny mieszało się z wojskiem, blokując i tak powolny marsz kolumn żołnierzy i konnych taborów. Niemiecka doktryna wojny błyskawicznej przewidziała wykorzystanie takiej sytuacji. Samoloty wroga bombardowały wsie i miasteczka, które nie miały strategicznego znaczenia, by w ten sposób zmusić ludzi do ucieczki. Potem atakowały bezbronny tłum. Płonące wozy, rozbite samochody hamowały ruch polskich wojsk. Generał Bortnowski stracił jedną trzecią swojej armii. Bardzo to przeżywał, ale chciał się bić. Gotów był przejść pod rozkazy gen. Kutrzeby, którego żołnierze, ciągle w odwrocie, szli już siódmy dzień i jeszcze nie widzieli wroga. Bez rozkazu naczelnego wodza Tadeusz Kutrzeba nic jednak nie mógł zrobić. Gdyby uderzył na skrzydło niemieckiej 8. Armii, napotkałby tylko jedną niespodziewającą się ataku dywizję piechoty, rozciągniętą na przestrzeni 25 kilometrów. W dodatku przewaga liczebna byłaby po polskiej stronie. Tadeusz Kutrzeba niecierpliwie czekał na zgodę marszałka. Wreszcie połączył się ze sztabem. Do telefonu podszedł szef sztabu, gen. Stachiewicz, który właśnie przygotowywał się, by opuścić Warszawę i wyruszyć do Brześcia, śladem marszałka Rydza - Śmigłego. Kutrzeba spytał, czy ma uderzyć w kierunku Ozorkowa i czy może współdziałać z nim armią Pomorze gen. Władysława Bortnowskiego. Szef sztabu nie mógł sam podjąć decyzji w tej sprawie. Czas naglił. W końcu Stachiewicz wyraził wstępną zgodę, miał jednak jeszcze przysłać potwierdzenie, że marszałek propozycję zaaprobował. Kutrzeba poprosił Stachiewicza, by przyjechał osobiście omówić plan wielkiego przedsięwzięcia, które mogło zmienić bieg kampanii wrześniowej. Nie udało się to. Następnego dnia, tj. 9 września, szef sztabu wyjechał z Warszawy do Brześcia. Nie przysłał też nikogo w swoim zastępstwie. 00:05 KOMANDOR Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kieres Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Jerzy Szota, Artur Stroiński, Jacek Jaworski, Jarosław Radwański Julian Gozdowski to człowiek legenda, człowiek instytucja, osobność Karkonoszy, którego determinacja przyczyniła się do powstania, rozwoju i potem utrzymania, ponad 40 lat, Biegu Piastów, największej i najstarszej imprezy sportowej w Polsce. Dzisiaj Bieg Piastów jest jedną z niewielu imprez, która zrzeszona jest w prestiżowej Europejskiej Federacji Biegów Długodystansowych (Euroloppet) i Światowej Federacji Biegów Długodystansowych (Worldloppet). W imprezie co roku bierze udział ponad 4000 sportowców z 24 krajów, promując Polskę w całym świecie. Jest to jedna z największych imprez sportów zimowych na świecie. Jest to też ukochane miejsce mistrzyni olimpijskiej Justyny Kowalczyk, która trenowała u pana Juliana i co roku bierze udział w Biegu Piastów. Julian Gozdowski pochodzi z Czortkowa na dzisiejszej Ukrainie. Dzisiaj ma 86 lat. Jest odznaczony Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚMIERĆ PRZYSZŁA LETNIĄ NOCĄ... Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BERCHTESGADEN Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony rezydencjom Adolfa Hitlera w Berchtesgaden koło Obersalzbergu, w których zapadały kluczowe dla XX wieku decyzje: Berghof (u stóp góry Kehlstein) i Adlerhorst (na szczycie góry). To właśnie w Berchtesgaden zapadła decyzja o ataku na Polskę.