TVP HD Niedziela, 01.12.2024 06:20 MAKŁOWICZ W PODRÓŻY - PODRÓŻ 18 (67) SŁOWACJA "ZA MIEDZĄ" Magazyn kulinarny, 24 min, Polska, 2010 Autor: Robert Makłowicz Reżyseria: Piotr Mikucki Scenariusz: Paweł Lesisz Prowadzący: Robert Makłowicz Spisz, historyczna kraina z pięknymi zabytkowymi miastami, leży w Słowacji, tuż za miedzą, przy granicy z Polską. Warto się tam wybrać, by zobaczyć doskonale zachowane historyczne centrum Lewoczy czy Zamek Spiski. Lewocza była niegdyś bogatym miastem rzemieślników i kupców. W wojnach światowych prawie nie ucierpiała, więc przeważa tu dawna zabudowa, pamiętająca odległe stulecia. Gdyby nie auta na ulicy, można by pomyśleć, że odbyliśmy podróż w czasie. Jako wolne miasto królewskie Lewocza otrzymała wiele handlowych przywilejów, które gwarantowały mieszkańcom wysokie zyski i pomnażanie majątków. Stąd w rynku budowle, jakich nie powstydziłyby się dużo słynniejsze miasta w Europie. Przeważa zabudowa renesansowa, ale jej korzenie są jeszcze starsze. Najokazalsza budowla mieści się przy Placu Majstra Pavla. Niegdyś należała do szlacheckiego rodu Thurzonów. Są to dwa dawne domy gotyckie sklejone w jeden większy. A kim był patron placu, Mistrz Paweł? Niewiele o nim wiadomo, bo dokumenty na jego temat spłonęły w pożarach. Nie znamy nawet jego nazwiska ani narodowości. Miał młodą żonę, córkę burmistrza, kilkoro dzieci, w tym syna Łukasza, który nie mógł kontynuować dzieła ojca, bo popełnił zbrodnię i musiał się ukrywać. Mistrz Paweł to słynny Paweł z Lewoczy, kolega po fachu Wita Stwosza. W miejscowym kościele św. Jakuba stworzył największy drewniany gotycki ołtarz w Europie. Ołtarz ma 6 pięter wysokości i liczy przeszło 500 lat. Cudem ocalał z kilku pożarów i wojen. Majestat wnętrza kościoła najlepiej obrazuje wielkość i bogactwo dawnej Lewoczy. Starszy od kościoła św. Jakuba jest stojący także przy rynku XIV - wieczny mieszczański dom. Dziś jest tu restauracja Pod Trzema Aposłami. Do regionalnych dań podają tutaj lokalne słowackie wino. W Lewoczy Robert zagląda także do sklepu mięsnego, gdzie asortyment jest trochę inny niż w Polsce. Podróżnik z Polski częstuje się kiełbasą lewocką paprykowaną naturalnie wędzoną. Szlak podróży prowadzi dalej przez Szarysz, gdzie znajduje się zamek i browar. Na Słowacji piwo walczy o prymat z winem, ale w tym miejście dobrze jest napić się piwa. Atrakcją dla smakoszy jest regionalne centrum gastronomii, a szczególnie tzw. szałas, czyli sala restauracyjna w stylu regionalnym, gdzie można smacznie zjeść. Szef kuchni poleca miejscowe przysmaki: bryndzowe haluszki, pierogi z bryndzą na słono i słodko, maczankę paryską, szklance na słodko i półmisek wędlin. Tuż za miedzą, po polskiej stronie granicy mieści się bacówka - wędzarnia. Granica polsko - słowacka nie jest już dziś żadną przeszkodą, można ją przekroczyć wręcz mimochodem. Robert jest właśnie w Beskidzie Niskim po polskiej stronie, między Konieczną i Zdynią. Z tych okolic pochodzą słynne oscypki lub jak mówią na Słowacji osztiepoki. A zaledwie 30 km stąd jest Krynica - Zdrój. Miasto Bardejov - po polsku Bardiów - to jedna ze słowackich perełek na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Miasto leży na ważnym w wiekach średnich szlaku handlowym z Polski i Rusi na Bałkany i nad Morze Czarne. To kupieckie miasto zbudowało swój dobrobyt m. in. na handlu winami tokajskimi, które wysyłano do Polski. Słynne są także tutejsze lecznice wody zdrojowe. Zapisy potwierdzają, że już XIII wieku było tu uzdrowisko. Do renomy bardejowskich kupeli przyczynił się także pewien nasz rodak, niejaki Tomasz Lisicki, który w XVIII wieku dzięki miejscowym wodom cudownie ozdrowiał. Dziś nadal pije się tu wodę dla zdrowia. Robert odwiedza miejscową pijalnię. Bije tu dziewięć źródeł. Osiem z nich wspomaga głównie przemianę materii, ale ostatnie, o nazwie Herkules, jest popularne szczególnie wśród mężczyzn, bo podobno poprawia potencję. W parku zdrojowym można podziwiać pomnik cesarzowej Elżbiety, zwanej Sissi, która rozsławiła tutejsze zdroje i łaźnie. Sissy jadała tylko raz dziennie, ćwiczyła sylwetkę we własnej sali gimnastycznej i namiętnie jeździła konno. Oprócz niej z koronowanych głów bardejowskie uzdrowisko zaszczycili m. in. car Aleksander I i Marysieńka Sobieska. 06:55 MAKŁOWICZ W PODRÓŻY - PODRÓŻ 18 (68) SŁOWACJA "NA WSCHÓD" Magazyn kulinarny, 24 min, Polska, 2010 Autor: Robert Makłowicz Reżyseria: Piotr Mikucki Scenariusz: Paweł Lesisz Prowadzący: Robert Makłowicz Wykonawcy: Radoslav Jencuc Robert Makłowicz zaprasza do wschodniej Słowacji. W podróż wybrał się samochodem. Na miejsce pierwszego spotkania z tą piękną i niedaleką krainą krakowski podróżnik i krytyk kulinarny wybiera Medzilaborce, miasto, które szczycisię muzeum Andy’ego Warhola. Z tych stron pochodzili rodzice artysty. Rodzinna wieś Warholów nazywa się Mikova. Na miejscowym cmentarzu, niedaleko cerkwi, są groby jego krewnych. Andy Warhol, słynny papież pop - artu, w kraju przodków nigdy nie był, a pytany skąd pochodzi, zwykle odpowiadał, że znikąd. Ale jego korzenie to właśnie wschodnia Słowacja, kraina rusińskich Łemków, którymi byli jego rodzice. Muzeum Warhola leży na szlaku turystycznym Artyści Pogranicza. Po polskiej stronie w niedalekim Sanoku można obejrzeć prace Zdzisława Beksińskiego. W Mikowej, w łemkowskim anturażu Robert Makłowicz gotuje miejscową specjalność: kluski ze słoniną i bryndzą, zwane tutaj strapaczką. Podróż na wschodnią Słowację jest pouczająca również dlatego, że możemy zobaczyć, jak wyglądałyby nasze Bieszczady po drugiej stronie granicy, gdyby nie było wysiedleń i czystek etnicznych w ramach powojennej "Akcji Wisła". Największym miastem wschodniej Słowacji są Koszyce. Urodził się tu węgierski pisarz Sandor Marai. Rodzinne miasto opisał w "Wyznaniach patrycjusza". Dumą Koszyc i całej Słowacji jest zbudowana w stylu późnogotyckim katedra św. Elżbiety. W Koszycach Makłowicz przyrządza kotlety wieprzowe z leczo. Danie kojarzy się z kuchnią węgierską, ale należy do kanonu kuchni słowackiej. Prawdziwa uczta czeka jednak w restauracji Villa Regia. W karcie do wyboru: kaczka w czerwonej kapuście, befsztyk wołowy i placki ziemniaczane z grzybami, tokań, czyli polędwica wołowa z kiełbaskami i loksze, czyli coś w rodzaju podpłomyków lub naleśników. Do tego wino czerwone o wdzięcznej nazwie frankowska modra. Miłośników tego szlachetnego trunku Robert Makłowicz zaprasza do koszyckiej winoteki, gdzie miejscowy somelier prezentuje cztery gatunki słowackich win. Wszędzie tam, gdzie sięgała monarchia austro - węgierska, obowiązkowym elementem miasta były cukiernie. Tak też jest i w Koszycach. W stylowej cukierni Robert Makłowicz zamawia do kawy: strudel makowy z wiśniami, tort Dobosza oraz lindzkie ciasteczka kruche. Koszyce żyją nie tylko swoją przeszłością. Miasto szykuje się do organizacji Mistrzostw Świata w hokeju na lodzie w 2011 roku, a w roku 2013 ma być Europejską Stolicą Kultury. 07:30 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM SEZON III - TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - OMAN 5/5 Magazyn, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Prowadzący: Edyta Herbuś Wykonawcy: Edyta Herbuś Program lifestylowo-podróżniczy, w którym prowadząca, Edyta Herbuś, pokazuje życie mieszkańców innych krajów, ich tradycje, kulturę, obyczaje oraz lokalne tańce. Prowadząca odkryje przed widzami uroki i tajemnice Omanu. Przybliży historię i kulturę tego kraju oraz odwiedzi wspaniałe miejsca, m.in. stolicę kraju - Maskat, największy na Półwyspie Arabskim Fort Nizwa oraz tajemniczą wioskę Al Hamra. Nazywany Malediwami Orientu Oman słynie z przepięknej przyrody i cudów natury. Edyta Herbuś odwiedzi gorące źródła, zielone oazy palmowe, wadi, czyli doliny, które w porze deszczowej zamieniają się w rwące rzeki i oczywiście zachwycające omańskie plaże. Nie zabraknie również tańca i muzyki. 08:05 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 5 SEZON II - RODZINA KOSZARKÓW - WYRÓB PASÓW I SPINEK ORAZ TEATR GÓRALSKI Magazyn, 26 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jakub Baryga Zdjęcia: Przemysław Matejko, Maciej Krajewski, Michał Michalec, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel Bułecka Podhalańscy górale to wyjątkowa społeczność. Pielęgnująca tradycje, kultywująca obrzędy i zwyczaje swoich ojców, ale przede wszystkim społeczeństwo mocno związane z naturą. To ona wyznacza rytm życia, pracy i codziennych aktywności. To fascynujący mariaż wzajemnego przenikania i szacunku do tatrzańskiej przyrody, Esencja zjawiska zwanego góralszczyzną. Pierwsza seria programu, skupiła się na jednym z najbardziej charakterystycznych elementów góralskiej kultury - typowej podhalańskiej architekturze. Wpisanej w krajobraz, pełnej fascynujących historii, tworzonej przez wyjątkowe osobowości. W drugiej serii, chcielibyśmy przybliżyć ludzi i ich życie w pełnej symbiozie z naturą. Pokazać z pozoru zwykłe dni z góralskiej codzienności - pracę i obowiązki (np. wypas owiec, spływy z drewnem czy specyfikę kowalstwa artystycznego) ale także pokoleniowość i silne tradycje rodzinne, pełne wyjątkowych obrzędów, reguł i zwyczajów - od kuchni po arkana podhalańskiego rzemiosła. W tym odcinku piękno i potęga góralskich tradycji rzemieślniczych przejawia się w historii rodziny Koszarków. Sztuka ozdabiania góralskich pasów i wyrób góralskich spinek to precyzyjna i czasochłonna praca, wymagająca pasji, poszanowania tradycyjnych wzorów ale także osobistej kreatywności. Zamiłowanie do tej roboty przejął po dziadku nastoletni wnuczek, który mimo młodego wieku jest autorem prawdziwych góralskich cudeniek. Syn seniora rodu, Bartek oprócz kultywowania rzemiosła jest także dyrektorem Domu Ludowego w Bukowinie Tatrzańskiej i animatorem kultury. To dzięki niemu Sebastian miał szanse trafić na próbę amatorskiego teatru wystawiającego "Chorego z urojenia" Moliera po góralsku. Czy Sebastian sprawdzi się w roli aktora na próbach? 08:40 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 6) - WĘDRÓWKI Reportaż, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. 09:50 RODZINKA.PL S.IV - ODC. 98 "LUDWIK ŻELAZNE RAMIĘ" Serial komediowy TVP, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Patrick Yoka Scenariusz: Karol Klementewicz, Kuba Wecsile Aktorzy: Małgorzata Kożuchowska, Tomasz Karolak Kacper stara się dowiedzieć, jak poradzić sobie w szkole z dokuczaniem ze strony starszych kolegów. Kuba i Piotrek podstępem przekonują Ludwika do swojego wyjazdu na biwak. Ludwik bawi się z Kubą i Tomkiem w "dawanie mięśniaków", udając odporność na ból. 10:25 RODZINKA.PL S.IV - ODC. 99 "ŚWIĘTY WALENTY" Serial komediowy TVP, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Patrick Yoka Scenariusz: Karol Klementewicz, Kuba Wecsile Aktorzy: Małgorzata Kożuchowska, Tomasz Karolak Tomek radzi Kubie, jak romantycznie spędzić walentynki z Agatą. Ludwik uczy Kacpra gry na gitarze. Tomek ma problemy ze swoim samochodem, a Kuba postanawia sprzedać deskę snowboardową Kacprowi, by móc kupić sobie nową. Natalia nie popiera pomysłu Agaty, która chce powiększyć swoje piersi. 11:00 DZIKA SŁOWENIA (WILD SLOVENIA) Film dokumentalny, 53 min, Słowenia, 2020 Reżyseria: Matej Vranic Film dokumentalny o dzikiej przyrodzie Słowenii. Matej Vranic udaje się w podróż do serca jednego z najbardziej autentycznych i naturalnych ekosystemów w Europie Środkowej. Poznamy ogromną różnorodność królestwa zwierząt we wszystkich środowiskach. Koncentrując się na ssakach i ptakach, spotkamy niektóre szczególnie interesujące gatunki - od endemicznego proteusa po niedźwiedzie brunatne. Od najwyższych szczytów górskich - przez kotlinę Panońską - do głębokich jaskiń krasowych i dalekich lasów. Wszędzie pulsuje życie, choć czasem nie zdajemy sobie z tego sprawy. Stworzenia łączą się tu w hałaśliwe grupy, rosną delikatne rośliny, żyją zwierzęta unikające ludzi oraz nocni mieszkańcy miasta, których się spodziewamy lub nie. To kraina rozległych lasów i bogatych zasobów wodnych. Jest jednym z najbardziej różnorodnych przyrodniczo krajów europejskich. Niewielki zielony kraj w sercu Europy, gdzie geograficzna różnorodność skutkuje bujnością fauny i flory. Podróż przez Słowenię zaczyna się wśród pokrytych czapą śniegu szczytach Alp Julijskich. Słoweńska flora i fauna jest nadal wyjątkowo bogata i różnorodna. Niektóre zwierzęta żyją w oddalonych miejscach, ale wiele jest blisko domu. Mając więc oczy szeroko otwarte - możemy je zobaczyć tuż za progiem. 12:00 OJCIEC MATEUSZ - ODC. 81 (SERIA VI, ODC. 12) - PRZERWANY WEEKEND Serial kryminalny TVP, 41 min, Polska, 2011 Reżyseria: Maciej Dutkiewicz Scenariusz: Agnieszka Błotnicka Zdjęcia: Jarosław Żamojda Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Artur Żmijewski, Piotr Polk, Michał Piela, Artur Pontek, Kinga Preis, Łukasz Lewandowski, Sławomir Orzechowski, Piotr Kozłowski, Rafał Cieszyński, Daria Widawska, Anna Prus, Adam Cywka, Antoni Królikowski, Paweł Oreański, Joanna Jeżewska Do Sandomierza przyjeżdżają na weekend dwaj biznesmani, Robert Król i Krzysztof Jasło. Przygotowują się do przetargu, który ma ogłosić burmistrz. Do miasta zabrali też swoje towarzyszki, Renatę i Marię. W czasie, kiedy panowie załatwiają interesy, kobiety zwiedzają miasto i robią zakupy. Mateusz postanawia odnowić zakrystię i umawia się, że zajmie się tym Wojtek. W nocy, na hotelowym parkingu, zostaje znaleziony martwy Robert. Prowadzący sprawę policjanci podejrzewają, że to Wojtek zabił Roberta. Mateusz nie wierzy w winę chłopaka i pomaga policjantom w wyjaśnieniu sprawy. 13:00 RANCZO S.IV - ODC. 51 (SERIA IV, ODC. 12) - FAŁSZERZE UCZUĆ Serial obyczajowy TVP, 48 min, Polska, 2009 Reżyseria: Wojciech Adamczyk Scenariusz: Robert Brutter, Jerzy Niemczuk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Ilona Ostrowska, Arkadiusz Nader, Cezary Żak, Paweł Królikowski, Grzegorz Wons, Jacek Kawalec, Artur Barciś Panią Lodzię, nieprzytomnie zakochaną w Czerepachu, nękają coraz silniejsze wyrzuty sumienia. Jest świadoma, jak brudnych i niegodziwych chwytów użył jej ukochany przeciwko Lucy. Aby odwrócić myśli księgowej od polityki, Czerepach symuluje poważną chorobę serca. Pani Lodzia wszystko mu wybacza i z poświęceniem się nim opiekuje. Sondaże nadal nie wskazują wyraźnego faworyta. Obie strony ostro ze sobą konkurują. Czerepach, człowiek w swojej perfidii genialny, postanawia zadać cios ostateczny. Proponuje wójtowi, żeby publicznie pogodził się z bratem i prosił go o wybaczenie win. Wójt z początku protestuje, ale kiedy dowiaduje się, że chodzi o pogodzenie fałszywe, które ostatecznie z jego brata zrobi głupca, zgadza się bez zastrzeżeń. W kościele dochodzi do publicznego pogodzenia się braci, uszczęśliwiona ciotka odjeżdża, wójt triumfuje, jego szanse w wyborach rosną. 14:00 KOMISARZ ALEX S.II - ODC. 25 (SERIA II, ODC. 12) - TRZY SEKUNDY Serial kryminalny TVP, 41 min, Polska, 2012 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Paweł Łopaciński Zdjęcia: Jacek Fabrowicz Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Jakub Wesołowski, Magdalena Walach, Ireneusz Czop, Daniel Olbrychski, Janusz Chabior, Karolina Chapko, Maciej Brzoska, Grzegorz Bugaj, Evgen Malinovskiy, Roman Bugaj, Jan Aleksandrowicz - Krasko, Zacharjasz Muszyński, Mirosława Maludzińska Na dużym targowisku ginie jeden z handlarzy. Policja podejrzewa zabójstwo, ale hermetyczny świat handlarzy z targowiska milczy jak zaklęty. Bromski wchodzi w to środowisko jako bezrobotny, który weźmie każdą pracę. Poznaje wdowę po zamordowanym, piękną Rosjankę, która prowadzi knajpę w pobliżu targowiska. Odkrywa, że za zabójstwem kryje się przemyt broni ze Wschodu, a przemytnicy grożą śmiercią Rosjance. Próbując ją ratować, sam wpada w ręce przemytników, bezwzględnych byłych żołnierzy rosyjskich. Bandyci krępują go i Rosjankę, a w pobliżu ukrywają bombę zegarową. Na pomoc śpieszy Alex. Czy przed wybuchem odnajdzie ukrytą bombę? 15:00 POSTAW NA MILION - ODC. 350 Teleturniej, 45 min, Polska, 2024 Reżyseria: Agata Lipnicka Prowadzący: Łukasz Nowicki "Postaw na milion" to teleturniej dla widzów o stalowych nerwach. Milion złotych w gotówce, dwóch uczestników i tylko 8 pytań do końca gry - zadanie wydaje się proste, ale czy gracze będą w stanie zachować zimną krew i ocalić milion? Już kolejny sezon w Telewizji Polskiej będzie można oglądać światowy hit firmy Endemol, produkowany w kilkunastu krajach, emocjonujący teleturniej "Postaw na milion". Dwóch dobrze znających się uczestników, rodzina, przyjaciele, partnerzy lub znajomi z pracy stają do gry jako drużyna. Zanim usłyszą pierwsze pytanie, dostaną milion złotych w gotówce. Czy będą umieli go zatrzymać? Zobacz jak miesza się wiedza, ryzyko i wielki pieniądze. Wejdź do gry z Łukaszem Nowickim i postaw na milion. 16:00 ZMIENNICY - ODC. 15 /15 - NASZ NAJDROŻSZY Serial TVP, 58 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Katarzyna Skawina, Krystyna Tkacz, Mieczysław Czechowicz, Ceazry Harasimowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski Jacek i Kasia odnajdują tzw. pustostan. Chłopak dostaje się do mieszkania przez balkon. Młodzi postanawiają uzyskać przydział na lokal i nawet im się to udaje dzięki znajomościom. Okazuje się jednak, że muszą wnieść do spółdzielni wkład wielokrotnie przekraczający ich możliwości finansowe. Tymczasem w WPT odbywa się licytacja używanych samochodów. Na przetarg wystawiono również taxi 1313. 16:55 KOLUMBOWIE - ODC. 1/5 - ŚMIERĆ PO RAZ PIERWSZY Serial TVP, 54 min, Polska, 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Antonina Gordon - Górecka, Bożena Kowalczyk, Karol Strasburger, Piotr Pawłowski, Renata Kossobudzka, Bolesław Idziak, Andrzej Zaorski, Lech Ordon Filmowa adaptacja najlepszej, zdaniem wielu krytyków, powieści Romana Bratnego - "Kolumbowie - rocznik 20", a właściwie jej dwóch pierwszych tomów. Serial Janusza Morgensterna opowiada o polskim ruchu oporu przeciw hitlerowskim okupantom, o młodzieży lat wojny, jej codziennym życiu i walce. Głównymi bohaterami są dwudziestoletni chłopcy, wplątani nagle w dramatyczną historię narodu i zmuszeni do podejmowania trudnych, nierzadko tragicznych decyzji. Z właściwą ich wiekowi fantazją, poświęceniem, ale i ze świadomością ogromu ryzyka i odpowiedzialności, podejmują nierówną walkę z wrogiem. Początkowo jest ona spontaniczna. Z czasem przeradza się jednak w zorganizowaną i dokładnie planowaną działalność dywersyjną. Wielką zaletą filmu jest to, że reżyser nie ograniczył się do ukazania swoich bohaterów tylko w pracy konspiracyjnej. Sporo miejsca poświęcił też mniej heroicznemu obliczu okupacji. Sugestywnie ukazał osobiste dramaty i rozterki Zygmunta, Jerzego, Kolumba, Niteczki, opowiedział o ich miłościach skażonych mrocznym cieniem wszechobecnej śmierci; o drobnych i większych radościach jakby na przekór nieludzkiej rzeczywistości; o ich mężnej postawie, kiedy przyszło oddać życie na szańcach powstania. Dzięki znakomitym kreacjom Jana Englerta, Władysława Kowalskiego i Jerzego Matałowskiego ich bohaterowie podbili współczesną widownię. Potrafili przemówić do niej językiem lat siedemdziesiątych, w niczym nie zubożając swej historycznej i literackiej wiarygodności. Stanisław Dygat tak charakteryzował ten fenomen na łamach "Ekranu": "Byłem wtedy młodzieżą i spotykałem się z Kolumbami. Z tymi "prawdziwymi"z epopei Bratnego i z filmu Morgensterna też. Nie było wtedy Niemena ani Brigitte Bardot. Ani beatu, ani autostopu, ani podróży międzyplanetarnych. Nie było swobody poruszania ani swobody obyczajów, ani telewizji. Była godzina policyjna, łapanki i huk salw karabinowych. Ale Kolumbowie szli na śmierć dlatego, że tak bardzo kochali życie. Kochali je tak samo, jak kocha je młodzież dzisiejsza i starali się wykorzystać każdy urok, który mogło ofiarować. Pod tym względem nie różnili się od młodzieży dzisiejszej... Morgenstern odkrył w "Kolumbach" nowe i szerokie możliwości, jakie daje polskiemu filmowi tematyka okupacyjna. To nieprawda, że ludzie mają dosyć tej tematyki. Mają jej dosyć w wersji sfałszowanej". Innym odkryciem Morgensterna było ukazanie losów Kolumbów bez pseudopatriotycznego zadęcia i sztucznego patosu. Bez świadomości, że uczestniczą w wielkim dziejowym wydarzeniu i że po latach historia uczyni z nich bohaterów. Ten klimat filmu doskonale oddaje autentyczny, krążący po okupacyjnej Warszawie wierszyk: "Pod Rostowem od krwi ślisko / A my idziem na boisko". Cynizm? Nie, raczej postawa obronna, wisielczy humor jako odtrutka na czyhającą za każdym rogiem możliwość łapanki i nieustanne poczucie zagrożenia. Są wreszcie "Kolumbowie" dalekim echem szkoły polskiej - nurtu naszej kinematografii, który wygasł z górą dziesięć lat przed premierą dzieła Morgensterna. Stało się tak głównie za sprawą powieści Bratnego, która ujrzała światło dzienne w chwili, gdy "szkoła polska" przeżywała swe najlepsze lata. Adaptacja Janusza Morgensterna, zarówno w wersji kinowej, jak i telewizyjnej, odniosła sukces. Reżyserska wizja powieści Bratnego przypadła do gustu widowni i krytyce. Dowodem jest m. in. wielokrotne wznawianie filmu zwłaszcza na małym ekranie. W pierwszym odcinku reżyser zaznajamia widza z głównymi bohaterami. Zygmunt, Kolumb, Jerzy i Siwy tworzą grupkę dywersyjną pod dowództwem pierwszego z nich. Pewnego dnia młodzi konspiratorzy otrzymują rozkaz przerzucenia tajnej drukarni w bezpieczne miejsce. Podczas akcji dochodzi do potyczki z hitlerowcami. W jej wyniku ginie Siwy. 18:00 KOMISARZ ALEX - ODC. 268 (SERIA XXI ODC. 13)"TAJEMNICA POKOJU 313" Serial kryminalny TVP, 45 min, Polska, 2024 Reżyseria: Radosław Dunaszewski Scenariusz: Peter Hajek, Karolina Frankowska, Piotr Januszewicz, Peter Moser Aktorzy: Marcin Rogacewicz, Piotr Bondyra, Sylwia Juszczak-Krawczyk, Monika Szufladowicz, Janusz Chabior, Zbigniew Lesień, Robert Sharif El Gendy, Jacek Kawalec, Agata Załęcka, Aleksander Kurzak, Iga Górecka, Aleksandra Pisula, Piotr Franasowicz, Adrian Budakow, Łukasz Zubrzycki W pokoju hotelowym zostaje znalezione ciało Patryka Staweckiego. Według relacji boya hotelowego, była z nim wcześniej w pokoju młoda kobieta, jednak policjanci nie są w stanie ustalić jej personaliów. Nie ma też po niej śladu na hotelowym monitoringu. Na podstawie zeznań świadka powstaje portret pamięciowy kobiety. Komisarz Kozera wraz z Alexem odwiedzają dom ofiary, gdzie spotykają Ewę Wrzosek, partnerkę Staweckiego. Kobieta sprawia wrażenie zaskoczonej wiadomością o jego śmierci. Twierdzi, że nie podejrzewała Patryka o zdradę i nie rozpoznaje osoby z portretu pamięciowego. Jednak w toku śledztwa policjanci odkrywają, że Wrzosek korzysta z usług prywatnego detektywa. Czyżby partnerka ofiary kłamała? Sprawa nabiera tempa, kiedy do jednego z łódzkich szpitali trafia nieprzytomna Weronika Jeleńska, której wygląd przypomina osobę widzianą w hotelowym pokoju wraz z Patrykiem Staweckim. 19:00 OJCIEC MATEUSZ S.XXXI - ODC. 407 (S. XXXI, ODC. 13) ODWYK OD KŁAMSTWA Serial kryminalny TVP, 44 min, Polska, 2024 Reżyseria: Wojciech Nowak Scenariusz: Dominika Khall, Joanna Wojnarowska, Marek Kreutz Zdjęcia: Maciej Kurpiewski Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Artur Żmijewski, Kinga Preis, Piotr Polk, Michał Piela, Rafał Cieszyński, Jędrzej Taranek, Katarzyna Głogowska, Mikołaj Łukasiewic, Maksymilian Michasiów, Małgorzata Witkowska, Paweł Karnicki, Aleksandra Górska, Sławomir Pacek, Bartłomiej Firlet, Artur Pontek Mateusz rozpoczyna posługę duszpasterską w lokalnym ośrodku terapii uzależnień. Szefem placówki jest surowy i pryncypialny Wit Nowak. Pierwszego dnia ksiądz jest świadkiem przepychanki między dwoma pacjentami - Teddym i Karolem. Podobno takie zachowania to codzienność w ośrodku leczenia narkomanii. Karol chce zwierzyć się Mateuszowi z poważnego problemu, jednak pod wpływem nagłego impulsu zmienia zdanie. Wkrótce zostaje znaleziony martwy. Policjanci rozpoczynają śledztwo. Okazuje się, że ofiara jest synem pewnego wpływowego polityka. Pierwszym podejrzanym staje się Teddy, w którego rzeczach w ośrodku znaleziono tajemnicze leki. Zostaje zatrzymany, jednak nie przyznaje się do niczego. W istocie są to lekarstwa na ADHD dla dzieci, które u osób dorosłych są nieskuteczne, mogą być jednak stosowane jak stymulant podobny w swym działaniu do amfetaminy. Tymczasem Natalia oraz Babcia z Pączkiem biorą udział w konkursie na innowacje ekologiczne, mające na celu ograniczenie śladu węglowego. Między mieszkańcami plebanii dojdzie w tym zakresie do zawziętej rywalizacji. 20:00 JASMINUM Film obyczajowy, 107 min, Polska, 2005 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Krzysztof Ptak Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Grażyna Błęcka-Kolska, Wiktoria Gąsiorowska, Janusz Gajos, Krzysztof Pieczyński, Monika Dryl, Patrycja Soliman, Grzegorz Damięcki, Krzysztof Globisz, Franciszek Pieczka Magiczna opowieść, pełna zmysłowych zapachów, wypełniona szczególnym światłem jakie roztacza wokół siebie miłość. Klasztor, w którym toczy się akcja filmu, nie różniłby się od innych, gdyby nie fakt, że trzech mieszkających tam zakonników posiada pewną niezwykłą cechę. Każdy z nich pachnie innym, owocowym zapachem: jeden czeremchą, drugi czereśnią, a trzeci śliwą, a zapachy te mają szczególne właściwości... Pewnego dnia do klasztoru przyjeżdża młoda konserwatorka malarstwa, która otrzymuje zlecenie odnowienia tamtejszych obrazów. Natasza pojawia się w Jaśminowie wraz ze swoją 5 - letnią córką Gienią. Urok i dociekliwość dziewczynki wprowadzają wiele zamętu w spokojne dotąd życie mnichów... 22:00 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 16/21 - ŚLAD RĘKAWICZKI Serial kryminalny, 71 min, Polska, 1984 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Ewa Florczak, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Mieczysław Janowski, Danuta Kowalska, Henryk Gęsikowski, Andrzej Chrzanowski, Hanna Stankówna, Magdalena Chilmon, Andrzej Szaciłło, Ewa Sudakiewicz, Zygmunt Fok W trakcie bójki na dworcu na Mazurach zostają aresztowani dwaj podejrzanie wyglądający osobnicy, Wasyluk i Dyciak. Przewożeni do aresztu zabijają milicjanta i uciekają. W tym samym czasie zostaje zamordowana właścicielka pobliskiego pensjonatu "Viola", w którym okoliczna elita miała wynajęte na stałe pokoje i tam sprowadzała swoje kochanki. I właścicielka, i bywalcy od kilku miesięcy otrzymywali anonimy - grożono im śmiercią. To może być pewien ślad, ale prowadzący śledztwo porucznik Borewicz znajduje jeszcze ciekawszy trop: w piwnicy pensjonatu produkowano złote monety, a kilka z nich znaleziono w radiowozie przy zabitych na Mazurach milicjantach. Borewicz rozbija gang fałszerzy Wasyluka. Jednak to nie oni zabili właścicielkę pensjonatu. 23:30 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 17/21 - MORDERCA DZIAŁA NOCĄ Serial TVP, 73 min, Polska, 1984 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Ewa Florczak, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Leon Niemczyk, Elżbieta Kijowska, Eleonora Wallner, Wiesław Drzewicz, Zdzisław Szymański, Izabella Olejnik, Józef Pieracki, Jolanta Wołłejko, Maria Probosz Kultowy polski serial kryminalny, którego głównym bohaterem jest oficer dochodzeniowy MO, porucznik Borewicz, grany przez Bronisława Cieślaka. Na jednym z warszawskich osiedli giną młode kobiety, wracające późnym wieczorem do domu. Borewicz, Olszańska i Jaszczuk w poszukiwaniu mordercy trafiają do zakładu odzieżowego. Podejrzewają o te zabójstwa jego dyrektora, Skotnickiego. Sierżant Ewa Olszańska na polecenie przełożonych nawiązuje z nim bliższy kontakt, chce go sprowokować do kolejnego zamachu. Tymczasem milicjantka zakochuje się w Skotnickim... 00:55 KAZNODZIEJA Z KARABINEM (MACHINE GUN PREACHER) Dramat, 123 min, USA, 2011 Reżyseria: Marc Forster Scenariusz: Jason Keller Zdjęcia: Roberto Schaefer Muzyka: Asche & Spencer Aktorzy: Gerald Butler, Michelle Monaghan, Michael Shannon, Kathy Baker, Souleymane Sy Savane Twórców filmu zainspirowała niezwykła postać Sama Childersa, znanego w świecie jako Machine Gun Preacher, czyli kaznodzieja z karabinem, byłego członka gangu motocyklowego z Pensylawnii, który z agresywnego alkoholika i narkomana przeobraził się w człowieka wielkiej wiary, obrońcę sierot. Wraz z żoną założył fundację Angels of East Africa, mającą na celu ratowanie dzieci w Sudanie Południowym i Ugandzie. Swoje życie i dramatyczne doświadczenia Childers opisał w biograficznej książce, wydanej w Polsce pod tytułem "W obronie innych", która stała się właśnie podstawą scenariusza. Główny wątek skupia się przede wszystkim na osobie Sama Childersa, ale scena otwierająca film pokazuje najpierw Sudan Południowy, gdzie Armia Bożego Ocalenia (LRA) dopuszcza się gwałtownego ataku na wioskę. Ta sekwencja nie jest bez znaczenia dla całego kontekstu filmu. Childers był złym człowiekiem, żyjącym na marginesie, nadużywał alkoholu, brał heroinę i kokainę, wchodził w konflikt z prawem, co przypłacił utratą wolności. Po wyjściu z więzienia dowiaduje się, że jego żona striptizerka zerwała z zawodem i nawróciła się na chrześcijaństwo, ale on nie zamierzał się zmieniać. Kiedy nieomal zabija bezdomnego, żona mocno nalega, by poszedł z nią do kościoła. Od tej pory jego życie powoli się zmienia. Childers znajduje dobrą pracę w budownictwie, a potem zakłada własną firmę budowlaną. Podczas służbowej podróży do Ugandy, gdzie nadzoruje budowę domów dla uchodźców, wyrusza do Sudanu, choć zostaje ostrzeżony o rozdartej wojną strefie. Tu styka się z tragicznym losem sudańskich dzieci i postanawia wybudować dla nich sierociniec. Jego wysiłek idzie jednak na marne, bo oddziały LRA, sprawujące w Sudanie krwawe rządy, zrównują budowlę z ziemią. Zrezygnowany i zły dzwoni do żony, która zachęca go, by bez względu na sytuację odbudował sierociniec. Teraz już nic nie powstrzyma Childersa, który wypowiada prawdziwą wojnę oprawcom z LRA i staje się obrońcą bezbronnych i pokrzywdzonych dzieci. Wreszcie sprzedaje swój biznes w Ameryce i wraca do Sudanu, by wraz z żoną całkowicie poświęcić się słusznej sprawie. 03:15 ARKANSAS Film fabularny, 95 min, USA, 2020 Reżyseria: Clark Duke Scenariusz: Clark Duke, Andrew Boonkrong Aktorzy: Liam Hemsworth, Eden Brolin, Vince Vaughn, Jacob Zachar, Patrick Muldoon, John Malkovich, Clark Duke, Chandler Duke Diler Kyle Ribb pracuje dla narkotykowego handlarza z Arkansas, którego zna tylko z imienia Frog. Nigdy się nie spotkali. Nielegalny interes jednak się kręci. Ale tylko do czasu. Kyle dostaje pewnego rodzaju awans i wyjeżdża do Arkansas, gdzie ma współpracować ze Swinem Hornem. Poznają Brighta, który ma przekazywać im rozkazy od Froga. Pewnego razu transakcja nie przebiega zgodnie z umową i wtedy wszystko się wali. Kyle i Swin popadają w poważne tarapaty, znajdują się śmiertelnym niebezpieczeństwie.