TVP Historia Środa, 27.11.2024 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 27 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1095 - pierwsza krucjata; 1815 - Aleksander I nadał Królestwu Polskiemu konstytucję; 1938 - śmierć Osipa Mandelsztama w łagrze pod Władywostokiem; 1981 - plenum KC PZPR - ostatnie przygotowania do stanu wojennego. 07:00 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - POWSTANIE WIELKOPOLSKIE - EHRHARDT M17 Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Lektor: Jacek Sobieszczański Był jedną z wizytówek powstania wielkopolskiego, a także III powstania śląskiego. Stał się nawet bohaterem pieśni, śpiewanej na wzór i melodię kolędy "Wśród nocnej ciszy". To samochód pancerny Ehrhardt M17 - pancernik z pułku Wilhelma. Jego niezła kopia zbudowana w Budzyniu, czyli tam, gdzie oryginał zmienił sto lat temu właściciela, od trzech lat uświetnia powstańcze rekonstrukcje. 07:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 344 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 08:00 STULECIE WINNYCH - ODC. 46 (S. IV, ODC. 7) Serial historyczny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Piotr Rzepka, Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Paweł Lucewicz, Wojciech Lemański Aktorzy: Ina Sobala, Maria Pawłowska, Sabina Bednarz, Mariusz Binduła, Dominik Smaruj, Paweł Pabisiak, Sławomir Doliniec, Dominika Pasternak, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Stefan Pawłowski, Marcin Franc, Weronika Humaj, Kamila Bujalska, Arkadiusz Janiczek Trwa stan wojenny. Rodzina Winnych pogrąża się w rozpaczy po ogromnej stracie. Nie działają telefony, nie ma kontaktu z Antkiem, Michałem Jr i Michelle, która zostaje przewieziona do ośrodka dla internowanych. Tymczasem Agnieszka zaczyna traktować Hanię jak własną córkę, przelewa na nią swoją niespełnioną, macierzyńską miłość. Ze Stanów Zjednoczonych powraca Janusz. Czy uda mu się uwolnić Michelle i zawalczyć o ich związek? 08:50 HISTORIA POLSKI - MOJA POLSKA - RZECZ O PREZYDENCIE RYSZARDZIE KACZOROWSKIM Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2012 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Ryszard Kaczorowski był ostatnim Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Urodził się w Białymstoku 26 listopada 1919 roku, gdy odrodzona II Rzeczpospolita Polska obchodziła pierwszą rocznicę powstania. Losy Ryszarda Kaczorowskiego i kształtującej swoje oblicze - po 123 latach niewoli - niepodległej Polski w sposób niezwykły są ze sobą powiązane. Główną ideą filmu jest refleksja prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego o Polsce, Polakach i polskości z perspektywy ponad 90 lat obfitującej w wiele niezwykłych wydarzeń najnowszej historii naszej Ojczyzny. 09:40 POCZET WIELKICH HETMANÓW - ODC. 7 KRÓL JAN III SOBIESKI Magazyn historyczny, 18 min, Polska, 2022 Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Marcin Gałażyn Prowadzący: Wiktor Szymborski Aktorzy: Marek Paluchiewicz Po wojnach z Moskwą, Szwecją i kozakami Chmielnickiego panowanie Jana III Sobieskiego stało się okresem stabilizacji Rzeczypospolitej. Najważniejsze zwycięstwo król odniósł pod Wiedniem w 1683 r. Po tym wydarzeniu Turcy nazwali go Lwem Lechistanu, a papież Innocenty XI uhonorował tytułem Fidei Defensor (obrońca wiary). W programie wystąpili: Marek Paluchiewicz (jako Sobieski), dr hab. Wiktor Szymborski (prowadzący) oraz eksperci: dr Paweł Krokosz, dr hab. Adam Perłakowski, Magdalena Ozga, Krzysztof Czyżewski. 10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ARMIA CZERWONA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1994 Autor: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek ilustrujący udział Armii Czerwonej w II wojnie światowej. Wykorzystano materiały archiwalne. 10:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - ISAN - NAJPRAWDZIWSZA TAJLANDIA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Isan, najprawdziwsza Tajlandia. 11:30 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - KUCHNIA WOJENNA Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 12:15 ZMIENNICY - ODC. 12/15 - OBYWATEL MONTE CHRISTO Serial TVP, 60 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Jan Muszyński Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Zdzisław Wardejn, Bożena Robakowska, Jan Kobuszewski, Jerzy Kozakiewicz, Jerzy Przybylski, Jacek Domański, Paweł Galia Znany reżyser Barewicz otrzymuje wiadomość, że na festiwalu filmowym w Berlinie Zachodnim przyznano mu Grand Prix i nagrodę rzeczową w postaci mercedesa. Natychmiast wyrusza na granicę taksówką o numerze bocznym 1313. Niepewny swych umiejętności kierowcy, prosi o pomoc w przyprowadzeniu samochodu zawodowców, Kasię i Jacka. W drodze powrotnej okazuje się, że wspomniany wóz jest ruiną powleczoną lakierem. Barewicz przysięga, że odnajdzie sprawcę złośliwego żartu. Tymczasem w Warszawie do tzw. pustostanu w wieżowcu włamuje się złodziej o pseudonimie Ksywa. Gdy pochłonięty jest swoją "robotą", zjawia się komisja lokalowa. Po spisaniu i wyniesieniu dobytku opieczętowuje lokal i poleca natychmiast zamurować wejście. Ksywa pozostaje w środku. 13:25 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /10/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 14:25 HISTORIA BRONI - PRZEŚCIGNĄĆ WROGA. ODC. 5/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 15:15 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 23 STEFAN BUSZCZYŃSKI Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Wojciech Kursa, Kacper Solan Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 123 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Wociech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Sławommir Orzechowski, Piotr Ligienza, Marcin Rogacewicz, Krzysztof Wrona, Hubert Wróblewski, Wenanty Nosul, Karina Seweryn, Paulina Kondrak, Agata Bykowska, Gabriela Chojecka, Piotr Bała, Krzysztof Grabowski, Dominik Łoś Odc. 123. Ligęza odnajduje ciężko ranną Audre, którą przewozi na Wawel. Pomocy udziela dziewczynie Karl, czym po raz kolejny bardzo imponuje Jagnie. Medyka ponownie nachodzi Bogumił i prosi o kolejną sakiewkę z pieniędzmi. Do Świdnicy docierają wieści o planach Żagańskiego. Chce walczyć o Głogów, ponieważ nigdy nie pogodził się z jego utratą. 16:05 "SENSACJE XX WIEKU" - KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA (KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA) Widowisko, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Natalia Klimas, Krzysztof Warunek, Maria Konarowska, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Klaudiusz Kaufmann, Łukasz Konopka, Ksawery Szlenkier Rotmistrz Jerzy Sosnowski do dziś pozostaje legendą polskiego wywiadu. Ten bohater wojny polsko - bolszewickiej był jednym z najbardziej skutecznych polskich szpiegów w Berlinie. Nadzwyczaj przystojny kawalerzysta, a do tego skuteczny i śmiertelnie niebezpieczny szpieg. Wiedział jak korzystać ze swoich atutów - uwodził kobiety mające dostęp do tajemnic Reichswehry zdobywając cenne informacje wywiadowcze. Aresztowany przez niemiecki kontrwywiad został w drodze negocjacji wymieniony za kilku niemieckich szpiegów schwytanych w Polsce. Niespodziewanie polski sąd skazał go na długoletnie więzienie, ale co ciekawe nie odbył kary. Ewakuowany na wschód trafił w ręce NKWD. Tu zaczynają się mnożyć pytania, na które do dziś szukamy odpowiedzi. Czy był zdrajcą, podwójnym agentem pracującym dla niemieckiego wywiadu? Czy też polski wywiad poświęcił go, aby ochronić tajemnicę złamania Enigmy? Czy zdradził podwójnie, współpracując w czasie wojny z sowieckim wywiadem? W pierwszym odcinku "Sensacji XX wieku" w postać Sosnowskiego wcieli się Mikołaj Roznerski, a u jego boku pojawi się m.in. Natalia Klimas. 16:55 NA TROPACH HISTORII - (11.12.2022) TETRAPOD ODMASZEROWAŁ DO UNESCO Program historyczny, 10 min, Polska, 2022 Autor: Dorota Kosierkiewicz Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne, podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria i archeologia. 17:10 HISTORIA POLSKI - WALKA O GŁOS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: R. Pustak Scenariusz: R. Pustak Zdjęcia: I. Nowakowski, P. Flis, Muzyka: K. A. Janczak "Walka o głos" - telewizyjny film dokumentalny opowiadający fascynującą historię walki polskich kobiet o uzyskanie praw wyborczych. Walki rozumianej nie tylko wprost, jako działania niepodległościowe, ale także, a może przede wszystkim jako pionierskie działania społeczne, edukacyjne i legislacyjne. Autorzy filmu opowiadają tę historię poprzez pryzmat losów niezwykłych kobiet, takich jak Emilia Plater, Helena Modrzejewska czy Maria Rodziewiczówna, a także tych mniej znanych, jak Henryka Pustowójtówna, Eugenia Kierbedź czy Paulina Kuczalska - Reinschmit. Atutem filmu są unikatowe materiały archiwalne, które w połączeniu ze zdjęciami realizowanymi m.in. w USA, Francji i Włoszech oraz nowoczesną grafiką i animacjami stanowią o atrakcyjności wizualnej tej produkcji. 18:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 11 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 19:05 STULECIE WINNYCH - ODC. 47 (S. IV, ODC. 8) Serial historyczny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei Aktorzy: Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Marcin Franc, Weronika Humaj, Kamila Bujalska, Arkadiusz Janiczek, Ina Sobala, Maria Pawłowska, Paweł Małaszyński, Filip Gurłacz, Zofia Stafiej, Marcin Kwaśny, Karol Górski, Marzena Bergmann, Katarzyna Anzorge Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Paweł Lucewicz, Wojciech Lemański Kasia przyjeżdża z darami do ośrodka dla internowanych i próbuje namierzyć Michelle. Jerzyka dręczą wyrzuty sumienia, próbuje skończyć współpracę z służbami. Z władzą jednak się nie zadziera. Czy Jerzykowi uda się odzyskać zaufanie rodziny? Czy bliscy wybaczą mu zdradę? Małgosia nie radzi sobie z rodzinną sytuacją. Zawsze może liczyć na Czerwca, ale odrzuca jego wsparcie. Równocześnie traci wiarę w dobre intencje swojego ojca, który wciąż ją zawodzi. Agnieszka jest kompletnie rozdarta. Martwi się o Michelle, czeka na jej powrót a równocześnie nie wyobraża sobie rozstania z malutką Hanią. 20:00 NAZISTOWSKI SZWADRON WIELORYBNICZY (THE NAZI WHALING SQUADRON) Film dokumentalny, 45 min, Francja/Niemcy/Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Frido Esser Działania III Rzeszy miały prowadzić do wygrania przez nią wojny, w tym celu nazistowskie Niemcy zbudowały trzecią co do wielkości flotę wielorybniczą na świecie. Co najmniej 15 000 płetwali błękitnych i płetwali zwyczajnych zostało zabitych przez niemiecką eskadrę wielorybniczą w latach 1936 - 1939. Była to tak ogromna ingerencja w naturę, że populacja wielorybów nigdy w pełni się po niej nie odbudowała. Reżim nazistowski chciał zamknąć tak zwaną "lukę tłuszczową", aby rozwiązać problem podaży tłuszczu w kraju. W latach 1935 - 1939 zakupiono siedem statków - przetwórni oraz ponad 50 statków rybackich uzbrojonych w nowoczesne harpuny. Pouczające i przejmujące głosy ostatnich żyjących naocznych świadków rekonstruują, jak największe zwierzęta na Ziemi zostały prawie wytępione, aby Niemcy mogły przystąpić do wojny. 20:55 TRZECI FRONT Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2014 Reżyseria: Hanna Etemadi Scenariusz: Hanna Etemadi Trzecia część cyklu "Dzieci Zamojszczyzny wspomnienia po latach" - tytuł: "Trzeci front". 22:00 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 2/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę czterech nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek drugi opowiada o okresie stalinowskim oraz o roli, jaką odegrał w nim Ławrientij Beria. 23:05 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W czasie wojny wietnamskiej w rejonie Sajgonu partyzanci wybudowali gigantyczny system podziemnych tuneli o łącznej długości ponad 200 km. Umieścili tam szpitale, warsztaty, bunkry, magazyny. Dzięki podziemnemu miastu, rozciągającemu się pod amerykańską bazą w Cu Shi, mogli walczyć i regenerować swoje siły. Program przedstawia sposób budowy podziemnych tuneli i prowadzenia walki. 23:35 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Stany Zjednoczone, mimo zaangażowania ogromnie wielu środków, nie zdołały wygrać wojny w Wietnamie. Dlaczego tak było? W czasie wielkiej operacji "Imadło" w 1966 roku żołnierze amerykańscy odnaleźli tajemnicze podziemia. Jeszcze nie wiedzieli, jak ogromną rolę tunele odegrają w tej wojnie. Szybko przekonali się, że nie są to podziemne schrony, lecz bardzo rozbudowany system tuneli, ciągnący się przez setki kilometrów. Program przedstawia sposób budowy i użytkowania podziemnych tuneli i pomieszczeń, które chroniąc partyzantów, umożliwiały im jednocześnie prowadzenie bardzo skutecznych działań. 00:20 BYŁ RAZ DOBRY ŚWIAT - FILM O JANIE KRZYSZTOFIE KELUSIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 1997 Reżyseria: Jerzy Zalewski, Mariusz Kalinowski Scenariusz: Jerzy Zalewski, Mariusz Kalinowski Zdjęcia: Paweł Wendorff Wykonawcy: Jan Krzysztof Kelus, Urszula Sikorska, Jacek Kuroń Jako niezależny twórca działający niegdyś poza państwowym monopolem rozrywkowym, Jan Krzysztof Kelus skorzystał z prawa do odmowy zeznań. Pozwolił się wprawdzie filmować, lecz do kamery nie powiedział ani słowa. W dokumencie więc mówią o nim nieżyjący już dziś ojciec Tadeusz Kelus i Urszula "Kuba" Sikorska, towarzyszka życia barda podziemia. Kim jest Jan Krzysztof Kelus? Według ojca: ostatnim męskim potomkiem wywodzącego się od jednego z rycerzy krzyżowych, starego hrabiowskiego rodu, osiadłego w Polsce w 1573 roku. Z przebiegu jego życia wynika, że jest też socjologiem, byłym "taternikiem", byłym pracownikiem Polskiej Akademii Nauk i Akademii Medycznej, autorem piosenek opisujących absurdy gierkowskiej rzeczywistości, byłym więźniem i działaczem KOR, byłym internowanym, hodowcą pszczół, zbieraczem szyszek. Właściwie określeń "były" dziś powinno być jeszcze więcej. Bo Kelus przestał pisać piosenki w przekonaniu, że już nie ma nic więcej do powiedzenia. Bo choroba odebrała mu możliwość grania na gitarze. Przez nią też, nad czym bardzo boleje, nie może się już wspinać na ogromne sosny, by zrywać szyszki. Niejednokrotnie w jego życiu decyzującą rolę odegrał przypadek. Na przykład przez przypadek został "taternikiem", czyli przemytnikiem zakazanych książek, za co trafił do więzienia i oczywiście na listę wrogów socjalizmu, co następnie pociągnęło za sobą rozliczne konsekwencje. A przecież nigdy nie interesował się polityką. Trzymali się wraz z "Kubą" z boku, zajęci swoimi sprawami. Wcale nie czuli się zawodowymi opozycjonistami, jak tylu innych. Ale o tym wszystkim dowiadujemy się od Urszuli Sikorskiej. Jan Krzysztof Kelus milczy. Mówią za niego piosenki, począwszy od tej tytułowej. Śpiewa je sam z towarzyszeniam gitary. Komentuje nimi rzeczywistość, opowiada o swoim życiu i o wnioskach, jakie z niego wyciągnął. Wyrazistości tym piosenkom dodają czarno - białe zdjęcia archiwalne z lat 70. i 80. Wszystko to razem składa się na interesujący, skłaniający do refleksji i wspomnień, chwilami zaskakujący, chwilami zaś wzruszający film, z którego wyłania się człowiek niekreujący się i przez bliskich niekreowany na bohatera. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 341 INŻYNIERIA ZNIEWOLONA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NARODZINY WOJNY - ROK 1939 CZ. 4 Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Czwarta część odcinka poświęconego genezie wojny.