TVP Dokument Niedziela, 01.12.2024 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - INŻYNIEROWIE Z ZĘBEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bobry - zwierzęta nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, a dziś już ten krajobraz nawet kształtujące. Bo ścinające drzewa, zatykające rowy, zatapiające lasy, ale też tworzące wokół ogromną różnorodność życia. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co cieszy dr. Andrzeja Czecha - bohatera naszego odcinka - hydrobiologa, badającego wpływ bobrów na różnorodność biologiczną w Bieszczadach. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 14 GORĄCZKA SREBRA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy grudki srebra odłupuje się kilofami prosto ze skał? Nic bardziej mylnego! Radosław Kotarski wyrusza do Tarnowskich Gór, aby przekonać się, jak trudna i niebezpieczna była praca dawnych górników, którzy z narażeniem życia walczyli o to, by uzyskać trochę srebra. Przekonuje się, dlaczego w podziemiach używano materiałów wybuchowych i odpala własne ładunki prochu, będąc 40 metrów pod ziemią! Poza tym płynie podziemną rzeką, aby sprawdzić, w jaki sposób radzono sobie z odprowadzaniem wody w dawnych kopalniach. Będzie to spotkanie pełne błota, brudu i wilgoci! 07:05 CAŁA PRAWDA O FITNESSIE (THE TRUTH ABOUT GETTING FIT) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Paul Overton Film dokumentalny z pakietem wiedzy na temat fitnessu i ćwiczeń, które mają poprawiać nasze zdrowie, samopoczucie i sylwetkę. Najmniej ćwiczeń, jakie możesz wykonać i nadal prowadzić długie, zdrowe życie? Korzystając z przełomowych badań, ten zaskakujący film pokazuje, jak najlepiej się dopasować. Czy zaledwie dwie minuty ćwiczeń w tygodniu sprawią, że będziesz sprawniejszy? Czy ciężkie lub lekkie ciężary są lepsze do budowania mięśni? Czy aktywność fizyczna może poprawić twoje zdrowie psychiczne? Znajdź odpowiedzi, które zmienią Twój sposób myślenia o ćwiczeniach. Ten program nie polega na zmianie wyglądu. To mądra nauka, rozpakowująca niezwykły związek między ćwiczeniami a zdrowiem. 08:05 O WYMIERANIU GATUNKÓW (EXTINCTION: THE FACTS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2020 Sir David Attenborough przygląda się kryzysowi wymierania, badając przyczyny gwałtownego ubywania zwierząt i roślin oraz odkrywając potencjalne rozwiązania tego globalnego problemu. W ciągu nieco ponad 40 lat populacje zwierząt skurczyły się o 60%. Milion gatunków roślin i zwierząt stoi już teraz w obliczu wyginięcia, a wiele z nich spotka to w ciągu dziesięcioleci, jeśli nie zostaną podjęte pilne działania. Dlaczego tak się dzieje? Sir David prowadzi śledztwo. Bada przyczyny kryzysu spowodowanego przez człowieka, w tym polowania, toksyczne odpady i przekształcanie gruntów pod rolnictwo. Sir David ujawnia również zmiany, które mogą mieć znaczenie dla odwrócenia tego zagrożenia. Odpowiedzialna konsumpcja, ograniczanie spożycia mięsa i obniżanie emisji dwutlenku węgla to potencjalne czynniki zmieniające zasady gry. Naturalny zegar można cofnąć, o ile nie zaczniemy działać zbyt późno. 09:05 GENIALNA WSPÓŁCZESNOŚĆ - ODC. 1 KARTA PŁATNICZA (THE SECRET GENIUS OF MODERN LIFE EP. 1 BANK CARD) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: James Howard Seria dokumentalna BBC. Odkryjemy niezwykłe sekrety przedmiotów codziennego użytku, dowiemy się, jak szybkie tempo zmian technologicznych sprawiło, że cudowne rzeczy stały się banalne. Zaledwie 20 lat temu życie, które prowadzimy dzisiaj, wydawałoby się jak science fiction. Małe urządzenie komunikacyjne w każdej kieszeni? Leki z modyfikowanego DNA? Samochody, które podłączasz do prądu w domu? Ale teraz traktujemy to wszystko jako coś oczywistego a innowacje nie zwalniają tempa. Każdy odcinek przedstawia jeden prosty przedmiot codziennego użytku, od kart bankowych po buty sportowe, i ujawnia ukryte historie, niezwykłe zbiegi okoliczności i niezwykłą naukę, która się za nimi kryje. Już nigdy nie spojrzysz na otaczający cię świat w ten sam sposób. 10:00 KARAIBSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 2 (JOANNA LUMLEY'S HIDDEN CARIBBEAN) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Aktorka i prezenterka Joanna Lumley odkrywa dwa najbardziej intrygujące kraje na Karaibach, by podzielić się ich ukrytymi skarbami. Swoją przygodę rozpoczyna w kubańskiej stolicy Hawanie, a kończy w tętniącym życiem Haiti. Oba kraje z pewnością nie należą do najbogatszych, lecz są obfite pod wieloma innymi względami. Miasta pełne kolorowych ulic tętniących rytmem życia ustępują miejsca dziewiczym wybrzeżom, nieskazitelnym plażom, majestatycznym górom i bujnym lasom. Joanna Lumley testuje drinki, podawane w wydrążonym ananasie, podziwia występy tancerzy i muzyków, namorzyny oraz stado flamingów. Zwiedza aptekę w której czas zatrzymał się jakieś sto lat temu. Ze zrozumieniem odnosi się do objawów kultu Che Guevary i Fidela Castro. Haiti, najuboższe państwo na zachodniej półkuli, swoją rewolucję przeżyła już na przełomie XVIII i XIX wieku, a i potem nie omijały ją katastrofy. Widać skutki trzęsienia ziemi z 2012 roku. Brytyjka także tutaj szuka ludzi, mających nadzieję na lepszą przyszłość oraz niewykorzystanych w pełni atutów: czystych plaż, zatok idealnych dla surferów, zapierających dech w piersiach widoków, stylowych budynków. Obserwuje wypiek bezglutenowego chleba z manioku, płynie sfatygowaną żaglówką na wyspę, odkrytą niegdyś przez osławionego pirata Morgana, gdzie jest świadkiem obrzędów voodoo. Kibicuje artystom, próbującym znaleźć kupców na makabryczne rzeźby i malowidła. Robiąc zakupy w Santiago de Cuba, demonstruje, na czym polega różnica między sklepami państwowymi i prywatnymi. W Port - au - Prince załatwia kilku dzieciom ulicy pobyt w ośrodku opieki. 11:00 MUZYKANCI Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1960 Scenariusz: Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Stanisław Niedbalski Film jest opowieścią o amatorskiej orkiestrze warszawskich tramwajarzy, którzy po ciężkiej pracy rezygnują z wolnego wieczoru, gromadząc się na próbach "dęciaków". Kiedyś była ich cała armia, teraz została garstka zapaleńców. 11:10 WÓŁ Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1977 Reżyseria: Józef Cyrus Film przedstawia codzienne życie sędziwego rolnika. 11:35 DOM POKOJU W BETLEJEM - TY WSKAŻESZ IM DROGĘ, PO KTÓREJ IŚĆ MAJĄ 23 min, Polska, 2023 Zdjęcia: Sławomir Chudowski Reportaż przedstawia historię niezwykłego dzieła: sierocińca prowadzonego przez polskie siostry ze Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w Betlejem. Piękną kartą działalności sióstr elżbietanek w Ziemi Świętej jest praca z dziećmi ubogimi i sierotami: ofiarami wojny, przemocy, nędzy materialnej, konfliktów rodzinnych. Z inicjatywy sióstr elżbietanek, wrażliwych na trudny los dzieci palestyńskich, powstały dwa sierocińce: w Jerozolimie i Betlejem. Jeszcze w latach sześćdziesiątych XX wieku siostry wynajęły dwa pokoje, gdzie gromadziły się dzieci najbardziej zaniedbane. Po kilku latach, w 1967 roku, otwarły na Górze Oliwnej w Jerozolimie sierociniec pod nazwą "Dom Pokoju". Nowa sytuacja społeczna zaistniała po sześciodniowej wojnie w 1967r. , prowadzonej przez Izrael z arabskimi sąsiadami - Egiptem, Jordanią i Syrią. Wymagało to pomnożenia wysiłków nad przygarniętymi z ulic, zaułków, śmietników i cmentarzy sierot, dla których początkowo wynajęły kilka pokoi u pewnej rodziny na Górze Oliwnej. Rozpoczęła się wówczas walka o łyżkę zupy i kromkę chleba dla sierot przynajmniej raz dziennie. Sprzymierzeńcami stali się przypadkowi ludzie i pielgrzymi odwiedzający Ziemię Świętą. Siostry zbierały pieniądze na ulicy śpiewając polskie piosenki. Dom po wielu trudach i zmaganiach z przeciwnościami losu powstał w 1967 r. Przebywają tam dzieci pochodzenia etiopskiego, palestyńskiego, afrykańskiego w wieku od 3 do 18 lat. Choć są to dzieci o różnej narodowości, religii i tradycjach, co ważne, wzajemnie się szanują i tworzą jedną rodzinę. 12:10 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - CORDOBA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Cordoba. 13:15 TACY BYLIŚMY - ZBIGNIEW WODECKI Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Serial dokumentalny, którego twórcy śledzą losy największych gwiazd polskiej estrady. W każdym odcinku w nostalgiczny sposób wyjaśniają, jaki wpływ miała twórczość muzycznych idoli na nasze życie oraz na nas samych. Tym razem autorzy przypominają karierę Zbigniewa Wodeckiego, który zaczynał od Bacha, a potem zdobywał miłość szerokiej publiczności takimi przebojami, jak "Pszczółka Maja" i "Chałupy, Welcome to". 13:45 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 6 SEZON II - RODZINA DAŃKO - HAFTY NA GÓRALSKICH PORTKACH Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jakub Baryga Zdjęcia: Przemysław Matejko, Maciej Krajewski, Michał Michalec, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel Bułecka Podhalańscy górale to wyjątkowa społeczność. Pielęgnująca tradycje, kultywująca obrzędy i zwyczaje swoich ojców, ale przede wszystkim społeczeństwo mocno związane z naturą. To ona wyznacza rytm życia, pracy i codziennych aktywności. To fascynujący mariaż wzajemnego przenikania i szacunku do tatrzańskiej przyrody, Esencja zjawiska zwanego góralszczyzną. Pierwsza seria programu, skupiła się na jednym z najbardziej charakterystycznych elementów góralskiej kultury - typowej podhalańskiej architekturze. Wpisanej w krajobraz, pełnej fascynujących historii, tworzonej przez wyjątkowe osobowości. W drugiej serii, chcielibyśmy przybliżyć ludzi i ich życie w pełnej symbiozie z naturą. Pokazać z pozoru zwykłe dni z góralskiej codzienności - pracę i obowiązki (np. wypas owiec, spływy z drewnem czy specyfikę kowalstwa artystycznego) ale także pokoleniowość i silne tradycje rodzinne, pełne wyjątkowych obrzędów, reguł i zwyczajów - od kuchni po arkana podhalańskiego rzemiosła. Strój góralski to esencja tradycji, zasad i stylu ozdób. Nie każdy potrafi je wg tradycji zrobić i udekorować od zera. Do tego potrzeba lokalnych specjalistów jakim jest rodzina Dańko - Andrzej, szyjący góralskie, tradycyjne portki tzw. bukowe i Bogusia która dzięki manualnemu talentowi te portki przyozdabia haftami oraz mały Antek, który od pierwszego roku życia "paraduje" w ręcznie szytych ubraniach. Z Andrzejem Sebastian wykona lampasy na portach, z Bogusią spróbuje nauczyć się haftu, a z całą muzykującą rodziną spędzi kilka dni z ich życia rodzinnego. 14:15 BŁĘKITNA PLANETA. POWRÓT - ODC. 2 WIELKA RAFA KORALOWA (BLUE PLANET LIVE REVISITED. GREAT BARRIER REEF) Esej dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Vanessa Coates Lektor: Janusz Szydłowski Kontynuacja słynnej produkcji z lat ubiegłych zatytuowanej Błękitna Planeta. Jeszcze raz spotkamy sympatycznych bohaterów serii: wieloryby i żółwie oraz ich dzieci, a także naukowców, którzy najlepiej znają nasze oceany i jeszcze raz zabiorą nas w "błękitną podróż". Nurkowanie z rekinami wokół Wysp Bahama. Wielka Rafa Koralowa i Zatoka Meksykańska to tylko niektóre miejsca, jakie odwiedzimy. Rafy koralowe. Ten ekosystem utworzony przez liczne grupy organizmów warunkuje różnorodność biologiczną mórz i oceanów. Położona u wschodnich wybrzeży Australii Wielka Rafa Koralowa to największa z raf koralowych na świecie. Dziś tej niezwykłej krainie grozi wielkie niebezpieczeństwo. Według ekspertów możemy ją utracić w ciągu zaledwie trzydziestu lat. Chcąc sprawdzić, jakie działania podejmuje się, by ocalić jeden z największych cudów przyrody, odwiedzamy wyspę Heron na południowym krańcu Wielkiej Rafy Koralowej. Jedno z ostatnich dziewiczych miejsc na tym obszarze jest ośrodkiem pionierskich badań. Współpracując z doświadczonymi badaczami, chcemy lepiej poznać życie tego niezwykle wrażliwego królestwa naszej "błękitnej planety". Rafy koralowe, zajmujące niecały jeden procent powierzchni dna oceanów, zapewniają dogodne warunki życia jednej czwartej wszystkich znanych nam organizmów morskich i pięciuset milionom ludzi. Ich stan ma istotny wpływ na funkcjonowanie naszej planety. Wielka Rafa Koralowa u wybrzeży stanu Queensland tworzy sieć powiązanych ze sobą środowisk. Otwarty ocean łączy się tu z naturalnymi ogrodami koralowców i rajskimi wyspami. To schronienie dla ponad dziewięciu tysięcy morskich gatunków. Miasta koralowców rosną całe wieki. Wielka Rafa Koralowa powstawała przez 500 tysięcy lat. Dziś jej istnieniu zagraża wzrost temperatury wody, który jest skutkiem zmian klimatycznych. Nie możemy stracić Wielkiej Rafy Koralowej. Jeszcze mamy czas, by do tego nie dopuścić. 15:15 ŻYCIE W DZIESIĘCIU ODSŁONACH SERIA II S.II - ODC. 11 NELSON MANDELA (A LIFE IN TEN PICTURES SERIES II/5 NELSON MANDELA) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Rosalind Eleazar, Joanna Rowlands Seria dokumentalna BBC. Sezon 1 - 6 odcinków. Bohaterami są m.in.: Freddie Mercury, Elizabeth Taylor, Tupac Shakur, Muhammad Ali, Amy Winehouse, John Lennon. Dziesięć fotografii z ich życia, prywatnych i takich, które pozostały w zbiorowej pamięci na zawsze. Oczywiście wywołanie wspomnień pociąga za sobą opowieści o wydarzeniach z bogatego życia tych niezwykłych osób. Na ich temat wypowiedzą się przyjaciele, rodzina i współpracownicy. 16:15 ZJAWISKOWA PLANETA - ODC. 3 WULKANY (SPECTACULAR EARTH EP. 3 VOLCANO) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jane Aldous Mini - seria dokumentalna BBC (4 odcinki). Zbliżymy się bardziej niż kiedykolwiek do niektórych z najbardziej oszałamiających zjawisk naturalnych na świecie i odkryjemy niezwykłe globalne siły, które zbiegają się, aby każdy z wielkich spektakli przyrody się odbył. Przełomowa wiedza naukowa i najnowocześniejsze techniki filmowania umożliwiają teraz ekscytujące zbliżenie się do jednych z najpiękniejszych naturalnych "widowisk" na świecie. Specjalistyczne kamery na skuterach wodnych filmują gigantyczne fale w Portugalii, drony wlecą do jednego z najbardziej nieokiełznanych wulkanów Gwatemali, a materiał filmowy w ultra zwolnionym tempie rejestruje długie na tysiąc stóp pioruny w Arizonie. Eksperci i naukowcy ujawnią zbadane przez naukę procesy kryjącą się za spektaklami natury. Wyjaśnienia są fascynujące, a nasza planeta jest domem dla tak niesamowitych zjawisk, że czasami trzeba je zobaczyć, aby w nie uwierzyć. Odc. 3. Wulkany. Żyjemy na wulkanicznej planecie. Przez miliardy lat wulkany tworzyły i przekształcały powierzchnię Ziemi. Od niekończących się strumieni lawy ze szczytu Kilauea na Hawajach, po tryskające fontanny ognia na Etnie we Włoszech. W czasie erupcji wulkanu gorąca lawa z głębi ziemi jest wyrzucana na wysokość setek metrów. Ekipa śmiałków podejmuje się pionierskiej misji. Przed nami najbardziej widowiskowy pokaz naturalnych fajerwerków. Wulkany są nieprzewidywalne, tajemnicze i wciąż mało nam znane, ale fascynujące. 17:20 KOREA POŁUDNIOWA Z ALEXANDREM ARMSTRONGIEM - ODC. 1 (SOUTH KOREA WITH ALEXANDER ARMSTRONG) Serial dokumentalny, 43 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Ed Venner Seria podróżnicza BBC (3 odcinki). Alexander Armstrong bada Koreę Południową i odkrywa, co napędza jeden z najbardziej dynamicznych narodów na ziemi, zagłębiając się w K - Pop, kelnerów - robotów i oszałamiające pałace. Gangnam Style, Squid Games i K - Pop pomogły zwiększyć światową popularność Korei Południowej, jednak większość ludzi niewiele wie o tym niezwykłym kraju. Alexander Armstrong wyrusza w podróż do państwa, które zachowało swoją odrębność, mimo że leży między dwoma potężnymi sąsiadami Chinami i Japonią. Podczas swoich podróży Alexander odkrywa wiele z tego, co kraj ma do zaoferowania, w tym metamorfozę K - Pop, spektakularny pałac Gyeongbokgung i ultranowoczesne miasta, w których roboty serwują kurczaka w restauracjach. Odwiedza także poo cafe, gdzie wszystko jest inspirowane toaletą. Odc. 1. Korea Południowa, co do wielkości, zajmuje 109 - te miejsce wśród krajów świata. Duża raczej nie jest. Połowa ludności gnieździ się w Seulu, który leży 50 kilometrów od granicy z Koreą Północną. Sercem tej metropolii jest Gangnam, co znaczy 'na południe od rzeki'. Nie tak dawno dymiły tu zgliszcza po wojnie koreańskiej. Na szerokich ulicach wszyscy się spieszą, tłoczą i biegają. Cud gospodarczy na żywo. Finansiści, prezesi, projektanci, kucharze i oczywiście gwiazdy estrady i ekranu. Szczególnie tego małego. Wśród nich popularna koreańska youtuberka. Nazywa się Heebab (hibab). Od dwóch lat jest gwiazdą mukbang. 18:10 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - IBIZA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 48 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Ibiza. 19:05 URSZULA DUDZIAK: ŻYCIE JEST PIĘKNE Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2008 Reżyseria: Beata Postnikoff Scenariusz: Beata Postnikoff Zdjęcia: Wojciech Ostrowski, Sławomir Pultyn "Urszula Dudziak: Życie jest piękne" to film dokumentalny o legendzie polskiego i światowego jazzu, o oryginalnej i niepowtarzalnej wokalistce. Film opowiada o jej karierze, rodzinie, gwiazdach z którymi występowała na scenie, Ameryce i powrocie do Polski. 20:00 OVER THE LIMIT Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marta Prus Scenariusz: Marta Prus Zdjęcia: Adam Suzin Muzyka: Mikołaj Stroiński, Maciej Palmowski "Over the limit" to pierwszy film dokumentalny pokazujący zamknięty świat rosyjskiego fenomenu gimnastyki artystycznej. Film stanowi intymny portret wybitnej gimnastyczki artystycznej Margarity Mamun, zawodniczki prestiżowego rosyjskiego klubu Gazprom. Prezentuje kluczowy rok w jej życiu. Zawodniczka staje przed życiową szansą zdobycia Olimpijskiego Mistrzostwa, rywalizując z najbliższą koleżanką ze swojego klubu, obecną mistrzynią świata, Janą Kudriawcewą. Film rozpoczynają Mistrzostwa Świata w Stuttgarcie w 2015 roku, które są jednocześnie eliminacjami do Igrzysk. Po zawodach rozpoczyna się ostatni rok treningów Margarity. Zdecydowaną większość czasu zawodniczka spędza w zamkniętym ośrodku sportowym pod Moskwą w Nowogorsku, gdzie mieszka i trenuje 8 godzin dziennie. Tylko tam rosyjskie gimnastyczki mają szansę na światową karierę. To elitarny klub narodowych bohaterów, bowiem sport ten jest dumą Rosjan. Margarita jest odseparowana od świata zewnętrznego. Po codziennych treningach, wizytach u lekarzy i specjalistów sportowych odpoczywa z innymi gimnastyczkami, głównie z Janą, z którą mieszka w pokoju. Igrzyska Olimpijskie stanowią początek nowego etapu w życiu bohaterki. Teraz Margarita musi znaleźć nowy sens życia. Na czym polega koniec kariery wielkiego sportowca? Czy można przygotować się na zupełną zmianę swojej codzienności? Jak główna bohaterka odnajduje się w świecie rosyjskiego sportu, jakie relacje buduje z trenerką Iriną Winer i koleżanką Janą. W jaki sposób jest przygotowywana psychicznie do startu na olimpiadzie? Jakie emocje towarzyszą udziałowi w najistotniejszych zawodach w karierze sportowca? Jak trenerzy i psycholog przygotowują ją do zakończenia kariery? Opowieść o Margaricie Mamun jest parabolą systemu sportowego, który stworzyła prezes klubu Irina Viner. Jest też opisem rywalizacji między koleżankami. Jest to film o marzeniach, dojrzewaniu i samotności wybitnego człowieka. Historia będzie nakłaniała do postawienia pytań: gdzie jest granica pomiędzy poświęceniem a zaangażowaniem; jaka jest cena zwycięstwa; czy osiągnięcie sukcesu daje faktyczne szczęście. Film zdobył wiele nagród na festiwalach filmowych w Polsce i na świecie. 21:25 OSTATNIA TAJEMNICA MARILYN (MARILYN CONFIDENTIAL / MARILYN, HER FINAL SECRET / MARILYN, LA DERNIERE VERITE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Francois Pomes Film dokumentalny o ostatniej z niewyjaśnionych tajemnic Marilyn Monroe. Lista mężczyzn w jej życiu jest długa. Tym, którego nigdy nie poznała i za którym najbardziej tęskniła, był jej ojciec. Jego tożsamość wciąż pozostaje jedyną, niewyjaśnioną tajemnicą jej życia. Po raz pierwszy wielu genetyków podjęło się bezprecedensowego eksperymentu. Po ponad dwóch latach badań, dzięki kosmykom włosów Marilyn, udało się wydobyć chromosomy z jej linii ojcowskiej i porównać z potomkami mężczyzn, z którymi spotykała się matka Marilyn. To naukowe i historyczne dochodzenie zabierze nas w podróż ze Stanów Zjednoczonych, do Anglii i ostatecznie do Francji, odsłaniając jedną z ostatnich tajemnic Marylin Monroe: jej biologicznego ojca. Na podstawie badań oraz informacji dostarczonych przez potencjalną rodzinę udało się udowodnić, że pan Charles Stanley Gifford jest biologicznym ojcem Marilyn Monroe. Po usłyszeniu wiadomości cała rodzina Giffordów nie potrafi ukryć radości. Wyjaśnienie ważnej tajemnicy Marilyn oznacza także rozwiązanie wielkiej rodzinnej zagadki. Marilyn odeszła 4.08.1962 r. , ale ostatnia strona jej biografii została spisana, kładąc kres niemal stuletniej tajemnicy dotyczącej jej pochodzenia. Marilyn była sierotą poszukującą zastępczego ojca przez całe swoje krótkie życie. Każdy z jej filmów - "Mężczyźni wolą blondynki", "Rzeka bez powrotu", "Książę i aktoreczka" i "Słomiany wdowiec" - opowiada fragment historii jej życia. 22:30 TAMTE LATA, TAMTE DNI - EWA KASPRZYK Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. O swojej drodze tym razem opowie nam Ewa Kasprzyk. Podróż rozpoczniemy od rodzinnego Stargardu Szczecińskiego, gdzie mała Ewa objawiła się jako obiecująca artystka. Aktorka uchyli nam rąbka tajemnicy z pracy na planie kultowego "Kogla - mogla" i "Dziewcząt z Nowolipek". 23:10 ABSOLUTNI AMATORZY (A BUNCH OF AMATEURS) Film dokumentalny, 95 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Kim Hopkins Film jest dokumentalną odsłoną dobrze znanych brytyjskich feel - good - movies, gdzie grupa bohaterów robi wszystko by uratować ukochane przez siebie miejsce. Przywodzi na myśl filmowe komediodramaty Kena Loacha, będąc zarazem pięknym hołdem dla miłości do kina. Bradford Movie Makers to najstarszy i jeden z ostatnich amatorskich klubów filmowych na świecie, założony w 1932 roku, kiedy złota era Hollywood inspirowała powstanie podobnych inicjatyw w różnych zakątkach globu. Klub przyciąga fanów kina w różnym wieku, głównie mężczyzn. Spotykają się w każdy poniedziałek w podupadłym, ozdobionym graffiti klubie, aby wspólnie obejrzeć film. Dodatkowo planują projekty, w których łączą swoje talenty i pasję do majsterkowania. Prezentują je skromnej publiczności w chylącym się ku upadkowi budynku. Właściciel od pięciu lat nie żąda czynszu, a oni nie mają funduszy na koncie. Wydaje się, że są reprezentantami wymierającego gatunku pasjonatów, niektórzy zresztą wyglądają, jakby pochodzili z minionej epoki. Łączy ich wspólnota, życzliwość i pasja, mimo że pojawiają się między nimi napięcia i zazdrość. Kiedy pojawia się epidemia COVID - 19 i klub musi zostać zamknięty, okazuje się, jak wielką wartością jest grupa kinofilskich zapaleńców, dla których amatorski klub filmowy staje się całym światem i antidotum na bezosobową erę cyfrową. 2022 Sheffield Award: Audience Award 00:50 TOLEK, BANAN I INNI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1994 Film ukazuje dziecięcych aktorów serialu "Stawiam na Tolka Banana" w ich obecnej sytuacji życiowej. Ze wspomnień reżysera Stanisława Jędryki, jego spotkań z młodocianymi wówczas aktorami, z ich opowieści i zwierzeń przeplatanych fragmentami serialu wyłania się obraz losów pokolenia 30 - i 40 - latków, będący odbiciem przemian, które dokonały sie w naszym kraju. Film utrzymany jest w klimacie nostalgiczno - wspomnieniowym. 01:50 I WE MNIE JEST TEATR CAŁY - EWA LASSEK Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1995 Scenariusz: Agnieszka Borowiec, Zbigniew Grzywacz Zdjęcia: Bogusław Dąbrowa - Kostka Filmowa impresja o Ewie Lassek, aktorce przez niemal całe życie artystyczne związanej ze Starym Teatrem w Krakowie. Tytułowy cytat "I we mnie jest teatr cały" został zaczerpnięty ze sztuki napisanej specjalnie dla niej przez Krystiana Lupę. Jest to także myśl przewodnia filmu - teatr rodzący się z życia, życie nierozerwalnie związane z teatrem... Osią konstrukcyjną filmu są archiwalne fragmenty "Matki" Witkacego w reżyserii Jerzego Jarockiego - była to rola jej życia i zarazem jedna z najważniejszych prac teatralnych jej męża. Słowami tytułowej postaci sztuki Ewa Lassek w przedziwny sposób "włącza się" do rozmowy o samej sobie - Byłam piękna i młoda, miałam duszę, a nawet ciało... a teraz nic nie zostało... co za szkoda... A na koniec, z figlarnym uśmiechem, słowami Matki upomina reżysera, któremu nieraz w realnym, nie teatralnym wcieleniu zarzucała "topienie się w gąszczu słów" - stop, masz skłonność do długich przemówień, to nudzi publiczność... Ona nigdy nie nudziła i tego uczyła swoich studentów. Do udziału w filmie autorzy zaprosili wybitnych ludzi teatru, młodych aktorów, których Ewa Lassek wprowadzała w arkana zawodu, oraz córkę aktorki, Nanę Jarocką. Opowieści Nany są pełne ciepła, wzruszające, czasem zabawne, ogromnie szczere. Każde zdjęcie, pamiątka rodzinna przywołuje inne wspomnienia. Mama roczna, w śmiesznym wózeczku - urodziła się w Stanisławowie koło Lwowa 6 stycznia 1928 r. , potem rodzina przeniosła się do Gdańska, a w 1939 r. do Krakowa. Dziadek miał fabryczkę, mama czasem chwaliła się, że jako młoda panna jeździła kabrioletem z szoferem... Mama w młodości - gdy łączyła ją wielka namiętność ze Zbyszkiem Cybulskim, kiedy spotkała Jerzego Jarockiego, cudownego, wspaniałego ojca Nany... Mama w różnych rolach... Córka dzieliła sztuki, w których grała, na wesołe, jak "Smak miodu" i "Garbus", po których wracała do domu "normalna", i na smutne, jak "Szewcy", "Matka", także "Wiśniowy sad" i wszystkie sztuki Krystiana Lupy, po nich wracała z teatru smutna i niełatwo było z nią być. I ostatnie zdjęcie z dowodu osobistego, które oddano córce, gdy zjawiła się w urzędzie po akt zgonu - wyrwanie fotografii z dowodu było może najbardziej cielesnym wyrazem jej śmierci. Artyści, którzy współpracowali z Ewą Lassek, próbują określić istotę jej aktorstwa. Wyjątkowość jej gry wynikała z niesamowitej wrażliwości, bagażu doświadczeń i wspaniałej wyobraźni, dlatego tyle znakomitych kreacji stworzyła w sztukach Witkacego, zauważa Jerzy Trela. Gustaw Holoubek, który jako asystent profesora Woźnika poznał Ewę jeszcze w krakowskiej szkole teatralnej, zapamiętał ją jako dziewczynę zamkniętą w sobie, nieśmiałą, jednak o przenikliwej inteligencji, która zmuszała do penetrowania jej osoby. Po latach na scenie ujrzał innego człowieka i aktorkę, która osiągnęła szczyt umiejętności w precyzyjnym posługiwaniu się słowem. Marek Walczewski zalicza ją do grona nielicznych aktorów - poetów, którzy umieją na scenie żyć marzeniem. Krystian Lupa, z którym często współpracowała i ścierała się w dramatycznych bojach o rozumienie postaci i sztuki, również to podkreśla - w jej aktorstwie istniała jakaś wyższa wartość, dla której była na scenie, spalała się i grała. W ostatnim okresie najważniejsza w jej życiu była szkoła, krakowska PWST. Natychmiast wyczuwało się, że miała "dobre notowania" u młodzieży, mówi Kazimierz Kutz, który powierzył jej rolę matki głównego bohatera w "Dzieciach Arbatu". Marta Kalmus, Zbigniew Kozłowski i Wojciech Olszański zachowali bardzo osobiste wspomnienia. Do ostatnich dni przed śmiercią odwiedzali ją w szpitalu, wypytywała ich o wszystkich, wszystko chciała wiedzieć, jeszcze tyle chciała zrobić. 02:45 WALKA BEZ BRONI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Reżyseria: Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert Film dokumentalny Zofii Kunert "Walka bez broni" pokazuje funkcjonowanie niezwykłej konspiracyjnej komórki, jaką było Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, i przypomina ludzi, którzy ją tworzyli. Poprzez osobiste wspomnienia dwojga ostatnich żyjących pracowników BIP KG AK, prof. Marii Straszewskiej i Władysława Bartoszewskiego, autorka ukazuje zakres i formy działania tej struktury. Kładzie nacisk na tak nietypowe przedsięwzięcia, jak np. Akcja N, czyli świetnie zaplanowana i przeprowadzona akcja oddziaływania psychologicznego na niemieckich okupantów za pomocą niemieckojęzycznej prasy, ulotek, broszur, sfałszowanych zarządzeń. W filmie Zofii Kunert mówi o tym słynny Kurier z Warszawy Jan Nowak - Jeziorański; jego wypowiedź została zarejestrowana w 2002 roku. Nowatorstwo i skuteczność stosowanych przez BIP KG AK metod podkreśla specjalista w zakresie walki psychologicznej, który porównuje je z dzisiejszymi sposobami prowadzenia wojny informacyjnej.