TVP Kultura Środa, 27.11.2024 06:30 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JERZY KISIELEWSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: JOANNA MAKOWSKA Prowadzący: MARTA PERCHUĆ-BURZYŃSKA Marta Perchuć-Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Dziennikarz radiowy i telewizyjny Jerzy Kisielewski - syn znanego pisarza, muzyka i felietonisty Stefana Kisielewskiego oraz brat tragicznie zmarłego pianisty Wacława Kisielewskiego - opowiada o dzieciństwie i dorastaniu w artystycznej rodzinie, pełnej mocnych osobowości. 07:10 DZIKA MUZYKA - BYŁO CYMBALISTÓW WIELU... Magazyn, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz Scenariusz: Janusz Prusinowski Wykonawcy: Janusz Prusinowski, Witek Broda, Marta Maślanka, Kapela Brodów, Jerzy Panek, Marek Kruczek, Kapela z Futomy, Andrzej Baran, Stanisław Szajna, Stanisław Tadla, Szymon Tadla, Anna Broda, Kaja Prusinowska Skąd się wzięły cymbały i gdzie jeszcze występują w Polsce? Kto potrafi zbudować cymbały? Od czego zależy ich dźwięk i jaka muzyka w nich się kryje? Poszukując odpowiedzi na te pytania odwiedzimy cymbalistów podkarpackich: Marka Kruczka, Andrzeja Barana, Stanisława i Szymona Tadlów, Stanisława Szajnę, którzy zagrają swoje ulubione melodie, często sięgające do repertuaru Kapeli Sowów z Piątkowej. Andrzej Panek i Marek Kruczek zaproszą nas do swojej pracowni, gdzie powstają instrumenty. Ania Broda zagra i opowie o swojej przygodzie z cymbałami, koncercie Jankiela oraz spotkaniach z cymbalistami przesiedlonymi z Wileńszczyzny. Marta Maślanka przedstawi zbiór cymbałów z różnych stron świata i wraz z Witkiem Brodą (skrzypce) zagrają staropolskiego poloneza i polkę żydowską. 07:45 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 51 Z ŻYCIA WYŻSZYCH SFER Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wyglądało życie w miastach u ludzi sprzed stu laty? Jak wyglądały ich mieszkania? Czy różniły się mocno od tych współczesnych? Jak zamożni spędzali wolny czas i jak wyglądały ich codzienne problemy? Radosław Kotarski rusza tym tropem i stara się odnaleźć odpowiedzi. 08:30 POCZET ŚWIRÓW POLSKICH - JAROSŁAW KOZIARA - SERIA I, ODC. 8/13 Program publicystyczny, 24 min, Polska, 2024 Scenariusz: Jan Wołek Prowadzący: Jan Wołek Jarosław Koziara Jest z Lublina, ale właściwie zewsząd. Król polskiego Land - artu. Kosi łąki, orze pola tylko po to, żeby wzbić się w górę i zobaczyć dzieło swojej wyobraźni. Osobliwe wzory i formy na przestrzeni kilkuset metrów. Jak na płaskowyżu Nazca. Potem pozwala przyrodzie i porom roku kontynuować swoje dzieło. Aranżuje przestrzeń miejską wieszając między domami niezwykłe, podświetlane formy. Ptaki, ryby, samoloty, płomienie, gwiazdozbiory. Piękne, wyjątkowe i znaczące. Robi scenografie do wielkich, masowych koncertów, akcji "Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy". Uczulony na wygląd swojego miasta. Walczy z reklamiarzami i przejawami plastycznej nieudolności w przestrzeni miejskiej. Gorąco wierzy w sprawczą siłę tych działań. I ma rację. 09:05 ZNAKI SZCZEGÓLNE - ODC. 3 - UKŁADY Serial TVP, 61 min, Polska, 1976 Reżyseria: Roman Załuski Scenariusz: Roman Załuski, Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Janusz Pawłowski Aktorzy: Bronisław Cieślak, Grażyna Barszczewska, Joanna Jędryka, Ewa Żukowska, Tadeusz Borowski, Janusz Bukowski, Zygmunt Malawski, Stanisław Michalski, Marek Okopiński, Winicjusz Więckowski, Andrzej Wojaczek, Jerzy Augustyński, Józef Korzeniowski, Krzysztof Kotowski Po niedługim okresie pracy przy budowie Portu Północnego Zawada zaczyna dostrzegać, że - jak wszędzie - tak i tu rządzą układy i nieformalne powiązania. Najlepiej widać je przy obsadzie kluczowych stanowisk. I tak dyrektorem inwestycji zostaje Jaworowicz - były przełożony Zawady z budowy zapory w Bieszczadach. Zmienia się też bezpośredni zwierzchnik naszego bohatera. Zostaje nim inżynier Sochacki. Tymczasem Rudnik - bliski współpracownik Zawady - ulega nieszczęśliwemu wypadkowi. 10:20 RĘKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE Film kostiumowy, 175 min, Polska, 1965 Autor: Jan Potocki Reżyseria: Wojciech J. Has Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Krzysztof Penderecki Aktorzy: Zbigniew Cybulski, Iga Cembrzyńska, Joanna Jędryka, Kazimierz Opaliński, Sławomir Lindner, Aleksander Fogiel, Franciszek Pieczka, Ludwik Benoit, Barbara Krafftówna, Pola Raksa, August Kowalczyk, Adam Pawlikowski, Beata Tyszkiewicz, Gustaw Holoubek, Leon Niemczyk Stylowa komedia kostiumowa, awanturniczy film "płaszcza i szpady", fantastyczna baśń z duchami, wisielcami, opętanymi księżniczkami - tak określano ten niezwykły film. Jego literackim pierwowzorem jest powieść osiemnastowiecznego poety, uczonego, filozofa, żołnierza, podróżnika i fantasty Jana Potockiego. Pochodził z magnackiej rodziny, otrzymał niezwykle staranne wykształcenie - studiował w Szwajcarii, Paryżu, Niemczech, interesował się geografią, matematyką, historią, a jego największą pasją była archeologia i podróże. Zwiedził Turcję, Egipt, Afrykę Północną, Kaukaz, Chiny, całą niemal Europę Zachodnią. Brał udział w pracach Sejmu Czteroletniego, opracował projekt reformy oświaty. Zmarł w sposób równie oryginalny, jak oryginalne było jego życie i jego dzieło - strzelił do siebie srebrną kulką odkręconą przy śniadaniu z cukiernicy. "Rękopis znaleziony w Saragossie" - jedno z najświetniejszych dzieł europejskiego Oświecenia - po raz pierwszy wydany został w roku 1813, po francusku i przez długie lata był w Polsce nieznany. Na język polski przełożony został dopiero 34 lata później. A i do dziś dzieło Potockiego znane jest bardziej na Zachodzie Europy niż w Polsce. "Cudowność "Rękopisu" na tym polega, że swą cudownie atrakcyjną formą służy treściom ważkim. To jest po prostu szkoła życia, przekrój społeczeństwa - aktualny w XVIII wieku - i dziś. Bohater ma zacząć myśleć i gra toczy się o to, jak będzie myślał. Wszystko ma dwie interpretacje: mistyczna, magiczna filozofia Kabalisty ściera się z humanistycznym racjonalizmem Matematyka. Wybierać musi nie tylko van Worden, wybiera - widz" - mówił reżyser Wojciech Has. Młody kapitan gwardii króla Hiszpanii, Alfons van Worden podróżuje samotnie przez dzikie góry Sierra Morena. W czasie noclegu w ponurej gospodzie poznaje dwie maurytańskie księżniczki, które oznajmiają mu, że jako potomek potężnego rodu Gomelezów wybrany został do wielkich zadań. Przedtem musi jednak dowieść swej odwagi, prawości i honoru. Alfons przeżywa niesamowite wydarzenia, dręczą go opętani, wisielcy, prześladuje Inkwizycja. W końcu trafia na Zamek tajemniczego Kabalisty i przez wiele dni wysłuchuje jego dziwnych, wieloznacznych opowieści o jeszcze dziwniejszych zdarzeniach tego świata. W "opowieściach madryckich", które stanowią drugą część filmu, pojawia się niezliczona ilość nowych postaci, a akcja rozgrywa się w oszałamiającym tempie. Plenery "Rękopisu" zrealizowano w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, a w parku Morskie Oko we Wrocławiu wybudowano ogromne dekoracje do scen madryckich - Plac Słońca, winiarnie, kościół, gospodę, które przez całą jesień ściągały niezliczone wycieczki. W filmie oprócz dziesiątków aktorów i statystów udział wzięło wiele egzotycznych zwierząt. Tresowany sęp przyjechał specjalnie z Hamburga, czterometrowy pyton z warszawskiego zoo, a cztery muły z Krakowa. "Rękopis" to popis gry aktorskiej odtwórcy głównej roli, Zbigniewa Cybulskiego. Film uhonorowano licznymi nagrodami, m.in.: wyróżnieniem na festiwalu w Edynburgu w 1965 r., w tym samym roku także nagrodą CIDALC i Złotym Piórem na MFF w San Sebastian oraz medalem specjalnym na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Fantastycznych i Grozy w Sitges w 1969 r. 13:30 FENOMEN FOGGA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mariusz Cieślik Jest to film biograficzny pokazujący sylwetkę Mieczysława Fogga, największej gwiazdy piosenki okresu międzywojennego, ale też jednej z najważniejszych postaci kultury popularnej czasów PRL - u. Artysty, który przez dekady komunizmu był żywym symbolem II Rzeczpospolitej. Imponował elegancją, ale też poziomem wykonawczym, muzycznym i literackim swoich utworów. Fogg był za to kochany przez publiczność przez ponad 60 lat, które spędził na scenie. Wydaje się dobrze znany, przynajmniej zainteresowanym, a jednak wiele kluczowych faktów z jego życiorysu przez dekady nie przebiło się do świadomości odbiorców (także dlatego że był człowiekiem bardzo skromnym). A przecież przed wojną podbił Amerykę i koncertował w najlepszych salach świata, a jego wojennymi zasługami (ratowanie przyjaciół - Żydów, udział w Powstaniu Warszawskim i konspiracji AK - owskiej) obdzielić można kilka osób. 15:20 CHCE SIĘ ŻYĆ Film obyczajowy, 106 min, Polska, 2013 Reżyseria: Maciej Pieprzyca Scenariusz: Maciej Pieprzyca Zdjęcia: Paweł Dyllus Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Dawid Ogrodnik, Kamil Tkacz, Dorota Kolak, Arkadiusz Jakubik, Anna Nehrebecka, Katarzyna Zawadzka, Mikołaj Roznerski, Anna Karczmarczyk, Janusz Chabior Film dedykowany pamięci reżyserki Ewy Pięty, autorki filmu Jak motyl, który stał się inspiracją do powstania filmu. Inspirowana prawdziwymi wydarzeniami, poruszająca, emanująca optymizmem i humorem, historia niepełnosprawnego Mateusza, który - mimo trudności w komunikacji ze światem zewnętrznym i licznych przeciwności losu - udowadnia, jak wiele może zdziałać siła ludzkiego ducha. Kiedy Mateusz przyszedł na świat, lekarze wydali na niego wyrok, uznając go za "roślinę". Jednak rodzice chłopca nigdy nie pogodzili się z diagnozą, wierząc, że mimo problemów z komunikacją, ich syn jest w pełni sprawny intelektualnie. Mateusz dorasta otoczony troską i miłością, zyskując wiernego przyjaciela - mieszkającą w sąsiedztwie Ankę. Jednak los sprawia, że musi rozłączyć się z rodziną i trafia do specjalistycznego ośrodka. Z dala od bliskich podejmuje trudną walkę o godność i prawo do normalnego życia. Sytuacja Mateusza zmieni się, kiedy do placówki trafi młoda wolontariuszka, a on sam przyciągnie uwagę lekarki, która pracuje nad eksperymentalnymi metodami leczenia. Nagrody: 2013 Grand Prix, Nagroda Publiczności, Nagroda Jury Ekumenicznego Montreal (World Film Festival); Srebrne Lwy, Nagroda Publiczności, Złoty Klakier, Kryształowa Gwiazda Elle dla Dawida Ogrodnika Gdynia (FPFF); Srebrny Hugo Chicago (MFF); Złote Zęby Chicago (Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce); 2014 Paszport Polityki w kategorii: film dla Dawida Ogrodnika; Orzeł (Polska Nagroda Filmowa) w kategoriach: Najlepszy scenariusz dla Macieja Pieprzycy; Najlepsza główna rola męska dla Dawida Ogrodnika; Najlepsza drugoplanowa rola kobieca dla Anny Nehrebeckiej; Najlepsza drugoplanowa rola męska dla Arkadiusza Jakubika; Jańcio Wodnik Nagroda Główna i Nagroda dla Kamila Tkacza za największe odkrycie festiwalu na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej we Wrześni; Nagroda im. Elżbiety Czyżewskiej dla najlepszego aktora Dawida Ogrodnika Nowy Jork (The New York Polish Film Festival); Nagroda Publiczności w Moskwie na Festiwalu Filmów Polskich Wisła; Brązowe Grono w Łagowie (Lubuskie Lato Filmowe) i wiele innych nagród na festiwalach w Polsce (Koszalin, Rzeszów) i za granicą (Gijon). 17:25 ZNAKI SZCZEGÓLNE - ODC. 4 - SZANTAŻ Serial TVP, 55 min, Polska, 1976 Reżyseria: Roman Załuski Scenariusz: Roman Załuski, Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Janusz Pawłowski Aktorzy: Andrzej Wojaczek, Bronisław Cieślak, Grażyna Barszczewska, Joanna Jędryka, Ewa Żukowska, Tadeusz Borowski, Zygmunt Malawski, Stanisław Michalski, Adolf Chronicki, Włodzimierz Press, Andrzej Wojaczek, Józef Korzeniowski, Leszek Kowalski, Eugeniusz Kujawski, Zdzisław Kuźniar Karol - syn Sochackiego wychodzi z więzienia. Dowiaduje się o romansie łączącym jego siostrę i dyrektora Jaworowicza. Węsząc świetną okazję do łatwego zarobku, zaczyna ich szantażować. Inżynier Zawada postanawia pokrzyżować szyki przestępcy. Dzięki jego interwencji milicja zatrzymuje Karola. Jego ojciec składa wymówienie. Tymczasem życie uczuciowe Zawady zaczyna nabierać rumieńców. Inżynier poznaje atrakcyjną mężatkę Martę Ponińską. Ich spotkania stają się coraz częstsze... 20:40 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - JESIEŃ WE FRANCJI (UNE SAISON EN FRANCE) Film fabularny, 96 min, Francja, 2017 Reżyseria: Mahamat - Saleh Haroun Scenariusz: Mahamat - Saleh Haroun Zdjęcia: Mathieu Giombini Aktorzy: Eriq Ebouaney, Sandrine Bonnaire Nauczyciel szkoły średniej w Republice Środkowoafrykańskiej, by uniknąć wojny wraz z dwójką dzieci opuszcza Afrykę. Rodzina przenosi się do Francji, gdzie Abbas poznaje i zakochuje się w niezwykłej kobiecie. 22:30 LEGENDY ROCKA - KOBIETY GRAJĄCE ROCKA ((S. 10) WOMEN WHO ROCK) Cykl dokumentalny, 23 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl filmów dokumentalnych poświęconych gwiazdom rocka. Przyglądając się najważniejszym zespołom, odkrywamy historie życia ich członków i opisujemy wpływ tych zespołów na współczesną kulturę. Każdy z odcinków składa się z wywiadów, materiałów archiwalnych, teledysków i nagrań z koncertów. Women Who Rock opisuje rolę kobiet piosenkarek, instrumentalistek, producentek płyt i innych profesjonalistek muzycznych w muzyce rockowej i popularnej. 23:10 LEGENDY ROCKA - PIEŚNI DLA LUDU ((S. 10) SONGS FOR THE PEOPLE) Cykl dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl filmów dokumentalnych poświęconych gwiazdom rocka. Przyglądając się najważniejszym zespołom, odkrywamy historie życia ich członków i opisujemy wpływ tych zespołów na współczesną kulturę. Każdy z odcinków składa się z wywiadów, materiałów archiwalnych, teledysków i nagrań z koncertów. 00:15 LEKKIE OBYCZAJE - OSTATNI DZIEŃ LATA Film psychologiczny, obyczajowy, 59 min, Polska, 1958 Reżyseria: Tadeusz Konwicki Scenariusz: Tadeusz Konwicki Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Adam Walaciński Aktorzy: Irena Laskowska, Jan Machulski Nastrojowe studium psychologiczne, dramat samotności i bezradności dwojga ludzi, niezdolnych do podjęcia próby wspólnego życia. Film eksperymentalny, niezwykle statyczny, wręcz "niekinowy", zrealizowany w warunkach amatorskich. Akcję, trwającą 6 godzin, reżyser opowiedział w ciągu godziny. Wypełnia ją przede wszystkim rozmowa między dwojgiem bohaterów. Młody mężczyzna i dojrzała kobieta spotykają się na bezludnej plaży. Dookoła nich tylko piasek, wydmy, morze i niebo. Samotni, naznaczeni piętnem wojny i osobistych dramatów nie potrafią jednak - mimo prób i wzajemnego przyciągania - znaleźć drogi do siebie. On obserwował ją od wielu dni, ale dopiero teraz zdobył się na odwagę, żeby zawrzeć z nią znajomość. Ale ona broni się przed tym. Kiedy pierwsza próba nawiązania kontaktu nie przynosi efektu, chłopak desperacko wchodzi do morza, a że nie umie pływać, zaczyna tonąć. Kobieta nie bez trudu wyciąga go na brzeg, cuci z zapamiętaniem. Gdy chłopak dochodzi do siebie, ona znów zamyka się w swojej skorupie samotności i nieufności. Dramatyczne przeżycia wypaliły ją wewnętrznie. W czasie wojny straciła bliskiego człowieka, który był pilotem. Nadal nie potrafi zapomnieć o tej tragedii. On ma za sobą nieco tajemniczą przeszłość, a przed sobą niepewną przyszłość. Nad plażą, nad głowami tych dwojga życiowych rozbitków, co i raz przelatują odrzutowce symbolizujące współczesne zagrożenia, ale przede wszystkim stale przywołujące koszmar minionej wojny. Wojny, która wywołuje w obojgu tak silne poczucie wyobcowania, inercję uczuciową, że nie przełamuje ich nawet fizyczne zbliżenie, bo nie likwiduje ono istniejącej między nimi bariery psychologicznej. A przecież oboje tak bardzo potrzebują kogoś bliskiego, tak rozpaczliwie pragną uczucia. "Ostatni dzień lata" - debiutancki film Tadeusza Konwickiego, nakręciła zaledwie pięcioosobowa ekipa. Zaopatrzona w prymitywny nawet jak na lata pięćdziesiąte sprzęt (aparat reporterski "Ariflex") wyjechała latem 1958 roku na plan w okolice Wejherowa. Zdjęcia ukończono we wrześniu. Film Konwickiego otrzymał główną nagrodę w dziedzinie filmów eksperymentalnych na festiwalu w Wenecji w 1958 r. W tym samym roku przyznano mu także nagrodę główną na EXPO w Brukseli i I nagrodę na MFF w Londynie. 01:30 KINO NOCNE - NIEZNAJOMA Z SANS - SOUCI (LA PASSANTE DE SANS - SOUCI) Dramat, 115 min, Francja/Niemcy, 1981 Reżyseria: Jacques Rouffio Scenariusz: Jacques Rouffio, Jacques Kirsner Zdjęcia: Jean Penzer Muzyka: Georges Delerue Aktorzy: Helmut Griem, Michel Piccoli, Romy Schneider Max Baumstein (Michel Piccoli) jest właścicielem towarzystwa ubezpieczeniowego oraz organizacji obrony praw człowieka. Cieszy się powszechnym szacunkiem i jest znany ze swojej działalności. Niespodziewanie zabija ambasadora Paragwaju, za co trafia do więzienia. Wkrótce jego żona, Lina (Romy Schneider), dowiaduje się, jakie były motywy zbrodni - Max rozpoznał w ambasadorze byłego nazistę. Oskarżony wraca wspomnieniami do lat 30. , do czasów dzieciństwa. Wspomina śmierć ojca w 1933 r. w Berlinie oraz piosenkarkę Elsę (Romy Schneider). To ostatni film z udziałem Romy Scneider. 03:35 KINO WEDŁUG GODARDA (GODARD CINEMA/ GODARD, SEUL LE CINEMA) Film dokumentalny, 100 min, Francja, 2022 Reżyseria: Cyril Leuthy Scenariusz: Cyril Leuthy Jean - Luc Godard nakręcił ponad 140 filmów. Po okresie Nowej Fali zajął się filmami zaangażowanymi społecznie. Dopiero po dłuższym czasie wrócił do filmów, w których eksperymentował z montażem, narracją i technologią wideo. Dokument opowiada o eksperymentach, porażkach, obsesjach i odkryciach, jakie zdarzały się w ciągu dziesięcioleci pracy Godarda. O współpracy z reżyserem opowiadają m. in. Nathalie Baye, Marina Vlady, Macha Meril i Hanna Schygulla.