TVP Historia Piątek, 08.11.2024 Zmiany z dnia 22.10.2024 w stosunku do raportu z dnia 07.10.2024 (dodano pozycję programową) 06:45 FLESZ HISTORII - ODC. 686 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. (dodano pozycję programową) 07:00 CI CHOLERNI POLACY. LOTNICTWO POLSKIE 1939 - 1945 - ODC. 10 W OKUPOWANEJ EUROPIE, W WALCZĄCEJ POLSCE. Cykl dokumentalny, 15 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek Prowadzący: Krzysztof Mroczkowski Cykl programów, przygotowanych wspólnie z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, prezentujący dokonania polskich lotników w czasie II wojny światowej. Historia lotników, którzy walczyli w szeregach Polish Air Force w latach 1939 - 1941, czyli od chwili ewakuacji, po zakończeniu działań we wrześniu 1939 roku, po koniec Bitwy o Anglię. (dodano pozycję programową) 07:20 SPÓR O HISTORIĘ - POGRZEBY POLSKICH KRÓLÓW Debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller 7 lipca 1572 roku zmarł w Knyszynie król Zygmunt II August. W sporządzonym dwa miesiące wcześniej testamencie wyraził wolę, aby jego pogrzeb był skromny. Ostatniego z Jagiellonów pochowano jednak bardzo uroczyście. Jesienią 1572 orszak z trumną króla wyruszył w stronę Warszawy, a stamtąd do Krakowa. Tu w lutym 1574 roku rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe. Czy przebieg uroczystości pogrzebowych ostatniego Jagiellona jest typowy dla pogrzebów królewskich? Jak chowano innych władców Polski? Ostatni król Polski miał trzy pogrzeby: pierwszy i ostatni był wyjątkowo okazały, godny władcy, środkowy natomiast odbył się w tajemnicy? Czy to jedyny polski władca, jakiemu taki los przypadł w udziale? [Drugi pogrzeb: 14 lipca 1938 r. prochy ostatniego polskiego króla złożono w kościele w Wołczynie]. Zaczęło się też dość osobliwie - na pogrzebie księcia Władysława Hermana. Gall, wspominając o pogrzebie 2 czerwca 1102 r. , pisze, że arcybiskup gnieźnieński przez pięć dni odprawiał w Płocku egzekwie, nie śmiejąc pochować księcia przed przybyciem synów: Zbigniewa i Bolesława. Zanim doszło do złożenia ciał do grobu, między braćmi doszło do walki o skarb i królestwo. Szczęśliwie udało się ich na ten czas pogodzić. I tu pytanie: czy tak też często bywało? Władysław Łokietek - pierwszy władca, który spoczął na Wawelu, gdzie wcześniej chowano polskich władców? Pierwszy i szczegółowy opis pogrzebu, jaki się zachował, dotyczy Kazimierza Wielkiego. Co o nim wiemy? Jak długo trwały uroczystości? Jak noszono żałobę po królu? [Piastowie] Czy można mówić, że w okresie średniowiecza wypracowany został zwyczaj pogrzebów królewskich? Jakie pogrzeby w średniowiecznej Polsce miały królowe? Pogrzeb Jagiełły - czy odbył się według tego samego porządku? Pogrzeb Zygmunta I Starego. Kiedy odbywała się koronacja nowego króla? Jak ubierano polskich władców do trumien? [ubogo, z wyjątkiem Jagiellonów, którzy zgodnie z tradycja litewską ubierani byli do trumien z przepychem]. Czy władcy zagraniczni przybywali na uroczystości pogrzebowe? Jak wyglądały pogrzeby polskich królów za granicą? [Władysław II Wygnaniec, Wacław II z Przemyślidów, Wacław III z Przemyślidów, Ludwik Andegaweński, Aleksander Jagiellończyk, Henryk Walezy, August III]. Goście: dr Przemysław Gawron i dr Bartłomiej Dźwigała. (dodano pozycję programową) 10:30 DAREMNA MISJA. OPOWIEŚĆ JANA KARSKIEGO - KOZIELEWSKIEGO Film dokumentalny, 37 min, Polska, 1993 Reżyseria: Janusz Weychert Scenariusz: Janusz Weychert Ukończył dwa fakultety na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, przepracował kilka lat w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP, znał płynnie trzy języki, znał Europę i miał doskonałą pamięć. Z tych względów Komenda Główna AK zleciła mu misję kuriera. Jan Karski - pod takim pseudonimem Jan Kozielewski działał w ruchu oporu - przyjął ją bez wahania. Odbył trzy podróże na Zachód. Latem 1942 roku miał jechać po raz czwarty - do Londynu. O tej misji dowiedzieli się Żydzi i postanowili przez niego przedstawić aliantom swoją sytuację i zażądać podjęcia działań uniemożliwiających dalszą eksterminację ich narodu. Chcieli też prosić przywódców organizacji żydowskich na zachodzie o pieniądze na korumpowanie Niemców, a prezydenta Władysława Raczkiewicza, by zwrócił się do papieża z prośba o interwencję w ich sprawie i o potępienie całego narodu niemieckiego. Jan Karski, zanim podjął się tego zadania, zapoznał się najpierw z położeniem Żydów w Polsce. Był w getcie warszawskim i z narażeniem życia przedostał się do obozu koncentracyjnego w Bełżcu. Przede wszystkim jednak Jerzy Makowiecki, jego przełożony w BIP, wręczył mu niewinnie wyglądający klucz, w który wmontowano mikrofilmy zawierające pełną dokumentację przedstawiającą sytuację Żydów w Polsce i okupowanej Europie. Z podrobionym papierami francuskiego robotnika Karski przedostał się do Paryża, gdzie przekazał klucz łącznikowi, i ruszył przez Francję do Hiszpanii, a potem do Gibraltaru, skąd przerzucono go do Anglii. W filmie, nakręconym w 1993 roku, Jan Karski opowiada o tej swojej ostatniej kurierskiej misji i o działaniach, które po dotarciu do Londynu podjął, by poinformować świat o zagładzie Żydów i prosić o pomoc dla nich. Przypomina, co w tej sprawie zrobili premier Stanisław Mikołajczyk, prezydent Władysław Raczkiewicz i minister Edward Raczyński. Wspomina swoje rozmowy z politykami brytyjskimi, a potem amerykańskimi, ich pełne rezerwy i niechęci reakcje na jego słowa, swoje rozgoryczenie. Tę opowieść kończy niezwykle skromnym stwierdzeniem: "Po 50 latach oceniam, że byłem za mały do potworności tej misji. Żydzi mnie nie wybrali. Byłem pod ręką. Skorzystali z tego, że jechałem do Londynu. Gdyby mieli kogoś lepszego...". Wini siebie, choć z opowieści jasno wynika, że to wielcy ówczesnego świata nie chcieli słyszeć o Żydach i nic nie chcieli dla nich zrobić. (dodano pozycję programową) 19:40 FLESZ HISTORII - ODC. 686 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce.