TVP Dokument Piątek, 29.11.2024 05:30 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - PASTWISKO DLA SUSŁA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bohaterem odcinka jest Krzysztof Próchnicki, przyrodnik zajmujący się ochroną tego gatunku. Dzięki niemu udaje nam się sfilmować te piękne zwierzęta w rezerwacie Suśle Wzgórza. Ostatnio pracownicy Zespołu Zamojskich Parków Krajobrazowych opracowali program ochrony gatunku. Polega ona na wykonaniu czynnych działań ochronnych typu: rekultywacja zdegradowanych pastwisk, organizacja wypasu i koszeń w celu poprawy warunków siedliskowych. Ponadto obejmuje on również badania naukowe, o czym również opowiemy w tym odcinku. 06:05 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 12 PREZYDENCKIE SIEDZIBY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski W jakich warunkach mieszkali i pracowali prezydenci Polski w czasie XX - lecia międzywojennego? Co zmieniło się od tego czasu? Jak wygląda otoczenie prezydentów po 1989 roku? Jakie tajemnice skrywają ich pomieszczenia? Na te pytania odpowie Radosław Kotarski w najnowszych Podróżach z historią, gdy zabierze widzów w fascynującą podróż po Pałacu Prezydenckim, Belwederze i rezydencji w Wiśle. 06:40 KANADA - SZTUKA PRZETRWANIA NA DZIKIEJ PÓŁNOCY (CANADA - SURVIVING THE WILD NORTH / KANADA - DER WEITE NORDEN) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2022 Reżyseria: Verity White, Patrick Morris Film dokumentalny o Kanadzie, która jest rozległym krajem z największym nietkniętym lasem na planecie. Ma ponad dwa miliony jezior i rzek oraz najdłuższą linię brzegową na ziemi. To dziki przyczółek i dom dla niektórych z najbardziej zadziwiających dzikich zwierząt na świecie. Akcja filmu rozpoczyna się w środku lata, w zatoce Hudson na dalekiej północy Kanady, gdzie niedźwiedzie polarne nauczyły się zasadzać na wieloryby bieługi, które odwiedzają ciepłe ujścia rzek w celu rozmnażania się. Gdy Kanada się ociepla, jej wybrzeże Pacyfiku również ożywa. Zimą temperatury spadają w rozległych lasach borealnych, które pokrywają znaczną część środkowej Kanady. Ryś kanadyjski poluje na zająca w rakietach śnieżnych w odwiecznym pojedynku, wielka, szara sowa wykorzystuje swój nienaganny słuch, by złapać nornika rdzawogrzbietego, północne latające wiewiórki dzielą się wspólnym ciepłem, aby przetrwać w dziuplach drzew, a wataha wilków współpracuje, aby strategicznie wypędzić stado karibu z zamarzniętego jeziora w głęboki leśny śnieg. Przetrwanie w tej krainie boomu i upadku polega na pomaganiu sobie nawzajem, pełnej harmonii ze środowiskiem oraz wiedzy, jak i kiedy działać. 07:40 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 2 OD PUSTYNI PO NIEBO (THE WONDERS OF MARSUPIALS FROM THE DESERTS TO THE SKIES) Film dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Część 2 - "Od pustyni po niebo". Znalezienie chłodniejszego miejsca na pustyni jest prawdziwym wyzwaniem. Życie pod ziemią to sposób przetrwania, pozwalający zwierzętom chłodzić się i nie tracić za dużo płynów. Najlepiej się to udaje wombatowcom szerokogłowym. Samiec kopie sobie dom. To ciężka praca, ale musi ją dobrze wykonać, bo od tego zależy jego życie. Spędza 75% czasu pod ziemią. Duże pazury i silne łapy pomagają w wykopie. Tam w dole jest znacznie chłodniej... Popołudniu temperatura się obniża i pora żerować - bo kopanie bardzo uszczupliło mu rezerwy energii. Jego sekret kryje się pod ziemią. Wielu szuka schronienia pod ziemią, ale są tacy, co mierzą wyżej. Workolotokształtne to jedne z najbardziej różniących się od reszty grup torbaczy. Są znakomicie przystosowane do życia w koronach drzew. 08:40 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 2. EPOKA MASZYN (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 02 RISE OF THE MACHINES) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 2 - "Epoka maszyn". W ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat ludzkość ustanowiła zawrotne tempo rozwoju technologicznego i postępów w nauce. Rozpoczął się wyścig napędzany postępami w technologiach komputerowych. Jak szybko mogą działać nasze maszyny? Przez ostatnie dziesięciolecia niemal wszystkie aspekty życia zostały związane z maszynami. W 1947 roku wynaleziono proste urządzenie, które odmieniło świat: tranzystor. Niektórzy nazywają go najważniejszym wynalazkiem XX wieku. Podstawowy składnik układów scalonych umożliwił powstanie komputerów, cyfrowych kamer, czujników i urządzeń przenośnych. W ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat maszyny stały się centralnym elementem naszego życia. Stworzyliśmy roboty, które chodzą, jeżdżą i latają, a w kieszeniach nosimy dostęp do wiedzy całego świata. Maszyny rozpoznają nowotwory i dotrzymują nam towarzystwa. 09:45 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TANZANIA OD ZANZIBARU DO KILWY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Tanzania. 10:45 TEATR ŚLĄSKI Reportaż, 23 min, Polska, 1974 Scenariusz: Halina Szram - Kijowska Zdjęcia: Janusz Lazar Aktorzy: Kazimierz Brusikiewicz, Tadeusz Fijewski, Marta Lipińska, Mieczysław Czechowicz Wizyta w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Fragment próby "Wesela" w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego. Wypowiedź aktora, Ignacego Gogolewskiego o repertuarze teatru, roli sztuki oraz zainteresowaniu widza. Ilustracją wypowiedzi są fragmenty przedstawień: "Szwejka" Jaroslava Haska z Kazimierzem Brusikiewiczem w roli tytułowej, "Kronik królewskich" Stanisława Wyspiańskiego w inscenizacji Ludwika Reńe, "Wariata i zakonnicy" Witkacego, "Irkuckiej historii" Aleksieja Arbuzowa, zagranej gościnnie przez Teatr Współczesny z Warszawy (Tadeusz Fijewski, Marta Lipińska, Mieczysław Czechowicz). Gogolewski zwraca uwagę na funkcję jaką spełnia teatr. Mówi o wyjeździe aktorów do Doniecka w ramach współpracy między teatrami. Na koniec fragment sztuki "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego. 11:20 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 5 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Klimala, Ewa Wołkanowska - Kołodziej, Wojciech Klimala Scenariusz: Wojciech Klimala, Wojciech Klimala Lektor: Paweł Sędziak Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Był jeszcze chłopcem, gdy nauczył się grać na gitarze. Za lekcje gry na perkusji zapłacił pieniędzmi, które mama dawała mu na obiady. Miał dwadzieścia lat, kiedy zaczął grać i śpiewać na weselach. Dziś Andrzej Wołkanowski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych muzykantów weselnych Wileńszczyzny. Lubi podkreślać, że regularnie jest zapraszany na imprezy do Polski i zna ją dobrze, ale i tak za najlepsze miejsce do życia uważa swoją rodzinną wieś - podwileńskie Gudele. 11:55 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - SANTIAGO DE COMPOSTELA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 51 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Ivan Bayon, Antonio Urrea Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO: Santiago de Compostela; Toledo; Cordoba; Ibiza; Tarragona. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. 12:55 NIEPRZEMIJALNY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Kamil Napierski Scenariusz: Monika Michałowicz W 2018 roku na Makalu - piątej najwyższej górze świata - rozgrywa się dramat ojca i syna. Dwaj samotni himalaiści podczas ataku szczytowego stają przed niezwykle trudnym wyborem. 70 - letni doświadczony Lech, z poważnymi obrażeniami zostaje sprowadzony do bazy przez swojego syna Wojtka. Obaj cudem unikają śmierci. Ich wcześniejsze dokonania są imponujące, jako podróżnicy amatorzy zdobywają liczne nagrody, ale ich dobra passa kończy się. Ich ścieżki rozchodzą się - ojciec walczy o powrót do zdrowia. Jego uzależnienie od adrenaliny i nadludzkiego wysiłku znajduje ujście w ultramaratonach kolarskich. Odnosi sukcesy, startując z o połowę młodszymi od siebie zawodnikami. Tymczasem Wojtek osiedla się w Norwegii i podejmuje pracę instruktora wspinaczki. Narodziny dziecka odsuwają na bok jego marzenia o powrocie do himalaizmu. Ojciec i syn, wiele razy wspólnie stojąc w obliczu ekstremalnego wysiłku i presji muszą teraz osobno mierzyć się z szarą codziennością w niepewnych pandemicznych czasach. Niezwyciężeni w górach - szarpią się w swoich domach, uwikłani w sprawy rodzinne. Lech zauważa, że z każdym kolejnym rokiem na karku, z każdą kolejną kontuzją, traci swoją dawną sprawność i pewność siebie. Nie chce zaakceptować nieuchronnej przemiany z lidera, mentora i nauczyciela w pogodzonego ze swoimi ograniczeniami seniora. Czy przyszłość przyniesie im jeszcze jedną wspólną wyprawę? Jaka jest tajemnica Makalu, gdzie podczas kolejnej próby jej zdobycia, jedno wydarzenie nieodwracalnie zmieniło życie obu wspinaczy? Jest to opowieść o odwadze, pokonywaniu ograniczeń i przede wszystkim o przemijaniu 13:55 RAJSKA WYSPA - BORNEO (BORNEO - EARTH'S ANCIENT ISLE / WILDE INSEL BORNEO) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Matt Hamilton Film dokumentalny o Wyspie Borneo, której dzieje to historia wody. Odizolowane od ciepłych mórz tropikalnych miliony lat ciągłych opadów wypłukało niezbędne składniki odżywcze, napędzając intensywną rywalizację o życie. W górach Borneo rośliny mięsożerne wykorzystują krople deszczu do łapania zdobyczy. W lasach deszczowych rywalami byłyby ogromne samce orangutanów, które wzywają do odstraszania. Na wybrzeżu miliony meduz stały się rolnikami - zwracają się do słońca, aby uzyskać potrzebne im składniki odżywcze. Ale to w jaskiniach Borneo i wokół nich konkurencja o składniki odżywcze jest najbardziej intensywna. Tutaj ten film ujawnia niezwykłe odkrycie. O zmierzchu, gdy setki tysięcy nietoperzy opuszczają jaskinię, polują na nie nie tylko ptaki drapieżne, ale także dzioborożce srokate - ptaki z gigantycznymi dziobami przeznaczone do zbierania małych owoców i owadów. 14:50 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 3 W ZAGROŻENIU (THE WONDERS OF MARSUPIALS MARSUPIALS ON THE BRINK) Cykl dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Część 3 - "W zagrożeniu". Koala jest ikoną torbaczy australijskich. Powszechnie uważa się go za milutkie stworzenie, żyjące na drzewie, przesypiające cały dzień. Koala zdołał znaleźć sobie niszę dla siebie w koronach drzew. Torby lęgowe u torbaczy różnią się między gatunkami - a koala ma torbę otwierającą się ku tyłowi. Dziwne jak na nadrzewne ssaki, ale jest ku temu powód. Gdy maleństwo jest już tak duże, by przejść z mleka matki na liście - matka karmi go papką z rozmiękłych odchodów. Dla koali zaczyna brakować miejsca. Powszechną cechą ewolucyjną torbaczy jest ich zdolność przystosowania swojej diety do ciągle zmieniającego się otoczenia. Układ trawienny koali, pozwalający mu konsumować trujące liście, czy nieustannie rosnące zęby wombata - to typowe przykłady. Torbacze świetnie się mają w każdym ekosystemie i habitacie w Australii. Ich niezwykła różnorodność jest odbiciem inteligentnej adaptacji i wyjątkowych rozwiązań dla pokonania wyzwań w najtrudniejszych środowiskach na Ziemi. 15:55 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 3. REWOLUCJE ENERGETYCZNE (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 03 ENERGY REVOLUTION) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 3 - "Rewolucje energetyczne". Pięćdziesiąt lat temu poważny kryzys naftowy zapoczątkował rewolucję energetyczną. Paliwa alternatywne stały się tańsze od ropy. Świat postanowił zrezygnować ze spalania paliw kopalnych. W obliczu nowego zagrożenia zmianami klimatycznymi dążenie do wykorzystania mocy słońca, ziemi i wiatru stało się wyścigiem o przetrwanie. Szybkie tempo postępów technologicznych daje nadzieję, ale to wyścig z czasem. Dysponujemy już technologiami umożliwiającymi porzucenie paliw kopalnych, które wkrótce stanie się koniecznością. Zwycięstwo w tym wyścigu energetycznym przyniesie korzyści dla całego świata - nie tylko dla ludzkości. Życie na Ziemi jest uzależnione od tego, jak szybko zrezygnujemy z paliw kopalnych na rzecz nowych, czystych technologii. Nasza planeta zmienia się na naszych oczach. Stawka jeszcze nigdy nie była tak wysoka. 16:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAINE - PRAWDZIWE OBLICZE AMERYKAŃSKIEJ PRZYGODY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - stan Maine w USA. 18:00 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - TOLEDO (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 50 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Toledo. 19:10 ALAIN DELON JAKIEGO NIE ZNAMY (ALAIN DELON, A UNIQUE PORTRAIT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Philippe Kohly Fascynujący portret aktora, któremu przez całe życie udaje się zachować maskę tajemniczości. Alain Delon, twarz 87 filmów i najprzystojniejszy francuski aktor wypowiada się w serii wywiadów udzielanych podczas prawie 50. lat pracy zawodowej. Liczne fragmenty filmów z jego udziałem przybliżają nam ścieżkę jego kariery począwszy od pierwszych francuskich filmów sensacyjnych po międzynarodowe produkcje. 20:15 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 5 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Cykl dokumentalny, 47 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 21:20 KATALOŃSKI SEN Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2020 Reżyseria: Weronika Mliczewska Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Mikael Lypinski W październiku 2017 roku na terenie Katalonii zorganizowano, nieuznane przez władze w Madrycie, referendum na temat niepodległości regionu. Ponad dwa lata od tamtego wydarzenia temperatura sporów i dyskusji na temat przyszłości Katalonii pozostaje wysoka. Skąd wzięła się kwestia katalońskiego separatyzmu? Jakie jest podłoże społeczne i kulturowe tych ruchów? I jak Hiszpania może zechcieć bronić swojej integralności terytorialnej? 22:15 O KARAWANIE I PSACH (OF CARAVAN AND THE DOGS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2024 Reżyseria: Askold Kurov Wiadomo nie od dziś, że pierwszą ofiarą wojny jest prawda. W Rosji ci, którzy ją głoszą, uznawani są agentów obcego wywiadu. Na przykład dziennikarze "Nowej Gaziety", która pół roku przed inwazją na Ukrainę otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Tylko jak ocalić ten niezależny głos w warunkach narastających represji? Łącząc oficjalne i nieoficjalne zapisy, głównie anonimowych autorów, film dokumentuje heroiczną pracę rosyjskich dziennikarzy, ich dylematy związane z emigracją, cenzurą czy autocenzurą oraz nieliczne przejawy opozycyjnego ducha w tamtejszym społeczeństwie. Obserwacja nieubłaganego odliczania do rozpoczęcia wojny na Ukrainie na początku 2022 roku czyni z filmu dokument wyjątkowy. Pokazuje nie tylko ważny fragment historii, lecz także wysiłki rosyjskich dziennikarzy i aktywistów w walce o wolność prasy i prawa człowieka. Ten misternie zrealizowany, ważny film zyskał szacunek jury Krakowskiego Festiwalu Filmowego, które w 2024 roku przyznało "Złoty Róg" dla reżyserów Askolda Kurova i Anonymousa. 24:00 TAJEMNICE MIEJSC ZBRODNI S.VI - ODC. 10 SPRAWA SOPHIE LE TAN (EP. 10 THE SHADOW OF A SERIAL KILLER: THE SOPHIE LE TAN CASE / L'OMBRE D'UN TUEUR EN SERIE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Berengere Weiss Dziesięcioodcinkowa seria "true crime". Nie ma czegoś takiego jak zbrodnia doskonała. Każda napaść, porwanie, morderstwo to zbrodnia, w której sprawca zawsze zostawia ślady. Każdy trzymający w napięciu odcinek składa się z 10 dowodów, przedstawionych jak rozrzucone kawałki makabrycznej układanki. Stopniowo widz zaczyna rozumieć, jaką rolę odgrywają w śledztwie poszczególne dowody, elementy, wskazówki, aby w końcu prawda została ujawniona a zarzuty przedstawione. Zobaczymy proces dochodzenia do prawdy z laboratorium kryminalistycznego CSI oraz inscenizacje kolejnych elementów zbrodni. Odcinek 10 - "Sprawa Sophie le Tan". 7 - go września 2018 - go roku Sylvie Le Tan pojawiła się na posterunku policji w towarzystwie matki, by zgłosić zaginięcie swojej siostry, Sophie, która nie pojawiła się na urodzinowym obiedzie. To były jej dwudzieste urodziny i nigdy by ich nie przeoczyła. Była bardzo przywiązana do swoich rodziców, brata i młodszej siostry, którzy zdziwili się, że się nie zjawiła. Mama Sophie i Sylvie uznały, że coś się musiało stać, ponieważ dobrze znały Sophie, a w swoje 20 - ste urodziny nie mogła ich zawieść. Sophie Le Tan od ponad doby nie dawała znaku życia, więc jej siostra Sylvie postanowiła przeprowadzić własne śledztwo. Zaczęła od przeszukania sypialni Sophie, a w szczególności jej komputera. Sprawdzając historię wyszukiwania, odkryła, że rankiem w dniu zaginięcia, jej siostra miała obejrzeć mieszkanie w Schiltigheim, na przedmieściach Strasburga. 01:00 JUNIO. MAGICZNY ŚWIAT JÓZEFA MEHOFFERA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Zdjęcia: Maciej Mroziewski Lektor: Paweł Kumięga, Piotr Pilitowski Film dokumentalny o Józefie Mehofferze, malarzu, witrażyście, grafiku, jednym z najbardziej wyrazistych przedstawicieli Młodej Polski. Twórcy witraży, m.in. w katedrze łacińskiej we Lwowie, katedrze św. Mikołaja we Fryburgu, kościele w Turku. W twórczości malarskiej pasjonowały go ogrody, zajmował się również grafiką użytkową - projektował plakaty sztuk teatralnych, zaproszeń, biletów, zaprojektował też banknot 100 - złotowy, który wszedł do obiegu w Polsce w 1932 roku. Był wykładowcą i rektorem Krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W filmie wypowiadają się: Beata Studziżba - Kubalska, historyk sztuki, kustosz Domu Mehoffera, Jacek Sygnarski prezes Fundacji Helveto - Polonicum we Fryburgu, historycy sztuki: Anna Zeńczak, Stefania Krzysztofowicz - Kozakowska, Wojciech Bałus, Jakub Kornhauser, Katarzyna Podniesińska i Krystyna Czerni. Prawnuczki bohatera: Ewa Dagneau de Richecour i Anna Mehoffer - Lewandowska. Bartosz Stachowiak, dyr. Muzeum Miasta Turku im. Józefa Mehoffera. 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚMIERĆ PRZYSZŁA LETNIĄ NOCĄ... Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:40 ORDONKA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1993 Scenariusz: Maria Kwiatkowska Zdjęcia: Krzysztof Pakulski Wykonawcy: Maria Chwalibóg Hanka Ordonówna, aktorka, gwiazda kabaretowa i legenda dwudziestolecia międzywojennego. Jej piosenki wciąż cieszą się popularnością, śpiewa je już czwarte pokolenie. Film przedstawia jej życie od czasów dzieciństwa, aż do momentu, kiedy przeistoczyła się w olśniewającą gwiazdę oraz okres wojenny do ostatnich dni życia artystki z dala od ojczyzny. Ilustracją są zdjęcia, materiały archiwalne, oryginalne nagrania Ordonki. Urodziła się 25 września 1902 roku jako jedyna córka państwa Pietruszyńskich, mieszkających wówczas w Warszawie przy ulicy Żelaznej 68. W 1918 roku w stolicy rozpoczęły działalność liczne teatry oraz kabarety "Argus", "Czarny Kot", "Miraż", "Sfinks". Dyrektorem "Sfinksa" był Wacław Julicz, występowali tam Ludwik Sempoliński i "król tanga" Karol Hanusz. Wśród pięciu uczennic przyjętych do baletu była 16 - letnia Marysia Pietruszyńska. W jednym z programów śpiewała piosenkę "Szkoda słów". Następnego dnia w warszawskim dzienniku ukazała się notka "... jesteśmy zdania, że kotów i dzieci na scenie nie trzeba pokazywać". Hanka Ordonówna (na ten pseudonim artystyczny namówił Marysię Karol Hanusz) po nieudanym debiucie w "Sfinksie" wyjechała do Lublina, gdzie związała się z "Wesołym Ulem". Kiedy kabaret zawiesił działalność, wróciła do Warszawy. Tańczyła w "Mirażu", wzięła też udział w wielkiej imprezie artystycznej "Na gwiazdkę dla żołnierzy", która odbyła się w hotelu Bristol. W 1920 roku otrzymała angaż w słynnym "Qui pro Quo", gdzie występowali już "Lopek" Krukowski, Ludwik Lawiński, Mira Zimińska, Zula Pogorzelska i inni. Hanka Ordonówna zdobywała coraz większą popularność (pojawiły się karty pocztowe z jej podobizną, chętnie angażowano ją do reklam). Piosenki pisali dla niej Lechoń, Tuwim, Hemar. 26 marca 1931 roku w kościele św. Krzyża w Warszawie odbył się jej ślub z Michałem hrabią Tyszkiewiczem. Ordonka nie zrezygnowała jednak z dalszej kariery. Występowała w rewiach, teatrach, zagrała też główną rolę w filmie "Szpieg w masce". Losy wojny rzuciły ją za granicę. W czasie choroby w Jerozolimie napisała: "Bezbrzeżna jest moja tęsknota I nic mnie tu nie uleczy. Nie płuca moje są chore. To serce za krajem krzyczy. Och dajcie mi wrócić do Polski. To jedno mnie tylko uleczy". Hanka Ordonówna zmarła 25 września 1950 roku, została pochowana na cmentarzu polskim w Bejrucie. Od 12 maja 1990 roku jej prochy spoczywają na warszawskich Powązkach. 03:35 GROŹBA I OCALENIE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1969 Scenariusz: Lesław Bajer Dokument poświęcony historii badań naukowych z zakresu fizyki atomu, wzbogacony dokumentacją filmową i fotograficzną, ukazujący proces powstawania pierwszych reaktorów atomowych i przeprowadzania doświadczeń z bombą atomową, będący punktem wyjścia do ukazania konsekwencji wynikających z posiadania broni masowego rażenia i do refleksji nad dylematem moralnym fizyków atomistów, których odkrycia naukowe wykorzystano do celów wojennych.