TVP Nauka Wtorek, 12.11.2024 06:20 ASTRONARIUM - (44) - "OGÓLNA TEORIA WZGLĘDNOŚCI" Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Teoria, która zmieniła współczesną naukę. Genialna myśl jednego z najwybitniejszych umysłów XX wieku, Alberta Einsteina. Ogólna teoria względności rzuciła nowe światło na to, jak działa Wszechświat. W tym programie pokażemy, co takiego koncepcja Einsteina mówi nam o kosmosie. I gdzie możemy zobaczyć jej efekty. 06:50 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSY ZWIERZĘCE Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku pokażemy, jak wygląda walka z wirusami wścieklizny, grypy ptaków i świńskiej grypy. A także w jaki sposób rozpoznaje się i sekwencjonuje wirusy w laboratoriach. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 281 ŁĘCZYCA Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 07:55 POLSKIE PARKI NARODOWE - POLESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej zaskakującej strony przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 08:30 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - NARODZINY BOMBY ATOMOWEJ - KARA ZA GRZECHY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 43 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria W sidłach Frankensteina zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Ten odcinek opowiada o naukowcach, którzy stali za Projektem Manhattan - ogromnym przedsięwzięciem, które stworzyło bombę atomową. Wszystko zaczęło się od listu Alberta Einsteina skierowanego do prezydenta USA, Franklina D. Roosevelta. W liście tym Einstein podkreślił, że nazistowskie Niemcy wykorzystywały energię jądrową do stworzenia potężnej bomby nowego typu i starał się nakłonić Roosevelta do zlecenia prac nad opracowaniem bomby atomowej. Bohaterem głównym odcinka jest Robert Oppenheimer, ojciec bomby atomowej, który przewodził naukowcom, którzy nad nią pracowali. 09:20 SZYSZKO BOHUSZ - ARCHITEKT NIEPODLEGŁEJ 57 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Maciej Piotrowski Bohaterem filmu jest prof. Adolf Szyszko-Bohusz, legionista, wybitny architekt, przez trzy dekady kluczowa postać w odnowie najważniejszych zabytków odrodzonej Rzeczpospolitej. Po dziesięcioleciach niemal całkowitego zapomnienia przybliżamy postać tego wielkiego Polaka. 10:25 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. ŻUBRY NIE PIJĄ ŻUBRÓWKI Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Puszcza Białowieska zawiera w sobie ogromne zasoby wilgoci, ale zdobycie przez zwierzęta wody do picia i tak bywa nie lada dylematem. Niemniej korzystają z niej na różne sposoby. Woda krąży w puszczańskiej przyrodzie, a w jej obiegu biorą udział także organizmy zwierząt. Temu obiegowi przypatrujemy się na przykładzie króla puszczy - żubra, który potrzebuje szczególnie dużo wody, nawet kilkadziesiąt litrów na dobę. W jaki sposób żubry nawadniają swe potężne organizmy. Tropem tych zwierzat, ich wodopojów, karmowisk, miejsc kąpielowych prowadzi nas teriolog, czyli badacz ssaków, dr Rafał Kowalczyk, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków w Białowieży. Przy okazji przekonujemy się, w jaki sposób duże zwierzęta, nie tylko żubr, wykorzystują wodę do celów higieny i obrony przed pasożytami, zakładając sobie w wilgotnych miejscach puszczy prawdziwe naturalne łaźnie, nieledwie wręcz zakłady kosmetyczne. Staramy się prześledzić na podstawie rozmieszczenia zwierząt mapę hydrologiczną puszczy, pokazującą, jak ich życie zależy tutaj od wody. Ale poziom i jakość wody zależy też coraz mocniej od naturalnych hydrologów bobrów. Tworzone przez nie poprzez spiętrzanie cieków stawy stają się siedliskami licznej i rozmaitej fauny. Ale zalewy bobrowe prowadzą też do zalewania systemów korzeniowych i w konsekwencji do usychania na pewnych obszarach drzew. Te jednak stanowią siedliska kolejnych organizmów, zwłaszcza owadów i ptaków. Wpływ wody na puszczę okazuje się zaskakująco wielostronny. 11:00 NAUKA JEST WSZĘDZIE - 3 Magazyn, 15 min, Polska, 2024 Przystępnie, ciekawie i rzetelnie opowiemy o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawią wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Program prowadzi dr Monika A. Koperska, która pokaże, że to nad czym pracują naukowcy w Polsce i na świecie to nie abstrakcja, ale nasza codzienność. Odpowiemy też na proste pytania np: czy podgrzewanie posiłków w mikrofali nam szkodzi? Jak podgrzewać warzywa, aby nie traciły wartości odżywczych? Do tego w każdym odcinku przedstawimy trzy newsy w kategorii Nauka na świecie - wraz z komentarzem prowadzącej i jej gościa. Na luzie i z dystansem. Poszukamy odkryć, które mają realny wpływ na nasze życie. Pokażemy, że nauka to nie tylko testy laboratoryjne i rozważania naukowców i nowinki ze świata, które nie mają nic wspólnego z naszą codziennością. Opowiemy o nauce tak, że zrozumie nas i sześciolatek i jego babcia. Jak obniżyć rachunek za prąd, jak odkleić dziecko od smartfona i które warzywa są naprawdę zdrowe? Codzienność to nieskończona liczba pytań. Plus naukowcy, którzy mają (p)odpowiedzi jak żyć lepiej, jak zmienia się świat wokół nas i jak po tych zmianach może wyglądać. Przystępnie, ciekawie i rzetelnie, tak chcemy opowiadać o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawia wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Pasjonaci, których talent, ciężka praca i upór dają praktyczne odpowiedzi i rozwiązania wielu problemów. 11:20 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSY ZWIERZĘCE Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku pokażemy, jak wygląda walka z wirusami wścieklizny, grypy ptaków i świńskiej grypy. A także w jaki sposób rozpoznaje się i sekwencjonuje wirusy w laboratoriach. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 11:55 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 281 ŁĘCZYCA Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 12:30 POLSKIE PARKI NARODOWE - POLESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej zaskakującej strony przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 13:00 CZY WIESZ, ŻE? - /66/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:30 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - NARODZINY BOMBY ATOMOWEJ - KARA ZA GRZECHY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 43 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria W sidłach Frankensteina zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Ten odcinek opowiada o naukowcach, którzy stali za Projektem Manhattan - ogromnym przedsięwzięciem, które stworzyło bombę atomową. Wszystko zaczęło się od listu Alberta Einsteina skierowanego do prezydenta USA, Franklina D. Roosevelta. W liście tym Einstein podkreślił, że nazistowskie Niemcy wykorzystywały energię jądrową do stworzenia potężnej bomby nowego typu i starał się nakłonić Roosevelta do zlecenia prac nad opracowaniem bomby atomowej. Bohaterem głównym odcinka jest Robert Oppenheimer, ojciec bomby atomowej, który przewodził naukowcom, którzy nad nią pracowali. 14:20 CZY WIESZ, ŻE? - /145/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 14:55 PROTEOM - NASTĘPCA GENOMU (THE PROTEOM CODE) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2017 Kiedy Craig Venter, guru technologii genomu, łączy siły z Apple i Google, wiadomo, że oznacza to coś wielkiego! Dokument ukazuje dekodowanie struktury białka w organizmie człowieka, a także opowiada i kontekstualizuje prehistorię rozwoju naukowego i przygląda się ważnym instytutom i ich zespołom badawczym na całym świecie. Zadaje także pytania natury etycznej. Pyta, czy ludzkość jest przygotowana na nową erę i czy jest świadoma faktu, że być może wkraczamy w krytyczny etap rozwoju naszej cywilizacji. 16:00 NAUKA JEST WSZĘDZIE - 4 Magazyn, 15 min, Polska, 2024 Przystępnie, ciekawie i rzetelnie opowiemy o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawią wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Program prowadzi dr Monika A. Koperska, która pokaże, że to nad czym pracują naukowcy w Polsce i na świecie to nie abstrakcja, ale nasza codzienność. Odpowiemy też na proste pytania np: czy podgrzewanie posiłków w mikrofali nam szkodzi? Jak podgrzewać warzywa, aby nie traciły wartości odżywczych? Do tego w każdym odcinku przedstawimy trzy newsy w kategorii Nauka na świecie - wraz z komentarzem prowadzącej i jej gościa. Na luzie i z dystansem. Poszukamy odkryć, które mają realny wpływ na nasze życie. Pokażemy, że nauka to nie tylko testy laboratoryjne i rozważania naukowców i nowinki ze świata, które nie mają nic wspólnego z naszą codziennością. Opowiemy o nauce tak, że zrozumie nas i sześciolatek i jego babcia. Jak obniżyć rachunek za prąd, jak odkleić dziecko od smartfona i które warzywa są naprawdę zdrowe? Codzienność to nieskończona liczba pytań. Plus naukowcy, którzy mają (p)odpowiedzi jak żyć lepiej, jak zmienia się świat wokół nas i jak po tych zmianach może wyglądać. Przystępnie, ciekawie i rzetelnie, tak chcemy opowiadać o współczesnej nauce i jej osiągnięciach. Odkrycia i ich praktyczne zastosowanie w naszym życiu przedstawia wybitni badacze z czołowych polskich placówek naukowych. Pasjonaci, których talent, ciężka praca i upór dają praktyczne odpowiedzi i rozwiązania wielu problemów. 16:25 CZY WIESZ, ŻE? - /67/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 16:55 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 281 ŁĘCZYCA Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 17:20 PODRÓŻE KOSMICZNE - MIĘDZYNARODOWA STACJA KOSMICZNA (COSMIC JOURNEYS) Serial dokumentalny, 16 min, USA, 2017 Złożone z kilkunastu filmów krótkometrażowych "Podróże kosmiczne" zabierają widza na wycieczkę po kosmicznych przestworzach, ukazując niezwykłe widoki oraz fascynujące osobliwości naszego wszechświata. Przekazy z krążących wokół Ziemi satelitów, zdjęcia wykonane przez załogi stacji kosmicznych, obrazy sąsiednich planet to dla widza tej serii spotkanie twarzą w twarz z efektami najnowocześniejszych badań międzygwiezdnych i wiedzą naukową na ich temat. Poznawaj historię podróży kosmicznych, a także aktualne innowacje i osiągnięcia w tej dziedzinie, zaczynając od eksploracji Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dziesiątki lat temu amerykański program Apollo wysłał pierwszych ludzi na Księżyc. To zapoczątkowało trwającą do dziś misję tworzenia infrastruktury, która pozwoli nam żyć w kosmosie. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna - największy wspólny projekt inżynieryjny w historii ludzkości - przybliża nas do tego marzenia. W tym odcinku zobaczymy, jak wygląda życie na pokładzie tego bezprecedensowego osiągnięcia inżynierii, dowiemy się, jakie wyzwania związane są z życiem w kosmosie i zobaczymy, jaka przyszłość czeka ludzkość, gdyby chciała zamieszkać w kosmosie. 17:40 WIELKI, WSPANIAŁY POMYSŁ - /5/ (THE BIG IDEA) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Postępy w nauce i technologii dzieją się w tak zawrotnym tempie, że trudno za nimi nadążyć. Ale jakie innowacje mogą naprawdę zmienić nasze życie na lepsze? W tym serialu naukowym jego gospodarz, Justin Bratton, entuzjasta technologii, podróżuje po całym świecie, aby zbadać wielkie idee świata. Od robotów towarzyszących w Japonii po przyszłość transplantacji narządów, od amerykańskiego wynalazku, który może sprawić, że przeciętny człowiek będzie biegał szybciej niż Usain Bolt, po brytyjskich naukowców próbujących uczynić ludzi mądrzejszymi, Justin angażuje się w testowanie tych pomysłów, uczenie się, jak one działają, od czołowych ekspertów technologii i odkrywanie, co przyniesie przyszłość. Podróżuje także do Szwecji i Niemiec, aby spotkać się z zespołami ds. innowacji Volvo i Mercedes, aby zaprezentować najnowsze technologie w bezpieczeństwie samochodów. 18:10 WIELKI, WSPANIAŁY POMYSŁ - /6/ (THE BIG IDEA) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Postępy w nauce i technologii dzieją się w tak zawrotnym tempie, że trudno za nimi nadążyć. Ale jakie innowacje mogą naprawdę zmienić nasze życie na lepsze? W tym serialu naukowym jego gospodarz, Justin Bratton, entuzjasta technologii, podróżuje po całym świecie, aby zbadać wielkie idee świata. Od robotów towarzyszących w Japonii po przyszłość transplantacji narządów, od amerykańskiego wynalazku, który może sprawić, że przeciętny człowiek będzie biegał szybciej niż Usain Bolt, po brytyjskich naukowców próbujących uczynić ludzi mądrzejszymi, Justin angażuje się w testowanie tych pomysłów, uczenie się, jak one działają, od czołowych ekspertów technologii i odkrywanie, co przyniesie przyszłość. Podróżuje także do Szwecji i Niemiec, aby spotkać się z zespołami ds. innowacji Volvo i Mercedes, aby zaprezentować najnowsze technologie w bezpieczeństwie samochodów. 18:35 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSY ZWIERZĘCE Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku pokażemy, jak wygląda walka z wirusami wścieklizny, grypy ptaków i świńskiej grypy. A także w jaki sposób rozpoznaje się i sekwencjonuje wirusy w laboratoriach. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 19:00 CZY WIESZ, ŻE? - /68/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 PRZYRODA I PORY ROKU - ODC. 2 (SEASONS IN THE WILD) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 21:00 REWOLUCYJNA EPOKA KAMIENIA (MAGIC MOMENTS OF THE STONE AGE) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Rewolucyjna epoka kamienia śledzi drogę ludzkości do cywilizacji i jej rozprzestrzenianie się po całym świecie. Film przedstawia najważniejsze wynalazki, które umożliwiły człowiekowi przetrwanie w swoim środowisku i ukształtowanie go zgodnie z jego potrzebami. Wszystko zaczęło się dwa i pół miliona lat temu w żyznej dolinie w Afryce Wschodniej. Tam, wciąż przypominający małpy przodkowie homo sapiens, formowali kamienie do wycinania mięsa ze zwłok zwierząt. Wynalezienie topora ręcznego było pierwszym magicznym momentem epoki kamienia łupanego. Oznaczało początek podróży człowieka do cywilizacji. Mięso w pożywieniu dostarczało dodatkowe białko, a tym samym wspomagało rozwój ludzkiego mózgu. To było warunkiem wstępnym kolejnego magicznego momentu, który miał miejsce około miliona lat później: ujarzmienia ognia. 22:05 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. ŻUBRY NIE PIJĄ ŻUBRÓWKI Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Puszcza Białowieska zawiera w sobie ogromne zasoby wilgoci, ale zdobycie przez zwierzęta wody do picia i tak bywa nie lada dylematem. Niemniej korzystają z niej na różne sposoby. Woda krąży w puszczańskiej przyrodzie, a w jej obiegu biorą udział także organizmy zwierząt. Temu obiegowi przypatrujemy się na przykładzie króla puszczy - żubra, który potrzebuje szczególnie dużo wody, nawet kilkadziesiąt litrów na dobę. W jaki sposób żubry nawadniają swe potężne organizmy. Tropem tych zwierzat, ich wodopojów, karmowisk, miejsc kąpielowych prowadzi nas teriolog, czyli badacz ssaków, dr Rafał Kowalczyk, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków w Białowieży. Przy okazji przekonujemy się, w jaki sposób duże zwierzęta, nie tylko żubr, wykorzystują wodę do celów higieny i obrony przed pasożytami, zakładając sobie w wilgotnych miejscach puszczy prawdziwe naturalne łaźnie, nieledwie wręcz zakłady kosmetyczne. Staramy się prześledzić na podstawie rozmieszczenia zwierząt mapę hydrologiczną puszczy, pokazującą, jak ich życie zależy tutaj od wody. Ale poziom i jakość wody zależy też coraz mocniej od naturalnych hydrologów bobrów. Tworzone przez nie poprzez spiętrzanie cieków stawy stają się siedliskami licznej i rozmaitej fauny. Ale zalewy bobrowe prowadzą też do zalewania systemów korzeniowych i w konsekwencji do usychania na pewnych obszarach drzew. Te jednak stanowią siedliska kolejnych organizmów, zwłaszcza owadów i ptaków. Wpływ wody na puszczę okazuje się zaskakująco wielostronny. 22:40 WIELKI, WSPANIAŁY POMYSŁ - /5/ (THE BIG IDEA) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Postępy w nauce i technologii dzieją się w tak zawrotnym tempie, że trudno za nimi nadążyć. Ale jakie innowacje mogą naprawdę zmienić nasze życie na lepsze? W tym serialu naukowym jego gospodarz, Justin Bratton, entuzjasta technologii, podróżuje po całym świecie, aby zbadać wielkie idee świata. Od robotów towarzyszących w Japonii po przyszłość transplantacji narządów, od amerykańskiego wynalazku, który może sprawić, że przeciętny człowiek będzie biegał szybciej niż Usain Bolt, po brytyjskich naukowców próbujących uczynić ludzi mądrzejszymi, Justin angażuje się w testowanie tych pomysłów, uczenie się, jak one działają, od czołowych ekspertów technologii i odkrywanie, co przyniesie przyszłość. Podróżuje także do Szwecji i Niemiec, aby spotkać się z zespołami ds. innowacji Volvo i Mercedes, aby zaprezentować najnowsze technologie w bezpieczeństwie samochodów. 23:10 WIELKI, WSPANIAŁY POMYSŁ - /6/ (THE BIG IDEA) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2017 Postępy w nauce i technologii dzieją się w tak zawrotnym tempie, że trudno za nimi nadążyć. Ale jakie innowacje mogą naprawdę zmienić nasze życie na lepsze? W tym serialu naukowym jego gospodarz, Justin Bratton, entuzjasta technologii, podróżuje po całym świecie, aby zbadać wielkie idee świata. Od robotów towarzyszących w Japonii po przyszłość transplantacji narządów, od amerykańskiego wynalazku, który może sprawić, że przeciętny człowiek będzie biegał szybciej niż Usain Bolt, po brytyjskich naukowców próbujących uczynić ludzi mądrzejszymi, Justin angażuje się w testowanie tych pomysłów, uczenie się, jak one działają, od czołowych ekspertów technologii i odkrywanie, co przyniesie przyszłość. Podróżuje także do Szwecji i Niemiec, aby spotkać się z zespołami ds. innowacji Volvo i Mercedes, aby zaprezentować najnowsze technologie w bezpieczeństwie samochodów. 23:40 ASTRONARIUM - (44) - "OGÓLNA TEORIA WZGLĘDNOŚCI" Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Teoria, która zmieniła współczesną naukę. Genialna myśl jednego z najwybitniejszych umysłów XX wieku, Alberta Einsteina. Ogólna teoria względności rzuciła nowe światło na to, jak działa Wszechświat. W tym programie pokażemy, co takiego koncepcja Einsteina mówi nam o kosmosie. I gdzie możemy zobaczyć jej efekty. 00:15 POLSKIE PARKI NARODOWE - POLESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej zaskakującej strony przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 00:55 PRZYRODA I PORY ROKU - ODC. 2 (SEASONS IN THE WILD) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2019 01:55 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 281 ŁĘCZYCA Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni.