TVP Historia Poniedziałek, 18.11.2024 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1626 - konsekracja watykańskiej bazyliki św. Piotra; 1665 - początek obrony Jasnej Góry; 1965 - list biskupów polskich do biskupów niemieckich ("wybaczamy i prosimy o wybaczenie"); 1976 - spotkanie członków KOR z kardynałem Wojtyłą; 06:55 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 9 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 07:45 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - ODC. 41 Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Wojciech Kursa "Przypadek Polski. Polityka i idee" to cykl programów przedstawiających najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. Autorem scenariuszy poszczególnych odcinków jest dr Jacek Kloczkowski, wiceprezes Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie. Realizacja cyklu będzie łączyć wypowiedzi narratora nagrywane w wybranych miejscach nawiązujących do biografii i idei politycznych przedstawianych postaci z uzupełniającymi je wypowiedziami ekspertów nagrywanymi w studio na odpowiednio graficznie zaaranżowanym tle. Całość uzupełnią ujęcia filmowe oraz ikonografia dotycząca danego tematu /zdjęcia, pisma, dzieła malarskie/ przedstawiona przy użyciu grafiki komputerowej. Towarzyszyć im będzie narracja prowadzona z offu. 08:10 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 39 (S. III, ODC. 13) Serial historyczny, obyczajowy TVP, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Lesław Żurek, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Kamila Bujalska, Filip Gurłacz, Marcin Franc, Jacek Beler, Jacek Mąka, Maja Malesa Ania i Andzia marzą o powrocie Ewy i małego Stasia. Mania jest przerażona polityczną działalnością Ryszarda. Nie może pozwolić, żeby jej mężowi stała się krzywda. Tymczasem wśród robotników z Ursusa rośnie niezadowolenie. Rozwiązaniem może być już tylko strajk. Winnych dopadają demony przeszłości. Ania zastanawia się, czy wyznać Mani długo skrywaną tajemnicę i czy siostra jej wybaczy. Martwi się, że prawda zburzy szczęście i stabilizację całej rodziny. 09:05 HISTORIA POLSKI - WŁADYSŁAW HR. ZAMOYSKI. PAN Z WIELKOPOLSKI. WŁADCA TATR Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2012 Reżyseria: Janusz Sidor Scenariusz: Janusz Sidor Lektor: Janusz Sidor Zdjęcia: Mirosław Basaj Film oparty na dokumentach, rzeczywistych śladach życia Władysława hr. Zamoyskiego. Prezentuje biografię i wybrane wątki dzieła bohatera. Z filmu tego można dowiedzieć się, że to, co zwyczajnie myślimy sobie dziś o Zakopanem, o polskich Tatrach, to dzieło konkretnego człowieka oraz, że bez jego poświęcenia, z pewnością i Tatry, i Zakopane, możliwe też, że i Kórnik, jako zamek muzeum z wielką biblioteką, wyglądałyby inaczej, a może w ogóle już by ich nie było lub byłyby gdzie indziej, w innym kraju, w innym miejscu, zaginione, nie nasze, jak wiele skarbów przeszłości Polski. 10:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CENA ZWYCIĘSTWA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego ofiarom i stratom Związku Radzieckiego. 10:40 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 3. OD UJŚCIA NARWI DO BAŁTYKU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. 11:40 SPÓR O HISTORIĘ - KRYM: KŁUJĄCA ZADRA RZECZYPOSPOLITEJ Debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller "Wieczna sromota i nienagrodzona Szkoda, Polaku! Ziemia spustoszona Podolska leży, a pohaniec sprosny, Nad Niestrem siedząc, dzieli łup żałosny!" - pisał prawdopodobnie w 1575 roku Jan Kochanowski w "Pieśni o spustoszeniu Podola". Tatarzy, podczas trwającego u nas bezkrólewia, uprowadzili wówczas według jednego ze źródeł 55 tysięcy jasyru. Dlaczego Rzeczpospolita nie mogła uporać się z Tatarami przez kilka wieków najeżdżającymi jej ziemie? 12:15 ZMIENNICY - ODC. 5/15 - SAFARI Serial TVP, 57 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Ewa Błaszczyk, Irena Kwiatkowska, Witold Dębicki, Jan Englert, Adam Ferency, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski, Jerzy Kozakiewicz, Bronisław Pawlik, Zdzislaw Wardejn, Mieczysław Hryniewicz Komedia obyczajowa pełna zabawnych obserwacji życiowych. Młoda dziewczyna w przebraniu mężczyzny zatrudnia się jako kierowca w Miejskim Przedsiębiorstwie Taksówkowym. Tylko w ten sposób otrzymuje taksówkę i ze swoim zmiennikiem jeździ po Warszawie. Świat zza szyb "taryfy" wygląda czasem śmiesznie, czasem groteskowo, a niekiedy tragikomicznie. Odc. 5. Początki pracy Kasi vel Mariana Koniuszko w MPT nie należą do łatwych. Wspólnie z Jackiem wiozą znanego aktora Rawicza do Krakowa. Mimo rozmaitych perturbacji w czasie podróży, udaje im się dowieźć gwiazdora na czas. Rawicz ma wystąpić w emitowanym na "żywo" spektaklu Teatru Telewizji. Jak na złość przedstawienie zostaje odwołane z powodu wystąpienia ambasadora Syjamu. 13:25 U PANA BOGA ZA MIEDZĄ Komedia, 110 min, Polska, 2009 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Ludek Drizhal Aktorzy: Andrzej Zaborski, Krzysztof Dzierma, Agnieszka Kotlarska, Grzegorz Heromiński, Emilian Kamiński, Wojciech Solarz, Ryszard Doliński, Mieczyslaw Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach, Katarzyna Śmiechowicz, Barbara Torzewska, Małgorzata Płońska Kolejna (po "U Pana Boga za piecem" i "U Pana Boga w ogródku") część perypetii mieszkańców idyllicznego podlaskiego miasteczka Królowy Most. Na tle urokliwych sielskich pejzaży, pośród dobiegających z miejscowych kuchni woni kindziuków, kiszonych ogórków i smalcu, tudzież w asyście obficie obdarzonych przez naturę niewiast, Jacek Bromski po raz kolejny snuje opowieść o tym, jak spokojne życie dobrodusznego proboszcza i równie sympatycznych, co niewydarzonych, stróżów porządku zostaje zakłócone przez pojawienie się "obcego", a właściwie dwóch. Pierwszym jest Staszek Niemotko (Grzegorz Heromiński), który ostatnie dwadzieścia lat spędził w USA, a teraz wraca odwiedzić stare kąty. Przywiózł ze sobą luksusowy biały samochód i mnóstwo forsy. Jego rodzinna chałupa to już ruina, jednak za radą proboszcza Staszek postanawia zostać i znaleźć sobie odpowiednią żonę. Nie jest wprawdzie ani młody, ani zbyt przystojny, ale za to ma grubo ponad sto tysięcy dolarów, co niewątpliwie stanowi pewien atut. Niestety, nawet tak duża suma nie robi wrażenia na atrakcyjnej kasjerce w lokalnym banku, gdzie lokuje pieniądze. Dziewczyna, owszem, umówiłaby się na randkę z "Amerykanem", ale najpierw musiałby on uzyskać zgodę miejscowej władzy duchownej. I nie chodzi tu bynajmniej o proboszcza Antoniego, tylko o... popa, gdyż piękna Ludmiła jest wyznania prawosławnego. Wszystko wskazuje więc na to, że ze ślubu nic nie będzie. W zamian Staszkowi niespodziewanie trafia się szansa na zaistnienie w...polityce. W Królowym Moście zbliżają się bowiem wybory burmistrza. Piastujący to stanowisko od trzech kadencji Mieczysław jest usilnie namawiany przez żonę, by dał sobie już spokój z ratuszem i zajął się wnukami. Widząc jego wahania miejscowy bogacz Śliwiak postanawia również ubiegać się o urząd włodarza miasta. Dowiedziawszy się, że Staszek długo przebywał w Stanach, angażuje go do przygotowania profesjonalnej kampanii wyborczej w stylu amerykańskim. Niemotko ochoczo bierze się do rzeczy. Na początku zjednuje sobie reaktora naczelnego miejscowej gazety, który jest w niełasce u burmistrza, odkąd nie zgodził się wydrukować jego poezji. Jako że kampania ma być profesjonalna, redaktor dostaje zadanie "zebrania haków" na Mieczysława. Nie będzie to trudne, gdyż urzędujący burmistrz darzy daleko posuniętą sympatią swoją sekretarkę, nie tylko dlatego, że świetnie organizuje mu pracę i chętnie słucha napisanych przezeń wierszy, lecz także z powodu jej biustu, na widok którego króliczki "Playboya" mogłyby się nabawić kompleksów. Z biegiem czasu kampania wyborcza coraz bardziej się zaostrza i do akcji musi wkroczyć policja. Na szczęście nieporadności komendanta i jego safandułowatych podopiecznych w sukurs przychodzi drugi "obcy", a właściwie "obca" osoba w miasteczku - starszy inspektor Marina Chmiel, dziarska blondynka, posiadaczka czarnego pasa w karate i specjalistka od komputerów. Jednak i jej umiejętności okazują się niewystarczające wobec grupy uzbrojonych po zęby gangsterów zza Buga. Wskutek ich wyczynów idylliczne życie mieszkańców Królowego Mostu pryska jak bańka mydlana. Nawet kościelny dzwon brzmi fałszywie. Widząc, że wszystko dookoła pogrąża się w chaosie i przemocy zatroskany ksiądz proboszcz postanawia uciec się do niekonwencjonalnego jak na osobę duchowną rozwiązania sytuacji. Złoty Granat na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (2009) i Nagroda za reżyserię na Golden Rooster and Hundred Flowers Film Festiwal w Nanchang (2009). 15:20 PRZECZYTAJ MI TĘ HISTORIĘ - ODC. 79 Felieton, 5 min, Polska, 2021 Scenariusz: Andrzej Kaczmarczyk Prowadzący: Emilia Kowalska Cykliczny program rekomendujący książki dla dzieci o tematyce historycznej, co należy rozumieć dość szeroko. To np. historia Polski i świata, ale też historia naturalna, historia wynalazków, ważne postaci etc. Każdy odcinek zawiera propozycje dwóch książek, dla najmłodszych i nieco starszych, przedzielone sondą z przedszkolakami i uczniami początkowych klas szkół podstawowych. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 116 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Krzysztof Pakulski, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Krzysztof Wrona, Karina Seweryn, Paulina Kondrak, Karolina Kominek, Marcin Bubółka, Monika Radziwon, Dominik Łoś, Robert Gonera, Miron Jagniewski, Katarzyna Radochońska, Wojciech Czerwiński, Zbigniew Waleryś, Sebastian Ziomek Odc 116. Podczas podróży do Świdnicy Helena niespodziewanie ratuje Guncelowi życie. Rycerz jest zaskoczony i dozgonnie wdzięczny. Adelajda wypytuje Egle o Ligęzę. Dwór huczy od plotek, dlatego chciałaby poznać prawdę. Pełna wrażliwości królowa opowiada historię swojej matki, która podobnie jak Egle nie potrafiła wybaczyć, odeszła od jej ojca i rodzeństwa. Biskup Grot otrzymuje od papieża list z gratulacjami osiągniętego pokoju z Krzyżakami. Mimo to nadal uważa członków zakonu za zbrodniarzy. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - HISTORIA NIKCZEMNOŚCI Widowisko historyczne, 49 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jan Frycz (Konrad), Borys Szyc (Fegelain), Piotr Grabowski, Adam Woronowicz, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Andrzej Warcaba, Adam Kopciuszewski, Dorota Liliental, Kasia Danysz O życiu Franza Konrada przed drugą wojną światową nie wiadomo wiele. Urodził się w Wiedniu w 1906 roku. 11 miesięcy swojego życia spędził w więzieniu skazany za kradzież. Przestępcza przeszłość nie zaszkodziła jednak Konradowi, kiedy wstępował do niemieckiej partii nazistowskiej NSDAP. Przeciwnie, już wkrótce jego talenty miały okazać się bardzo pożyteczne. Faszystowskie Niemcy potrzebowały środków na zbrojenia. Dzięki Anschlussowi III Rzesza zyskała bogate zasoby złota i walut z austriackich banków oraz zapasy surowców i silny przemysł. Późniejsze zagarnięcie Czech umożliwiło uzbrojenie 36. Dywizji Wehrmachtu. Eksploatacja podbitego kraju trwała. Z czeskich banków wywieziono do Niemiec 25 mln dolarów w złocie. Rabunkowa polityka państwa faszystowskiego nie znała umiaru. Nie przestrzegano umów międzynarodowych, rabowano także dzieła sztuki i obiekty sakralne. Kiedy wybuchła druga wojna światowa, ideologia nienawiści dała III Rzeszy nowe źródło funduszy umożliwiających prowadzenie działań na wielką skalę. Wrogowie Niemiec na podbitych terenach mieli zostać starci z powierzchni ziemi, lecz przedtem także ograbieni ze wszystkich wartościowych przedmiotów. Do opanowanych przez faszystów zakątków Europy zjeżdżali ludzie, którzy mieli się zająć tym programowym rabunkiem. Jednym z nich był Franz Konrad. Jego kariera zaczęła się w 1940 roku, gdy jako Leiter fuer Wertersfassung in Warschau Ghetto przybył do Warszawy. Stał się odpowiedzialny za przejęcie przez Rzeszę mienia żydowskiego w wydzielonej dzielnicy stolicy podbitej Polski. Wyszukiwał w majątku Żydów rzeczy wartościowe, nieraz podstępem wydzierał tajemnice o ukrytych dobrach. Zorganizował w Warszawie 15 magazynów zagrabionych przedmiotów. Nie działał wyłącznie na rzecz Niemiec, część łupów, które wpadły mu w ręce, chował na własny użytek i wywoził do zamku Fischorn w pobliżu Zell am See. Wkrótce Konrad zyskał ponure miano "króla getta" i w swojej złodziejskiej karierze awansował do stopnia Hauptsturmfuehrera SS. W 1942 roku los Konrada zetknął go z SS - Gruppenfuehrerem Hermannem Fegeleinem, dowódcą dywizji Waffen - SS "Florian Geyer". Esesman potrzebował zręcznego administratora grabieży podczas wojny ze Związkiem Radzieckim. Ofiarą rabusiów Fegeleina padło co najmniej 20 tysięcy ludzi. Wiele łupów Fegelein i Konrad zagarnęli dla siebie. Ale nie dane im było nacieszyć się złupionym bogactwem. W 1944 roku III Rzesza przegrywała wojnę. Fegelein został oddelegowany przez samego Hitlera do zamku Fischorn, gdzie miano ukryć zrabowane przez lata wojny dzieła sztuki i kosztowności. Wśród niezliczonych bogactw, przewożonych w skrzyniach do zamku, był też inny skarb. 17:00 HISTORIA POLSKI - VI BRYGADA PANI KOMENDANT Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski Zdjęcia: Sławomir Chudowski W dwudziestoleciu międzywojennym, w Warszawie, pewna dzielna kobieta postanowiła rzucić wyzwanie środowiskom przestępczym. Kim była niewysoka brunetka, która zdecydowanie, z pełną determinacją, zwalczała prostytucję, handel dziećmi, stręczycielstwo? W jaki sposób od zera stworzyła formację, o której z podziwem pisano w europejskiej prasie? Jaką tajemnicę skrywała? Kobieta, której całe życie, praca, były ściśle związane z odradzającym się państwem polskim, a korzenie sięgają starożytnej Grecji? Czego mogłaby dokonać gdyby nie wojna? Film dokumentalny poświęcony postaci Stanisławy Paleolog, która od 1935 r. kierowała nowo utworzonym Referatem Policji Kobiecej w Centralnej Służbie Śledczej. Do niej też należało organizowanie szkoleń dla kandydatek do policji kobiecej oraz inspekcja poszczególnych jej komórek. Nadzorowała utworzoną w 1935 r. przez gen. J. K. Zamorskiego kobiecą policję mundurową. Poszukiwała też optymalnych rozwiązań w pracy policyjnej i utrzymywała kontakty z policjantkami z innych państw. Szczególnie bliskie, przyjacielskie stosunki łączyły ją z funkcjonariuszkami angielskimi. Kierowana przez nią policja kobieca cieszyła się uznaniem w całej Europie, a Palelog sama też pisała o zadaniach realizowanych przez swoje podkomendne i ich sukcesach. Zabiegała o prestiż i wizerunek medialny kierowanej przez siebie formacji. Prostytucja była dla niej przede wszystkim problemem społecznym, a jej źródła widziała w niskim poziomie kultury i upadku moralności. W listopadzie 1938 r. reprezentowała polskie policjantki na paryskim kongresie, poświęconym walce z handlem kobietami i wygłosiła referat poświęcony dorobkowi polskiej policji kobiecej i sprawie resocjalizacji prostytutek oraz dziewcząt zagrożonych demoralizacją. 18:00 HISTORIA W OŻYWIONYCH OBRAZACH - WOJCIECH KOSSAK. OLSZYNKA GROCHOWSKA Cykl dokumentalny, 14 min, Polska, 2017 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Marek Brodzki Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Widzowie mają niepowtarzalną okazję, aby niejako wejść do wnętrza obrazu, przyjrzeć się jego bohaterom, usłyszeć ich rozmowy, a także poznać kontekst historyczny, w jakim znajdowała się Polska tuż przed momentem, kiedy wszyscy bohaterowie zastygli zamknięci w klatce czasu i ramie malarskiego dzieła. Warstwie fabularnej towarzyszy komentarz wybitnych historyków, znawców historii Polski. Taka forma edukacji może być przyczynkiem do lepszego zrozumienia zagadnień historycznych, pretekstem do dyskusji, a także znakomitym uatrakcyjnieniem zajęć szkolnych. 18:20 FLESZ HISTORII - ODC. 687 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:40 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 10 KAZIMIERZ ZAKRZEWSKI Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Kacper Solan, Wojciech Kursa Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. 18:50 STULECIE WINNYCH - ODC. 40 (S. IV, ODC. 1) Serial historyczny, obyczajowy, 46 min, Polska, 2021 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzta Retei Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Weronika Humaj, Kamila Bujalska, Arkadiusz Janiczek, Lesław Żurek, Maria Pawłowska, Paweł Ferens, Krystian Kostow, Adam Wietrzyński, Michał Wielewicki Spotykamy się z bohaterami "Stulecia Winnych" w szczególnie trudnym momencie. W Polsce nasilają się represje wobec robotników, pogłębia kryzys, rodzi się bunt. Ryszard, aresztowany za udział w strajkach, czeka w celi na proces. Rodzina Winnych po raz kolejny jednoczy siły i szuka sposobu na uwolnienie bliskiej osoby. Jasiek prosi o wsparcie partię, Kasia liczy na pomoc partyjnej szychy, towarzysza Sobańskiego. Z kolei Basia uważa, że ojciec postąpił lekkomyślnie angażując się w zamieszki. Ma do niego żal, że nie pomyślał o rodzinie, o Mani. Tymczasem w Trójmieście Michelle oraz Michał Jr wraz z żona Agnieszką wierzą, że Polska może być krajem sprawiedliwości i demokracji. Działają w centrum wydarzeń, na Wybrzeżu. Michelle stara się o staż w Tygodniu Wybrzeża. Chce punktować władzę, pisać o strajkach i rodzinach robotników. 19:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - GRUNWALD, RACŁAWICE Reportaż, 14 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Zdjęcia: Krzysztof Gromek Prowadzący: Katarzyna Sanocka Program przedstawia najciekawsze pomniki i zabytki polskiej kultury. W tym odcinku są to Racławice i Grunwald. Obydwie zwycięskie i legendarne. Bitwy pod Grunwaldem i Racławicami dzieli blisko 400 lat i rozmach prowadzonych walk. Przywoływane wielokrotnie w trudnym momentach naszej historii, jako narodowy symbol. Jednak każda z nich, dzięki doskonałej strategii dowódców i odwadze walczących, zmieniła bieg historii. Imiona dowódców obydwu bitew znane są każdemu z lekcji historii. Warto pamiętać też o innych bohaterach. Wśród walczących o wolność, męstwem zasłynął Wojciech Bartosz, przywódca kosynierów, który zdobył pierwsze rosyjskie działo. Za odwagę Kościuszko mianował go chorążym i nadał nazwisko Głowacki. Bitwa pod Racławicami nie miała tak wielkiego znaczenia militarnego, jak walka pod Grunwaldem. Przeszła jednak do historii jako ta, która zbudziła nadzieję odzyskania niepodległości, wiarę w zwycięstwo. Nowością w dotychczasowych działaniach zbrojnych był udział chłopów. Pod Racławicami do walki stanęło ich aż 320. Walczyli kosą osadzoną na blisko trzymetrowym kiju. Dlatego właśnie te oddziały nazwano kosynierami. Bitwa po Grunwaldem była przez Władysława Jagiełłę dobrze przygotowana taktycznie i logistycznie. Król obserwował jej przebieg ze wzgórza, dzięki czemu doskonale kontrolował sytuację. Do historii przeszedł wspaniałomyślny gest Jagiełły, który rozkazał na polu bitwy odnaleźć zwłoki wielkiego mistrza i odesłać je z honorami do Malborka. Wielki militarny sukces bitwy pod Grunwaldem był wydarzeniem bez precedensu i zapoczątkował zmierzch potęgi Zakonu Krzyżackiego. Podobnie jak Grunwald, Racławice należą do najbardziej rozsławionych batalii w historii Polski. Obydwie stały się synonimem woli zwycięstwa i patriotyzmu. Obydwie bitwy obrosły legendą i został utrwalone w naszej pamięci także dzięki wybitnym dziełom malarstwa. Bitwa pod Grunwaldem Matejki i Panorama Racławicka - dzieło zespołu malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka dorównują sławą samym wydarzeniom. Obydwa płótna to monumentalne historyczne wizje powstałe ku pokrzepieniu serc. Ogląda się je jak wielki spektakl o poświęceniu, męstwie i wiktorii polskiego oręża. 20:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - NIEZWYKŁA EPOPEJA RYSZARDA LWIE SERCE (L'INCROYABLE EPOPEE DE RICHARD COEUR DE LION) Cykl dokumentalny, 107 min, Francja, 2021 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski "Secrets d'Histoire") to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 22:00 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.II - W IMIĘ BOŻE. ODC. 2/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 2/6) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew - ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach: "Królowie przeklęci" (The Accursed Kings), "Tudorowie" (The Tudors) czy w największym hicie współczesnej telewizji, jakim jest "Gra o tron" (Game of Thrones). 22:55 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY - ODC. 3/6 (UNTOLD ARCTIC WARS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe. 23:55 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 4 (ENIGMA CZ. 4) Widowisko, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Jakub Wesołowski, Modest Ruciński, Lesław Żurek, Michał Czernecki, Ireneusz Czop, Mariusz Bonaszewski, Andrzej Precigs, Arkadiusz Janiczek, Zbigniew Suszyński, Jerzy Schejbal, Adam Cywka Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję wśród klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny - skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny - ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich; naukowy - tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu. Jednakże ten sukces został nam ukradziony; tylko historycy wiedzą, że Polacy złamali Enigmę. Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechny odbiór tej przygody nie jest kształtowany przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany, by nie rzec przewrotny. Można próbować to zmienić, jedynie oddziałując innymi produktami kultury masowej. Czteroodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 01:00 ZYGMUNT WRÓBLEWSKI. GORĄCY TLEN Film dokumentalny, 52 min, Białoruś, 2018 Reżyseria: Aleksiej Makarenko Scenariusz: Władimir Bokun, Andżelika Nowikowa Film opowiada o postaci wybitnego naukowca, który łączy Białoruś i Polskę. To on po raz pierwszy w historii skroplił tlen. Nawet "król eksperymentatorów" Faraday tego nie dokonał. Używając ciekłego tlenu, Wróblewski zamienił w ciecz także azot i dwutlenek węgla. Odkrycia Zygmunta Wróblewskiego stały się punktem zwrotnym w rozwoju światowej nauki. Dzięki niemu w XX wieku wystrzelono rakiety kosmiczne. Ciekły tlen, azot, hel są obecnie szeroko stosowane w przemyśle i medycynie. Film został częściowo nakręcony na Uniwersytecie Krakowskim, gdzie naukowiec pracował przez długi czas. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 333 ZAGINIONE MORSY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2024 Autor: Adam Sikorski Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. "Zaginione "Morsy" Każda wojna pozostawia po sobie skomplikowany splot zagadek. To będzie jedna z takich właśnie tajemnic. Nasz dzisiejszy cel to Tereszpol Zaorenda. To tędy 27 września 1939 roku maszerowały oddziały 39 Dywizji Piechoty. Przy kolejowych torach żołnierze zrzucali swoja broń - połamane karabiny, pokrzywione lufy, które celowo niszczyli, by przyzwoita broń nie wpadła w ręce Niemców. Wszystko, co stanowiło uzbrojenie 39 Dywizji legło tutaj. Zabrakło tylko jednego - pistoletów maszynowych "Mors". Gdzieś w tym właśnie terenie zostały one ukryte. Nas - co oczywiste - intryguje los zaginionych Morsów. "Podlaski Tesla" Zabieramy Państwa na Podlasie, gdzie poznamy historię Stanisława Szepietowskiego, podlaskiego wynalazcy. Urodzony w Warszawie w 1900 roku, prowadził wraz z ojcem zakład ślusarski. W wieku 25 lat przybył na Podlasie i poza pracą rzemieślnika zajął się pracą wynalazczą. Nas zaintrygowały jego wczesne próby pozyskania energii elektrycznej z wyładowań atmosferycznych. To dlatego miejscowi do dziś nazywają go łowcą piorunów. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 3 Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Tematem odcinka jest przebieg Bitwy o Atlantyk.