TVP Dokument Poniedziałek, 11.11.2024 05:25 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - NAJWYŻSZY STOPIEŃ ZASILANIA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Tatrzańskie schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, położone najwyżej ze wszystkich tutejszych schronisk, cierpiało zawsze energetyczną biedę. Nic dziwnego, skoro nawet dla wytrawnego górskiego piechura jest trudno dostępne. O podłączeniu go do sieci energetycznej nie można tu - i chyba całe szczęście - nawet marzyć. Od lat działała chałupniczym sposobem skonstruowana turbina wodna, ale oparty o nią system oświetlania schroniska jest kulawy, a i z ogrzewaniem budynku kiepsko. Projekt remontu schroniska ma tę sytuację radykalnie zmienić. Oświetlenie, ogrzewanie, a także zagospodarowanie ścieków i odpadów ma być nowoczesne, czyli ekologiczne i tak powiązane z przyrodą, że aż dla postronnych niezauważalne. Nowa turbina wykorzysta spadek wody w 200 - metrowym wodospadzie, powstałym między stawami położonymi na różnych poziomach. Musi to jednak robić tak, by nie zakłócić naturalnych stosunków wodnych w dolinie. Tym bardziej że strumień, z którego czerpie energię, ostatecznie zasila też w wodę słynną tatrzańską Siklawę. Pobór wody przez turbinę ma być więc odpowiednio monitorowany, a całość projektu pozostaje pod ścisłym nadzorem Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wszystkie urządzenia mają być instalowane tak, by nie zakłócały krajobrazu, a schronisko zachowało swój tradycyjny, wysokogórski charakter. Ten wątek jest dla ekipy "Dzikiej Polski" szczególnie wartościowy i interesujący. 05:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 53 11 LISTOPADA - DZIEŃ NIEPODLEGŁOŚCI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski W dniu Narodowego Święta Niepodległości Radosław Kotarski śledzi historyczne zwyczaje, które od lat Polacy praktykują właśnie 11 listopada. W tym celu między innymi wypieka rogale świętomarcińskie. Zastanawia się także czy w dawnej Polsce istniały obchody niepodległościowe. A jeśli tak, to z czym były związane? 06:35 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA II S.II - ODC. 8 BRUCE LEE (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES II/2 BRUCE LEE) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Rosalind Eleazar, Joanna Rowlands Seria dokumentalna BBC. Sezon 1 - 6 odcinków. Bohaterami są m.in.: Freddie Mercury, Elizabeth Taylor, Tupac Shakur, Muhammad Ali, Amy Winehouse, John Lennon. Dziesięć fotografii z ich życia, prywatnych i takich, które pozostały w zbiorowej pamięci na zawsze. Oczywiście wywołanie wspomnień pociąga za sobą opowieści o wydarzeniach z bogatego życia tych niezwykłych osób. Na ich temat wypowiedzą się przyjaciele, rodzina i współpracownicy. Odc. 8. Bruce Lee, urodził się w 1940 roku w San Francisco, ale wychowywał się w Hong Kongu. Jego ojciec, Hoi - chuen, był solistą kantońskiej opery chińskiej. Matka, Grace, była śpiewaczką i bogatą spadkobierczynią. Wizerunek Bruce'a Lee jest znany na całym świecie. Od słynnych zdjęć po prywatne fotki. Jakie były szczególnie chwile w jego życiu? Bruce wybrał Wing Chun, odmianę chińskiej sztuki walki - kung fu. Ćwiczył pod okiem znanego mistrza Ip Mana. Ćwiczył bardzo intensywnie. Trenował bez przerwy. Nie chciał przestać. Bruce pilnie trenował i wsiąkł w kulturę walk ulicznych Hong Kongu - pojedynki odbywały się na dachach budynków. Bruce w wieku 26 - ciu lat dostał pierwszą rolę w serialu telewizyjnym "Zielony szerszeń", jako Kato. W końcu przyszła pora na hit "Wejście smoka", pierwszy film sztuk walki, wyprodukowany w studio w Hollywoodzie z udziałem posiadacza czarnego pasa, niekwestionowanego mistrza sztuk walki i międzynarodowej gwiazdy filmu - Bruce’a Lee. Film stał się światowym przebojem i wywołał globalne zainteresowanie chińskimi sztukami walki. Bruce Lee zmarł w wieku 32 - ch lat. Za przyczynę śmierci uznano gwałtowną reakcję na aspirynę. 07:35 NAJGROŹNIEJSZE DRAPIEŻNIKI - ODC. 2 POTWORY Z GŁĘBIN (TOP TEN DEADLIEST BEASTS. MONSTERS OF THE DEEP. (2)) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Olive King, Andy Webb Mini - seria dokumentalna BBC (2 części). Poznamy dziesięć najbardziej śmiercionośnych bestii z prehistorii naszej planety, które zdominowały tamte, dawne krajobrazy. Odkrycia oparte są na przełomowych badaniach naukowych i niedawno odnalezionych skamielinach. Ilustracją będą oszałamiające CGI i wywiady z ekspertami. Te przerażające bestie pojawią się na ekranie dzięki efektom wizualnym możliwym dzięki zastosowaniu najnowocześniejszej techniki. 08:30 DEPRESJA I JA (HORIZON DEPRESSION AND ME) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Lucas Film dokumentalny BBC. Dowiemy się więcej na temat niezwykle podstępnej choroby jaką jest depresja. Alastair Campbell jest znany ze swojej roli spin doktora Tony'ego Blaira, ale z dala od opinii publicznej był prześladowany przez wyniszczające napady depresji. W niektóre dni samo wstanie z łóżka jest zbyt trudne. Terapia i leki przeciwdepresyjne pomagają mu ale czy to wszystko, na co może liczyć? W tym bardzo osobistym filmie Alastair pyta, czy radykalne nowe metody leczenia mogą powstrzymać depresję. Próbuje dowiedzieć się, czy nauka może dać jemu i milionom jemu podobnych nadzieję na życie wolne od depresji. Producent: Silverfish Productions and Coasthouse Productions 09:30 SIMON REEVE W AMERYCE POŁUDNIOWEJ - ODC. 3 ANDY (SOUTH AMERICA WITH SIMON REEVE EPISODE 3: THE ANDES) Serial dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Chris Mitchell Seria BBC (5 odcinków). Znany dobrze publiczności podróżnik Simon Reeve odkrywa najciekawsze miejsca Ameryki Południowej. Podróżuje od dżungli Gujany po zamarznięte pustkowia Ziemi Ognistej, eksplorując jeden z najbardziej tajemniczych i ekstremalnych kontynentów na ziemi. Spotyka rdzennych mieszkańców Boliwii i Brazylii, odwiedzając po drodze zarówno miasta, jak i pustynie. Od Rio de Janeiro, przez La Paz, po epicką dzikość Patagonii, Simon zachwyca się niezwykłymi kontrastami tego kolorowego kontynentu. 10:40 RODZINNA OPOWIEŚĆ O SADZIE Reportaż, 17 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jadwiga Wileńska Zdjęcia: Adam Kaczanowski Historia państwa Krzywickich - rodziny, która od czterech pokoleń mieszka w Topoli Królewskiej. Wszyscy zajmują się rolnictwem i sadownictwem. Kolejne pokolenia przekazują sobie tradycje rolnicze i społecznikowskie. Są przykładem i wzorem dla sąsiadów. Bohaterem reportażu jest pan Marek Krzywicki - obecny gospodarz Topoli Królewskiej. Dzięki swojemu wykształceniu i pasji, nadal tę rodową spuściznę rozwija i unowocześnia. Kontynuuje też tradycje społecznikowskie. Działa w Banku Spółdzielczym w Łęczycy, pomaga rolnikom. 11:05 LUDZIE I PSZCZOŁY - MATKA I SYN Telenowela dokumentalna tvp, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura Opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych owadów. Dla nich hodowla pszczół jest treścią życia, pasją, oddechem od rutynowego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia jednego bohatera. 11:55 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 13 CZAS DO SZKOŁY (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 13 A L’COLE DU MONDE) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 13 - "Czas do szkoły". Edukacja w Singapurze jest laicka, obowiązkowa i darmowa. Codziennie, o siódmej dwadzieścia, we wszystkich szkołach na maszt wciągana jest flaga. Rozbrzmiewa przy tym hymn narodowy. Singapurski system edukacji należy do najsurowszych na świecie. Przenosimy się do Stanów Zjednoczonych. Posągi myśliciela oraz Minerwy bogini mądrości mają inspirować studentów Uniwersytetu Columbia. Jesteśmy w centrum Nowego Jorku. Budynki uniwersyteckie zajmują całą dzielnicę. To robi wrażenie, zwłaszcza w porównaniu z francuskimi uczelniami. 25 bibliotek Uniwersytetu Columbia oferuje studentom ponad 8 milionów książek. Zajrzyjmy do Kataru, który masowo inwestuje w organizację wydarzeń sportowych, a piłka nożna jest traktowana jak sport narodowy. Przenosimy się do Burkina Faso. Przedszkola to rzadkość tutaj, ale ośrodków edukacji jest coraz więcej. 12:20 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 14 DZIKIE ŻYCIE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 14 BTES PAS BTES) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 14 - "Dzikie życie". Mauritius. Wyspa Ile aux Aigrettes jest jak liść nenufaru na turkusowych wodach laguny - całkiem płaska i zielona. To jedno z rzadkich miejsc, które pokazuje nam, jak wyglądał las na Mauritiusie, zanim osiedli tu ludzie. Przenosimy się do Kalifornii. Oceanarium Monterey Bay należy do największych i najsłynniejszych na świecie. Można w nim oglądać 625 gatunków morskich zwierząt, obecnych w wodach Kalifornii. Przenosimy się na południe do Brazylii a potem wrócimy do Stanów Zjednoczonych, tym razem na Zachód. Zajrzymy też na Bliski Wschód, do Omanu. 12:55 KURIERKA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marek Lazur Głównym tematem jest podróż 17 - letniej kurierki. Władysława Krystyna Rzepecka, córka żołnierza AK Andrzeja Harata, była kurierką Okręgu Śląskiego AK. W dramatycznych okolicznościach, jadąc przez 8 godzin w jednym przedziale z oficerem SS z kancelarii Hitlera, przewiozła do Warszawy walizkę wypełnioną dokumentami z Auschwitz, w celu przekazania ich kurierowi Polskiego Państwa Podziemnego, Janowi Karskiemu. W ramach misji powierzonej mu przez rząd w Londynie, Karski zbierał dowody zbrodni hitlerowców w okupowanej Polsce. Gotowy raport przedstawił władzom na uchodźstwie oraz sojusznikom w Londynie i Waszyngtonie. Niestety, misja nie przyniosła rezultatu, a sam raport nie miał wpływu na decyzje aliantów. Po przewiezieniu dokumentów do Warszawy, bohaterska kurierka została aresztowana przez gestapo i na 8 miesięcy osadzona w obozie w Mysłowicach, filii KL Auschwitz. 13:55 ŻÓŁW BŁOTNY. OSOBLIWY RELIKT POLSKIEJ PRZYRODY 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Michał Ogrodowczyk Scenariusz: Marek Maciantowicz Film dokumentalny o żółwiu błotnym żyjącym w naszym kraju. Na wiosnę żółwie wychodzą ze swoich podwodnych kryjówek po pierwszych kilku, cieplejszych dniach. To bardzo tajemnicze zwierzęta. Po przebudzeniu, jako zwierzęta zmiennocieplne uzupełniają zasoby energii, wygrzewając się w promieniach słońca już w marcu. Ten gatunek rozprzestrzenił się w Europie, przybywając z południowo wschodnich Bałkanów. W kwietniu żółwie rozpoczynają porę godową. Ludzie chronią ten gatunek w Polsce, budując przejścia dla nich pod drogami, zabezpieczając miejsca lęgowe przed drapieżnikami i kontynuując programy hodowli młodych osobników oraz ochrony całych kompleksów siedlisk tego gatunku. 15:00 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 6. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 6) Cykl dokumentalny, 45 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 6. Psy pracujące pochodzą z różnych środowisk i można je spotkać w każdym zakątku świata: od australijskiego Outbacku - po zaśnieżone tereny Ameryki Północnej. Mają różne zadania: od patrolowania ulic - po przynoszenie piłki. W ZOO w Werribee w Australii istnieje specjalna grupa psów stróżujących do ochrony zagrożonego gatunku - jamraja pręgowanego. Maremmy dobrze sprawdzają się w ochronie innych gatunków. Naturalny instynkt, by bronić terytorium, nawiązywać więź ze stadem i słaby instynkt myśliwski - predysponuje je do tej pracy. Psy są najlepszymi towarzyszami, można na nich polegać, dzięki ich lojalności i miłości. 15:55 BEZKRWAWA REWOLUCJA. KRÓTKA HISTORIA INTERNETU W POLSCE Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2022 Reżyseria: Łukasz Czajka Scenariusz: Łukasz Czajka Film dokumentalny o kulisach podłączenia Polski do internetu oraz jego wpływie na upowszechnianie i rozwój polskiej kultury. Pomysłodawcą i producentem filmu jest Narodowe Centrum Kultury, a koproducentem Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. Premiera filmu odbyła się 30 czerwca 2022 r. w stołecznym kinie Kultura. 17:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - URUGWAJ, KRAINA PROSTOTY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Urugwaj. Bywa nazywany Szwajcarią Ameryki Południowej. Ale nie dlatego, że znajdziesz tam najwyższe na kontynencie góry. To sytuacja ekonomiczna i gospodarcza tego kraju sprawia, że jest on porównywany do państwa czekolady, zegarków i bankierów. Urugwajczykom rzeczywiście żyje się spokojnie i dostatnio. Za to turystom na pewno będzie się po tym państwie dobrze podróżować. 18:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 15. ŚWIĘTA I CEREMONIE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 15 UN MONDE EN FETES) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 15 - "Święta i ceremonie". Laos. Ban Long Lane to wioska w sercu gór. Jej mieszkańcy, przedstawiciele ludu Mong, wiodą tradycyjny tryb życia, oparty na wierzeniach animistycznych. Szaman Phac Qo (pak ko) oczyszcza swój dom, przeganiając z niego złe duchy. Bierzemy kurs na wyspę Reunion. Większość członków hinduskiej społeczności wyspy Reunion posiada tamilskie korzenie. Przenosimy się do Indii. Pongal to jedno z najważniejszych świąt w południowych Indiach. Odbywa się co roku w połowie stycznia, i ma charakter dożynek. Na Martynice rodzina to jedna z najważniejszych wartości. Wiara nie zna żadnych ograniczeń. Boże Narodzenie można obchodzić w każdym zakątku świata. 18:35 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 16 BAWMY SIĘ! (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 16 AMUSEZ - VOUS!) Serial dokumentalny, 27 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 16 - "Bawmy się!" Japonia. Akihabara to tokijska dzielnica znana wśród miłośników gier wideo. Można tu znaleźć wszystko, co dotyczy mangi i superbohaterów. Młode dziewczyny w strojach służących zapraszają przechodniów do baru innego niż wszystkie. Przeniesiemy się teraz do Stanów Zjednoczonych, gdzie muzyka country ma wielu miłośników. Melodie, które towarzyszyły narodzinom Dzikiego Zachodu, nadal cieszą się popularnością, zwłaszcza wśród mieszkańców stanu Wyoming. Zajrzymy teraz do indyjskiej fabryki snów. Indie mogą się pochwalić najbardziej dochodowym przemysłem filmowym na świecie. Rocznie powstaje tu średnio 1300 filmów. Zatrzymamy się też na chwilę w Singapurze. Poukładana i poważna stolica finansowa Azji staje się jedną z najważniejszych świątyń rozrywki w tym rejonie świata. Na zakończenie zajrzymy do Hiszpanii. Po upadku reżimu frankistowskiego, Madryt stał się jedną z klubowych stolic Europy. 19:15 PIŁSUDSKI BRONISŁAW: ZESŁANIEC, ETNOGRAF, BOHATER Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Waldemar Czechowski Film o starszym bracie marszałka Piłsudskiego, Bronisławie. Urodził się 21 października 1866 roku w Zułowie na Litwie. Za udział w zamachu na cara zesłany na 15 lat katorgi na wyspę śmierci Sachalin. 20:15 MISTRZ. JAN MATEJKO ZNANY I NIEZNANY Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Jeremi Grzywa Malarz, rysownik związany z Krakowem, najwybitniejszy reprezentant nurtu historyzmu w malarstwie polskim. Urodzony w 1838 r. w Krakowie, zmarł tamże w 1893, mając zaledwie 55 lat. Jan Matejko. Chyba każdy Polak zna to nazwisko, kiedy idziemy do szkoły, na jej ścianach lub w podręcznikach poznajemy naszą historię w oparciu o jego "Poczet królów i książąt polskich" i obrazy ilustrujące najważniejsze wydarzenia historyczne. Większość z nas z wycieczkami klasowymi udawała się do muzeów z jego obrazami. I choć słyszeliśmy wówczas, że Matejko wielkim artystą był, w miarę upływu lat, przyglądając się jego obrazom, zastanawiamy się, czy to aby prawda? Chyba bardzo niewielu z nas - a może nikt - wskazałoby jego obrazy jako swoje ulubione, a jego - jako malarza numer jeden. Czy więc jest wielki, czy tylko kiedyś był? I dlaczego? Odszedł jako zasłużony Polak, wielki artysta, wybitny pedagog i obrońca zabytków Krakowa. Jego malarstwa nie sposób rozpatrywać w kategoriach czysto artystycznych, w oderwaniu od funkcji, jaką pełniło i pełni nadal w społecznym odbiorze. Stworzona przez niego synteza dziejów narodowych na zawsze wpisała się w kanon wiedzy historycznej i patriotycznego wychowania kolejnych pokoleń Polaków. W filmie zobaczymy Matejkę na tle jego czasów, jego epoki, przede wszystkim poprzez wspomnienia ludzi mu współczesnych oraz jego własne słowa. Celem filmu nie jest analiza malarstwa, choć mówi się o nim najważniejsze rzeczy. Film jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego uznano Matejkę za najwybitniejszego malarza swojej epoki, o czym świadczyły liczne zaszczyty i nagrody, które za swe dzieła otrzymał. Można by powiedzieć, że był pierwszym wielkim Polakiem celebrytą, znanym w całej Europie. Pokazujemy także inną jego działalność mistrza, której ślady w mieście Kraków spotkamy, nie wiedząc, kto za tym stoi. Jednak przede wszystkim film pokazuje Matejkę jako człowieka. 22:00 ANTYLE CHOPINA Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Lipiec - Wroblewska Antylscy muzycy czują i umieją zagrać rubato Chopina. Potrafią też - jak nikt inny - improwizować na fortepianie. Intuicyjnie rozwijają to, o czym Chopin pisał w listach: Lewa ręka jest zegarem, ale z prawą rób wszystko co chcesz i co możesz. Odkrycie Chopina było bardzo nowoczesne, rozsadzało swój czas i jak się okazuje europejskie korzenie. Synkopowanie prawą ręką wywodzi się z rytmu afrykańskiego bębna. Połączenie lewej grającej rytm ręki, z synkopującą dowolnie prawą ręką wprowadzili amerykańscy pianiści na przełomie XIX i XX wieku. Ten rytm nazywa się ragtime. 23:10 WOJNA ŚWIATÓW Film dokumentalny, 78 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Talczewski, Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork Lektor: Piotr Borowiec Muzyka: Krzesimir Dębski Film dokumentalny oparty na zrekonstruowanych filmach archiwalnych z wojny polsko - sowieckiej 1920 roku, zakończonej jednym z największych sukcesów militarnych narodu polskiego. W "Wojnie światów" wykorzystane zostały również nagrania radiowe, relacje uczestników i świadków wydarzeń, a także archiwalne świadectwa materialne, które przetrwały do naszych czasów: fotografie, rozkazy oraz zapisy tajnych raportów. Telewizja Polska przeprowadziła cyfrową rekonstrukcję stuletnich, niepublikowanych dotąd archiwalnych filmów, m. in. z Rosji, Francji, Wielkiej Brytanii, Czech, Węgier i USA. W sierpniu 1920 roku stoczona została jedna z ważniejszych dla Polski bitew - Bitwa Warszawska, zwana "Cudem nad Wisłą". Wojna polsko - sowiecka zaczęła się jednak dużo wcześniej, skończyła dużo później i nie ograniczała się do obrony Warszawy; przeciwnie toczyła się na terenie od Smoleńska do Warszawy, od Płocka do Lwowa. Nie była cudem, tylko efektem znakomitej synchronizacji dowodzenia, wywiadu i waleczności żołnierzy. Jak dramatyczna była sytuacja, świadczą decyzje władz z lipca roku 1920 o ewakuacji placówek dyplomatycznych i archiwów oraz pośpieszna ucieczka części przedsiębiorców. Nie wszyscy jednak wyjechali. Warszawiacy szykowali się do obrony miasta. Wzorem pospolitego ruszenia sprzed wieków, odbywał się stutysięczny ochotniczy zaciąg. Na froncie miało zmierzyć się ze sobą ok. 450 tysięcy żołnierzy polskich z blisko milionową armią sowiecką. Sir Edgar Vincent d’Abernon, ambasador Imperium Brytyjskiego w Berlinie, w roku 1920 przewodniczący Misji Ententy w Polsce, zaliczał Bitwę Warszawską do przełomowych wydarzeń w historii świata. Postrzegał wojnę polsko - bolszewicką nie tylko w wymiarze politycznym, czyli walkę o dominację w regionie. Był to również konflikt w wymiarze ideologicznym - starcie młodego państwa budującego demokratyczne fundamenty z totalitarnym bolszewizmem, systemem zmierzającym do zburzenia starego świata. 00:45 BYĆ W CIENIU Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1994 Reżyseria: Wincenty Ronisz Film o Ignacym Mościckim, ostatnim prezydencie Drugiej Rzeczypospolitej. Mościcki światową sławę osiągnął dzięki pracom naukowym i wynalazkom z dziedziny chemii jeszcze przed I wojną światową. Zafascynowany osobą Józefa Piłsudskiego porzuca naukę i wkracza w świat polityki. Broni swoich racji z głęboką wiarą w ich skuteczność. W filmie ścierają się poglądy zwolenników i przeciwników Marszałka. Cennego materiału dostarcza "Autobiografia" prezydenta spisywana do 1932 roku. Dla dużej części społeczeństwa Drugiej Rzeczypospolitej, dla pokolenia które wywalczyło niepodległość i które wychowało się w wolnej Polsce, Ignacy Mościckibył uosobieniem Majestatu Państwa, jego suwerenności i autorytetetu. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - EPITAFIUM DLA KARASIA ODC. 271 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:20 JAK SŁUPIACY GMINY BRONILI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1997 Reżyseria: Bohdan Kosiński Scenariusz: Bohdan Kosiński Zdjęcia: Stanisław Szabłowski Cykl audycji prezentujący filmy realizowane w różnych miejscach Polski, którego celem jest ukazanie szczególnego charakteru małych społeczności lokalnych. W tym filmie autor ukazuje życie mieszkańców Słupi koło Skierniewic. Wciąż żyje w pamięci legenda walki mieszkańców Słupi o pozostawienie siedziby gminy w ich miejscowości, choć było to dwadzieścia pięć lat temu. Autor filmu stara się zorientować, jak dzisiaj mieszkańcy Słupi odnoszą się do gminy, gdy urząd zmienił się w samorząd. 02:55 JAK ORŁY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1989 Reżyseria: Włodzimierz Stępiński Scenariusz: Włodzimierz Stępiński Zdjęcia: Henryk Janas, Jacek Stępiński Wykonawcy: Jerzy Dyrda Film o generale Stanisławie Sosabowskim - twórcy, organizatorze i dowódcy polskiej brygady spadochronowej w Wielkiej Brytanii. Opowieść o wojennych losach generała jest zarazem opowieścią o dziejach 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej i ludziach, którzy ją tworzyli. Z relacji oficerów brygady oraz syna bohatera filmu powstaje obraz wybitnego wojskowego i znawcy sztuki wojennej, odpowiedzialnego dowódcy i patrioty, człowieka odważnego w formułowaniu swoich opinii, krytycznego wobec przełożonych. Za tę ostatnią cechę przyszło mu zapłacić wysoko - odwołaniem z dowództwa stworzonej przez siebie brygady. Relacje uczestników uzupełniają bogate materiały archiwalne - filmowe i fotograficzne - ze zbiorów Archiwum WFD oraz archiwów prywatnych mjr. Jerzego Dyrdy i kpt. Stanisława Sosabowskiego.