TVP Nauka Wtorek, 05.11.2024 Zmiany z dnia 25.10.2024 w stosunku do raportu z dnia 11.10.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:30 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LOBOTOMIA, CZYLI KROJENIE MÓZGU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 43 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria W sidłach Frankensteina zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Lobotomia to operacja usunięcia części mózgu osoby chorej psychicznie w celu zmiany jej zachowań. Obecnie jest uważana za najgorszą operację chirurgiczną w historii, jako zabieg pozbawiający człowieczeństwa, ale do lat pięćdziesiątych XX wieku była często wykonywana na całym świecie i uznawana za operację cudotwórczą. Dlaczego lobotomia się narodziła i rozprzestrzeniła na cały świat? Przyglądając się życiu neurologa, który dokonał wycięcia części mózgu u 3500 pacjentów i poświęcił całe swoje życie na rozpowszechnianie i ulepszanie tego zabiegu, poznajemy powody mrocznej tajemnicy stosowania lobotomii. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:35 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LOBOTOMIA, CZYLI KROJENIE MÓZGU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 43 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria W sidłach Frankensteina zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Lobotomia to operacja usunięcia części mózgu osoby chorej psychicznie w celu zmiany jej zachowań. Obecnie jest uważana za najgorszą operację chirurgiczną w historii, jako zabieg pozbawiający człowieczeństwa, ale do lat pięćdziesiątych XX wieku była często wykonywana na całym świecie i uznawana za operację cudotwórczą. Dlaczego lobotomia się narodziła i rozprzestrzeniła na cały świat? Przyglądając się życiu neurologa, który dokonał wycięcia części mózgu u 3500 pacjentów i poświęcił całe swoje życie na rozpowszechnianie i ulepszanie tego zabiegu, poznajemy powody mrocznej tajemnicy stosowania lobotomii. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 14:30 EKSTREMALNE OBLICZA NATURY (TALL & TINY) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2018 Nadzwyczaj wysoki lub śmiesznie mały: natura nigdy nie przestaje zaskakiwać. Tajemnica przetrwania najmniejszych stworzeń często polega na ich sile liczebnej; kiedy termity łączą siły w tysiące osobników, są w stanie obronić swoje gniazda przed najeźdźcami wielokrotnie większymi. A największe zwierzę na Ziemi może być równie trudne do zauważenia jak niektóre z najmniejszych, ponieważ jest tak rzadkie. Płetwal błękitny jest rekordzistą pod względem rozmiarów: ma prawie trzydzieści metrów długości i waży nawet 170 ton. Ale masa płetwala błękitnego jest niczym w porównaniu z Wielką Rafą Koralową - największą strukturą stworzoną przez naturę, zbudowaną przez maleńkie organizmy. Poznajemy dużych i małych podczas podróży dookoła świata w poszukiwaniu ogromnych dysproporcji w naturze! Festiwale / nagrody: International Nature Film Festival Gödöllö 2020; IFF Ekotopfilm Envirofilm Festival 2020 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:00 NAUKA JEST WSZĘDZIE - 2 Magazyn, 15 min, Polska, 2024 Przystępnie, ciekawie i rzetelnie opowiemy o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawią wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Program prowadzi dr Monika A. Koperska, która pokaże, że to nad czym pracują naukowcy w Polsce i na świecie to nie abstrakcja, ale nasza codzienność. Odpowiemy też na proste pytania np: czy podgrzewanie posiłków w mikrofali nam szkodzi? Jak podgrzewać warzywa, aby nie traciły wartości odżywczych? Do tego w każdym odcinku przedstawimy trzy newsy w kategorii Nauka na świecie - wraz z komentarzem prowadzącej i jej gościa. Na luzie i z dystansem. Poszukamy odkryć, które mają realny wpływ na nasze życie. Pokażemy, że nauka to nie tylko testy laboratoryjne i rozważania naukowców i nowinki ze świata, które nie mają nic wspólnego z naszą codziennością. Opowiemy o nauce tak, że zrozumie nas i sześciolatek i jego babcia. Jak obniżyć rachunek za prąd, jak odkleić dziecko od smartfona i które warzywa są naprawdę zdrowe? Codzienność to nieskończona liczba pytań. Plus naukowcy, którzy mają (p)odpowiedzi jak żyć lepiej, jak zmienia się świat wokół nas i jak po tych zmianach może wyglądać. Przystępnie, ciekawie i rzetelnie, tak chcemy opowiadać o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawia wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Pasjonaci, których talent, ciężka praca i upór dają praktyczne odpowiedzi i rozwiązania wielu problemów. (dodano pozycję programową) 16:20 TAJEMNICE DZIKICH ZWIERZĄT - ODC. 5 DZIK Magazyn, 10 min, Polska, 2015 Autor: Barbara Karwat, Katarzyna Ołdak, Elżbieta Szczypek Zdjęcia: Robert Jażdżyk, Marcin Kostrzyński, Jakub Szczypek Prowadzący: Wojciech Wachuda Nie jest łatwo człowiekowi stanąć oko w oko z wilkiem, niedźwiedziem czy zającem. Na ogół dzikie zwierzęta trzymają się z daleka od miast i ludzkich siedlisk. W naszym programie pokażemy je z bliska. Telewidzowie zobaczą jak nasi bohaterowie - dzikie zwierzęta - wyglądają w naturze, czym się charakteryzują, jakie są naprawdę. Przewodnikiem po ich świecie będzie leśny detektyw, wyposażony, jak na współczesnego badacza przystało, w GPS, laptop, lornetkę, noktowizor i profesjonalny aparat fotograficzny. Będziemy konfrontować obiegowe opinie o wybranych zwierzętach z wiedzą i obserwacjami specjalistów, badających ich zwyczaje i zachowania. Odpowiedzą oni na pytanie Prawda czy Fałsz?. W tym odcinku poznamy dziki. Zamieszkują one Europę, Azję i Afrykę Północną. Trzymają się lasów, w których jest dla nich dużo jedzenia. Dziki są bardzo rodzinne. Rodzina dzików to tata odyniec, mama locha i pasiaste dzieciaki warchlaki. Po ukończeniu 6 miesięcy warchlaki stają się całkowicie brunatne. Ich domy to barłogi w lasach. Dziki są wszystkożerne. Latem żywią się trawą, ziołami, korzeniami i liśćmi. Jesienią nie mają problemów ze znalezieniem jedzenia - lasy i pola obfitują w dojrzałe owoce dębów, buków, w grzyby i jagody. Dziki chętnie zjadają też ptasie jaja, myszy, ślimaki, owady, młode pisklęta. Ale najbardziej smakują im żołędzie, kasztany i ziemniaki. W programie wiele zaskakujących informacji o dzikach. Przekonamy się, że czasami mogą być one prawdziwymi przyjaciółmi człowieka. (dodano pozycję programową) 16:30 TAJEMNICE DZIKICH ZWIERZĄT - ODC. 8 NIEDŹWIEDŹ Magazyn, 10 min, Polska, 2015 Autor: Barbara Karwat, Katarzyna Ołdak, Elżbieta Szczypek Zdjęcia: Robert Jażdżyk, Marcin Kostrzyński, Kuba Szczypek, Marcin Dobas Prowadzący: Wojciech Wachuda W tym odcinku opowieść o niedźwiedziach grizlly. Żyją tylko w Ameryce Północnej. Najwięcej jest ich w Kanadzie, na Alasce i w Parku Narodowym Yellowstone w Stanach Zjednoczonych. Grizzly nie przepadają za towarzystwem. Są samotnikami, z wyjątkiem samic, gdy wychowują potomstwo. Młode misie nie odstępują swoich mam przez trzy pierwsze lata życia. W języku angielskim grizzly oznacza siwy. Niedźwiedzie grizzly mają brązowe futra, ale na końcówkach sierść jest szara, albo jak mówią ludzie siwa. I to niezależnie od wieku. Grizzly to podgatunek niedźwiedzia brunatnego. Jest pod ochroną. Co jeszcze wyróżnia niedźwiedzia grizzly? O tym opowiedzą: Agata Borucka z warszawskiego zoo oraz Marcin Kostrzyński, który od lat obserwuje świat dzikich zwierząt. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:00 PRZYRODA I PORY ROKU - ODC. 1 (SEASONS IN THE WILD) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 Kiedy jedna część planety budzi się z zimowego snu, a druga wycisza po pracowitym lecie, natura przygotowuje się do zmian. Odc. 1: Wiosna. Powietrze straciło zimowy chłód. Dla wielu zwierząt jest to koniec długiej sjesty. Odrętwienie i hibernacja to w przyrodzie dwa najbardziej pomysłowe sposoby radzenia sobie ze zmianami pór roku, zaopatrzeniem w żywność i energię. Gdy budzi się wiosna świstaki przedzierają się przez ostatnie śniegi, senne żaby wykonują pierwsze ostrożne ruchy, a niedźwiedzie brunatne robią wiosenne porządki, usuwając opadłe gałęzie z wejść do swoich gawr, aby utorować drogę młodym i starszym członkom stada. To czas powrotu do życia, a także właściwy czas, aby powitać na świecie potomstwo. Odc. 2: Jesień. Indyjskie lato w Kanadzie, Momijigari w Japonii, dni Złotego Października w Europie, babie lato w Polsce to różne nazwy ostatnich, pięknych i wciąż ciepłych dni kończącego się lata, dni zachwycających krajobrazów i niezwykłych kolorów u progu zmian w przyrodzie przed nastaniem dni długich i ciemnych. Większość ssaków objada się wtedy kurczącymi się zapasami pożywienia, gromadząc tłuszcz, aby przetrwać zimowe miesiące, gdy w swoich norach zapadną w długi sen. Ale skąd będą wiedziały, kiedy skończyła się zima i nadszedł czas, aby się obudzić? Topniejący śnieg, zwiastuny wiosny, letnie słońce lub ciemniejące dni; świat może się zmieniać, ale natura wymyśliła genialne sposoby na przetrwanie i rozwój niezależnie od pory roku. Festiwale / nagrody: MAFF Matsalu Nature Film Festival 2020 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:05 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 10 AFRYKA DZIŚ (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Ta dziesięcioodcinkowa seria zabiera widzów w podróż w te miejsca na naszej planecie, gdzie w dalekiej przeszłości zachodziły kluczowe dla dzisiejszego kształtu kontynentów na Ziemi procesy geologiczne. Dzięki pracy licznych naukowców poznajemy najważniejsze momenty w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia na lądzie, dinozaurów i człowieka. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:55 PRZYRODA I PORY ROKU - ODC. 1 (SEASONS IN THE WILD) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 Kiedy jedna część planety budzi się z zimowego snu, a druga wycisza po pracowitym lecie, natura przygotowuje się do zmian. Odc. 1: Wiosna. Powietrze straciło zimowy chłód. Dla wielu zwierząt jest to koniec długiej sjesty. Odrętwienie i hibernacja to w przyrodzie dwa najbardziej pomysłowe sposoby radzenia sobie ze zmianami pór roku, zaopatrzeniem w żywność i energię. Gdy budzi się wiosna świstaki przedzierają się przez ostatnie śniegi, senne żaby wykonują pierwsze ostrożne ruchy, a niedźwiedzie brunatne robią wiosenne porządki, usuwając opadłe gałęzie z wejść do swoich gawr, aby utorować drogę młodym i starszym członkom stada. To czas powrotu do życia, a także właściwy czas, aby powitać na świecie potomstwo. Odc. 2: Jesień. Indyjskie lato w Kanadzie, Momijigari w Japonii, dni Złotego Października w Europie, babie lato w Polsce to różne nazwy ostatnich, pięknych i wciąż ciepłych dni kończącego się lata, dni zachwycających krajobrazów i niezwykłych kolorów u progu zmian w przyrodzie przed nastaniem dni długich i ciemnych. Większość ssaków objada się wtedy kurczącymi się zapasami pożywienia, gromadząc tłuszcz, aby przetrwać zimowe miesiące, gdy w swoich norach zapadną w długi sen. Ale skąd będą wiedziały, kiedy skończyła się zima i nadszedł czas, aby się obudzić? Topniejący śnieg, zwiastuny wiosny, letnie słońce lub ciemniejące dni; świat może się zmieniać, ale natura wymyśliła genialne sposoby na przetrwanie i rozwój niezależnie od pory roku. Festiwale / nagrody: MAFF Matsalu Nature Film Festival 2020