TVP Historia Piątek, 22.11.2024 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1928 - Maurice Ravel skomponował "Bolero"; 1949 - koniec zjazdu polskich filmowców - początek socrealizmu w filmie polskim; 1963 - zamordowano Johna Kennedy' ego; 1981 - w mieszkaniu Jacka Kuronia powołano "Kluby Rzeczypospolitej Samorządnej", zebranie przerwało wtargnięcie SB. 06:40 FLESZ HISTORII - ODC. 688 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:00 CI CHOLERNI POLACY. LOTNICTWO POLSKIE 1939 - 1945 - ODC. 12 GORZKI POKÓJ, ŻYWA PAMIĘĆ. 15 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek Prowadzący: Krzysztof Mroczkowski Cykl programów przygotowanych wspólnie z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, prezentujący dokonania polskich lotników w czasie II wojny światowej. Opowieść o lotnikach, uzupełniona o dane bitewne, techniczne oraz materiały wspomnieniowe dotąd niepublikowane, pochodzące ze zbiorów Fundacji Charytatywnej Stowarzyszenia Lotników Polskich w Londynie. Obecnie w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego. Historia lotników, którzy walczyli w szeregach Polish Air Force w latach 1939-1941, czyli od chwili ewakuacji, po zakończeniu działań we wrześniu 1939 roku, po koniec Bitwy o Anglię. 07:20 SPÓR O HISTORIĘ - KTO RZĄDZIŁ W RZECZYPOSPOLITEJ? Debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Temat programu: Kto rządził w Rzeczypospolitej? "Król w Polsce ma tyle władzy, ile da mu własna zręczność i rozum" - pisał pod koniec XVI wieku Giovanni Botero, włoski jezuita, historyk i pisarz polityczny epoki kontrreformacji, w dziele "Relationi universali". Kilka lat wcześniej, podczas pierwszej wolnej elekcji, w 1573 roku przyjęte zostały artykuły henrykowskie. Określały one prawa i obowiązki królów Rzeczypospolitej. Czym różniły się one od tych przysługujących wcześniejszym władcom dynastycznym? Jaką władzę w istocie sprawowali polscy królowie? Goście: prof. Andrzej Rachuba, dr Przemysław Gawron, dr Jacek Kordel. 08:00 STULECIE WINNYCH - ODC. 43 (S. IV, ODC. 4) Serial historyczny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Małgorzata Retei, Michał Buszewicz, Ariadna Lewańska Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Weronika Humaj, Lesław Żurek, Maria Pawłowska, Paweł Małaszyński, Filip Gurłacz, Iga Górecka, Sabina Bednarz, Oliwia Sekita, Dariusz Toczek, Magdalena Bendek, Maja Barełkowska, Artur Steranko, Paulina Policzkiewicz, Wojciech Kalita, Kinga Zygmunt Rodzina Winnych wspólnie kolęduje z okazji Jasełek. Jasiek, dumny z syna, chwali się, że ten jest najlepszy na roku. Ania i Andzia nie mogą się nacieszyć obecnością małego Stasia. Jerzyk szantażowany przez służby, znajduje się w dramatycznej sytuacji. Ceną za utrzymanie biznesu jest donoszenie na najbliższych. Rozwija się związek Mirki i Antka. Źle dzieje się w małżeństwie Basi i Tomka. Bliźniaczki są świadkami ich ciągłych kłótni. Kasia poznaje uroczego lekarza, kolegę z roku Ewy. Przyjazd papieża Jana Pawła II budzi w rodzinie Winnych nadzieję na lepsze. 08:55 HISTORIA POLSKI - OBRONA LWOWA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2009 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Krzysztof Lang Ulicami zabytkowego Lwowa spaceruje z aparatem fotograficznym Katarzyna Łoza. Utrwala na kliszy najciekawsze zakątki, stare kamienice, świątynie, wieżyczki kościołów, uniwersytet, katedrę, gmach opery, dworzec kolejowy. Jej pierwsza wizyta w tym mieście trwała zaledwie dwa dni. To wystarczyło, by zakochała się we Lwowie, który wywarłna niej niezapomniane wrażenie. Postanowiła, że jeszcze tu wróci. Odwiedzała potem miasto kilkakrotnie, aż w końcu przyjechała na stypendium i została na zawsze. Jej mężem jest Ukrainiec Wasyl, mają dwoje małych dzieci, Martę i Wiktora. Katarzyna Łoza mieszka na stałe we Lwowie od ośmiu lat, tu pracuje i realizuje swoje pasje. Jest przewodniczką wycieczek dla szkół, nie wyobraża sobie ciekawszego miejsca na ziemi. W filmie Krzysztofa Langa jest nie tylko przewodnikiem po mieście, ale także po historii Lwowa. Krążąc po uliczkach, przywołuje miejsca i fakty, które miały i mają wielkie znaczenie dla Polaków, ale także dla Ukraińców. Na temat burzliwych dziejów Lwowa i wydarzeń związanych z obroną miasta w 1918 r. wypowiadają się historycy: prof. Stanisław Nicieja, prof. Jarosław Hrycak oraz dr Oleh Pawlyszyn. Historyczne fakty stały się okazją do przedstawienia relacji polsko - ukraińskich dawniej i dziś. 1 listopada 1918 r. wybuchło we Lwowie powstanie. Obrona miasta przed wojskami ukraińskimi i narzucaną siłą władzą trwała do połowy 1919 r. W walkach brali udział głównie młodzi ludzie, wielu nie przekroczyło wtedy 17. roku życia, a najmłodszy z nich miał zaledwie 9 lat. Uczniów, studentów, chłopców i dziewczęta ofiarnie broniących swojego miasta określono mianem Orląt Lwowskich. W pokazanych w filmie inscenizacjach bohaterami są właśnie oni - uczniowie gimnazjum im. Sienkiewicza. Najbardziej znanym z nich był 13 - letni Antoś Petrykiewicz, który zginął na polu walki. Najmłodszy w historii kawaler Orderu Virtuti Militari został odznaczony pośmiertnie w dowód olbrzymich zasług położonych w walce Polaków o obronę Lwowa. Historia walki "orląt", których przeciwnikami były ukraińskie oddziały strzelców siczowych, przeplata się z dziejami Polaków i ich rodzin związanych z tym miastem od urodzenia. O swoim życiu i losach swoich bliskich opowiadają siostry Irena i Jadwiga Zappe, Janina Zamoyska oraz prof. Maria Tarnawiecka, córka wybitnego architekta, budowniczego Lwowa. Tłem opowieści historycznych i współczesnych jest oczywiście sam Lwów, z pięknymi secesyjnymi kamienicami i wszystkimi zabytkami. Kamera rejestruje najważniejsze budowle i wspaniałe wnętrza, odsłania tajemnice cmentarza Łyczakowskiego - lwowskiej nekropolii usianej polskimi grobami. W filmie wykorzystano stare zdjęcia i materiały archiwalne. W inscenizacjach historycznych m. in. wzięli udział jako "orlęta" uczniowie Szkoły Podstawowej nr 10 im. Św. Marii Magdaleny we Lwowie. 09:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 3 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W trzeciej części Bogusław Wołoszański opowiada o desancie niemieckich spadochroniarzy na fort. Jeden z belgijskich weteranów walk relacjonuje, co przeżywali obrońcy Eben Emael. 10:25 TADEUSZ "BÓR" KOMOROWSKI - GŁOSEM GENERAŁA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2023 Reżyseria: Konrad Zagórski, Maciej Janiszewski Scenariusz: Maciej Janiszewski Zdjęcia: Łukasz Perkowski Dokument poświęcony Tadeuszowi Komorowskiemu pseudonim Bór (ur. 1 czerwca 1895 w Chorobrowie, zm. 24 sierpnia 1966 w okolicach Buckley). Generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, premier rządu RP na uchodźstwie (1947 - 1949), Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych (1945 - 1947), Komendant Główny Armii Krajowej (1943 - 1944), członek Rady Trzech (od 1956), kawaler Orderu Orła Białego i Virtuti Militari. Po wojnie na emigracji zarabiał na życie jako tapicer. Zmarł na atak serca w trakcie polowania. 11:25 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 10 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. Obrońca pokoju w Europie czy jego grabarz? Brytyjski premier Neville Chamberlain i jego polityka appeasementu do dziś budzą emocje. O premiera Chamberlaina spierają się prof. Piotr Maciej Majewski i prof. Michał Leśniewski. Program prowadzi Wojciech Szeląg. 12:10 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 24 JÓZEF SZUJSKI Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Wojciech Kursa, Kacper Solan Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. 12:20 ZMIENNICY - ODC. 9/15 - PODRÓŻ SENTYMENTALNA Serial TVP, 64 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Marcel Szytenchelm, Krystian Tomczak, Józef Pieracki, Mieczysław Czechowicz, Krzysztof Zaleski, Anna Gronostaj, Jerzy Przybylski, Tomasz Dedek, Bronisław Pawlik Do Warszawy przyjeżdża z Berlina Gonschorek, by osobiście dopilnować Kluska i słabych ostatnio interesów narkotykowych. Tymczasem Kasia, która niedawno poznała Jacka i pragnie go odwiedzić w Zatorach, na swoje miejsce w taxi 1313 wprowadza na chwilowe zastępstwo prawdziwego Mariana Koniuszkę, syna swojego poprzedniego chlebodawcy, Jacek nie wie oczywiście, że dziewczyna i jego zmiennik w taxi, to ta sama osoba. Przedstawia Kasi swojego gospodarza Mastalerza oraz poprzedniego właściciela Zator. Na drugi dzień dowiaduje się, że jego zmiennik Marian popełnił podczas swoich kursów szereg wykroczeń drogowych. Tymczasem ze szpitala powraca pierwszy zmiennik Jacka - Stanisław. Awansowany w WTP nie wraca jednak do pracy. Taksówkę w dalszym ciągu prowadzą na zmianę Jacek i Kasia w męskim przebraniu. 13:40 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 3 LUWR - NAJWIĘKSZE MUZEUM NA ŚWIECIE (THE LOUVRE, BUILDING A SYMBOL / LE LOUVRE - UN MUSE PHARAONIQUE) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Guenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najbardziej kultowych zabytkach Francji. Odcinek 3 - "Luwr - największe muzeum na świecie". W sercu Paryża. 72 tysiące m2 powierzchni wystawienniczej w liczącym 800 lat pałacu. Komnaty są na miarę pałacu. Wielka galeria ma 460 metrów długości, a sala Denon 30 m. wysokości. Od średniowiecza po dwudziesty pierwszy wiek Luwr ewoluuje wraz ze zmieniającymi się ustrojami i stylami architektonicznymi. Zaspokajając ambicje władców, architekci stosują najnowocześniejsze techniki i nowatorskie materiały. Podobnie jak pierwotny zamek, Piramida staje się symbolem muzeum oraz dowodem technologicznego i architektonicznego mistrzostwa. Luwr to historia metamorfoz. Budowa znaczona rewoltami i tragediami. Oto kulisy tej architektonicznej przygody. Luwr odwiedza co roku 10 milionów gości. Przemierzają 14 kilometrów, podziwiając 40 tysięcy dzieł. Muzeum ma dwadzieścia dwie pary schodów ruchomych, 75 wind i 10 tysięcy stopni. Liczby te przyprawiają o zawrót głowy. 14:35 "303" Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Magierski Historia pilotów Dywizjonu 303: Witolda Urbanowicza, Mirosława Ferica i Johna Kenta. Bohaterami filmu są ich dzieci: Witold Urbanowicz junior, Filip Feric i Alexandra Kent, którzy podążając śladami ojców odkrywają nieznane dla widza fakty z kariery i życia osobistego asów Bitwy o Wielką Brytanię. Urodzeni i wychowani poza granicami Polski bohaterowie dokumentu komunikują się po angielsku, przez co opowiadana historia staje się łatwiej zrozumiała dla międzynarodowej widowni. Akcja filmu rozpoczyna się we wrześniu 2012 r. , kiedy to synowie pilotów odbywają podróż do Dęblina, aby wziąć tam udział w prezentacji samolotów Mig - 29 ozdobionych portretami Witolda Urbanowicza i Mirosława Ferica. Ważną częścią narracji filmu jest kronika Dywizjonu 303 założona przez Mirosława Ferica, a także niepublikowana dotąd korespondencja Witolda Urbanowicza z jego żoną Jadwigą Korsak oraz dzienniki Johna Kenta. Wykorzystane zostaną także oryginalne nagrania radiowe i unikalne filmowe materiały archiwalne. Współczesnym akcentem w filmie jest sekwencja malowania portretów polskich pilotów na samolotach Mig - 29 w jednostce w Mińsku Mazowieckim. Na tle tych scen przedstawiamy historię Eskadry Kościuszkowskiej oraz jej międzynarodowy charakter i znaczenie. Podobny wydźwięk ma scena odkopywania w podwarszawskich lasach szczątków samolotu P - 11c Mirosława Ferica, zestrzelonego we wrześniu 1939 roku. 15:45 KORONA KRÓLÓW - ODC 120 Telenowela historyczna TVP, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Kondrad Sobieszczański Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Piotr Ligienza, Karina Seweryn, Karolina Kominek, Robert Gonera, Miron Jagniewski, Wojciech Starostecki, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Stanisław Sygitowicz, Bartosz Głogowski, Ziemowit Wasilewski, Mateusz Mosiewicz, Paulina Masiak Odc. 120. Na Wawelu biskup przekazuje Elżbiecie relikwiarz z kością św. Wojciecha. Kobieta jest wdzięczna i poruszona. W trakcie rozmowy na temat wojny z Krzyżakami Grot dowiaduje się, jakie stanowisko w tej sprawie ma król Węgier. Egle podczas kłótni z Ligęzą traci przytomność. Mikołaj bez wahania biegnie szukać pomocy. W Świdnicy Ilza posuwa się do najokrutniejszych metod, aby dokuczyć Helenie. 16:15 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA HEINRICHA HIMMLERA Cykl dokumentalny, 49 min, Polska, 2001 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Dlaczego w grudniu 1945 roku, 7 miesięcy po pogrzebaniu zwłok Heinricha Himmlera, który 23 maja tego roku miał popełnić samobójstwo, władze brytyjskie zdecydowały się dokonać ekshumacji? Siedem miesięcy wcześniej Himmler, schwytany przez brytyjskich żołnierzy popełnił samobójstwo. Zwłoki poddano sekcji i pogrzebano w lesie pod Luneburgiem. Czyżby pojawiły się wątpliwości? Czy człowiek, który popełnił samobójstwo, rzeczywiście był Himmlerem? 17:15 HISTORIA POLSKI - BURMISTRZ NIEPODLEGŁOŚCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Sroka Scenariusz: Paweł Sroka Aktorzy: Mariusz Szaforz, Aleksander Jarmuła, Jerzy Pal, Tomasz Piasecki Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Roman Piotrowski, Maciej Mroziewski, Michał Sroka, Maciej Flaumenhaft Film opowiada o mało znanej w polskiej historii postaci Tadeusza Tertila, burmistrza Tarnowa w latach 1907 - 1923. To jeden z wielu samorządowców, dzięki którym Polska po latach zaborów odrodziła się w kształcie pozwalającym na całkowitą samodzielność i budowanie nowoczesnej państwowości. Mimo że obok Wincentego Witosa i Ignacego Daszyńskiego zasiadał w prezydium Polskiej Komisji Likwidacyjnej, która przez pewien czas pełniła de facto rolę pierwszego nieformalnego rządu polskiego, nie zrobił takiej politycznej kariery, jak znani dziś powszechnie ojcowie niepodległości. Film ma również współczesnych bohaterów. To wnukowie Tadeusza Tertila (Roman i Ryszard), którzy opowiadają o dziadku, jego dokonaniach i roli w historii Tarnowa, Galicji i Polski czasów rozbiorów, autonomii, wojny, okupacji rosyjskiej i wreszcie pierwszych lat niepodległości. 18:15 WOJOWNICY CZASU - ZAKON W ODWROCIE, CZYLI ŚWIECINO 1462 ODC. 99 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Zwycięstwo nad Krzyżakami odniesione w pamiętnej bitwie na polach Grunwaldu w 1410 roku nie zakończyło polskich kłopotów z zakonem wojowniczych Teutonów. Wojna stoczona z nimi w latach 1409 - 1410 osłabiła ich, ale nie zniszczyła całkowicie. Pół wieku później, w 1462 roku pod Świecinem doszło do starcia, które było przełomem w kolejnej wojnie z zakonem. 18:55 STULECIE WINNYCH - ODC. 44 (S. IV, ODC. 5) Serial historyczny TVP, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei, Marta Hryniak Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Nadia Gałzińska, Paulina Krzyżańska, Izabela Celińska, Krzysztof Franieczek, Julia Szewczyk, Jagoda Pietruszkówna, Marta Bryła, Kornelia Raniszewska, Joanna Gonschorek, Sebastian Domagała, Aleksander Łyś, Maja Barełkowska, Dariusz Pieróg, Jan Wieczorkowski, Barbara Wypych Nadchodzi lato 1980 roku. Trwa walka o wolne związki na Wybrzeżu, a Michelle dokumentuje strajki w Stoczni Gdańskiej i chce pisać o Solidarności. Narażają się również Agnieszka i Michał Jr, którzy w konspiracji drukują ulotki z postulatami strajkujących. Małgosia nie potrafi zaakceptować związku Kasi, a równocześnie ojciec, na którego bardzo liczy, po raz kolejny ją zawodzi. Czerwiec traci cierpliwość, ma dosyć fochów Małgosi i zagrywek zazdrosnego Komornickiego. Czy jego związek z Kasią przetrwa mimo ciągłych konfliktów? Jerzyk znowu jest nagabywany przez służby, tym razem w związku ze strajkami. 19:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - ŁÓDŹ Reportaż, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Krzysztof Grzybowski Kolejnym miejscem, jakie odwiedzimy w ramach cyklu "Pomniki Historii", będzie Łódź. Podobnie jak górnicze miasta Zagłębia Ruhry rozwinęła się ona w wyniku gwałtownego boomu gospodarczego. Wszystko zaczęło się 18 września 1820 roku. Wtedy to namiestnik Królestwa Polskiego Józef Zajączek ogłosił zarządzenie, na mocy którego na terenie miasta mogły powstawać osady fabryczne. Przeznaczono je dla sukienników i tkaczy. Liczba ludności szybko rosła: na początku XIX wieku Łódź liczyła 800 mieszkańców, w 1864 roku już 38 tysięcy. O tym z jakich towarów słynęło miasto, co było jego znakiem rozpoznawczym i co pozostawili po sobie najbardziej znani łódzcy przemysłowcy, opowie nam Ryszard Bonisławski z Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. Wśród przybyszów, którzy zjechali do miasta wielką rolę odegrał Saksończyk Ludwik Geyer, do którego Białej Fabryki sprowadzono mechaniczne krosna i 50 - konną maszynę parową. Słynna na całą Europę była także Centralna Fabryka Karola Scheiblera oraz przędzalnia Izraela Kalmanowicza Poznańskiego, na terenie której dziś znajduje się Centrum Handlowe Manufaktura. Cenną częścią łódzkiego Pomnika Historii są rezydencje fabrykantów, takie jak Pałac Poznańskiego oraz bogaty zespół kamienic czynszowych przy ul. Piotrkowskiej. Budynki powstały w różnych stylach architektonicznych, każdy zdobiły charakterystyczne motywy. Nie sposób nie wspomnieć słynnej dzielnicy Księży Młyn, na terenie której znajdowały się mieszkania łódzkich robotników. O tym co jest dziś najcenniejszą pamiątką po tamtych czasach oraz jak te dziś opuszczone i często zaniedbane miejsca odzyskiwać dla miasta, porozmawiamy z Miejską Konserwator Zabytków Kamilą Kwiecińską -Trzewikowską. 20:00 PLANETA SKARBÓW - ODC. 3 BLISKI WSCHÓD (PLANET OF TREASURES EP. 3 MIDDLE EAST) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 3 - "Bliski Wschód". Dawne imperia, pałace, meczety i legendarne place. Przed nami Isfahan, Persepolis, Teheran i Jazd w Iranie. Ale najpierw Wadi - Rum w Jordanii oraz pradawna nabatejska Petra wykuta w skale. Widoki zapierają dech w piersi. Nie jest to zwykła pustynia. Oto Wadi - Rum. Beduini żyją tu od 12 - tu tysięcy lat. Nabatejczycy przyszli do Petry z Jemenu. Surrealizm i absurd. Miasto wykute w skale po środku pustyni. Petra urosła w siłę, ponieważ leżała na przecięciu najstarszych szlaków handlowych. Wożono tędy kadzidło, mirrę i przyprawy takie, jak szafran, pieprz i cynamon. Wtedy były to rzeczy na wagę złota i przyczyniały do rozwoju handlu międzynarodowego. W oczach współczesnych Europejczyków Bliski Wschód to kraje prowadzące bulwersującą politykę, a zarazem kraina baśni i przepychu. Tak naprawdę znajdziemy tu zabytki wielkich cywilizacji oraz kultur jednoczonych i dzielonych przez religie. Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO, które jako jedyne przetrwały próbę czasu. Miejsca, które pamiętają świat pełen różnorodności, a niekiedy i tolerancji. Symbol przeszłości, ale może też nadzieja na lepszą przyszłość. 21:00 ZMIERZCH IMPERIUM - EDGAR, KRÓL WIELKIEJ ANGLII. ODC. 2/4 (END OF EMPIRE) Serial dokumentalny, 60 min, USA, 2018 Australijski fotoreporter David Adams przemierza Wielką Brytanię, Gruzję, Uzbekistan, Chiny i Indie przybliżając historie czterech charyzmatycznych przywódców: Karola Wielkiego, Attyli, Tamerlana i Edgara Spokojnego oraz ich rodów, które straciły w spektakularny sposób wpływy po śmierci tych władców. Seria jest niezwykle atrakcyjna wizualnie: wykorzystano w niej najnowsze techniki graficzne i filmowe, między innym prezentując widzom eksponaty w wirtualnym muzeum. 22:00 TYLKO DLA TWOICH OCZU (FOR YOUR EYES ONLY) Film sensacyjny, 122 min, Wielka Brytania/USA 1981 Reżyseria: John Glen Scenariusz: Richard Maibaum, Michael G. Wilson Aktorzy: Roger Moore, Carole Bouquet, Chaim Topol, Lynn - Holly Johnson, Julian Glover, Cassandra Harris, Jill Bennett, Michael Gothard "Tylko dla twoich oczu" to dwunasty film o Jamesie Bondzie i piąty ("Żyj i pozwól umrzeć", "Człowiek ze złotym pistoletem", "Szpieg, który mnie kochał" oraz "Moonraker"), w którym główną rolę zagrał Roger Moore. Zrealizował go John Glen, drugi reżyser kilku z wcześniej nakręconych filmów "bondowskich". "Tylko dla twoich oczu" uzyskał - już niemal zwyczajowo - nominację do Oscara za znakomitą tytułową piosenkę w wykonaniu Sheeny Easton, poza tym jednak spotkał się ze skrajnymi opiniami krytyki. Jedni recenzenci zarzucali Bondowi, że "znormalniał" i "zmieszczaniał", nie jest już tak niezłomny jak dotąd, a jego przygody nie tak widowiskowe, choć oczywiście i tym razem wychodzi zwycięsko z każdej opresji. Inni z kolei podkreślali z uznaniem, że brytyjski agent ma wreszcie do czynienia z realniejszym wrogiem, a nie groteskowym wcieleniem wszelkiego zła, a bardziej prozaiczne gadżety, dostarczane mu przez niezmordowanego Q, nadają wreszcie postaci Bonda i całemu filmowi mniej komiksowy charakter. Gdy zamiast supernowoczesnym sportowym wozem musi uciekać malutkim, śmiesznym citroenem 2CV, rzeczywiście może liczyć bardziej na własną pomysłowość i spryt niż na techniczne możliwości pojazdu. Może właśnie dlatego w jednej ze scen dostaje, w uznaniu zasług dla brytyjskiego imperium, telefoniczne gratulacje od samej "Żelaznej Damy" - premier Margaret Thatcher, która na ekranie przybiera rysy aktorki Janet Brown. Podobnie niejednoznaczne opinie dotyczyły także "dziewczyny Bonda", którą tym razem zagrała francuska aktorka Carole Bouquet (znana m. in. z filmów "Mroczny przedmiot pożądania", "Wielkie zmęczenie" czy "Za piękna dla ciebie"). Jednych irytowały jej powolne ruchy i smutne spojrzenie, twierdzili, że - wbrew założeniom serii - między nią a Bondem, wielkim miłośnikiem pięknych kobiet, nic "nie iskrzy". Inni zachwycali się, że wreszcie partnerka Bonda nie jest tylko piękną lalką, obiektem seksualnym, lecz wnosi do filmu ciepło, uczuciowość i autentyczne emocje. Akcja "Tylko dla twoich oczu" nie odbiega właściwie od klasycznych schematów bondowskiej serii. U wybrzeży Grecji zostaje przypadkowo zatopiony angielski okręt szpiegowski. James Bond otrzymuje zadanie wydobycia z wraka supertajnego urządzenia kodowego, które służy do sterowania rakietami umieszczonymi na okrętach podwodnych. Załoga zatopionej jednostki nie zdążyła zniszczyć urządzenia, zanim okręt poszedł na dno i istnieje obawa, że może ono wpaść w ręce radzieckiego wywiadu. Brytyjski archeolog Havelock, który miał ustalić położenie wraku, zostaje zamordowany w tajemniczych okolicznościach. Jego córka Melina, chcąc pomścić ojca, przyłącza się do Jamesa Bonda. Prowadzone przez nich śledztwo wiedzie ich kolejno do Hiszpanii, włoskiego kurortu narciarskiego Cortina d'Ampezzo, na wyspę Korfu i do "kontynentalnej" Grecji. Gdy obojgu udaje się wreszcie, po różnych szalonych perypetiach, dotrzeć do zatopionego okrętu, okazuje się, że ktoś ich wyprzedził. (FOR YOUR EYES ONLY) 00:15 SENSACJE XX WIEKU - STALIN - DROGA DO WŁADZY /1/ Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii XX wieku. Pierwsza część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom. 00:40 SENSACJE XX WIEKU - STALIN - DROGA DO WŁADZY /2/ Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1993 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii XX wieku. Druga część odcinka poświęconego Józefowi Stalinowi - drodze do władzy i rządom. 01:10 PANNA OPĘTANA Film biograficzny, 55 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Pawlicki Scenariusz: Maciej Pawlicki Zdjęcia: Jacek Januszyk Muzyka: Kamil Pawlicki Aktorzy: Piotr Cyrwus, Przemysław Kowalski, Monika Pawlicka, Halina Łabonarska, Kamil Przystał, Małgorzata Maślanka Biograficzna historia młodości Anny Henryki Pustowójtówny, bohaterki powstania styczniowego, adiutantki dyktatora Mariana Langiewicza, legendarnej w ówczesnej Europie bojowniczki o wolność. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 337 WYSPA CZASU ZATRZYMANEGO Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. Polski sprzęt pancerny był ozdobą defilad świątecznych w czasach II RP. Większość pochłonęła później kampania wrześniowa. Gdy zamilkły działa, tankietki stały się "niesłuszne" ideologicznie, bo obraz przedwrześniowego kraju, eksploatowany przez władze komunistyczne nie zostawiał miejsca na wysoko rozwiniętą rodzima myśl techniczną. Dwa dwa pokolenia dalej, już w nowym tysiącleciu, garstka pasjonatów postanowiła przywrócić do życia ten wymarły gatunek. Resztki tych pojazdów, odnalezione w odległych krajach posłużyły jako punkt wyjścia. 02:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NARODZINY WOJNY CZ. 1 Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Pierwsza część odcinka o genezie wojny poświęcona jest narodzinom niemieckiej broni pancernej.