TVP Dokument Wtorek, 19.11.2024 05:35 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - POPIELATE ŻYCIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Trudno powiedzieć, gdzie jest. Trudno dociec, czy w ogóle jest. Niełatwo komukolwiek wytłumaczyć, kim jest. Popielica - jedno z najbardziej tajemniczych i nieznanych zwierząt rodzimej fauny. Przedstawicielka równie mało znanej rodziny pilchów - gryzoni, w których jedni dopatrują się raczej myszy, inni raczej wiewiórek. Prawdę o nich stara się poznać dr Mirosław Jurczyszyn, dla którego te zagadkowe ssaki stały się życiowym wyzwaniem. Nie tylko stara się odkryć, gdzie są, ale zabiega o to, by były wszędzie, gdzie być powinny. Ku chwale bukowych lasów, które stanowią ich najprawdziwszą ojczyznę. 06:05 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 2 JAK ZOSTAĆ HUSARZEM? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy w ciągu zaledwie paru dni treningu ze zwykłego człowieka można zrobić husarza? Aby się o tym przekonać na własnej skórze prowadzący program, Radosław Kotarski, podróżuje do Zamku Gniew, gdzie spotyka jeźdźców kultywujących pamięć o husarii, piekielnie skutecznej formacji zbrojnej. Po zaznajomieniu się z teorią oraz po przeprowadzeniu treningu z kopią, koncerzem i szablą przystępuje do ostatecznego testu, w którym będzie musiał wykonać husarskie ewolucje. Poza tym rozprawia się z wieloma mitami na temat tej słynnej polskiej jazdy i razem z widzami odkrywa prawdę. 06:45 U WYBRZEŻY NOWEJ ZELANDII SERIA III S.III - ODC. 1 TINI HEKE (OUR BIG BLUE BACKYARD III TINI HEKE (1/6)) Serial dokumentalny, 49 min, Nowa Zelandia, 2022 Reżyseria: Judith Currant Powrót do pięknej serii przyrodniczej, która zabierze nas pod powierzchnię morza do świata oszałamiających stworzeń żyjących wzdłuż wybrzeża Nowej Zelandii i na lokalnych wyspach. Ta seria ukazuje codzienne dramaty, wyzwania i triumfy zwierząt morskich żyjących w tych dzielnicach - od kultowych orków, delfinów i rekinów po dorsza błękitnego i raki oraz wszystko pomiędzy. Odc. 1 - "Tini Heke". Granitowa forteca wyłaniająca się z wód Oceanu Południowego przecina przestwór morza i nieba. Głębokie jaskinie są świadectwem jej zamierzchłego pochodzenia, sięgającego czasów Gondwany. W tym jednym z najmniej zmienionych miejsc naszej planety z łatwością można wyobrazić sobie świat przed pojawieniem się ludzi. Izolacja nie oznacza jednak braku życia na Tini Heke - Wyspach Snares. Koniec wiosny. Ocean Południowy jest nieco wzburzony. Z Antarktyki przybywają wielkie fale. Wyspa North East - Północno Wschodnia o powierzchni 280 hektarów to największa z grupy siedmiu wysp archipelagu Snares. Porasta ją bujny pierwotny las Olearia lyalli. Wyspa Broughton ma zaledwie 48 hektarów powierzchni. Łańcuch Zachodni - Western Chain to pięć małych skalistych wysepek. Późną wiosną wyspy wydają się opustoszałe. Ale pojawiają się tu osobniki endemicznego gatunku pingwinów grzebieniastych. Na Tini Heke wkrótce rozpocznie się kolejny spektakl przyrody. Pięć milionów ptaków morskich przybywa, by spędzić tu lato. Wzdłuż wybrzeży Tini Heke często burzliwy Ocean Południowy żłobi granitowe skały, tworząc zatoczki i jaskinie. 07:45 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 4 MEKONG (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 4 THE MEKONG RIVER) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 4 - "Mekong". Należy do najpiękniejszych krajobrazów świata. Ma 4500 kilometrów długości. Wypływa z Tybetu, by ujść do Morza Południowochińskiego. Pokonuje wielkie łańcuchy górskie, spływa wodospadami i tworzy niezwykle jeziora. Zasila jedne z najbardziej zróżnicowanych regionów naszej planety. W wodach rzeki Mekong żyją miliardy ryb. Nad jej brzegami żyje ponad 60 milionów ludzi. Odwiedzamy pływający targ. Tu jest wspaniale. Potężna rzeka stoi przed wieloma wyzwaniami. Pora docenić jej wartość i poznać niezwykłe cuda Mekongu. Mekong rozpoczyna swoją wędrówkę do morza na obszarze zwanym "dachem świata". 08:40 GLOBALNA NAUKA - ODC. 2 MEDYCYNA - W POSZUKIWANIU LEPSZEGO LECZENIA (GLOBAL SCIENCE E02: MEDECINE - RESEARCHING THE NEXT CURE) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Sześcioodcinkowa seria dokumentalna przybliżająca widzowi największe odkrycia na arenie współczesnych badań, przedstawiająca najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 2 - "Medycyna: w poszukiwaniu lepszego leczenia". Nasz najcenniejszy zasób zdrowie - jest nieustannie atakowany. Po stuleciu przełomowych postępów w medycynie, większość ludzkiego ciała wciąż pozostaje tajemnicą. Nadal jesteśmy na łasce chorób genetycznych, nowotworów czy pandemii. W szpitalach i laboratoriach na całym świecie, lekarze i naukowcy odkrywają nowe metody zwalczania chorób. Witajcie w świecie ludzi poświęcających życie leczeniu i zwalczaniu schorzeń. Zapraszamy na podróż w głąb współczesnej medycyny, w towarzystwie lekarzy i badaczy, którzy poprawiają nasze życie. Medycyna i technologia kształtują nowy świat, w którym przełomy następują w niespotykanym dotąd tempie. Postęp jest ekscytujący. Odkrycia w dziedzinie medycyny wskazują na przyszłość, w której najbardziej wyniszczające choroby staną się wyleczalne, pojęcie niepełnosprawności przestanie istnieć, a nauka ujawni największe tajemnice ludzkiego ciała. Nie możemy jednak zapomnieć o tym, że mamy obowiązek rozumieć konsekwencje stale przyspieszającego postępu. 09:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NORWEGIA. WYPRAWA NA DALEKĄ PÓŁNOC (FLAVORS. NORTHERN NORWAY) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Norwegia. 10:40 PRZYJAŹŃ Z MELPOMENĄ - SZKOŁA WYOBRAŹNI Reportaż, 25 min, Polska, 1972 Scenariusz: Marta Piszczatowska Zdjęcia: Janusz Sztajkowski Gdański Teatr Wybrzeże i Kino Żak z perspektywy kulis. Mówią reżyserzy, aktorzy i młodzi widzowie. Wypowiedzi na temat oczekiwań widzów, doboru repertuaru. Działalność Szkolnych Kół Przyjaciół Teatru w liceach i technikach Trójmiasta. Próby przedstawienia, spotkanie z twórcami, rozmowy po spektaklu. Premiery studenckie, seminaria teatrologiczne dla młodzieży szkół wyższych. - Niesłychanie wzrastają wymagania naszych odbiorców w stosunku do tego, co im prezentujemy - mówi reżyser Marek Okopiński. - Nie tylko odnośnie repertuaru i kształtu inscenizacyjnego, aktorskiego, ale również w zakresie kontaktów poza spektaklowych - dodaje. Rozmowa o sztuce Thermidor autorstwa Stanisławy Przybyszewskiej. W filmie wykorzystano, na zasadzie prawa cytatu, fragmenty próby spektaklu Thermidor w reż. Marka Okopińskiego, Teatr Wybrzeże, Gdańsk. 11:15 LOKALSI - ODC. 6 MARCIN Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 11:45 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 29 BYŁ LAS (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 29 IL TAIT UNE FORT) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 29 - "Był las". Brazylia. Las amazoński kryje w sobie wiele przyrodniczych skarbów. Niestety jest również zagrożony. W mieście Belm, w stanie Para, działa instytut badawczy, którego celem jest ochrona lasu i leczenie żyjących w nim zwierząt. Las to apteka pod gołym niebem: kora, liście i korzenie wielu roślin mają właściwości lecznicze. Przeniesiemy się do Gujany Francuskiej. Sahul to raj dla botaników i miłośników przyrody. Bierzemy kurs na Litwę. Kraje bałtyckie słyną z ekosystemów stanowiących wyjątek na skalę europejską. Mieszkańcy Litwy od zarania czcili otaczającą ich wspaniałą przyrodę. Odwiedzimy Kolumbię. Las porasta blisko połowę terytorium tego kraju i stanowi obszar niezwykłej bioróżnorodności. Żyje tu tysiąc dziewięćset opisanych gatunków ptaków. Wiele z nich gniazduje w lesie mangrowym. Lasy to najważniejszy element pejzażu Vercors we Francji. 12:20 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 30 KWESTIA TOŻSAMOŚCI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 30 HISTOIRE D’IDENTIT) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 30 - "Kwestia tożsamości". Tanzania. Dla wielu Masajów turystyka stała się sposobem zarabiania na życie. Dzielą się swoją kulturą i tradycjami z kilkoma milionami osób, które co roku odwiedzają ich kraj. W społeczności Masajów mężczyźni zajmują się bydłem, a kobiety pracują zarobkowo. Bierzemy kurs na Gujanę Francuską. Żyją tu Mongowie. Słowo Mong oznacza wolnego człowieka. Choć historia tej społeczności to wzorcowy przykład integracji, jej członkowie zachowali swobodę. Zajrzymy też do Kanady. Członkowie społeczności Huterytów przybyli do stanu Alberta w XIX wieku, poznamy jak żyją. Zajrzymy też do Panamy. Każdego ranka mężczyźni ludu Kuna płyną rzekami w głąb lądu. Czerpią słodką wodę i pracują na plantacjach, założonych tutaj przez każdą z rodzin. Na koniec odwiedzimy Niemcy. Serbowie Łużyccy to słowiańska grupa etniczna zamieszkująca Łużyce, podmokłe tereny należące w większej części do Niemiec, ale także do Polski i Czech. 12:55 NISKOROŚLI Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dariusz Deberny, Zbigniew Górniak Scenariusz: Zbigniew Górniak Muzyka: Paweł Nafus Mają od 100 do 130 cm wzrostu. W życiu napotykają na wiele barier. Mimo tego, pracują, realizują się i zakładają rodziny. Zdarza się, że ludzie nazywają ich obraźliwie: karzeł, gnom. Wolą określenie mali ludzie. Jak radzą sobie z urządzeniem mieszkania? Jak dostosowują do swojego wzrostu samochód? Jak znoszą ciekawskie spojrzenia i wścibskie pytania? Na te pytania odpowiadają bohaterowie filmu dokumentalnego Niskorośli. Łączy ich to, że w ramach swojej niewielkiej społeczności spotykają się na zlotach Ludzi niedużego wzrostu. Mogą tam porozmawiać o swoich problemach. Dla wielu jest to też możliwość na poznanie partnera, z którym, jak mówi jeden z bohaterów: łatwiej jest iść przez życie. W filmie przedstawiamy 6 historii o ludziach z niewielkiej w Polsce mniejszości, z rzadką niepełnosprawnością. 14:00 U WYBRZEŻY NOWEJ ZELANDII SERIA III S.III - ODC. 2 MUAUPOKO (OUR BIG BLUE BACKYARD III MUAUPOKO (2/6)) Serial dokumentalny, 49 min, Nowa Zelandia, 2022 Reżyseria: Judith Currant Powrót do pięknej serii przyrodniczej, który zabierze nas pod powierzchnię morza do świata oszałamiających stworzeń żyjących wzdłuż wybrzeża Nowej Zelandii i na lokalnych wyspach. Ta seria ukazuje codzienne dramaty, wyzwania i triumfy zwierząt morskich żyjących w tych dzielnicach - od kultowych orków, delfinów i rekinów po dorsza błękitnego i raki oraz wszystko pomiędzy. Odc. 2 Półwysep Otago, w języku Maorysów - Muaupoko, osłania zatokę i duże miasto. To raj dla najrzadziej występujących zwierząt półkuli południowej. Żyzne prądy morskie przyciągają przybyszów ze wzburzonego oceanu. Niektóre gatunki po latach nieobecności wracają do tej dzikiej południowej krainy. Aotearoa - Nowa Zelandia. Wczesna wiosna w wodach u wybrzeży Muaupoko. Ten powrót ma wyjątkowe znaczenie. Zaledwie 200 lat temu na tych wybrzeżach roiło się od ssaków morskich. Zdziesiątkowani wskutek polowań przodkowie tych samic zostali zmuszeni, by wycofać się z wyspy na bezpieczne obszary subantarktyczne Oceanu Południowego. Półwysep Muaupoko to niezwykły dom dla wielu zwierząt. 15:00 NAJPIĘKNIEJSZE KRAJOBRAZY ŚWIATA - ODC. 5 LAKE DISTRICT. KRAINA JEZIOR (WORLD’S MOST BEAUTIFUL LANDSCAPES EP. 5 THE LAKE DISTRICT) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Barney Snow Serial dokumentalny (8 odcinków). Na naszej planecie znajduje się niesamowita różnorodność zadziwiających krajobrazów. Od rzek i dżungli po góry i lasy, najpiękniejsze i najbardziej majestatyczne cuda natury na świecie czekają, aby je zobaczyć. Każdy odcinek poświęcony jest innemu obszarowi naszego świata. Zabierze widzów w piękną podróż. Unikalne zdjęcia z satelitów i dronów, połączone ze spektakularnymi zdjęciami tego co na dole, aby pokazać to co najlepsze i odkryć tajemnice. Wywiady z ekspertami i ludźmi, którzy nazywają te miejsca swoim domem, wzbogacą wiedzę i pokazują, jak to jest żyć i pracować w tych miejscach. Każdy odcinek to podróż obejmująca przyrodę, geografię, geologię, historię i kontakt ze społecznością lokalną. Odc. 5 - "Lake District". Kraina jezior. Region zadziwiających kontrastów. Niesamowite miejsce. Kształtuje charakter i onieśmiela pięknem. Obszary nietknięte przez człowieka. Borrowdale jest najbardziej deszczowym miejscem Anglii. To brytyjskie lasy deszczowe. Największe z angielskich jezior. Jakbyśmy istnieli tylko my i woda. Magia. W wędrówce przez Krainę Jezior podziwiamy cuda i odkrywamy tajemnice niezwykłego regionu. Nasza podróż zaczyna się 450 milionów lat temu, kiedy na powierzchni Ziemi wybuchł potężny wulkan, uwalniając ogromne ilości lawy i popiołu. Zastygnięta lawa utworzyła solidne, odporne na siły natury skały, które do dziś wznoszą się w centrum Krainy Jezior. 16:00 GLOBALNA NAUKA - ODC. 3 ZIELONE TECHNOLOGIE - PRZYSZŁOŚĆ NASZEJ PLANETY (GLOBAL SCIENCE E03: GREEN TECH - THE FUTURE OF OUR PLANET) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 3 - "Zielone technologie - przyszłość naszej planety". Zielona rewolucja postępuje w zawrotnym tempie. Nowe technologie odmieniają nasze życie. Ich celem jest ochrona planety z korzyścią dla wszystkich. W obliczu kryzysu klimatycznego wywołanego zanieczyszczeniem i destrukcją bioróżnorodności, badacze pracują ze zdwojoną siłą. Jakie rozwiązania pomogą nam w walce z emisjami dwutlenku węgla czy zanieczyszczeniem plastikami? Jak odmienią nasze życie? Witajcie w przyszłości, w której musimy przemyśleć swoje podejście do życia, opracowywać czyste źródła energii, chronić środowisko oraz inspirować się przyrodą, aby zapewnić sobie przetrwanie. Współczesna nauka i technologia podsycają nasze nadzieje na przyszłość ludzkości Czy jesteście gotowi odkryć, co nas czeka? Zmiany klimatu wymagają podjęcia natychmiastowych działań ograniczających wpływ cywilizacji na Ziemię. Energia, transport, żywność Należy zmodyfikować wszystkie aspekty naszego życia, aby ograniczyć globalne ocieplenie. Badacze opracowują nowe technologie radykalnie redukujące emisję gazów cieplarnianych. 17:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SENEGAL, MĘDRZEC AFRYKI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Senegal. 18:05 RZYM ARMIA BUDOWNICZYCH (ROME: AN ARMY OF BUILDERS / ROME, L'ARMEE DES BATISSEURS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Raphal Rouyer Opowieść o tym jak armia Cezara wykorzystywała potęgę swojego militarnego geniuszu, by pokonać Galów. Po podbiciu terytoriów umiejętności techniczne rzymskich legionistów zostały wykorzystane do budowy monumentalnej infrastruktury, takiej jak imponujące kamienne forty, które służyły do ochrony granic imperium. Legion rzymski, będący narzędziem zarówno podboju ziemi, jak i planowania terytorialnego, okazał się najcenniejszym atutem Rzymu: potężną armią budowniczych. Legion Rzymski kojarzy nam się ze zdyscyplinowanymi, walecznymi żołnierzami. Ale to tylko część prawdy. To byli śmiali wojownicy i wielcy budowniczowie. Umiejętności budowlane były jednym z atutów rzymskiej armii. Każdy legionista był zdolnym robotnikiem umiejącym posługiwać się bronią i wszelkimi narzędziami. Umiejętności techniczne były jednym z politycznych filarów rzymskich podbojów. Podczas wojny w Galii armia Juliusza Cezara wykorzystywała budowniczą sprawność do podporządkowania sobie galijskich plemion. 19:05 MAGDA, MIŁOŚĆ I RAK Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2009 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Adam Fręśko Patrząc na piękną, smukłą Magdę Prokopowicz, nikt nie pomyślałby, że przez kilka lat walczyła ze śmiertelną chorobą, która ją straszliwie okaleczyła. Wszystko wskazuje na to, że tę walkę wygrała, chociaż pewności nie będzie miała nigdy. Magda bardzo wcześnie musiała oswoić się ze śmiercią. Jej rodzice zmarli na raka: ojciec - gdy miała 14 lat, a matka, gdy Magda była osiemnastolatką. Ona sama była więc w grupie podwyższonego ryzyka, mogła spodziewać się, że i jej los nie oszczędzi takich doświadczeń. Gdy poznała Bartka Prokopowicza, znanego operatora i swojego przyszłego męża, oboje zakochali się w sobie od pierwszego wejrzenia i szybko zdecydowali się na ślub. Wiedzieli, że chcą być ze sobą na dobre i na złe, "dopóki śmierć ich nie rozłączy". Chmury zawisły nad ich szczęściem, gdy Magda miała 27 lat. Pewnego dnia wyczuła guzek w piersi. Diagnoza brzmiała jak wyrok: obustronny złośliwy rak piersi. Dla Bartka było oczywiste, że będzie przy niej trwał, wspierał ją, że nie przestanie jej kochać. A właśnie wtedy szczególnie go potrzebowała. Początkowo, pamiętając wieloletnie cierpienia matki, którą pokonał rak piersi, Magda nie chciała poddawać się tradycyjnej kuracji, nie wierzyła w jej efekty. Próbowała medycyny niekonwencjonalnej. Lekarze namawiali ją jednak na poddanie się obustronnej mastektomii, ostrzegając, że inaczej nie będzie dla niej żadnego ratunku. Gdy okazało się, że jest w ciąży, namawiali ją na jej usunięcie. Magda jednak zdecydowała się urodzić, a w utrzymaniu ciąży bardzo pomógł jej onkolog, dr Jerzy Giermek. Ze względu na dziecko zrezygnowała jednak z eksperymentów, zgodziła się na operację. Była w trzecim miesiącu ciąży, kiedy usunięto jej obie piersi. Bardzo to przeżyła: do tej pory trudno jej o tym mówić, choć jej mąż zapewnia, że nie wpłynęło to w żaden sposób na jego uczucie do niej i ze sposobu, w jaki wypowiada te słowa, widać, że nie jest to tylko pusta deklaracja. Później była półroczna chemioterapia, podczas której Magdzie wypadły piękne, gęste włosy, stanowiące jeden z jej atutów. Przyszła mama wstydziła się swej łysej głowy, właściwie na cały czas kuracji odcięła się od świata. Dwa tygodnie po jej zakończeniu na świat przyszedł mały Leonek, oczko w głowie rodziców, którzy - świadomi, jak cenny jest wspólnie spędzony czas - starają się ani na chwilę nie rozstawać ze sobą i z nim. Żona i dziecko jeżdżą więc z Bartkiem na plany filmowe kolejnych produkcji, przy których jest on operatorem, nawet za granicę. Rok temu Magda dowiedziała się, że ma przerzuty do wątroby i kości. Ale i wtedy nie załamała się. Oboje wiedzieli, że zwycięstwo nad rakiem zależy w dużym stopniu od determinacji pacjenta, jego woli życia. A tego Magdzie nie brakowało. I zmiany chorobowe ustąpiły. Od tamtej pory stan zdrowia Magdy się poprawia. Jeszcze nosi różne peruki, ale już odrastają jej włosy, przybyło sił. Dziewczyna szykuje się do zabiegu rekonstrukcji piersi i marzy, żeby znów założyć suknię bez ramiączek, w której brała ślub. Oswoiła raka, teraz uczy innych, jak się go nie bać: koresponduje z wieloma chorymi, udziela wywiadów. Razem z Bartkiem buduje dom na wsi. Wierzy, że spędzą tam jeszcze wiele szczęśliwych lat. 20:10 TRUCIZNY PUTINA - ODC. 2 NOWA ZIMNA WOJNA (POISON (S) 2. LA NOUVELLE GUERRE FROIDE) Cykl dokumentalny, 55 min, Francja, 2023 Reżyseria: Jennifer Deschamps Odc. 2 - "Nowa zimna wojna". Każda afera związana z otruciem odkrywa kulisy rozgrywek, będących pokłosiem zimnej wojny, i objaśnia to, co dzieje się od chwili rozpoczęcia konfliktu Rosji z Ukrainą. Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku agent Władimir Putin zdołał narzucić nowe zasady. Rozwiązuje problemy własnymi sposobami i nie znosi krytyki. Udaje zaangażowanie w walkę z terroryzmem. To działa. Zachód opuszcza gardę. Żaden przywódca nie przeczuwa powrotu zimnej wojny. Barack Obama też nie chce nowej "zimnej wojny". Uparcie trzyma się strategii "resetu". Skripal przekazuje Brytyjczykom informacje w trakcie całego pierwszego mandatu Putina. Rozsierdzony przywódca chce go dopaść. W żargonie rosyjskich służb akronim "smiersz" oznacza "śmierć wrogom". 21:25 DZIECI ISIS, OFIARY WOJNY (IRAQ'S LOST GENERATION / ENFANTS DE DAESH, LES DAMNES DE LA GUERRE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Anne Poiret Film dokumentalny opowiada o losie dzieci, które były w strukturach ISIS albo są dziećmi bojowników ISIS. Stąd tytuł oryginalny brzmi "Enfants de Daech". Daech to inna nazwa ISIS. Film pokazuje sytuację w Iraku w kilka lat po zakończeniu wojny. Żyje tu około kilkudziesięciu tysięcy tzw. dzieci ISIS, których rodziny przysięgły wierność kalifatowi. Są napiętnowane, a ich istnienie nie jest prawnie uznane w Iraku, który uważany jest za kraj "po ISIS". Dzieci te bez id nie mają dostępu do opieki medycznej, pomocy żywnościowej, ani do edukacji. Dokument Anne Poiret to bezprecedensowe śledztwo dające głos tym nieletnim, wyrzutkom społecznym nowego Iraku, którym tylko garstka organizacji pozarządowych stara się pomóc. Film ten przybiera formę podróży po okolicach Mosulu, w irackim Kurdystanie i północno - wschodniej Syrii, po ziemiach rozdartych wojną, aby spotkać się z pokoleniem, które przetrwało panowanie tak zwanego Państwa Islamskiego, wojnę o wyzwolenie i wynikającą z niej przemoc, a teraz próbuje znaleźć przyszłość pomiędzy odpornością a zemstą. Film nagrodzony International Emmy Award w 2022 roku. 22:35 NAUKA LATANIA Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2021 Reżyseria: Katarzyna Trzaska Scenariusz: Katarzyna Trzaska Marietta, Michał i Anią są młodzi i pełni nadziei. Zostawili za sobą dom dziecka i budują samodzielne życie. Film jest refleksyjną balladą o nieobecnych rodzicach, błędach, których nie da się uniknąć i wierze w wielką siłę miłości. 24:00 TAJEMNICE MIEJSC ZBRODNI S.VI - ODC. 2 ZABÓJCZY KWARTET (EP. 2 FOUR LOVERS FOR ONE CRIME: THE JOËL DEPREZ AFFAIR / QATRE AMANTS POUR UN CRIME) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Sophie Tsytsura Dziesięcioodcinkowa seria "true crime". Nie ma czegoś takiego jak zbrodnia doskonała. Każda napaść, porwanie, morderstwo to zbrodnia, w której sprawca zawsze zostawia ślady. Każdy trzymający w napięciu odcinek składa się z 10 dowodów, przedstawionych jak rozrzucone kawałki makabrycznej układanki. Stopniowo widz zaczyna rozumieć, jaką rolę odgrywają w śledztwie poszczególne dowody, elementy, wskazówki, aby w końcu prawda została ujawniona a zarzuty przedstawione. Zobaczymy proces dochodzenia do prawdy z laboratorium kryminalistycznego CSI oraz inscenizacje kolejnych elementów zbrodni. Odcinek 2 - "Zabójczy kwartet". W lutym 2000 - go roku dwóch myśliwych zauważyło, jak ich pies biegnie w kierunku dołu. Pomyśleli, że wyczuł zwierzynę i ruszyli za nim. Zorientowali się jednak, że wcale nie chodziło o zwierzę. Odkryli na wpół zwęglone zwłoki. Natychmiast powiadomili policję. Niecałą godzinę później na miejsce przybyli śledczy z wydziału dochodzeń kryminalnych. Zabezpieczyli teren, by dokonać wstępnych ustaleń. Znaleźli ciało mężczyzny. Leżał skulony na lewym boku, twarzą do ziemi. Nie sposób go było zidentyfikować. Mężczyzna ściskał w dłoni świeżą, nie nadpaloną gałązkę. Na lewym nadgarstku denata był zegarek, którego wskazówki zatrzymały się na godzinie drugiej piętnaście. Trzeci trop: denat miał na palcu obrączkę. Z kolei w tylnej kieszeni spodni ofiary śledczy odkryli czwartą wskazówkę - listę zakupów. 01:05 SŁAWOMIR MROŻEK PRZEDSTAWIA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1997 Reżyseria: Paweł Łoziński Scenariusz: Paweł Łoziński Wykonawcy: Sławomir Mrożek, Susanna Mrożek Na wstępie realizatorom filmu podyktował warunki. Nie zgodził się na zasadę policyjną, polegającą na tym, że ktoś delikwentowi zadaje pytania, a ten obowiązkowo musi na nie odpowiedzieć. Nie zgodził się też, by miał to być film biograficzny albo prezentacja sylwetki twórcy. Gotów był zaakceptować jedynie film o sytuacji, w jakiej się znalazł, z którego, być może, wyniknie, kim jest i jak się zachowuje. Oświadczywszy to, Sławomir Mrożek gościnnie otworzył bramę wiodącą do jego meksykańskiego rancha "La Epiffania" i oprowadzając po nim gości, skrupulatnie pokazał wszystko: podkowę wiszącą na drzwiach, wyjątkowej urody sęk, śrubę nie wiadomo do czego i garderobę dla psich smyczy. W 1963 roku wyjechał z Polski, bo czuł się własnością państwa i - jak mówi - nie wiedział, kim jest, a chciał się tego dowiedzieć. Zatrzymał się w Rzymie. Potem znalazł się w Paryżu. Wreszcie, mając blisko 60 lat, wyruszył z Francji za ocean. Osiadł w Meksyku. Kupił rancho. Urządzał je i pielęgnował siedem lat. A jednak zdecydował się zostawić ten dom, ogród, psy i wrócić do Polski. Nigdy nie przypuszczał, że znajdzie się w sytuacji bohaterów "Wiśniowego sadu" Czechowa, lecz oto w niej jest. Siedząc przy pierwszym w życiu prawdziwym biurku, które kupił sobie w ramach stabilizacji, mówi o mało spektakularnym, w odróżnieniu od innych, procesie twórczym pisarza. Robiąc przerwy na krótkie spacery po kipiącym zielenią ogrodzie, opowiada o swej młodości, początkach kariery, zerwaniu związków z krajem, swej twórczości, emigracyjnych doświadczeniach, sukcesie i meksykańskim domu. Na koniec kamera wyławia go w tłumie na krakowskiej ulicy. Wrócił, lecz już tego nie komentuje. W 2008 roku Sławomir Mrożek ponownie wyjechał z Polski. Mieszka w Nicei. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NAROL. TAJEMNICA PAŁACU ODC. 261 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 12 lutego 1945 roku w pałacu w Narolu NKWD osaczyło grupę partyzantów z oddziału WiN Kostka. Pojmanych zostało 7 żołnierzy wyklętych. Autorzy badają najbliższe otoczenie pałacu, by odpowiedzieć na pytanie, jakie rozmiary miała stoczona tu walka. Poszukiwania są tłem do opowieści o niezwykłym dowódcy, Karolu Kosteckim ps. Kostek. Kostek walczył z niemieckim okupantem we wrześniu 1939 r. , był kurierem ZWZ na obszar okupacji sowieckiej, żołnierzem AK i dowódcą kompanii Narol. Jego oddział współpracował z partyzantami sowieckimi i bronił polskiej ludności przed napadami UPA, rozgrywając regularną bitwę z Ukraińcami w obronie Narola. Podczas akcji "Burza" walczył ze swym oddziałem pod Bełżcem i Tomaszowem Lubelskim. Po wkroczeniu Rosjan, Kostecki pozostał w konspiracji, walczył z komunistami w Lubaczowie, a jego podkomendni zostali okrążeni i schwytani w pałacu w Narolu. Sam Kostek awansował na komendanta Rejonu I, a potem Rejonu V w strukturach WiN. Był dowódcą udanej akcji rozbicia aresztu UB w Tomaszowie Lubelskim i uwolnienia stamtąd więźniów. Zatrzymany przez komunistów został skazany na wielokrotną karę śmierci, zamienioną potem na 15 lat więzienia. 02:35 ZAMEK PRZY EATON PLACE Film dokumentalny, 35 min, Polska, 1992 Reżyseria: Rafał Mierzejewski Scenariusz: Rafał Mierzejewski Zdjęcia: Tadeusz Śmiarowski Film dokumentalny o działalności polskiego rządu na uchodźstwie. W programie wspomnienia ostatniego szefa Kancelarii Cywilnej prezydenta Bohdana Wendorffa, zdjęcia siedziby kolejnych prezydentów RP przy Eaton Place oraz materiały archiwalne autorstwa Romana Lewickiego. 03:25 WŁADYSŁAW HAŃCZA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 1987 Reżyseria: Hanna Wierzbicka, Irma Bachulska Lektor: Zdzisław Szczotkowski Aktorzy: Blanka Kutyłowska Film dokumentalny poświęcony twórczości wybitnego aktora Władysława Hańczy.