TVP Historia Środa, 20.11.2024 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 20 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1900 - wesele w Bronowicach; 1925 - zmarł Stefan Żeromski; 1929 - Paryż, pierwsza wystawa prac malarza Salvadora Dali; 1980 - opublikowanie tajnej instrukcji peerelowskiej prokuratury "o zasadach ścigania uczestników działalności antysocjalistycznej". 06:55 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - BITWA POD STUDZIANKAMI - T34 Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański "Bitwa pod Studziankami - T34" W sierpniu 1944 roku, w czasie, gdy w Warszawie trwało powstanie, do chrztu bojowego na froncie wschodnim przystąpiła wielka jednostka pancerna Wojska Polskiego - 1. Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte. Dzięki samobójczej szarży Polacy powstrzymali kontratak elitarnych niemieckich sił pancernych pod Studziankami. W skład brygady wchodziły dwa pułki czołgów (w każdym po trzy kompanie czołgów średnich T - 34/76 i kompania czołgów lekkich T - 70), batalion piechoty zmotoryzowanej oraz samodzielny pułk artylerii samobieżnej. Formacja według etatu miała liczyć 2188 ludzi wyposażonych w 86 czołgów, pięć samochodów pancernych BA - 64 i 21 dział samobieżnych SU - 85. Brygada nie brała dotychczas udziału w walkach, 1. pułku czołgów, który w ramach 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki bił się pod Lenino. 07:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 343 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 08:00 STULECIE WINNYCH - ODC. 41 (S. IV, ODC. 2) Serial historyczny, obyczajowy, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ariadna Lewańska, Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Urszula Grabowska, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Weronika Humaj, Ina Sobala, Andrzej Andrzejewski, Marcin Kwaśny, Tomasz Błasiak, Jan Wieczorkowski, Barbara Wypych, Magdalena Walach, Marcin Franc, Kamila Bujalska, Lesław Żurek, Maria Pawłowska Mimo ogłoszenia amnestii przez Edwarda Gierka, Ryszard wciąż odsiaduje wyrok. Mania zaczyna już tracić nadzieję, codziennie czeka na męża. Tymczasem Michelle walczy z cenzurą, przygotowuje reportaż ze stoczni. Liczy, że uda się jej przemycić prawdę, nie zgadza się na lukrowanie rzeczywistości w prasie. Duże zamieszanie w życiu Stanisława i Andzi, wprowadza pojawienie się Jerzyka. Starszy syn Andzi ma głowę do interesów i zamierza rozwijać swój biznes. W tym celu adaptuje warsztat Stanisława, co powoduje iskrzenie między panami. 08:50 HISTORIA POLSKI - BŁĘKITNA ARMIA 1917 - 1919 Dokument fabularyzowany, 67 min, Polska, 2017 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Fręśko Muzyka: Rafał Rozmus Film dokumentalny fabularyzowany o Błękitnej Armii utworzonej we Francji. Film dotyczy lat 1917 - 1919, od powstania do powitania Armii w Polsce. Film przedstawia zapomniany fragment polskiej historii: utworzenie, organizację, wyszkolenie i wyposażenie, a także użycie bojowe w czasie I wojny światowej oddziałów Armii Polskiej, utworzonej we Francji dekretem prezydenta Republiki Raymonda Poincare z 4 czerwca 1917 roku, dzięki staraniom Komitetu Narodowego Polskiego. Dowódcą tej armii, zwanej od koloru żołnierskich mundurów Błękitną Armią, Komitet Narodowy Polski mianował gen. bryg / dyw. Józefa Hallera, przedwojennego instruktora scoutingu i towarzystwa Sokół we Lwowie, a później dowódcę 2. Brygady Legionów Polskich oraz 2. Korpusu Polskiego w zbolszewizowanej Rosji. Błękitna Armia, licząca ok. 70 tysięcy żołnierzy i wyposażona w nowoczesne uzbrojenie oraz sprzęt bojowy (w tym ponad 1000 pojazdów mechanicznych, 120 najnowocześniejszych czołgów lekkich Renault 17 FT, a także 90 samolotów) zapisała bohaterską kartę w walce z Niemcami (i ich sprzymierzeńcami) na ziemi francuskiej (m.in. w Szampanii i w rejonie Wogezów), a po przejeździe transportami kolejowymi do Polski w kwietniu czerwcu 1919 roku, broniąc Ojczyzny przed inwazją bolszewickiej Rosji. Oddziały Błękitnej Armii, wcielone w skład Wojska Polskiego, decydowały o wyzwoleniu Lwowa i Borysławsko - Drohobyckiego Zagłębia Naftowego z rąk ukraińskich. 10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 1 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W pierwszej części Bogusław Wołoszański opowiada o niemieckiej jednostce, która zdobyła belgijskie umocnienia i prezentuje fort Eben Emael, oprowadzając po wnętrzach bunkrów. Na zakończenie audycji spotkanie z telewidzami w ramach Klubu Encyklopedii II Wojny Światowej. 10:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - DOMINIKANA - PERŁA KARAIBÓW (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Dominikana. 11:35 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - ODC. 21 Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 12:25 ZMIENNICY - ODC. 7/15 - WARSZAWSKI ŁĄCZNIK Serial TVP, 55 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Anna Gronostaj, Stanisław Bareja, Artur Barciś, Tomasz Dedek, Adam Ferency, Cezary Harasimowicz, Kazimierz Kaczor, Wojciech Pokora, Piotr Pręgowski, Jerzy Przybylski Wśród pasażerów samolotu z Bangkoku, którzy czekają na odprawę celną, znajduje się Krashan ze swoim towarem. Ponieważ tego dnia jest wzmożona kontrola, nawiązuje kontakt ze strażakiem Kuśmidrem, ażeby mu pomógł wynieść trefny bagaż z lotniska. Umawia się w hotelu. W tym czasie w Warszawie trwa akcja profilaktyczna MO, skierowana przeciwko panienkom, które okradają swoich klientów. Strażak Kuśmider, zorientowawszy się, co zawiera bagaż Krashana, chce otrzymać pokaźną dolę za swoją pomoc. Podczas pertraktacji do motelu wkracza milicja. Kuśmider ukrywa trefny towar na działkach w ulu, a Krashan przygotowane dewizy trzyma przy sobie. Obaj, złączeni wspólnymi interesami, korzystają z taxi 1313 z Jackiem za kierownicą. Tymczasem w domu Koniuszków syn Marian niespodziewanie i ku zaskoczeniu rodziców nabiera apetytu na przyniesiony przez działkowiczkę dopiero co zebrany miód. 13:25 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /9/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Zanim wynaleziono narzędzia metalowe czy koło, inżynierowie z epoki kamienia stworzyli niezwykłe konstrukcje zwane megalitami. Ich przeznaczenie jak też metoda budowy od zawsze owiane były tajemnicą. Jednak stopniowo nauka odkrywa sekrety tych starożytnych cudów. Od podziemnych grobowców po ogromne stojące kamienie Stonehenge i spektakularne pomniki Orkadów. Nasi neolityczni przodkowie transportowali ogromne kamienie setki mil, używając jedynie siły mięśni i najprostszych narzędzi. Stonehenge uznawane jest za szczytowe osiągnięcie inżynierii prehistorycznej. Dziewiąty odcinek 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 14:30 HISTORIA BRONI - BROŃ DLA KAŻDEGO. ODC. 4/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to 10 - odcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 118 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Marta Wiśniewska, Martyna Dudek, Sławomir Orzechowski, Wojciech Czerwiński, Karina Seweryn, Maksymilian Michasiów, Katarzyna Radochońska, Wojciech Starostecki, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Natalia Wolska, Mateusz Mosiewicz, Paulina Masiak Na Wawel przybywa orszak Elżbiety. Kazimierz z serdecznością wita siostrę. Ta wyjawia bratu, że martwi się o syna, który jest nieszczęśliwy u boku swojej żony. Elżbieta przy okazji swojej wizyty, wspiera bratanicę przed ślubem. Egle nadal bezskutecznie poszukuje Audre. Justycjariusz oferuje pomoc w odnalezieniu dziewczyny. Zrozpaczona matka zwraca się także o pomoc do królowej. Adelajda natychmiast ogłasza poszukiwania Audre. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCY CIOS Widowisko kameralne, 47 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Ziemowit Pędziwiatr, Cezary Żak, Juliusz Krzysztof Warunek, Zbigniew Paterak, Mirosław Neinert, Andrzej Dopierała, Ryszarda Celińska, Anna Kudulska, Grzegorz Sikora, Anna Dobrowolska, Bolesław Abart, Jerzy Schejbal Wykonawcy: Bogusław Wołoszański "Jesteś śmieciem. Jutro odejdziesz z tego miłego więzienia do obozu koncentracyjnego. Stamtąd pewnie nie wyjdziesz żywy, gdyż Niemcy trzeba czyścić z takich jak ty. Jednak - szef tajnych służb SS Reinhard Heydrich zawiesił głos - w swoim parszywym życiu miałeś szczęście, że spotkałeś von Fritscha." Przerażony Otto Schmidt obiecał odwołać zeznania, wyprzeć się spotkania z oficerem. "Przeciwnie" - zaoponował Heydrich. Oznajmił więźniowi, że ma podtrzymać oskarżenie przeciwko generałowi. "Ależ to był kapitan! Kapitan Fritsch! - wołał zdesperowany Schmidt. Heydrich zdawał się nie słyszeć rozpaczliwych wyjaśnień kryminalisty."Spotkałeś generała von Fritscha! Szantażowałeś go. Dał ci pieniądze. Rozpoznasz go na zdjęciu. Tylko w ten sposób ocalisz życie... ". Wiosną 1936 roku atmosfera zagrożenia w Europie gęstniała. Hitler otwarcie parł do wojny. Jego podwładni z NSDAP i SS gremialnie popierali awanturnicze plany. Za to starzy, cesarscy jeszcze generałowie, tacy jak minister wojny von Blomberg oraz dowódca sił lądowych von Fritsch protestowali. Twierdzili, że Wehrmacht nie jest jeszcze przygotowany do starcia ze światowymi potęgami. Hitler zrozumiał, że musi czym prędzej zastąpić oponentów posłusznymi, przepojonymi narodowosocjalistycznym duchem oficerami. Niestety, obaj antagoniści fuhrera mieli wielki autorytet wśród kadry oficerskiej. Przed usunięciem ze stanowisk należało ich więc oczernić, skompromitować, splugawić. Wodzowi pomagali w tym dziele najbliżsi współpracownicy: Himmler, Heydrich oraz Goering. Zarówno dostojnicy z SS, jak i dowódca lotnictwa, pragnęli osłabić siły lądowe, a może nawet przejąć kontrolę nad tą formacją. Marszałek Blomberg ułatwił przeciwnikom zadanie. Ożenił się ze znacznie od siebie młodszą kobietą rejestrowaną w przeszłości przez policję jako prostytutka. Musiał ustąpić ze stanowiska. Generał pułkownik baron von Fritsch nie miał małżonki lekkich obyczajów, więc oskarżono go o homoseksualizm na podstawie zeznań kryminalisty. Choć sąd oficerski odrzucił zarzuty, generał nie doczekał się pełnej rehabilitacji. Wyruszył na wojnę jako dowódca pułku artylerii i zginął pod Warszawą. Fałszywy świadek Otto Schmidt, wbrew obietnicom Heydricha, został zastrzelony. Zaś ani Himmler, ani Goering, choć dobrze wykonali brudną robotę, nie odebrali wymarzonej nagrody - nie podporządkowali sobie armii. Żaden z akolitów Adolfa nie miał prawa wyrosnąć zbyt wysoko. 17:05 HISTORIA POLSKI - WYSPIAŃSKI - KRAKÓW - MELANCHOLIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1996 Reżyseria: Wojciech Szulczyński Scenariusz: Wojciech Szulczyński, Leszek Danilczyk Wykonawcy: Tadeusz Kantor, Jan Błoński, Józef Tischner, Mieczysław Porębski Film przedstawia związki Stanisława Wyspiańskiego z Krakowem poprzez rozmaite projekty, które artysta realizował w mieście i dla miasta, a także o jego związkach z modernistyczną filozofią i estetyką. O Wyspiańskim wypowiadają się: Tadeusz Kantor, Mieczysław Porębski, Jan Błoński, ks. Józef Tischner. W filmie zamieszczono też zdjęcia współczesnego Krakowa. 18:00 GALERIA WIDMO - SZKATUŁA KRÓLEWSKA Serial dokumentalny, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska "Galeria Widmo" prezentuje animowaną historię zrabowanej drogocennej szkatuły królewskiej, najważniejszego artefaktu Świątyni Sybilli. W szkatule wykonanej na zamówienie Izabeli Czartoryskiej w 1800 roku księżna przechowywała zgromadzone przez siebie historyczne pamiątki po królach polskich. 18:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 10 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 18:55 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 23 STEFAN BUSZCZYŃSKI Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Wojciech Kursa, Kacper Solan Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. 19:10 STULECIE WINNYCH - ODC. 42 (S. IV, ODC. 3) Serial historyczny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Małgorzata Retei, Piotr Rzepka, Ariadna Lewańska Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Magdalena Walach, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Weronika Humaj, Kamila Bujalska, Arkadiusz Janiczek, Lesław Żurek, Ina Sobala, Maria Pawłowska, Paweł Małaszyński, Andrzej Andrzejewski, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Krzysztof Cybulski Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Mania pogrąża się w rozpaczy, ale jak zawsze może liczyć na wsparcie siostry. Ania na przekór wszystkiemu postanawia zjednoczyć Winnych i zebrać całą rodzinę na święta. Szuka sposobu na ściągnięcie Ewy z Izraela, co w tych czasach graniczy z cudem. Czy Ania zobaczy jeszcze ukochaną córkę? Po śmierci Lotty, do domu wraca Antek. Syn Jaśka próbuje się odnaleźć w nowej rzeczywistości, a pomagają mu wpierający go dziadek i Mirka, szalona hipiska. Iskierkę nadziei w życie Winnych wnosi wybór Karola Wojtyły na papieża. 20:05 KRONIKI HITLERA - ODC. 13. SAMOBÓJSTWO. ROK 1945 (KRONIKI HITLERA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Lektor: Paweł Straszewski Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 21:10 KANAŁ AUGUSTOWSKI. DZIEŁO ŻYCIA IGNACEGO PRĄDZYŃSKIEGO Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Leszek Wiśniewski Osią scenariuszową tego filmu jest dychotomia: człowiek i jego dzieło. Człowiek to Ignacy Prądzyński generał, inżynier, fortyfikator, genialny strateg i budowniczy. Dzieło to Kanał Augustowski, jeden z polskich cudów techniki, działający od blisko dwustu lat zabytek, od lat przygotowywany do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. I człowiek, i jego dzieło są wprawdzie obecne w świadomości historycznej Polaków, nawet rozpoznawalne, ale Ignacy Prądzyński kojarzony jest głównie z powstaniem listopadowym, sytuowany gdzieś pomiędzy Chłopickim, Skrzyneckim i Bemem, zaś Kanał Augustowski znany głównie jako wakacyjna atrakcja turystyczna, często lokowany bywa gdzieś na Mazurach. Jak zwykle więc wiedza o rzeczach ważnych jest powierzchowna i stereotypowa. 22:15 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 1/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę 4 nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek pierwszy dotyczy początków służb bezpieczeństwa w Rosji Sowieckiej, które w pierwszych latach związane były z osobą Feliksa Dzierżyńskiego. Opis cyklu: Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. 23:20 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - DULLES Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: Dariusz Żebrowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Allen Dulles przyjechał do Berna w listopadzie 1942 roku. Działał głównie we Włoszech, a jego celem było nakłonienie Włoch, a być może i Niemiec do zawarcia pokoju na Zachodzie. 23:50 SENSACJE XX WIEKU - PREZYDENT DZIĘKUJE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kulisy wybuchu wojny w Wietnamie, która rozpoczęła się w wyniku eskalacji działań amerykańskich po bitwie w Zatoce Tonkińskiej. Bitwa ta została przeprowadzona na papierze, było to kłamstwo wymyślone przez doradców prezydenta Johnsona. 00:30 W SERCU UKRYŁ MIASTO. LWÓW ZBIGNIEWA HERBERTA Reportaż, 48 min, Polska, 1999 Scenariusz: Jerzy Morawski Zdjęcia: Łukasz Kośmicki Aktorzy: Jarosław Gajewski Zbigniew Herbert urodził się we Lwowie i w tym mieście spędził 20 lat swego życia. Wraz z rodziną w 1945 roku wyjechał do Polski. Od chwili opuszczenia lwowskiego grodu pisarz nigdy, ani w wystąpieniach publicznych, ani w swej twórczości, nie wspominał o Lwowie. Autor reportażu zastanawia się, dlaczego tak się stało. Czy to możliwe, by Zbigniew Herbert zapomniał o Lwowie, jaką tajemnicę skrywało jego milczenie? Lwów i jego duch ukształtowały wrażliwość przyszłego poety, były tym, czym dla każdego człowieka jest "jego pejzaż horyzontalny". Wprawdzie w twórczości Zbigniewa Herberta nie ma bezpośrednich odniesień do rodzinnego miasta, ale jego specyficzna atmosfera, mentalność jego mieszkańców i właściwy lwowiakom sposób patrzenia na świat obecne są w książkach poety. "Jest w tej twórczości coś nieuchwytnego, a pochodzącego ze Lwowa" - mówi Andrej Pawłyszyn, ukraiński redaktor i wydawca. Realizatorzy reportażu udali się do Lwowa, by odnaleźć tam ludzi, którzy pamiętają Herbertów z czasów, gdy mieszkali przy ulicy Łyczakowskiej 55. Rozmowy z nimi, opowieści o dramatycznych przeżyciach związanych z okupacją sowiecką, pozwalają zrozumieć, dlaczego Zbigniew Herbert odsunął Lwów w najdalsze zakamarki swojej pamięci. "Jest coś w ludziach, którzy przeżyli we Lwowie okupacje sowieckie. Oni uciekają od wspomnień" - wyjaśnia Stanisław Adamski, niegdyś żołnierz AK, Polak, który został po wojnie w swoim rodzinnym mieście. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 335 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. Pseudonim "Karaś". Zadbana mogiła w środku lasu. To miejscowość Gołaszew - Puszcza, w pobliżu miasteczka Wysokie Mazowieckie. Z mogiłą, którą tu odnajdujemy wiąże się tragiczna historia młodych ludzi. W jej tle pojawia się polski, wrześniowy pilot Tadeusz Westfal, pseudonim Karaś. Strącony 5 września, doznał poważnych poparzeń, trafił do szpitala, a następnie do jednego z miejscowych gospodarzy, u którego się ukrywał. Gospodarz miał córki, a wśród nich Marysię - dziewczynę, na którą miejscowi wołali "Malowanka", ze względu na jej wyjątkową urodę. Tadeusz i Marysia zakochali się w sobie. W programie opowiemy, jak skończyła się ta historia. Trakt obok młyna. Następnie z Podlasia ruszamy pod Łodź. Tu wracamy do historii z XIX wieku. Przypomnimy potyczkę stoczoną 25 września 1863 roku przez oddział powstańczy pod wodzą płk. Michała Zielińskiego i majora Władysława Orłowskiego podczas powstania styczniowego. 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ŚMIERTELNY UŚCISK Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony współpracy militarnej ZSRR z Niemcami. Wykorzystano czarno - białe archiwalne materiały filmowe.