TVP Kultura Wtorek, 05.11.2024 06:30 TAMTE LATA, TAMTE DNI - KAZIMIERZ KACZOR Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na jej życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Dziś posłuchamy opowieści Kazimierza Kaczora. Zabierze nas w podróż po Krakowie lat 40. i przybliży obraz swojego ciepłego dzieciństwa mimo tego, że przypadło ono na trudne czasy. Dowiemy się o nieoczywistych początkach jego kariery aktorskiej i współpracy z Zygmuntem Hubnerem. Wspomnimy kultowe role, w które wcielił się Kazimierz Kaczor w serialach "Jan Serce" oraz "Polskie drogi". 07:05 Z PRZYTUPEM - OBYRTKA Widowisko kameralne, 15 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Prowadzący: Piotr Piszczatowski Pierwszy odcinek nowego cyklu zabierze nas w okolice Żywiecczyzny, gdzie ulubionym tańcem jest żywiołowa "obyrtka". Przy dźwiękach zespołu "Skład Niearchaiczny", Bartłomiej Mieszczak pokaże nam kroki góralskiego tańca. Cykl 10 odcinków poświęconych polskim tańcom tradycyjnym. Zobaczymy potańcówki, na których do tańca przygrywają muzykanci z różnych części Polski. Prowadzący program Piotr Piszczatowski oraz zaproszeni goście nauczą widzów podstawowych kroków tradycyjnych polskich tańców, takich jak kujawiak, śląski trojak, polka galopka z Suwalskiego, wielkopolski wiwat, kurpiowski powolniak, oberek, mazurek (w wersji z Radomskiego) oraz krakowiak i polka w lewo z Rzeszowskiego. 07:30 Z PRZYTUPEM - MAZUREK Widowisko kameralne, 15 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Prowadzący: Piotr Piszczatowski W kolejnym odcinku p. Maria Siwiec opowie o radomskiej wersji oberka zwanego mazurkiem. Muzycznie będzie ją wspierać Janusz Prusinowski Kompania. Cykl 10 odcinków poświęconych polskim tańcom tradycyjnym. Zobaczymy potańcówki, na których do tańca przygrywają muzykanci z różnych części Polski. Prowadzący program Piotr Piszczatowski oraz zaproszeni goście nauczą widzów podstawowych kroków tradycyjnych polskich tańców, takich jak kujawiak, śląski trojak, polka galopka z Suwalskiego, wielkopolski wiwat, kurpiowski powolniak, oberek, mazurek (w wersji z Radomskiego) oraz krakowiak i polka w lewo z Rzeszowskiego. 07:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 31 WŚRÓD HUCUŁÓW Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak radzą sobie ludzie w wysokich pasmach gór? Żyjący tam Huculi zafascynowali naszych dziadków swoją naturalnością i wytrwałym opieraniu się nowoczesności. Radek Kotarski rusza na połoniny, aby na własne oczy zobaczyć kulturę Hucułów. Podziwia tradycyjny choć wyjątkowo niepraktyczny układ domów i szuka hodowli dzielnych koni huculskich. Opowiada także o luźnym podejściu Hucułów do spraw miłosnych. 09:05 DYREKTORZY - ODC. 4/6 - WIECZNY ZASTĘPCA Serial TVP, 79 min, Polska, 1975 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Aleksander Minkowski, Andrzej Szypulski Aktorzy: Jan Nowicki, Grażyna Barszczewska, Tadeusz Borowski, Bogdan Baer, Janusz Bylczyński, Anna Ciepielewska, Zygmunt Malawski, Andrzej Fedorowicz Kolejny dyrektor, Grabowski, prezentuje pogląd, że dobro fabryki jest ważniejsze niż przestrzeganie przepisów i zarządzeń. To stanowisko doprowadza do konfliktów z przedstawicielem młodszej generacji - inżynierem Szymankiem. Ciężko chory dyrektor opuszcza Fabel, a jego zastępcą zostaje Piotr Gajda, syn starego ślusarza i byłego dyrektora. 10:40 AUSTERIA Dramat, 101 min, Polska, 1982 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Aktorzy: Franciszek Pieczka, Wojciech Pszoniak, Jan Szurmiej, Ewa Domańska, Wojciech Standełło O filmowej wersji "Austerii" głośno było jeszcze w trakcie produkcji. Ekranizacja jednej z najwybitniejszych powieści Juliana Stryjkowskiego wzbudzała zrozumiałe zainteresowanie. Potem przyszła premiera w Chicago, polska premiera w czasie "Konfrontacji", wreszcie: Złote Lwy '84 - główna nagroda na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni. Już pierwsze sekwencje dzieła Kawalerowicza wprowadzają widza w świat dla wielu nieznany lub zapomniany, świat, który odszedł bezpowrotnie. Jest nim kultura Żydów polskich - oryginalnej i hermetycznej społeczności o własnej filozofii, obyczajowości, religijności i niepowtarzalnym humorze. "Zawsze wydawało mi się, że tylko w Polsce można nakręcić odpowiednio reprezentacyjny film, poświęcony tej tematyce. Żyją tu jeszcze ludzie, którzy pamiętają ten zaginiony świat, pracują artyści, którzy mają jeszcze w oczach kształt wizualny zamordowanej cywilizacji, którzy słyszą jeszcze dźwięki i melodie tamtych czasów" - mówił w jednym z wywiadów Jerzy Kawalerowicz. "Austerię" okrzyknięto jednym z najważniejszych filmów polskich i najważniejszym, obok "Matki Joanny od Aniołów", w dorobku Kawalerowicza. Znakomite recenzje zebrał Franciszek Pieczka jako odtwórca głównej roli Taga. Bardzo podobały się również sugestywne zdjęcia przedwcześnie zmarłego operatora Zygmunta Samosiuka. Dzięki niemu "Austeria jest najlepiej sfotografowanym - oprócz "Doliny Issy"- filmem polskim ostatnich lat - pisał branżowy magazyn Film. Pojawiły się nawet głosy, że dzieło Kawalerowicza przewyższa swój literacki pierwowzór. Rok 1914. Pierwszy dzień i pierwsza noc I wojny światowej. Przy drodze do małego galicyjskiego miasteczka stoi karczma, tytułowa austeria, prowadzona przez starego, mądrego Żyda Taga. Znajdują w niej schronienie pierwsi uciekinierzy zagrożeni kozackim pogromem. Są wśród nich bogaci, wyemancypowani Żydzi z miasteczka, są i chasydzi - mistycy i fanatycy religii, niezdający sobie sprawy z tego, co się wokół dzieje. Na tle tej barwnej zbiorowości rysuje się wyrazista postać Taga, filozofa i wolnomyśliciela, mającego świadomość nadciągającej katastrofy. Pełen trzeźwego sceptycyzmu otacza wszakże ciepłem i serdecznością wszystkich, których jego austeria przygarnęła na tę noc. Przeczuwa, że z nadejściem dnia nadejdzie także zagłada. 12:40 PORTRETY - MAU. GURU DESIGNU (MAU) Film dokumentalny, 78 min, USA, 2021 Reżyseria: Benji Bergmann, Jono Bergmann Zdjęcia: Stefan Wuernitzer Pierwszy filmowy portret wizjonera designu Bruce’a Maua, kanadyjskiego projektanta, grafika, innowatora i pedagoga. Film jest przewodnikiem po jego błyskotliwej biografii i karierze, której przyświecała idea optymistycznego podejścia do projektowania lepszego świata, ciągłych zmian, poszerzania granic designu, a także ekologicznego myślenia, edukacji i filozofii konceptualnej. Zamiłowanie do rozwiązywania palących problemów Mau zamienił w metodologię transformacji całego systemu. 14:55 CZŁOWIEK NA TORZE Dramat psychologiczny, 82 min, Polska, 1956 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński, Andrzej Munk Aktorzy: Zygmunt Maciejewski, Zygmunt Zintel, Zygmunt Listkiewicz, Kazimierz Opaliński, Roman Kłosowski, Kazimierz Fabisiak, Ludosław Kozłowski, Janusz Bylczyński, Stanisław Marzec-Marecki, Józef Para Z hukiem i gwizdem, wśród kłębów pary i rytmicznego łoskotu pędzi nocny pociąg. Pasażerowie spokojnie odpoczywają w swoich przedziałach. Jedni rozmawiają, drudzy drzemią, inni spoglądają przez szyby wagonów w mrok. Z przodu, w lokomotywie, wre praca. Półnagi, mokry od potu i czarny od sadzy palacz wrzuca do rozżarzonego paleniska kolejną szuflę węgla. Piętnaście atmosfer w kotle na paliwie kiepskiej jakości - maszyniści są z siebie dumni. Ale teraz można będzie zmniejszyć ciśnienie i prędkość, w okolicach miejscowości Lemiesze poziom gruntu lekko opada. W oddali majaczy już sygnał na semaforze. Nagle w snopie światła reflektora lokomotywy skierowanego na tory pojawia się ludzka sylwetka. Człowiek na torze! - maszyniści błyskawicznie zaciągają hamulce. Z głośnym piskiem i zgrzytem pociąg zaczyna zwalniać. Potężny wstrząs zrzuca pasażerów z siedzeń. Podnoszą się z podłogi, złorzeczą obsłudze za tak gwałtowne hamowanie. Ale zanim rozpędzona wielosettonowa masa stanie, lokomotywa przetacza się ponad stojącym na torach. Kolejarze już biegną na tył pociągu, gdzie leży martwy człowiek. To Orzechowski! - poznają na pierwszy rzut oka starego maszynistę. Dostrzegają także coś więcej. Na semaforze pali się tylko jedno światło zamiast dwóch, nakazujących zwolnienie przed zwrotnicami. Rozpoczyna się śledztwo. Zawiadowca stacji, Tuszka, podejrzewa, że był to sabotaż w celu wykolejenia pociągu. Pomiędzy nim a maszynistą od dawna trwał konflikt. Orzechowski, który lokomotywy prowadził jeszcze przed wojną, nie chciał podporządkować się zarządzeniom Tuszki w sprawie oszczędzania paliwa. Buntował też ludzi, był wyniosły i nieprzyjemny dla podwładnych - wspomina zawiadowca. Ale zeznania młodego maszynisty Staszka Zapory, niegdyś pomocnika Orzechowskiego, przeczą temu. Orzechowski był wymagający i skrupulatny, trudny w pożyciu, ale fachowiec i uczciwy człowiek - zapewnia Zapora. Przed śledczymi stoi trudne zadanie. Czy to Orzechowski zgasił światło w semaforze? Czy był to sabotaż, czy przykład niedbalstwa? Czemu stary maszynista stanął na torach przed pociągiem, czekając na pewną śmierć? Powstały w 1956 roku film Andrzeja Munka przez wielu krytyków jest uznawany za arcydzieło naszej kinematografii. Reżyser, jeden z głównych przedstawicieli "polskiej szkoły filmowej", twórca "Eroiki", "Zezowatego szczęścia" i "Pasażerki", posługując się oszczędnymi środkami nakreślił wyraziste sylwetki bohaterów dramatu. Uwagę zwraca wybitna kreacja, jaką stworzył Kazimierz Opaliński jako maszynista Orzechowski. 16:30 NA KREDYT Film obyczajowy, 29 min, Polska, 2008 Reżyseria: Przemysław Nowakowski Scenariusz: Przemysła Nowakowski Zdjęcia: Romuald Lewandowski Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Łukasz Garlicki, Magdalena Popławska, Magdalena Górska, Karolina Gorczyca, Sławomir Grzywkowski Współczesna wersja średniowiecznej legendy o parze kochanków, którzy nie mogli się spotykać ponieważ ciążyła nad nimi klątwa. Agnieszka i Lucek nie spotykają się. Jednak nie z powodu klątwy, lecz kredytu. Agnieszka pracuje w ciągu dnia jako lekarka w szpitalu, a Lucek nocą jako dj w klubie. Postanowili, że zainwestują we wspólną przyszłość. Wzięli kredyt i kupili mieszkanie. Spłata rat wymaga, żeby pracowali coraz więcej. Ich godziny pracy rozmijają się. Pewnego dnia znajdują wyjście: będą nagrywać nawzajem swoje życie i przesyłać sobie video - listy. Zaczynają od prostej rejestracji życia codziennego. Potem jednak Lucek zaczyna niebezpiecznie zagłębiać się w wykreowany świat. Z czasem traci kontakt z Agnieszką - a tym samym - z rzeczywistością. I wtedy poznaje Werę. 17:15 DYREKTORZY - ODC. 5/6 - PEŁNIĄCY OBOWIĄZKI Serial TVP, 64 min, Polska, 1975 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski, Tadeusz Borowski Scenariusz: Aleksander Minkowski, Andrzej Szypulski, Grażyna Barszczewska, Wanda Łuczycka Aktorzy: Tadeusz Borowski, Grażyna Barszczewska, Wanda Łuczycka, Zygmunt Malawski, Janusz Paluszkiewicz, Tadeusz Bogucki, Andrzej Fedorowicz, Elżbieta Dmochowska, Marek Dąbrowski Tłem akcji są wypadki grudnia 1970 r. W zakładzie panuje niezadowolenie w związku z zawyżonymi zadaniami produkcyjnymi, złym systemem bodźców materialnych i katastrofalnym stanem technicznym urządzeń. Dochodzi do strajku. Pełniący obowiązki dyrektora Gajda, mimo braku doświadczenia, zajmuje właściwą postawę i opanowuje sytuację. W końcu otrzymuje nominację na dyrektora. 19:20 TEOLOGIA MUZYKĄ PISANA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Kamińska Scenariusz: Beata Kamińska Wykonawcy: Polish Camerata Orkiestra Kameralna, Kościoła Ewangelicko - Reformowanego Ekumeniczny Chór Kameralny Film przybliża sylwetkę Jana Sebastiana Bacha i opowiada o jego kantatach, a także o tym, skąd czerpał inspiracje i w jaki sposób muzycznie komentował Biblię oraz jak teologia znajdowała odzwierciedlenie w jego twórczości i jaki miała wpływ na jego duchowość. Twórczość i osobowość Bacha są oparte na jego pobożności. I jeśli w ogóle można go zrozumieć, to jedynie z tego punktu widzenia. Sztuka była dla niego religią, a jego ponad 200 kantat jest tego świadectwem, "przybliżając do Boga być może skuteczniej niż teologiczne traktaty". 20:00 WIDOK Z MOJEGO BALKONU Spektakl teatralny, 46 min, Polska, 2018 Autor: Monika Siara Reżyseria: Ewa Małecki Zdjęcia: Wojciech Suleżycki Muzyka: Grzegorz Łapiński Aktorzy: Agnieszka Skrzypczak, Anna Próchniak, Agnieszka Krukówna, Sławek Orzechowski, Hugo Beszterda, Lena Drab Psychologiczne studium rodziny ojca, matki i siostry która oczekuje na powrót z więzienia, skazanego za pedofilię syna i brata. Czekali na niego siedem lat, teraz odliczają skrupulatnie dni i starają się być gotowi na chwilę, kiedy pojawi się w progu. Nie ma w nich radości, a jeśli nawet jest, to gdzieś głęboko skryta pod lękiem, jaki odczuwają na myśl o spotkaniu, o życiu, które nastąpi potem. Te siedem lat odcisnęło na każdym z nich niezatarte piętno, odizolowało ich od innych ludzi i od siebie, było źródłem głębokiej traumy, którą próbują teraz bezskutecznie zatrzeć przygotowując, absurdalny w swej drobiazgowości, scenariusz powrotu syna do domu. Nieszczęście, jakie spotkało rodzinę, staje się obiektem zainteresowania, wręcz fascynacji, ze strony otaczającej ją społeczności. Jej przedstawicielką jest sąsiadka, przyjaciółka siostry skazanego, która ze swojego balkonu obserwuje, wręcz podgląda rozgrywający się rodzinny dramat, czerpiąc z tego jakąś perwersyjną przyjemność. Dlaczego zło przyciąga? Dlaczego ludzie odczuwają potrzebę pławienia się w nieszczęściu innych, skąd ta skłonność do przyglądania się katastrofom z bezpiecznej odległości? zdaje się pytać autorka sztuki, która znalazła się w finale Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej w 2018 roku. Spektakl został wyróżniony Nagrodą Rektora Akademii Teatralnej przyznawaną absolwentom lub studentom tej uczelni (nagroda dla reżyserki Ewy Małecki) poczas 3. edycji festiwalu TEATROTEKA Fest w 2019 roku, zaś rok później zdobył nagrodę Gold Remi w kategorii Independent Experimental Films&Videos - Dramatic na międzynarodowym festiwalu World Fest Houston. 21:00 LEKKIE OBYCZAJE - KAPRYŚNE LATO (ROZMARNE LETO) Film fabularny, 72 min, Czechosłowacja, 1967 Autor: Vladislav Vanura Reżyseria: Jiri Menzel Scenariusz: Vclav Nvlt, Jiri Menzel Zdjęcia: Jaromir Šofr Aktorzy: Rudolf Hruinsk, Vlastimil Brodsk, Frantiek Rehk, Mila Myslikov, Jana Drachalov, Jii Menzel, Bohu Zhorsk i inni Adaptacja powieści Vladislava Vanury. Ironiczny i uroczy obraz małomiasteczkowej społeczności. Melancholijny, pełen ciepłego humoru portret trzech starzejących się przyjaciół. Nudę życia w małym miasteczku zburzy przyjazd ponętnej akrobatki... Do niewielkiego miasteczka przyjeżdża magik z uroczą asystentką. Trzej miejscowi notable w ciągu kilku nocy próbują uwieść uroczą asystentkę - bez powodzenia. Tymczasem sztuka ta udaje się jednej z ich żon...ale z magikiem. Kiedy magik doznaje kontuzji, żona potulnie wraca do męża... 22:30 NOCNY DOKUMENT - MIŁOŚĆ Film dokumentalny, 91 min, Polska, 2012 Reżyseria: Filip Dzierżawski Scenariusz: Filip Dzierżawski Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski Muzyka: zespół Miłość Wykonawcy: Tymon Tymański, Mikołaj Trzaska, Leszek Możdżer, Maciej Sikała Film opowiada o historii i reaktywacji zespołu "Miłość", jednej z najważniejszych polskich formacji jazzowych lat 90. ubiegłego wieku. Grupa powstała w kwietniu 1988 r. , w klasycznym składzie zakończyła działalność w końcu lat 90. , a ostatecznie rozwiązała sie w 2002 r. 9 sierpnia 2009 - w ramach Off Festivalu w Mysłowicach - reaktywowana specjalnie na tę okazję Miłość zagrała koncert. Muzycy Miłości: Tymon Tymański, Mikołaj Trzaska, Leszek Możdżer i Maciej Sikała spotykają się ponownie. Wspominając stare czasy i dramatyczną historię zespołu, próbują stworzyć nową muzykę i rozpocząć kolejny etap w historii grupy. Czy powrót po latach jest możliwy? Film zakwalifikowano do Konkursu Polskiego oraz do nowej sekcji konkursowej pełnometrażowych filmów dokumentalnych DocFilmMusic Krakowskiego Festiwalu Filmowego 2013. Film otrzymał nominację do Polskich Nagród Filmowych ORŁY 2014 w kategorii Najlepszy Dokument oraz wiele innych wyróżnień, w tym: Kraków (Krakowski Festiwal Filmowy - Konkurs PolskI - Grand Prix "Złoty Lajkonik" (uzasadnienie jury: "To bardzo głęboki, wzruszający i osobisty portrety pokolenia rodzącego się i dojrzewającego, nie tylko muzycznie, w początkach wolnej Polski"), Kraków (Krakowski Festiwal Filmowy - Konkurs Polski) - Nagroda dla najlepszego producenta - Piotr Kielar, Kraków (Krakowski Festiwal Filmowy) - Nagroda Publiczności, Chicago (Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce) - Nagroda "Odkrywcze Oko" dla młodego utalentowanego twórcy - Filip Dzierżawski. 00:15 PANORAMA KINA POLSKIEGO - WIELKI SZU Film sensacyjny, 95 min, Polska, 1982 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Jan Purzycki Zdjęcia: Jerzy Stawicki Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Jan Nowicki, Andrzej Pieczyński, Karol Strasburger, Dorota Pomykała, Leon Niemczyk, Grażyna Szapołowska, Teresa Sawicka, Jan Frycz, Grażyna Trela, Jerzy Bończak "Wielki Szu" był jednym z największych kinowych przebojów w Polsce w 1983 r. - obejrzało go wówczas ponad 2 miliony widzów, a recenzenci rozpływali się w zachwytach, chociaż to tylko dobrze zrobione kino popularne. "Tylko" albo raczej "aż": takiemu kinu dochowują wierności widzowie, marzą o nim aktorzy, a kolejnym pokoleniom reżyserów śnią się takie udane pod każdym względem obrazy. Tajemnica sukcesu tkwi w umiejętnościach reżysera (doświadczony, pamiętny jako twórca Kargulowo-Pawlakowej trylogii Sylwester Chęciński), scenarzysty (znakomity debiut Jana Purzyckiego), w doborze aktorów (szczególnie Jana Nowickiego jako tytułowego mistrza karcianej szulerki oraz Andrzeja Pieczyńskiego jako jego ucznia), a wreszcie w zręcznej grze uczuciami widza, który niemal bezwiednie poddaje się ekranowej fikcji. Tłem wydarzeń w filmie Chęcińskiego jest "gierkowska" Polska lat 70.: Polska marzeń o mniej szarym życiu i blichtru ówczesnych nowobogackich "elit". Na tym tle twórcy kreślą portret nieco staromodnego samotnika i outsidera, "triumfatora z piętnem przegranej w oczach", który - wybrawszy w młodości specyficzną i niezgodną z prawem drogę postanowił szukać sensu istnienia w doskonaleniu swych umiejętności. Jednak jeszcze ważniejszy jest w "Wielkim Szu" swoisty pojedynek między mistrzem i uczniem, wielkim kanciarzem zmęczonym życiem, wyposażonym w życiową mądrość, doświadczenie i dystans a młodzikiem zafascynowanym jego osobowością, głodnym sukcesu i pieniędzy, trawionym gorączką rodzącego się nałogu. Starzejący się, ale wciąż znany w środowisku karciany szuler, zwany Wielkim Szu, po pięciu latach pobytu w więzieniu wraca do domu, jednak młoda i piękna żona nie wierzy, by mógł się zmienić. Proponuje mu rozwód i podział pokaźnego majątku. W poszukiwaniu spokojnej przystani Szu dociera do miasteczka Lutyń, gdzie chce wziąć udział w licytacji domu. Młody taksówkarz, Jurek, zawozi go do mistrza ceremonii, miejscowego potentata Mikuna, który sam zamierza nabyć licytowaną posiadłość. Przy okazji gość rozgrywa z nim partię bilarda i przegrywa parę tysięcy złotych. Zadowolony Mikun proponuje mu rewanż w pokera. Traci pół miliona złotych. Po wyjściu mężczyzny dzwoni do znajomego szulera z Warszawy, Denela, prosząc, by odegrał się w jego imieniu. Poker stanowi też życiową pasję Jurka, który długo prosi Szu, by zechciał zdradzić mu swoje sekrety. Stary mistrz próbuje wyperswadować chłopakowi jego zainteresowania, ale w końcu ulega namowom i udziela Jurkowi pierwszych lekcji. Wezwany przez Mikuna Denel odmawia gry z Wielkim Szu, nie czując się na siłach, by zmierzyć się z takim przeciwnikiem. Wściekły Mikun zmusza szulera do zwrotu wygranej gotówki. Po odjeździe gościa przekonuje się, że zamiast banknotów dostał kawałki pociętego papieru, ale pogoń nie przynosi rezultatu. Szu przybywa w towarzystwie Jurka do Wrocławia. Taksówkarz błaga o przekazanie mu sekretu, który uczyni go mistrzem. Dzięki otrzymanym wskazówkom ogrywa doszczętnie dwóch miejscowych oszustów. Tymczasem odpoczywający na basenie Szu zostaje zaatakowany przez niejakiego Lipo, który ma do niego zadawnione urazy. 02:05 DOKUMENT.PL - DOM LITERATÓW, CZYLI KARTOTEKA ZEBRANA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2019 Reżyseria: Marek Gajczak Scenariusz: Jan Polewka Prowadzący: Jerzy Kisielewski, Jan Polewka Scenariusz opowiada o legendarnym domu pisarzy przy ulicy Krupniczej w Krakowie, oficjalnie nazywanym Domem Literatów, a żartobliwie - domem czterdziestu wieszczów. Jego dzieje od roku 1945 obejmują ponad pół wieku. Jak pokazuje kompletny spis kolejnych pisarzy na Krupniczej, w istocie było ich nie 40 a 101. O historycznym znaczeniu tego domu mówią nazwiska jego najsłynniejszych mieszkańców: Jerzy Andrzejewski, Stanisław Dygat, Konstanty I. Gałczyński, Stefan Kisielewski, Sławomir Mrożek, Tadeusz Nowak, Tadeusz Różewicz, Maciej Słomczyński, Jerzy Szaniawski, Wisława Szymborska. Scenariusz składa się z 10 tematów - spotkań, rozmów i dyskusji wzbogaconych fragmentami i cytatami z utworów, powstałych na Krupniczej, takich jak: "Kartoteka" Różewicza, "Policja" Mrożka, "Niemcy" Kruczkowskiego i wybranych fragmentów wierszy znanych poetów. Temat 1. to "Zaraz po wojnie" (a jest to pierwszy tytuł powieści Andrzejewskiego "Popiół i diament" tamże napisanej). Trauma wojenna i nowa rzeczywistość, a zarazem radość z odzyskanego podwórka, służą tu jako punkt wyjścia i powód dla współczesnego spojrzenia na tamten czas i dom, który mógł być tak podzielony jak dzisiejsza Polska, ale jednak nie był. Temat 2. "Pióro instrukcja obsługi" to obraz najgorszego dla kultury polskiej czasu dyktatury stalinowskiej i socrealizmu, który w środowisku literackim pozostawił ślady i utwory wypominane wielu pisarzom do dziś. Tylko nieliczni niepokorni, tacy jak Stefan Kisielewski czy Jerzy Zawieyski (późniejsi posłowie katoliccy), trwali na Krupniczej w formie niezłomnej, ale z zakazem druku. O ich kłopotach z władzą i kolegami opowiada rozdział "W stołówce nocą". Jest w nim pewna powszechnie znana legenda o nocnych sporach Stefana Kisielewskiego z jego politycznym, lewicowym adwersarzem Adamem Polewką. Dialog i spór podobny do dzisiejszych sporów politycznych powszechnych, ale na o wiele wyższym poziomie i nie przynoszący nienawiści. Pierwszą część "Domu pod piórem" wieńczy rozliczeniowy i burzliwy Październik 56 r. prowadzący do zmian, które wkrótce przynoszą na Krupniczą zachodni wiatr. Pisarze otrzymują wówczas pierwszą szansę wyjazdu na tzw. Zachód, szczególnie do Paryża, i przy okazji do odwiedzenia redakcji emigracyjnej "Kultury" paryskiej. Tymczasem na Krupniczą wkracza nowoczesna sztuka widoczna także w śmiałej przebudowie lokalu tzw. stołówki, teraz zamienionej na literacki Klub. I to tam właśnie wkrótce pojawią się pisarze światowej sławy, w tym nobliści: Boll, Neruda, Sartre i Steinbeck. W tym też czasie, na początku lat 60. przez półtora roku występuje chwilowo bezdomny kabaret Piwnicy pod Baranami z debiutującą Ewą Demarczyk. W tym pogodnym rozdziale Ludwik Flaszen, późniejszy współtwórca Teatru Laboratorium, wspomina ową przemianę i gwałtowne twórcze otwarcie na świat i nowe kierunki. Ten szczęsny czas trwa około 10 lat. Marzec roku 1968 przynosi przykre wydarzenia znów dzielące w postawach szeregi twórców. Od strony władz pojawia się hasło "literaci do pióra", które nie jest już instrukcją dla piór, ale żądaniem, aby pisarze zajmowali się wyłącznie pisaniem, a nie polityką. Niedługo potem na Krupniczej rozpoczyna się kolejna zmiana pokoleniowa i wraz z nią nastroje kontrkultury. W tym czasie Dom Wieszczów zamienia się w dom młodych poetów podniebnych, bo też przeważnie mieszkających na poddaszach. Są i tacy, którzy odlatują na inne kontynenty. Całość wieńczy spotkanie byłych mieszkańców i ich potomków niegdyś urodzonych pod pióropuszem. Dwóch z nich - dziennikarz radiowy Jerzy Kisielewski i autor scenariusza Jan Polewka - prowadzą dialogi o trudnej, odległej przeszłości i o bliskiej, niełatwej teraźniejszości. 03:25 SPIS CUDZOŁOŻNIC Komedia, 64 min, Polska, 1994 Reżyseria: Jerzy Stuhr Scenariusz: Jerzy Stuhr Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Stanisław Radwan Aktorzy: Jerzy Stuhr, Preben Osterfelt, Jan Peszek, Dorota Pomykała, Bożena Adamek, Edyta Olszówka, Stanisława Celińska, Jan Frycz, Małgorzata Hajewska Krzysztofik, Agnieszka Wagner, Agnieszka Wróblewska, Roman Gancarczyk Debiut reżyserski Jerzego Stuhra. Scenariusz filmu został oparty na wydanej w roku 1992 powieści Jerzego Pilcha "Spis cudzołożnic. Proza podróżna". Na okładce książki widnieje napis: "Spis cudzołożnic" to groteskowa, pełna wyrafinowanej ironii relacja z jednego wieczoru i nocy w życiu bohatera, Gustawa, intelektualnego kabotyna, nieurzeczywistnionego artysty, grającego nieustannie przed sobą i ludźmi rolę pisarza - spadkobiercy najświetniejszych tradycji rodzimej i światowej literatury. Obaj - Pilch i Stuhr - od lat mieszkają w Krakowie. Gdy Stuhr kończył polonistykę, Pilch ją zaczynał. "Książka Pilcha zafascynowała mnie głównie przez typ bohatera. Przecież to ten sam facet, przybierający różnorodne pozy, często tragiczne, którego niosę przez moje teatralno-filmowe życie. Jest mi on szalenie bliski przez swą śmieszność i tragizm" - wyznał w jednym z wywiadów Jerzy Stuhr. Akcja filmu rozgrywa się w Krakowie, w latach 70. Gustaw, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, ma oprowadzić po Krakowie szwedzkiego humanistę z tzw. wymiany naukowo - kulturalnej. Gość pragnie spędzić wieczór w damskim towarzystwie, Gustaw zaczyna więc wyszukiwać w notesie telefony do znajomych, przyjaciółek, dawnych kochanek, które mogłyby stać się towarzyszkami wieczornej wyprawy. Wędrując ulicami Krakowa, "zaliczając" kolejne bary, bohater zaczyna przypominać sobie dawne namiętności, marzenia, miłości. Stopniowo wyłania się obraz uczuciowej klęski Gustawa. Gość ze Szwecji również poddaje się tej atmosferze i także wspomina swój spis cudzołożnic.