TVP Dokument Czwartek, 14.11.2024 05:25 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - PROMYK NAD ŻABIM OCZKIEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Cykl filmów przyrodniczych prezentujący piękne zakątki, dzikie zwierzęta i ludzi, którzy je chronią. W tym odcinku wizyta w Wigierskim Parku Narodowym. Poszukiwanie naturalnych kolektorów słonecznych. 05:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 51 Z ŻYCIA WYŻSZYCH SFER Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wyglądało życie w miastach u ludzi sprzed stu laty? Jak wyglądały ich mieszkania? Czy różniły się mocno od tych współczesnych? Jak zamożni spędzali wolny czas i jak wyglądały ich codzienne problemy? Radosław Kotarski rusza tym tropem i stara się odnaleźć odpowiedzi. 06:35 W POGONI ZA DZIKOŚCIĄ (THE QUEST FOR NATURE / LA QUETE DU SAUVAGE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2021 Reżyseria: Jean - Charles Granjon Film dokumentalny, którego bohaterem jest Morgan Bourc’his, mistrz świata w nurkowaniu swobodnym. Zaniepokojony skalą szkód wyrządzonych przez człowieka w ekosystemie planety, postanowił odbyć podróż do północnych krańców Norwegii, aby obserwować tam dziką przyrodę. Poszukuje idealnej interakcji z orkami i wielorybami. Spotyka także ludzi, którzy mieszkają na tych odległych terenach i dzielą życie ze zwierzętami. To pewnego rodzaju kameralna odyseja. Poznamy bliżej duchowość Samów i poglądy naukowców. Na długo przed narodzinami Morgana foki, delfiny, orki i walenie sąsiadowały licznie z ludzkimi skupiskami. W wyniku działań człowieka część z nich zniknęła ze strefy przybrzeżnej, a część - schroniła się na pełnym morzu. Czym jest ludzkość bez bliskości zwierząt? Morgan chcę doświadczyć czegoś nowego: spotkania z waleniami - prawdziwymi mistrzami głębin. Pojechał na północ Norwegii. To ostatnie miejsce w Europie, gdzie takie doświadczenie jest jeszcze możliwe. Nie jesteśmy władcami tej planety. Czas wyzbyć się tego przekonania. Szacunek do dzikiej przyrody to wyraz naszego pragnienia wolności. A poznając ją, poznajemy samych siebie. 07:35 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 1 SNOWDONIA (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 1 SNOWDONIA) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Lokalizacje: Rzeka Mekong, The Causeway Coastal Route, Queensland Australia, Snowdonia, Kanadyjskie Góry Skaliste, Kraina Jezior, Amazonka, Szkockie Wyżyny. Odc. 1 - "Snowdonia". Do najpiękniejszych krajobrazów z pewnością należy Snowdonia, w języku walijskim Eryri. Ta oaza spokoju leży w północno - zachodniej Walii. To magiczne miejsce. Świat jak z baśni, z drzewami spowitymi mchem i porostami. Miejscowe dziewięć łańcuchów górskich wyróżnia niezwykła historia geologiczna. Góry wzbogacają nasze życie. Czas spędzany tu na zwykłych wędrówkach otwiera zupełnie nowe horyzonty. Można tu podziwiać 215 jezior, rzadkie gatunki zwierząt i bogatą historię człowieka sięgającą tysięcy lat wstecz. Dzika przyroda, historia kultury, wszystko się w Snowdonii splata i nieustannie zmienia. W wędrówce przez Snowdonię podziwiamy jej cuda i odkrywamy tajemnice wspaniałej krainy. Podróż zaczynamy nad Morzem Irlandzkim, wędrując nad Zatoką Cardigan wzdłuż piaszczystych plaż nieopodal miasta Harlech. 08:30 ŁOWCY CZARNYCH DZIUR (BLACK HOLE HUNTERS) Film dokumentalny, 57 min, Australia, 2019 Reżyseria: Prof. Tamara Davis Film dokumentalny, w którym twórcy skupili się na rozwikłaniu jednej z najbardziej frapujących zagadek kosmicznych. Podążyli śladami niezwykłych naukowców w ambitnym dążeniu do spenetrowania czarnych dziur i wiedzy na ich temat. Czym są czarne dziury? Czarne dziury to obszary przestrzeni, w których siła grawitacji jest tak silna, że nic, łącznie z promieniami świetlnymi, nie może z nich uciec. Innymi słowy, czarne dziury pochłaniają wszystko, co znajduje się w ich pobliżu, i nie emitują żadnego światła ani innych fal elektromagnetycznych. Dzięki skromnym początkom na odludziach Australii, kiedy to sfotografowano po raz pierwszy czarną dziurę poprzez wielki teleskop, nauka otrzymała niespodziewany impuls do zrozumienia tajemnic wszechświata. Astronomowie każdego dnia uczą się fascynujących nowych rzeczy na temat czarnych dziur. Te tajemnicze obiekty generują mnóstwo pytań. 09:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - ŚWIĘTE GÓRY WUDANG (FLAVORS) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - góry Wudang. 10:40 MAŁE I NIESPODZIEWANE ODKRYCIE ŚMIERCI Film dokumentalny, 24 min, Polska, 1990 Scenariusz: Antoni Halor Zdjęcia: Marek Uhma, Jarosław Sikora Muzyka: Julian Gembalski Wykonawcy: Julian Gembalski Film dokumentalny Antoniego Halora, poświęcony historii fresków i polichromii w drewnianym kościółku w Bierdzanach koło Opola. Przypadkowego odkrycia dokonał ówczesny proboszcz parafii, ks. Marian Zagoń, w czasie remontu w 1968 roku. Dociekliwość i upór księdza wsparte intuicją i doświadczeniem artysty Pawła Szneli pozwoliły na odkrycie niezwykle starej polichromii, której istnienie negowali specjaliści. Koszt odsłonięcia cennych malowideł pokrywających całe wnętrze kościółka poniosła parafia, gdyż konserwator odmówił wsparcia. W latach 1972 - 1983 mieszkańcy sami wykonali większość prac pomocniczych u boku wynajętych konserwatorów. "Legendarną Śmierć", właściwy powód poszukiwań, odkryto na samym końcu. Ten niezwykły wyczyn małej społeczności nigdy nie został należycie doceniony, ale pozostało dzieło i duma mieszkańców. 11:15 LOKALSI - ODC. 2 ŁUKASZ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 11:45 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 19 PLAŻE MARZEŃ (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 19 PLAGES DE REVE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 19 - "Plaże marzeń". Brazylia. Plaże Rio de Janeiro należą do najpiękniejszych i najsłynniejszych na świecie. Copacabana czy Ipanema to nazwy kojarzące się z zabawą i wypoczynkiem. Na plaży zacierają się różnice społeczne. Odwiedzimy też Portugalię. Algarve słynie z pięknych plaż i klifów, ciągnących się wzdłuż atlantyckiego wybrzeża. Dodatkowym atutem tego regionu jest wyjątkowe nasłonecznienie. Pora też na wizytę w Jordanii. Akaba to jedyny port morski i miejscowość wypoczynkowa w Jordanii. Umiarkowany klimat i ciepłe wody zatoki przyciągają turystów z kraju i z zagranicy. Przeniesiemy się na Mauritius. Turkusowa laguna, biały piasek i luksusowe hotele. Maurytyjski Raj przyciąga co roku blisko milion turystów. 12:20 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 20 DLA ZMOTORYZOWANYCH (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 20 PLANATE MACANIQUE) Serial dokumentalny, 28 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 20 - "Dla zmotoryzowanych". Mieszkańcy Gwadelupy dbają o swoje pojazdy. Zarówno jednoślady, jak i cztery kółka zajmują w ich sercach wyjątkowe miejsce. Gwadelupczycy kochają samochody. Często je tuningują. Przeniesiemy się do Stanów Zjednoczonych. Specjalnością stanu Montana są tak zwane Demolition Derby. Zasada tej zabawy jest prosta - należy zbudować pojazd i rozbić go o inne wraki. Zajrzymy teraz na Maltę. Na całej Malcie jest około pięciu tysięcy starych samochodów. To dużo, jak na tę małą wyspę. Malta była kolonią brytyjską, dlatego tak wiele tutaj klasycznych, angielskich automobili. Przeniesiemy się do Wielkiej Brytanii. Taksówki to nieodzowny element londyńskiego pejzażu. Londyńscy taksówkarze znają nie tylko ulice miasta, lecz także ich historię i wszystkie zaułki. Na zakończenie odwiedzimy Indie. Motocykl jest jednym z najczęściej używanych środków transportu w Indiach. Większość używanych tu jednośladów pochodzi z Japonii. Jednak ulubioną marką pozostaje brytyjski Royal Enfield. 12:55 CZŁOWIEK PRZYSZŁOŚCI - ODC. 2 CYFROWY (HUMAN 3.0 / HUMAIN 3.0: BIENVENUE DANS L’AVENIR DE L’HUMANIT 2. L’HOMME CONNECTE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elena Sender, Philippe Lagnier Scenariusz: Aurlie Saillard Film dokumentalny o najnowszych technologiach medycznych mających służyć ludziom. Szybko zmieniająca się technologia jest wszędzie, dotyka wszystkiego, a ludzie stają się coraz bardziej połączeni. Poprzez dogłębne i zaskakujące wywiady, HUMAN 3.0 bada nowe technologie, które wkrótce pomogą nam przezwyciężyć urazy, choroby, a nawet walczyć ze starzeniem się. Ten dokument to świeże spojrzenie na wizję naszej możliwej, ludzkiej przyszłości. Odc. 2 - "Cyfrowy". Rewolucja w służbie człowieka. Pigułka wykryje raka przewodu pokarmowego. Ale nie tylko tak połączymy się z siecią. Przedmioty, które nas mierzą. Dane, które nam umykają. Cienie, które nas śledzą. Otwieramy drzwi do nieznanego świata. W tym świecie oprogramowania zaspokoją wszystkie potrzeby. Sztuczna inteligencja odgadnie wszystkie pragnienia. Jednak do maszyn trzeba mieć podejście krytyczne. Orwellowskie zagrożenia społeczeństwa totalitarnego są oczywiste. Ciągły pomiar parametrów, prognozy zdrowotne. Czy cyfryzacja świata jest nieunikniona? Czy jest jeszcze możliwa inna droga? Człowiek myśli, że w urządzeniu cyfrowym znalazł narzędzie władzy. Ale czy jego dzieło nie zajmie kiedyś jego miejsca? 13:55 SZYMPANSY W UGANDZIE (UGANDA, THROUGH THE EYES OF A CHIMP / OUGANDA, LE REGARD D'UN CHIMPANZE) Film dokumentalny, 48 min, Francja, 2019 Reżyseria: Roman Fournier - Christol Uganda leży w samym sercu Afryki Równikowej, między jeziorami i górami. Na południowym wschodzie, na wysokości tysiąca metrów nad poziomem morza, wzgórza giną pod gęstą roślinnością. Jakie zwierzęta żyją pod tymi drzewami? Dla szympansów las jest wszystkim. Oczami Toti, przywódcy klanu, odkryjemy niezwykłą naturę Ugandy. W głębi lasu żyje szczególnie ujmujący samiec szympansa alfa, Toti. Wędruje po swoim terytorium, aby zjednoczyć swoją społeczność i zapobiec wtargnięciu wroga. Ale czasami jego duch leci do wielkich przestrzeni sawanny, w pobliżu źródeł Nilu, gdzie gruboskórne konfrontują się ze sobą pod ostrym spojrzeniem lamparta Wyżej na wulkanach, gdzie goryle górskie bawią się ze swoimi maluchami. I tak toczy się życie szympansów w jednej z ich ostatnich ostoi, w której panują od zarania dziejów. 14:55 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 2 QUEENSLAND (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 2 QUEENSLAND) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 2. Queensland to jeden z najpiękniejszych krajobrazów w północno - wschodniej Australii. Niesamowita mieszanka środowiska leśnego i morskiego powoduje tu eksplozję życia. Większość ludzi widząc las deszczowy dostrzega głównie ścianę zieleni. Dla twórców filmu to naturalna apteczka, magazyn narzędzi, sklep budowlany, supermarket i kościół. Największy na świecie ekosystem morski. W wodach Wielkiej Rafy Koralowej czują się jak w domu. To świat różnorodnych organizmów, kalejdoskop życia, w którym zarazem panuje spokój. Miejscowe lasy sięgają dalekiej przeszłości. To jak wędrówka przez las sprzed 10 milionów lat, podróż w czasie wśród pięknych drzew. W wędrówce przez Queensland podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice tej krainy. Podróż zaczynamy w zachodnim regionie Queenslandu - Channel Country. Tę suchą krainę, zwaną Outback, od czasu do czasu ożywiają strumienie wody. Po deszczu hodowcy wypasają tu bydło, ale przez większość czasu płaską błotnistą równinę przecinają suche koryta rzek. Widziane z góry, to miejsce może przypominać powierzchnię Marsa. 15:50 GÓRSKIE WYZWANIA - AGUJA NEGRA (THE BLACK NEEDLE / GUIÓN AGUJA NEGRA) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2023 Reżyseria: Pablo Martin Dokumentalna opowieść o młodym wspinaczu Davidzie z Madrytu. Jego kariera sportowa wydawała się skończona, gdy uległ poważnemu wypadkowi podczas wspinaczki i przez rok poruszał się na wózku inwalidzkim. Nie stało się to jednak przeszkodą w kontynuowaniu trudnej wspinaczki freestyle'owej. David postanawia podjąć nowe wyzwanie w swojej karierze sportowej: chce się wspinać po północnej, granitowej ścianie Czarnej Igły: El Pilar Norte de La Aguja Negra, która prawdopodobnie jest jedną z najtrudniejszych i najbardziej wymagających ścian w Hiszpanii. 16:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PIRENEJE - GÓRY POŁUDNIA FRANCJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 53 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Pireneje. 18:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 21 MIEJSKIE HISTORIE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 21 HISTOIRES DE VILLES) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 21 - "Miejskie historie". Las Vegas Strip to ulica, przy której każdy znajdzie coś dla siebie: magia, rozrywka, rewie, spektakle dla dorosłych - dla każdego coś dobrego. Artyści marzą o występach w Vegas, jednak nie jest łatwo dotrzeć na szczyt. To jest jak gigantyczna ruletka. RPA. W Kapsztadzie można pocałować dziewczynę na ulicy. Każdego roku blisko milion osób odwiedza Kapsztad. Pora też na wizytę w Limie. Lima rozrasta się z roku na rok i jak magnes przyciąga ludzi, którzy pragną korzystać z dobrodziejstw tego rozwoju. Stolica Peru to dobry przykład bogactwa, jakie wynika z zetknięcia się różnych kultur. Zajrzyjmy też do Gibraltaru. To kawałek Anglii nad Morzem Śródziemnym. W tej brytyjskiej enklawie na andaluzyjskiej ziemi wszystko przypomina Zjednoczone Królestwo: puby, budki telefoniczne, a nawet audycje radiowe. 18:30 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 22 SKARBY ZIEMI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 22 L’OR DE LA TERRE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 22 - "Skarby Ziemi". Senegal. Nanercz to bardzo pożyteczne drzewo. Obecnie w Casamance nie ma cenniejszej rośliny. W mieście Kolan na południu kraju działają przetwórnie orzechów nerkowca. Zamówienia spływają z całej Europy. Te orzechy mają wiele wartości odżywczych. Są bogate zwłaszcza w białko. Korea Południowa. Tutejszy żeńszeń jest uznawany za najlepszy na świecie. Produkuje się go w mieście Geumsan. Koreańczycy spożywają żeńszeń od ponad czterech tysięcy lat. Mauritius. Wyspa ta przez długi czas była kolonią brytyjską i w większości zamieszkuje ją ludność pochodzenia hinduskiego, jednak uprawy herbaty zawdzięcza Francuzowi. Pod koniec XVIII wieku Pierre Poivre, gubernator Mauritiusu, przywiózł z Chin kilka sadzonek krzewów herbacianych. Oman. Jednym z najpopularniejszych towarów jest tu żywica olibanum, znana szerzej pod nazwą kadzidła. Sprzedaje się ją w kilogramowych paczkach. Omańczycy nie tylko palą ją, lecz także spożywają. Na koniec zajrzymy do Francji. Rejon Perigord słynie z wyśmienitych, lokalnych produktów. Trufle nazywane są "czarnymi diamentami" regionu. W 1938 roku pewien naukowiec wyodrębnił gatunek występujący wyłącznie w tej okolicy. Trufle rosną zimą. Ponieważ trudno je znaleźć, cena za kilogram wynosi około tysiąca euro. Rozwijają się w wapiennej glebie, pod określonymi gatunkami drzew. 19:05 KRÓL KAROL III (MY KING CHARLES - NEW CORONATION SPECIAL) Film dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Jim Nally Zdjęcia: Andrew Muggleton Film dokumentalny, który powstał z okazji koronacji króla Karola III. Wielka, oficjalna ceremonia miała miejsce w sobotę 6 maja 2023 roku. Wydarzenie budziło wtedy wielkie emocje wśród Brytyjczyków. Karol III będzie czterdziestym królem i namaści go arcybiskup Canterbury w londyńskim Opactwie Westminster. Kiedy 8 września zmarła królowa Elżbieta II, nowym następcą tronu automatycznie został książę Karol. Syn zmarłej w wieku 96 lat królowej musiał przejąć dziedzictwo matki i wszystkie jej obowiązki. Ogłosił też, iż od tej pory będzie nazywany Karolem III. Podczas gdy inni już dawno przeszli na emeryturę w wieku 73 lat, senior rozpoczął najważniejszą pracę w swoim życiu. Koronacja w Wielkiej Brytanii ostatnio miała miejsce 70 lat temu. Obecną uczczono tradycyjnymi procesjami, koncertem w zamku Windsor, imprezami ulicznymi oraz pokazami świetlnymi. W tym filmie posłuchamy wypowiedzi przyjaciół z młodości, członków rodziny królewskiej, koleżanek i kolegów ze szkoły. Bardzo prywatne opowieści i zwierzenia, wspomnienia i anegdoty pozwolą lepiej poznać Karola jako człowieka, który czekał na to, by być królem ponad 70 lat. Zobaczymy również wiele archiwalnych materiałów filmowych. 20:10 SYRIA: ATAK NA ROŻAWĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Witold Repetowicz Scenariusz: Konrad Zagórski, Witold Repetowicz Zdjęcia: Siarhei Marchyk Film pokazuje rejon północno - wschodniej Syrii (tzw. Rożawę) podczas pierwszych trzech tygodni tureckiej operacji wojskowej. Jak naprawdę wygląda ta wojna i jak bardzo ucierpieli cywile? Dlaczego Turcja postanowiła zaatakować siły, które przyczyniły się do zwycięstwa nad Państwem Islamskim w Syrii? I czy wszyscy Amerykanie zdradzili Kurdów? Film opowiada też o etnicznym i religijnym zróżnicowaniu Rożawy, w tym o chrześcijańskich Asyryjczykach mieszkających w okolicach miasta Tell Tammer. Pokazuje też, jak powstanie Rożawy wpłynęło na dorastanie młodych ludzi w regionie i co dla nich znaczy nowa wojna. 21:15 SYRYJSKIE PIEKŁO KURDÓW (SYRIA'S TICKING TIME BOMB. ROJAVA: THE KURDS, TURKEY AND ISIS.) Film dokumentalny, 56 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Kawa Akrawi Film dokumentalny - podróż do Rożawy, regionu w północno - wschodniej Syrii, gdzie odwiedzimy obszary kontrolowane przez ISIS i posłuchamy rozmów z zatrzymanymi bojownikami, ich rodzinami i miejscową ludnością, głównie kurdyjską. Ideologia tego przerażającego ruchu jest wciąż żywa, a ta grupa terrorystyczna nie działała sama. W Al - Haul powstał największy w regionie, a zarazem najgroźniejszy na świecie obóz dla uchodźców. To wylęgarnia nowego pokolenia terrorystów. Obóz jest pod kontrolą ISIS. W obozie Al Hol, dzieci śpiewają islamskie pieśni bojowe, które gloryfikują śmierć i przemoc. Życie w obozie przesiąkniętym brutalną filozofią ISIS jest wyjątkowo trudne. To wyraźne przypomnienie o dalekosiężnych skutkach konfliktu w Syrii i pilnej potrzebie współpracy międzynarodowej w celu znalezienia rozwiązania. Tureckie drony wojskowe są aktywne na niebie nad północno - wschodnią Syrią i ich celem nie są bojownicy islamskiego dżihadu, ale raczej niewinni cywile i niezbędna infrastruktura. Sytuacja w Syrii jest złożona i niestabilna, dlatego konieczne jest zrozumienie korzeni konfliktu i różnych zaangażowanych w niego podmiotów. Żyjący tu Kurdowie czują się opuszczeni, a sąsiednia Turcja wciąż im grozi. Prezydent Erdogan uważa ich za terrorystów i od lat ponawia ataki na Rożawę. Zarzuca władzom Rożawy sojusz z wywodzącą się z Turcji Partią Pracujących Kurdystanu - organizacją uznaną za terrorystyczną przez Turcję, Unię Europejską i Stany Zjednoczone. Pozbawiono ISIS kontroli nad częścią obszarów, ale to nie oznacza końca tej organizacji ani jej ideologii. Państwo Islamskie wciąż działa i organizuje zamachy. Groźba odzyskania władzy przez terrorystów z ISIS jest jak najbardziej realna, bo Rożawa została z tym problemem sama. A jeśli Kurdowie nie zdołają dłużej kontrolować ISIS? Skutki tego szybko odczuje nie tylko Europa. 22:25 CZŁOWIEK PRZYSZŁOŚCI - ODC. 3. NIEŚMIERTELNY? (HUMAN 3.0 / HUMAIN 3.0: BIENVENUE DANS L’AVENIR DE L’HUMANIT 3. L’HOMME IMMORTEL?) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Elena Sender, Philippe Lagnier Scenariusz: Aurlie Saillard Film dokumentalny o najnowszych technologiach medycznych mających służyć ludziom. Szybko zmieniająca się technologia jest wszędzie, dotyka wszystkiego, a ludzie stają się coraz bardziej połączeni. Poprzez dogłębne i zaskakujące wywiady, HUMAN 3.0 bada nowe technologie, które wkrótce pomogą nam przezwyciężyć urazy, choroby, a nawet walczyć ze starzeniem się. Ten dokument to świeże spojrzenie na wizję naszej możliwej, ludzkiej przyszłości. Odc. 3 - "Nieśmiertelny?" Żyć tysiąc, dwa tysiące lat. Pokonać śmierć. Człowiek zawsze śnił o nieśmiertelności. Niektórzy robią dziś wszystko, by spełnić tę fantazję. A giganci Doliny Krzemowej pragną mieć w tym swój udział. Ludzie chcą żyć wiecznie. To będzie największa rewolucja. Analiza genów pozwoliłaby uniknąć chorób. Dzięki selekcji zarodków rodziłyby się tylko wybitnie odporne dzieci. Wielu uważa sekwencjonowanie DNA za pierwszy etap globalnej rewolucji ochrony zdrowia. W przypadku osób starszych leki zatrzymywałyby wskazówki zegarka. To już nie fantastyka naukowa. Nowe technologie przesuwają granice długowieczności. Dokąd zaprowadzi nas strach przed śmiercią? Czy żyjąc wiecznie pozostaniemy ludźmi? Czy pęd za nieśmiertelnością nie zagraża naszemu człowieczeństwu? Z dala od niepokojących scenariuszy nauka obiecuje nam szczęśliwą starość w dobrym zdrowiu. I świat, w którym życie zaczyna się po dwusetce. 23:30 DOLORES. PRZEKLEŃSTWO CZERWONEGO SWETRA - CZĘŚĆ 3 (DOLORES: IN THE NAME OF THE SISTER) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2021 Reżyseria: Julien Seri Scenariusz: Julien Guerif Odc. 3. Christian Ranucci został stracony, a Gilles Perrault opublikował bestseller "Le pull - over rouge", który podważa winę Ranucciego. Rodzina Jeana - Baptiste’a Rambla znajduje się w centrum zamieszania wokół debaty na temat zniesienia kary śmierci. Dziecko, obecnie nastolatek, wpada w gniew, który staje się impulsem do bardzo niebezpiecznej przemiany psychicznej. 00:30 ROGATE DUSZE Film dokumentalny, 57 min, Polska/Niemcy, 1995 Scenariusz: Jacek Bławut Zdjęcia: Jacek Bławut, Klaus Hennrich, Hans Jurgen Muller, Jerzy Rudziński Wzdłuż granic całej Francji rozsiane są punkty werbunkowe Legii Cudzoziemskiej. Kandydat musi mieć ukończone 18 lat i nie więcej niż lat 40. Przechodzi badania lekarskie, testy sprawnościowe i psychologiczne, po czym podpisuje pięcioletni kontrakt. Jeżeli podpisuje go po raz pierwszy, nie może stawiać w nim żadnych warunków. Wybiera też sobie pseudonim, który przez cały czas służby będzie zastępował jego imię i nazwisko. Po szkoleniu wojskowym świeżo upieczony legionista zostaje wcielony do jednego z regimentów - na Tahiti, Mayotte, Dżibuti lub w Gujanie Francuskiej. W Legii służą mężczyźni z różnych zakątków świata, o różnych wyznaniach i światopoglądzie - muzułmanie, protestanci, katolicy, ateiści. Dlatego też drugi punkt legionowej przysięgi brzmi: "Każdy legionista jest twoim towarzyszem broni - bez względu na pochodzenie, religię, rasę. Czujesz się z nim związany, jak nakazuje zespolenie w jednej, wielkiej rodzinie". Olbrzymie znaczenie przykłada się w Legii do tradycji świąt Bożego Narodzenia, które mają łączyć wszystkich jej członków. Jest to dla legionistów święto rodzinne - wszyscy składają sobie życzenia, a kompanie biorą udział w konkursie na najlepszą szopkę. Bohater filmu Mariusz N. trzy lata temu usłyszał od znajomych o Legii Cudzoziemskiej. Zafascynowany tą opowieścią pojechał do Francji, by szukać przygody. Dotarł do punktu werbunkowego i został legionistą. Na ochotnika zgłosił się do służby w Sarajewie - był żądny mocnych wrażeń. W czasie jednego z patroli został ciężko ranny - stracił dużo krwi, a jego noga została zdruzgotana na wyskości biodra. Przytomność odzyskał dopiero po dwóch tygodniach. Gdy uświadomił sobie, że amputowano mu nogę, myślał jedynie o tym, jak skończyć ze sobą. Nie zrobił tego jedynie dzięki swojej dziewczynie Dorocie. Mozolnie uczył się chodzić z protezą, ćwiczy całymi dniami, bo chce wrócić do swego domu - do Legii. Z pokorą mówi, że cena, jaką zapłacił, nie była najwyższa, ważniejsza była pomoc, jaką niósł ofiarom wojny w byłej Jugosławii. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KŁODAWA 1863 ODC. 258 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kłodawa 1863. Miejsce akcji wieś Bierzwienna Długa Kolonia w gminie Kłodawa. Tu koledzy poszukiwacze zebrali z pola około sześciuset pocisków. To tu w 1863 roku odbyła się ogromna bitwa, o której historia i tradycja lokalna nie mówią nic. Sumienne badanie literatury historycznej pozwala wynaleźć informacje, że w okresie powstania styczniowego bił się w tych okolicach z oddziałem w sile dwóch tysięcy ludzi płk Ludwik Oborski. Dziś kontynuujemy badania tego terenu. 02:15 PAWEŁ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1998 Reżyseria: Jacek Bławut Scenariusz: Jacek Bławut Zdjęcia: Jacek Bławut Opowieść o Pawle - upośledzonym umysłowo młodzieńcu, który jest światową gwiazdą "Olimpiad specjalnych". Sport jest dla niego walką o miejsce w życiu. 02:45 ŚLADAMI VINCENZA Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2000 Reżyseria: Waldemar Czechowski Scenariusz: Waldemar Czechowski Wykonawcy: Andrzej Vincenz, Barbara Vincenz Wanders, Sergiusz Golovin, Jeanne Herch, Wacław Sobaszek, Jan Choroszy Cóż może łączyć huculskich górali z mieszkańcami antycznej Grecji? Góry! Skalisty szkielet kontynentu! A zarazem przyjazny dom i szeroki gościniec dla dawnych pasterzy wędrujących znad brzegów Morza Śródziemnego, przez Bałkany i Ruś ku zachodowi lądu. Bohater filmu - pisarz, tłumacz i filozof - odnalazł na Huculszczyźnie kulturowe korzenie starej Europy, a w mieszkańcach karpackiej krainy dostrzegł potomków pradawnej cywilizacji pasterskiej, spadkobierców tradycji duchowej czasów Homera. Nie poprzestał na tym odkryciu. Zrekonstruował ginący świat wspólnoty nieba i ziemi, opisał odchodzącą w przeszłość ojczyznę ludzi prostych i prawych w monumentalnym cyklu "Na wysokiej połoninie" porównywanym z homeryckim eposem. Nie musiał naśladować stylu twórcy "Iliady". "Był niby starożytny mędrzec" - wspomina Czesław Miłosz. "Jak Sokrates - dodaje Sergiusz Golovin - ale bez śladu goryczy i cienia cynizmu". Stanisław Vincenz urodził się w 1888 roku w Słobodzie Rungurskiej na Huculszczyźnie. Rodzina przyszłego pisarza nie była miejscowa, lecz od dawna zasiedziała w Karpatach. Wywodziła się ze starofrancuskiej szlachty, uchodzącej przed rewolucją z Prowansji na daleki Wschód. Ojciec Vincenza, Feliks, nie miał zbyt wiele czasu na zajmowanie się synem. Był zarządcą w firmie eksploatującej zasoby ropy naftowej, którą na przełomie wieków odkryto w okolicy. Chłopak spędził dzieciństwo w dziadkowym dworze w Krzyworówni nad Czeremoszem. Dom Przybyłowskiego promieniował kulturowo na wieś, ta zaś odciskała mocne piętno na jego mieszkańców. Huculska niania Pałachna zaszczepiała w Stanisławie miłość do huculskiej krainy. Do miejscowych pejzaży, obyczajów, podań, legend i mowy. "Pamiętaj Stasiu - przestrzegała - że nadejdzie jeszcze czas, gdy będziesz mówił językiem panów. Lecz teraz mów jak ludzie. I pamiętaj, synku, byś nigdy ludzkiego języka nie zapomniał!" Staś zapamiętał. Jego fascynacji huculską kulturą nie zatarła nauka w renomowanym wówczas liceum w Kołomyi ani też studia na wiedeńskim uniwersytecie. Przeciwnie, biegła znajomość greki oraz poznanie świata antyku pozwoliły mu dostrzec i opisać pradawne związki łączące górską krainę Karpat z cywilizacją dawnej Grecji. Osiadł w domu w Bystrecu pod Czarnohorą. Tam tworzył swoje "Obrazy, dumy i legendy z Wierchowiny Huculskiej". Po wybuchu wojny Vincenz musiał opuścić rodzinne strony. Huculscy przyjaciele przeprowadzili go przez granicę na Węgry, gdzie uczestniczył w życiu kulturalnym polskiego wychodźstwa. Po wojnie osiedlił się w południowo - wschodniej Francji, u podnóży Alp, zaś ostatnie swoje lata spędził także opodal gór, w Szwajcarii. Choć wiodło mu się skromnie, niemal biednie, potrafił rozkoszować się życiem, niczym uczeń Epikura. Przyjaciele wspominają biesiady w domu wielkiego mistrza słowa, wielogodzinne rozmowy toczone przy szklaneczce wina. Stanisław Vincenz zmarł w Lozannie w 1971 roku. Dwadzieścia lat później prochy wybitnego eseisty i znawcy kultury spoczęły w Krakowie. Autorzy dokumentu podążają śladami swego bohatera - od Ukrainy po Szwajcarię. Przedstawiają urodę ziemi jego młodości oraz ludzi do dziś pamiętających przyjaciela Huculszczyzny. O życiu i dziele Stanisława Vincenza mówią także dzieci pisarza - Barbara i Andrzej, a także Czesław Miłosz, Jeanne Herch i Sergiusz Golovin.