TVP Historia Czwartek, 28.11.2024 06:30 BYŁ TAKI DZIEŃ - 28 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1567 - Juan Jepez y Alvares przyjął zakonne imię Jan od Krzyża, uważany jest za jednego z największych nowożytnych mistyków Kościoła; 1907 - zmarł Stanisław Wyspiański; 1943 - konferencja Churchilla, Roosevelta i Stalina w Teheranie. 06:35 WOJOWNICY CZASU - OSTATNI MOST, CZYLI MARKET GARDEN 1944 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan 21 września 1944 roku w okolicy holenderskiej miejscowości Arnhem wylądowała licząca około 2 tysięcy żołnierzy 1 Samodzielna Brygada spadochronowa. Polscy spadochroniarze byli częścią olbrzymiego desantu wojsk sprzymierzonych, które w ramach zaplanowanej przez brytyjskiego marszałka Montgomery'ego operacji "Market Garden" miały przechwycić mosty na Renie zanim zniszczą go Niemcy. Ich bohaterska walka o z góry przegraną sprawę, nigdy nie została należycie doceniona... 07:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 11 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 08:00 STULECIE WINNYCH - ODC. 47 (S. IV, ODC. 8) Serial historyczny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei Aktorzy: Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Marcin Franc, Weronika Humaj, Kamila Bujalska, Arkadiusz Janiczek, Ina Sobala, Maria Pawłowska, Paweł Małaszyński, Filip Gurłacz, Zofia Stafiej, Marcin Kwaśny, Karol Górski, Marzena Bergmann, Katarzyna Anzorge Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Paweł Lucewicz, Wojciech Lemański Kasia przyjeżdża z darami do ośrodka dla internowanych i próbuje namierzyć Michelle. Jerzyka dręczą wyrzuty sumienia, próbuje skończyć współpracę z służbami. Z władzą jednak się nie zadziera. Czy Jerzykowi uda się odzyskać zaufanie rodziny? Czy bliscy wybaczą mu zdradę? Małgosia nie radzi sobie z rodzinną sytuacją. Zawsze może liczyć na Czerwca, ale odrzuca jego wsparcie. Równocześnie traci wiarę w dobre intencje swojego ojca, który wciąż ją zawodzi. Agnieszka jest kompletnie rozdarta. Martwi się o Michelle, czeka na jej powrót a równocześnie nie wyobraża sobie rozstania z malutką Hanią. 09:00 HISTORIA POLSKI - WALKA O GŁOS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: R. Pustak Scenariusz: R. Pustak Zdjęcia: I. Nowakowski, P. Flis, Muzyka: K. A. Janczak "Walka o głos" - telewizyjny film dokumentalny opowiadający fascynującą historię walki polskich kobiet o uzyskanie praw wyborczych. Walki rozumianej nie tylko wprost, jako działania niepodległościowe, ale także, a może przede wszystkim jako pionierskie działania społeczne, edukacyjne i legislacyjne. Autorzy filmu opowiadają tę historię poprzez pryzmat losów niezwykłych kobiet, takich jak Emilia Plater, Helena Modrzejewska czy Maria Rodziewiczówna, a także tych mniej znanych, jak Henryka Pustowójtówna, Eugenia Kierbedź czy Paulina Kuczalska - Reinschmit. Atutem filmu są unikatowe materiały archiwalne, które w połączeniu ze zdjęciami realizowanymi m.in. w USA, Francji i Włoszech oraz nowoczesną grafiką i animacjami stanowią o atrakcyjności wizualnej tej produkcji. 09:55 PORWANI ZA MŁODU Film dokumentalny, 32 min, Polska, 2023 Reżyseria: Dagmara Spolniak Scenariusz: Dagmara Spolniak Zdjęcia: Dariusz Kuczera Napoleon, mimo dwustu lat od śmierci, nie przestaje budzić skrajnych emocji. Albo się go wielbi, albo wręcz przeciwnie, darzy wrogością. W filmie "Napoleon. Porwani za młodu" opowiemy o pasjonatach epoki w Polsce, którzy odkryli Napoleona w dzieciństwie i swoją pasję kultywują do dziś. Na przekór dyktatom naszych czasów zdominowanych przez nomofobię. 10:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DECYDUJĄCA BITWA Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony największej bitwie pancernej w dziejach świata, bitwie na Łuku Kurskim w 1943 roku. 11:00 PODZIEMNE WŁOCHY - MATERA. ODC. 7/8 (UNDER ITALY) Serial dokumentalny, 60 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Dario Marani Pełna przygód podróż po podziemnym, nieznanym i tajemniczym świecie kryjącym się zarówno pod największymi miastami, ale i wioskami Włoch. Miały one często ogromne znaczenie historyczne, dlatego ich eksploracja pozwala poznać od podszewki dawne i współczesne dzieje tego kraju. W każdym odcinku gospodarz serii, amerykański archeolog Darius Arya, osobiście odkrywa włoskie podziemia: od Rzymu do Neapolu, od Narni do Gran Sasso, przez miejsca o ogromnym znaczeniu historycznym i archeologicznym, po współczesne miejskie kanały, a to pozwala prześledzić historię Italii od prehistorii, przez epokę grecko - rzymską, wczesnego chrześcijaństwa i średniowiecze do dziś. 12:00 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - ODC. 43 Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa "Przypadek Polski. Polityka i idee" to cykl programów przedstawiających najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. Autorem scenariuszy poszczególnych odcinków jest dr Jacek Kloczkowski, wiceprezes Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie. Realizacja cyklu będzie łączyć wypowiedzi narratora nagrywane w wybranych miejscach nawiązujących do biografii i idei politycznych przedstawianych postaci z uzupełniającymi je wypowiedziami ekspertów nagrywanymi w studio na odpowiednio graficznie zaaranżowanym tle. Całość uzupełnią ujęcia filmowe oraz ikonografia dotycząca danego tematu /zdjęcia, pisma, dzieła malarskie/ przedstawiona przy użyciu grafiki komputerowej. Towarzyszyć im będzie narracja prowadzona z offu. 12:25 ZMIENNICY - ODC. 13/15 - SPOTKANIA Z TEMIDĄ Serial TVP, 56 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Katarzyna Skawina, Krystyna Tkacz, Mieczysław Czechowicz, Ceazry Harasimowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski Przed sądem stają oskarżeni o porwanie taksówki strażak Kuśmider i Krashan. Sprawa narkotyków jest niejasna, oskarżeni łżą jak z nut, a świadkowie plączą się w zeznaniach. W efekcie Kuśmider i Krashan otrzymują wyrok w zawieszeniu. Krashan melduje się u Kłuska, a ten każe mu odzyskać pieniądze. Przed sądem staje także Marian Koniuszko, czyli Kasia, od której prostytutka Mariola domaga się alimentów. Kasia udowadnia, że jest kobietą i sprawa zostaje zamknięta. Ale opiekun Marioli nie rezygnuje ze znalezienia ojca i w końcu wybiera prezesa Kłuska. 13:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS, PERŁA OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Mauritius. 14:40 NAZISTOWSKI SZWADRON WIELORYBNICZY (THE NAZI WHALING SQUADRON) Film dokumentalny, 45 min, Francja/Niemcy/Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Frido Esser Działania III Rzeszy miały prowadzić do wygrania przez nią wojny, w tym celu nazistowskie Niemcy zbudowały trzecią co do wielkości flotę wielorybniczą na świecie. Co najmniej 15 000 płetwali błękitnych i płetwali zwyczajnych zostało zabitych przez niemiecką eskadrę wielorybniczą w latach 1936 - 1939. Była to tak ogromna ingerencja w naturę, że populacja wielorybów nigdy w pełni się po niej nie odbudowała. Reżim nazistowski chciał zamknąć tak zwaną "lukę tłuszczową", aby rozwiązać problem podaży tłuszczu w kraju. W latach 1935 - 1939 zakupiono siedem statków - przetwórni oraz ponad 50 statków rybackich uzbrojonych w nowoczesne harpuny. Pouczające i przejmujące głosy ostatnich żyjących naocznych świadków rekonstruują, jak największe zwierzęta na Ziemi zostały prawie wytępione, aby Niemcy mogły przystąpić do wojny. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 124 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Andrzej Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Teresa Czepiec, Anna Stańko Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł FIgurski, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andzej Hausner, Aleksandra Przesław, Marcin Rogacewicz, Krzysztof Wrona, Hubert Wróblewski, Paulina Kondrak, Agata Bykowska, Tomasz Ciachorowski, Grzegorz Woś, Dagmara Brodziak, Dominik Łoś, Wojciech Starostecki, Marcin Trzęsowski, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska odc. 124 Król chce wynagradzać urzędników płacąc im w monecie za piastowany urząd. Pełka ma coraz większe wątpliwości co do zmian, które wprowadza Kazimierz. W Świdnicy panuje niepokój, kobiety boją się wojny. Helena zwierza się Agnieszce z koszmarów, które dręczą ją w nocy. We śnie widziała, jak zamek został zaatakowany i płonął. 16:05 "SENSACJE XX WIEKU" - ASTROLOG (ASTROLOG) Widowisko, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Marek Kalita, Robert Wabich, Tomasz Schimscheiner, Mirosław Neinert, Tomasz Dedek W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" dramatyczne losy niemieckiego astrologa Wilhelma Wulffa, uwolnionego z obozu koncentracyjnego, który został następnie doradcą Reichsführera SS Heinricha Himmlera. Powszechnie znane zainteresowanie hitlerowców astrologią i okultyzmem przejawiało się na różnych polach - od poszukiwań antycznych artefaktów po stawianie horoskopów. W swoich działaniach i podejmowanych decyzjach najwyżsi rangą ludzie Hitlera często mieli kierować się tym, co było pisane im w gwiazdach. Ten fakt postanowił wykorzystać Wilhelm Wulff, który wspólnie z masażystą Felixem Kerstenem, ryzykując życie, wykorzystywał słabość nazistowskich przywódców do prowadzenia własnej gry, umiejętnie kierując postępowaniem Himmlera i podejmowanymi przez niego decyzjami. Dzięki temu mógł uratować tysiące więźniów obozów koncentracyjnych. W tym odcinku wystąpili m.in.: Krzysztof Pieczyński (w roli Wulffa) i Marek Kalita (jako Himmler). 16:50 GALERIA WIDMO - RELIKWIARZ WIKINGÓW I KAMIENIECKI SKARBIEC Serial dokumentalny, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska "Galeria Widmo" prezentuje animowaną historię zaginionego pod koniec II wojny światowej Relikwiarza św. Korduli, arcydzieła sztuki wikińskiej z X wieku, ozdoby skarbca katedry w Kamieńcu Podolskim. 17:05 HISTORIA POLSKI - POLSKIE BITWY - SOMOSIERRA 1808 R Cykl dokumentalny, 55 min, Polska, 1978 Reżyseria: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Scenariusz: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Zdjęcia: Ryszard Janowski Aktorzy: Franciszek Pieczka, Józef Fryźlewicz, Edmund Fetting, Grzegorz Warchoł, Józef Duriasz, Stanisław Jaśkiewicz, Mieczysław Kalenik, Marek Siudym, Lech Sołuba, Jerzy Turek, Wojciech Wysocki Wykonawcy: Czesław Byszewski Film oparty został na pamiętnikach Andrzeja Niegolewskiego, Józefa Załuskiego, Wojciecha Kossaka i innych źródłach historycznych. Przypomina fakty dotyczące walk o wąwóz Samossiera w 1808 r. (hiszpańska kampania Napoleona). Szwoleżerowie polscy pod wodzą Jana Leona Kozietulskiego sforsowali w ciągu siedmiu minut dwuipółkilometrowy wąwóz i przełęcz, torując w ten sposób Napoleonowi drogę do Madrytu. 18:10 FLESZ HISTORII - ODC. 689 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:25 SZWEJK W TWIERDZY KRAKÓW Cykl reportaży, 14 min, Polska, 2011 Scenariusz: Tomasz Kamiński Reportaż o związkach Jarosława Haszka i stworzonego przez niego Józefa Szwejka z Krakowem oraz o ważnej roli tego miasta w historii I wojny światowej. 18:50 STULECIE WINNYCH - ODC. 48 (S. IV, ODC. 9) Serial historyczny TVP, 43 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Ariadna Lewańska, Piotr Rzepka, Małgorzata Retei Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Aktorzy: Patryk Szwichtenberg, Lesław Żurek, Piotr Dąbrowski, Andrzej Andrzejewski, Filip Gurłacz, Marcin Kwaśny, Maja Burzyńska, Grzegorz Artman, Karolina Kominek, Paulina Raczyło, Dariusz Pieróg, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Stefan Pawłowski, Marcin Franc Antek, niesłusznie oskarżony o posiadanie alkoholu, ucieka z Monaru, mimo że nie skończył jeszcze leczenia. Jasiek nie wierzy w kłamstwa syna, widzi, że jest w bardzo złym stanie, próbuje mu pomóc. Basia uświadamia Jaśkowi, że pomóc może tylko sam Antek. Z kolei Agnieszka żyje w ciągłym stresie, boi się, że Michał zostanie internowany. Traci wiarę w to, że uda się jej zajść w ciążę. Próbuje jej pomóc Czerwiec, specjalista w leczeniu niepłodności. Janusza i małą Hanię po raz kolejny nachodzi Gołębianka, która znowu szantażuje syna. Przypadkowo natyka się na nią Ania. Nie może uwierzyć, że jej była koleżanka, prokurator Hanna Gołębianka, to matka Janusza. Ania prosiła ją o ratunek Pawła, uznanego za wroga ludu. Wracają stare demony. Czy Gołębianka mści się na Michelle właśnie za stare czasy? 19:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - WIELICZKA, BOCHNIA Reportaż, 15 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Zdjęcia: Krzysztof Gromek Lektor: Katarzyna Sanocka Katarzyna Sanocka wyrusza w Polskę w poszukiwaniu najciekawszych, jeszcze do końca nieodkrytych miejsc i zabytków. Tym razem wizyta w Kopalniach Soli w Wieliczce i w Bochni, gdzie przewodnicy oprowadzają po dawnych wyrobiskach kopalnianych. Kopalnia Soli Bochnia, jest największym skarbem bocheńszczyzny, właśnie dzięki złożom soli, miasto Bochnia stało się jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych średniowiecznej małopolski. Dziś kopalnia staje się nowoczesnym centrum łączącym tradycję z nowoczesnością. Od lat 90. XX w. jest prowadzona działalność turystyczna, kopalnia przyjmuje rocznie blisko 150 tys. turystów i liczba ta stale rośnie. Kopalnia Soli Wieliczka to jeden z najcenniejszych zabytków kultury materialnej i duchowej na ziemiach polskich, rocznie odwiedzany przez ponad milion turystów z całego świata. Kopalnia Soli Wieliczka dzisiaj to zarówno wielowiekowa tradycja jak i nowoczesność, kilkusetletnia historia i podziemne miasto z rozbudowaną infrastrukturą. 20:00 KAROL JAN CZAPSKI Film dokumentalny, 45 min, Białoruś, 2020 Reżyseria: Aleksiej Makarenko Scenariusz: Adżelika Nowikowa Kiedy młody przedstawiciel starej i zamożnej rodziny szlacheckiej zdecydował się zostać burmistrzem Mińska Litewskiego, wielu mieszkańców zadawało pytanie: po co? W gospodarce komunalnej jest tyle problemów! Ulice są brudne i śmierdzące. Ale ambitny hrabia był przekonany, że Mińsk można przekształcić w prawdziwe europejskie miasto. Teatr, tramwaj konny, elektrownia to sukcesy Czapskiego. Ale sukcesy budziły zawiść ważnych mieszkańców miasta. Jednak Czapski zrezygnował ze stanowiska z innego powodu. 20:50 OBYWATEL JONES (MR. JONES) Dramat, 113 min, Wielka Brytania/Polska/Ukraina, 2019 Reżyseria: Agnieszka Holland Scenariusz: Andrea Chalupa Zdjęcia: Tomasz Naumiuk Muzyka: Antoni Łazarkiewicz Aktorzy: James Norton, Peter Sarsgaard, Vanessa Kirby, Krzysztof Pieczyński, Kenneth Cranham Młody dziennikarz Gareth Jones (James Norton) zyskał sławę, pisząc artykuł o swoim spotkaniu z Adolfem Hitlerem, zaraz po przejęciu przez niego władzy w 1933 roku. Teraz ambitny Walijczyk przymierza się do kolejnego wielkiego tematu gwałtownej modernizacji Związku Radzieckiego. Chcąc gruntownie zbadać sprawę, reporter decyduje się na podróż do Moskwy, aby przeprowadzić wywiad ze Stalinem. Na miejscu poznaje młodą dziennikarkę Adę Brooks (Vanessa Kirby), pracującą dla Waltera Duranty’ego (Peter Sarsgaard), dzięki której odkrywa, że prawda o stalinowskim reżimie jest brutalnie tłumiona przez sowieckich cenzorów. Słysząc zatrważające plotki na temat wielkiej klęski głodowej w ZSRR, Jones udaje się w samotną podróż przez Ukrainę. Dziennikarz staje się naocznym świadkiem tragedii Hołodomoru. Miliony ludzi umierają z głodu, podczas gdy tony zboża sprzedawane są za granicę, by sfinansować proces industrializacji radzieckiego imperium. Po powrocie do Londynu, Jones pisze artykuł ukazujący horror, którego doświadczył. Publikacja jest wyciszana, a jej autentyczność podważana przez zachodnich dziennikarzy, pozostających pod wpływem Kremla. Pomimo śmiertelnych pogróżek, Gareth nie ustaje w walce o prawdę. Swoimi odkryciami postanawia podzielić się z młodym, aspirującym pisarzem George’em Orwellem. (Filmweb) 22:55 SENSACJE XX WIEKU - WYROK WYKONANO, CZ. 1 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Pierwsza część programu o kryzysie kubańskim w 1962 roku, do wybuchu którego przyczyniła się działalność Olega Pienkowskiego, pracującego w Moskwie dla wywiadu brytyjskiego. 23:25 SENSACJE XX WIEKU - WYROK WYKONANO, CZ. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Czasem bywa tak: po obu stronach spinającego rzekę granicznego mostu zatrzymują się kolumny limuzyn osłanianych przez wojskowe jeepy na jednym i gaziki na drugim brzegu. Z samochodów wysiadają ludzie i idą powoli przed siebie, mijając się na środku mostu... W takiej scenerii antagonistyczne strony wymieniały swoich szpiegów i agentów, tak Rosjanie i Amerykanie odzyskali, wzajemnie, pułkownika Rudolfa Abla i kapitana Francisa Powersa, pilota samolotu U - 2 zestrzelonego nad Związkiem Radzieckim, podobny epizod ma w swym życiorysie także polski as wywiadu... Oleg Pienkowski, wpółpracujący z CIA funkcjonariusz KGB nie miał takiego szczęścia. Zdemaskowany przez kontrwywiad, skazany został na śmierć za zdradę ojczyzny. W kilka miesięcy po ogłoszeniu wyroku popełnił, w równie tajemniczych jak cała afera okolicznościach - samobójstwo. 24:00 RIESE - TAJEMNICE WYKUTE W SKALE Dokument fabularyzowany, 59 min, Polska, 2012 Reżyseria: Wojciech Malinowski, Maciej Kieres Scenariusz: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Marcin Grobelny, Artur Stoiński Dokument fabularyzowany o kompleksie "Riese" (Olbrzym) w Górach Sowich to projekt filmowo - edukacyjny, który przybliża widzowi niezwykłą historię podziemnego miasta i wspaniałego zamku. Akcja filmu rozpoczyna się w roku 1941, kiedy to Niemcy hitlerowskie, wskutek nasilających się nalotów alianckich, przeniosły dużą część produkcji zbrojeniowej w rejon Sudetów i Gór Harzu. Wówczas to powstał projekt zakładający wydrążenie w skałach Gór Sowich potężnych bunkrów i podziemnych budowli oraz przekształcenie Zamku Książ w kwaterę główną Hitlera. Plany zakładały potężne prace: utworzenie wielkich przestrzeni wydrążonych pod zamkiem, budowę olbrzymich tuneli i sal podziemnych w kilku miejscach w Górach Sowich, przekształcenie całej siatki okolicznych dróg, a także połączenie całości siecią kolei wąskotorowej. Nadzór nad budowami prowadziły dwie organizacje: od jesieni 1943 r. była to spółka Industriegemeinschaft Schlesien AG, a od kwietnia 1944 r. - organizacja Todt. Do ich dyspozycji przekazano kilkadziesiąt tysięcy więźniów oraz jeńców wojennych, którzy pracowali dzień i noc, w nieludzkich warunkach, by jak najszybciej ukończyć prace. Film ma pokazać nie tylko rozmach przedsięwzięcia, ciekawą historię, ale również martyrologiczny aspekt tych wydarzeń, poprzez wspomnienia i wypowiedzi więźniów z całej Europy wykonujących tu niewolniczą pracę. Była to najkosztowniejsza budowa kwater wojskowych i obiektów strategicznych ówczesnych Niemiec. Rozmach budowlano - inżynierski był na najwyższym wówczas dostępnym poziomie. Wedle danych z września 1944 roku produkcja tych schronów (wraz ze schronami w Wilczym Szańcu i w Pullach pod Monachium) obejmowała 257 tysięcy m3; betonu zbrojonego stalą, 213 tysięcy m3; tuneli, 58 km dróg z sześcioma mostami, 100 km rurociągów. Prace zostały wykonane tylko w części, gdyż przerwało je wkroczenie Armii Czerwonej. Wiele podziemnych konstrukcji zostało wtedy zniszczonych, do dziś jednak zachowały się prowadzące do nich tunele. 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 342 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 1 Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Magazyn historyczny Bogusława Wołoszańskiego. Pierwsza część programu poświęconego obronie Helu w 1939 roku.