TVP Historia Niedziela, 01.12.2024 07:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1867 - urodził się Ignacy Mościcki; 1913 - uruchomienie pierwszej taśmy produkcyjnej w fabrykach Forda; 1990 - budowa tunelu pod kanałem La Manche; 1943 - zakończenie konferencji w Teheranie. 07:30 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 207 (SEZON 2 ODC. 82) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Małgorzata Jurczak, Ewa Ratusińska Aktorzy: Maria Pawłowska, Jacek Kopczyński, Dariusz Toczek, Mateusz Weber, Michał Chruściel, Jakub Kotyński, Klara Williams, Kacper Młynarkiewicz, Karol Lelek, Kamil Drężek, Michał Kłodnicki, Renia Gosławska, Mariusz Jakus, Adam Zdrójkowski, Dominik Bąk Husytom wstęp wzbroniony! Lato 1432. Do Krakowa, na zaproszenie Jagiełły (Sebastian Skoczeń), przybywają husyci - Jan Capek (Sebastian Konrad) i Honzik (Kamil Drężek). Eskortuje ich Grzymek (Krzysztof Brzazgoń). Biskup Zbigniew Oleśnicki (Przemysław Stippa), aby nie dopuścić do wjazdu czeskiej delegacji do Krakowa, każe dzwonić na trwogę i zamknąć bramy miasta. Mieszczanie są przekonani, że pod miejskie mury podchodzi wroga armia. Królowa Zofia (Maria Pawłowska) i arcybiskup Jastrzębiec (Arkadiusz Janiczek) idą do bram miasta, ale Czesi już odjechali. Królowa wysyła Spytka (Adam Rosa), aby spróbował ich zawrócić. Rycerz namawia Czechów, aby rozbili na trakcie obóz i poczekali na króla. Jagiełło podpisuje z nimi pakt poza Krakowem. Wściekły Oleśnicki nakłada na mieszczan interdykt, czyli zakaz odprawiania obrzędów religijnych i przyjmowania sakramentów. Tymczasem w Wilnie Świdrygiełło (Michał Chruściel) nosi na rękach swą żonę Annę (Weronika Malik), która zaszła w ciążę. A w mieście trwa dyskretna akcja przygotowująca przejęcie władzy przez Zygmunta Kiejstutowicza (Jakub Kotyński). Nie jest to łatwe zadanie, bo sam Zygmunt nie jest przekonany do przejęcia władzy. 08:00 LITURGIA GRECKOKATOLICKA Z KATEDRY WE WROCŁAWIU Transmisja, 56 min, Polska, 2024 Transmisja Boskiej Liturgii z Katedry greckokatolickiej we Wrocławiu. 09:00 WIEDŹMIN - ODC. 11/13 JASKIER Serial fantastyczno - przygodowy, 45 min, Polska, 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski Po rozprawie z podstępną Renfri i jej zbirami wiedźmin Geralt dowiaduje się od Stregobora, że to Dzierzba spaliła świątynię Melitele. Czarownik utrzymuje, iż Ciri przeżyła rzeź Ellander, ale nie chce mówić nic więcej. Geralt opuszcza Blaviken, aby szukać dziewczynki. Na szlaku wiodącym na południe wiedźmin spotyka starego kompana, barda Jaskra. Targany wątpliwościami Geralt zastanawia się nad istotą Dobra i Zła i sensem swojego powołania. Wsparcie Jaskra bardzo mu pomaga przezwyciężyć trudny czas. Razem jadą do Brokilonu, gdzie, jak przypuszcza Geralt, może być Ciri. Jaskier wiele sobie obiecuje po pobycie w miejscu, gdzie są same kobiety. Niestety, najwidoczniej Stregobor nie powiedział Geraltowi całej prawdy, w Lesie Driad nie ma Dziecka Przeznaczenia. Jest za to wielu elfich uciekinierów. Geralt rozmawia z nimi w nadziei poznania prawdy. Od elfów wiedźmin dowiaduje się o tym, że za splądrowaniem świątyni Melitele stoją rycerze Białej Róży i intrygant Falwick. Ciri, którą interesuje się sam cesarz Nilfgaardu, została porwana, banda Renfri zacierała ślady. Pani Lasu Brokilonu radzi wiedźminowi nie interesować się więcej wielką polityką, Geralta jednak dalej łączą z dziewczynką silne więzi. Wiedźmin i zawiedziony pobytem w Brokilonie bard wyruszają z Lasu Driad wraz z elfim patrolem. Po drodze wiedźmin podsłuchuje rozmowy oddziału rycerzy cesarskich. Zamierza pokrzyżować szyki im i Falwickowi. Przebrany za Nilfgaardczyka udaje się do łaźni, gdzie spotyka znajomego, zbira Cykadę. Geralt teraz już wie, gdzie jest przetrzymywana Ciri. 09:50 NA TROPACH HISTORII - (04.09.2022) ROMAŃSKIE DZIEDZICTWO Program historyczny, 12 min, Polska, 2022 Autor: Dorota Kosierkiewicz Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne. Podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria archeologia. 10:05 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - ODC. 23 Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 10:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - NIKISZOWIEC, ŻYRARDÓW Reportaż, 15 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Zdjęcia: Krzysztof Gromek Prowadzący: Katarzyna Sanocka Program prezentuje najciekawsze pomniki i zabytki polskiej kultury, w tym odcinku są to: Żyrardów i Nikiszowiec. Te pomniki historii dzieli ponad pół wieku i prawie 300 kilometrów, ale łączy dokładnie ta sama idea. Żyrardów - XIX - wieczna osada fabryczna i osiedle robotnicze Nikiszowiec powstały po to, by zatrzymać robotników w miejscu pracy. Żeby to się udało przestrzeń musiała być nie tylko funkcjonalna, ale i atrakcyjna. Obydwa miejsca fascynują nie tylko przemyślaną koncepcją urbanistyczną i ciekawą architekturą, lecz także swoim klimatem, który tworzą ludzie i ich zwyczaje. W Żyrardowie rytm życia wyznaczały gongi fabrycznych syren. Nie brakowało jednak miejsc do odpoczynku i rozrywki. Działał tu tzw. dom ludowy, biblioteka, kino, a w budynku Resury Fabrycznej sala teatralna, bilardowa i kręgielnia. Na Nikiszu natomiast porządek dnia mieszkańców wyznaczała oczywiście kopalnia. Po szychcie, górnicy znajdowali czas na regenerację sił i swoje pasje. Za dnia żony górników najczęściej spotykały się w pralni i maglu, w którym kwitło życie towarzyskie. Żyrardów i Nikiszowiec to miejsca starannie wymyślone i zaplanowane do ostatniego szczegółu. Życie skupione dosłownie w miejscu pracy, miało być komfortowe i sprzyjać większej efektywności pracowników. Obydwa miejsca aspirowały więc do ideału. Miasto przemysłowe zorganizowane wokół fabryki jakim jest Żyrardów i robotnicze osiedle Nikiszowiec według zamysłu ich projektantów, mały być przestrzenią idealną - do pracy i do życia. 11:05 PLANETA SKARBÓW - ODC. 1 AFRYKA (PLANET OF TREASURES EP. 1 AFRICA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 1 - ''Afryka". Natura i kultura spotykają się w Afryce. Tajemnicze miejsca, wiekowe instytucje i rytuały, które przetrwały próbę czasu. Tutaj rodziły się i umierały imperia. Teraz ich spuścizna stanowi nasze wspólne dobro. Nasza historia, czyli historia ludzkości, zaczyna się na tym właśnie kontynencie. Faraonowie powołali do życia państwo, dynastie, urzędników, prawa, kapłanów, uczonych i armie. Egipt należał do najbardziej stabilnych imperiów w dziejach. Piramida Cheopsa, wzniesiona cztery i pół tysiąca lat temu, jako jedyny z dawnych siedmiu cudów świata, wciąż stoi nietknięta. Na początek Kair i piramidy na skraju pustyni. Egipt, Etiopia i Kenia to ledwie trzy z 54 krajów Afryki. Jednak różnorodność kulturowa wyróżnia je na tle całości. Przy okazji poznajemy też prawdziwą potęgę Natury. Afryka jest wyjątkowa. To niemal cud, że ta skarbnica przetrwała zapędy europejskiego imperializmu. 12:05 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 5 GWADALKIWIR (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 5 GUADALQUIVIR) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek piąty opowiada o Gwadalkiwir - rzece w Hiszpanii, o długości 680 km. Jej źródła znajdują się na stokach Caada de las Fuentes, na wysokości ok. 1400 m n.p.m. , na wschód od miasta Cazorla, na terenie Parku Narodowego Sierra de Cazorla, Segura i Las Villas. Rzeka uchodzi do Zatoki Kadyksu (Ocean Atlantycki). Jest żeglowna od Kordoby, do Sewilli dochodzą nawet statki morskie. Oprócz zastosowań transportowych jest wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej i nawadniania. 13:05 WOJOWNICY CZASU - HASŁO SOBOTA, CZYLI TRUSKAW 1944 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. 13:40 GALERIA WIDMO - SZKATUŁA KRÓLEWSKA Serial dokumentalny, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska "Galeria Widmo" prezentuje animowaną historię zrabowanej drogocennej szkatuły królewskiej, najważniejszego artefaktu Świątyni Sybilli. W szkatule wykonanej na zamówienie Izabeli Czartoryskiej w 1800 roku księżna przechowywała zgromadzone przez siebie historyczne pamiątki po królach polskich. 13:50 OŚMIORNICZKA (OCTOPUSSY) Film sensacyjny, 125 min, Wielka Brytania/USA, 1983 Reżyseria: John Glen Scenariusz: George MacDonald Fraser, Richard Maibaum, Michael G. Wilson Aktorzy: Roger Moore, Maud Adams, Louis Jourdan, Kristina Wayborn, Kabir Bedi, Steven Berkoff, David Meyer, Anthony Meyer, Desmond Llewelyn, Robert Brown, Lois Maxwell Szósty film o przygodach brytyjskiego superagenta 007 Jamesa Bonda, w którym główną rolę zagrał Roger Moore, i drugi w reżyserii Johna Glena. Znawcy tematu uznali "Ośmiorniczkę" za jedną z najlepszych "bondowskich" produkcji, którą można oglądać bez końca i to z zapartym tchem. W 1983 roku film znalazł się w Wielkiej Brytanii na liście rekordzistów kasowych. Publiczność po raz kolejny oszalała na punkcie Bonda, a większość krytyków podzieliła ten aplauz, choć znaleźli się też malkontenci. Tak naprawdę przez lata w schemacie "bondowskiej" serii niewiele się zmieniało. Spektakularne sceny otwierające film i równie widowiskowa sekwencja końcowa, w której Bond wychodzi cało nawet z największych opałów. Bohater jest niezwyciężony, supermęski i czarujący, otoczony pięknymi kobietami, które omdlewają w jego ramionach. Do każdego filmu są specjalnie pisane przebojowe piosenki. Tym razem utwór "All Time High" wykonuje Rita Coolidge. W Berlinie Wschodnim ginie agent 009. Przed śmiercią udaje mu się dostarczyć do brytyjskiej ambasady bezcenny klejnot, pochodzący z carskiej kolekcji. Okazuje się jednak, że diamentowe jajko jest tylko zręcznie wykonanym falsyfikatem. Wezwany superagent James Bond ma zająć się rozwikłaniem zagadki. Minister jest przekonany, że w sprawę są zamieszani Rosjanie, którzy przygotowują kolejną tajną akcję. Okazuje się, że oryginał jajka ma być wystawiony na sprzedaż w londyńskim domu aukcyjnym Sotheby, gdzie oczywiście pojawia się Bond. Na kupnie klejnotu najbardziej zależy niejakiemu Kamalowi. Ale dlaczego? Właśnie to zamierza wyjaśnić superagent, który podąża za księciem do Delhi. Okazuje się, że Kamal prowadzi podejrzane interesy z rosyjskim generałem Orłowem (Steven Berkoff), obaj zajmują się przemytem diamentów. W ich ciemne sprawki jest również uwikłana piękna i tajemnicza "Ośmiorniczka" (Maud Adams). Tymczasem Bond odkrywa, że Orłow w rzeczywistości planuje jądrową eksplozję w amerykańskiej bazie sił powietrznych. (OCTOPUSSY) 16:05 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 11 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 17:00 PLANETA SKARBÓW - ODC. 4 AMERYKA ŁACIŃSKA (PLANET OF TREASURES EP. 4 LATIN AMERICA) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 4 - "Ameryka Łacińska". Poznamy obiekty z listy dziedzictwa UNESCO. Oblicze tej ziemi to efekt pracy pradawnych kultur i europejskich konkwistadorów. Poznamy trudną historię Kuby oraz jej mieszkańców nietypowe podejście do życia. W Ekwadorze zbadamy spuściznę epoki kolonializmu. Następnie, półtora tysiąca kilometrów dalej, zajrzymy na Wyspy Galapagos. Odwiedzimy też zabytkową Hawanę, gdzie poznamy historię niewolnictwa. Najpierw Meksyk i starożytne światy Majów oraz Azteków. Tutaj, pośrodku dżungli, wyrastają ruiny Palenque Majów. Hiszpański podbój Ameryki Łacińskiej i Karaibów otwierał nowy rozdział. Miejscami wymierały całe populacje. Opresja i niewolnictwo były na porządku dziennym. Ruchy oporu i zrywy niepodległościowe pojawiały się co raz. Mimo to europejskie podboje dalej kształtowały tutejszą historię. 18:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 6/13 Serial sensacyjny, wojenny TVP, 44 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński Radzieccy komandosi, którzy wylądowali w okolicy zamku Czocha, aby wedrzeć się tam i zniszczyć "Aparat", realizując źle przygotowaną misję, wchodzą na pole minowe. Kilku z nich ginie. Wybuchy alarmują niemiecki garnizon. W krótkiej potyczce wszyscy Rosjanie giną, gdyż pozbawieni broni przeciwpancernej nie są w stanie zwyciężyć w pojedynku z pojazdami pancernymi. Jeden z żołnierzy zostaje zastrzelony przez Beera, który twierdzi, że nie mógł wziąć go do niewoli, gdyż żołnierz sięgnął po granat. Nie było to jednak prawdą. W Leśnej na posterunek policji zgłasza się Ewelina Robak. Donosi, że jej lokatorka Natalia wychodziła w nocy. Beer i Globcke jadą do Leśnej. Zeznania kobiety nie pozostawiają wątpliwości: Natalia jest radiotelegrafistką, której szukali. Robakowa zeznaje również, że widziała Natalię z oficerem w kościele. Na zdjęciach wskazuje czterech oficerów, wśród nich jest Jorg. Globcke postanawia schwytać Natalię, nakazuje wysłać tam oddział. Jorg, widząc w zamku przygotowania esesmanów, chce ratować Natalię. Anna Maria zawozi go do Leśnej. Tam Jorg odnajduje Natalię na strychu, ale jest za późno, żeby ją ratować. Orientując się, że obojgu nie uda się uciec, oddaje się w ręce esesmanów, aby wstrzymać dalszą pogoń. W Paryżu Joanna ponownie spotyka się z Czernym i Compaigne'em, rozkazuje im wyjechać do Niemiec, gdzie wdzierają się już wojska alianckie. Mają być jak najbliżej Czochy. Jeszcze nie wie o losie Natalii, od której otrzymywała depesze i która jest jej córką. Natalia jest torturowana przez Beera w policyjnej celi w Leśniej. Dzielnie znosi ból i nie wydaje Jorga, ani nie zgadza się na współpracę. Jorg jest załamany losem Natalii. Ostatnie wydarzenia uświadomiły mu, jak bardzo ją kocha. 18:45 GIGANCI NAUKI - TADEUSZ SENDZIMIR Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek, którego z Gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy w mini cyklu "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. 19:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - PIERWSZE STADIONY. ODC. 1 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Serial dokumentalny (10 odcinków), prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. 20:00 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY - ODC. 5/6 (UNTOLD ARCTIC WARS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe. 21:00 GRA Z CIENIEM - ODC. 3 Serial TVP, 45 min, Polska, 2024 Reżyseria: Kinga Dębska Aktorzy: Karolina Gruszka, Natalia Rybicka, Marcin Czarnik, Kinga Preis Helena trafia do celi wraz z pięcioma innymi więźniarkami. Wszystkie są wobec siebie nieufne i nie wiedzą dlaczego wylądowały w jednym miejscu. Bartman zleca Koskowi obserwację sekretarza Poselstwa Danii i jego żony Niny, podejrzewając, że mogą mieć związek ze sprawą "Cienia". Dubelski z kolei odkrywa, że Nina szuka Heleny. Kosek na przyjęciu w Poselstwie jest zauroczony piękną gospodynią, co nie podoba się ministrowej, uwikłanej w romans z nim. Tymczasem do Olkusza przybywa nowy naczelnik więzienia - Norman. W tym samym czasie Staszka załamuje się po odwiedzinach córki. Dowiaduje się od niej, że została zdradzona i okradziona przez męża. Tymczasem syn Heleny wraca ze szkoły i znajduje martwą babcię. Bojąc się zostać u nielubianych sąsiadów, ucieka. Tomasz rusza na poszukiwania chłopca. 21:50 GRA Z CIENIEM - ODC. 4 Serial TVP, 45 min, Polska, 2024 Reżyseria: Kinga Dębska Aktorzy: Karolina Gruszka, Natalia Rybicka, Marcin Czarnik, Kinga Preis Helena jest załamana po otrzymaniu wiadomości o śmierci matki i zaginięciu synka. Pawełek trafia ostatecznie pod skrzydła Cygana - bałuckiego złodziejaszka o dobrym sercu. Tymczasem w olkuskim więzieniu wybucha epidemia tyfusu. Helena zostaje przydzielona do pomocy doktorowi Zielińskiemu. Kosek nieustannie zabiega o względy Niny i przekazuje jej łódzki adres Heleny. Doktor Zieliński spotyka się z Tomaszem, zabiera go do Olkusza i doprowadza do krótkiego spotkania z Heleną. Skalski to zauważa i zamyka Zielińskiego w piwnicy. Bartman zarządza za to pilne przesłuchania Heleny i doktora Zielińskiego w Warszawie. 22:40 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - MAŁGORZATA Z NAWARRY, KRÓLOWA FRANCUSKIEGO RENESANSU (MARGUERITE OF ANGOULEME AND MARGARET OF NAVARRE) Cykl dokumentalny, 100 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel Historia w postaciach zapisana (tytuł francuski "Secrets d'Histoire"), to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany francuski dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 00:35 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA POPA PRAWOSŁAWNEGO NA UKRAINIE Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W kolejnym odcinku cyklu reportaży o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego spotkanie z ojcem Aleksandrem - duchownym ukraińskiej Cerkwii prawosławnej, podlegającej patriarchatowi moskiewskiemu.