TVP Kultura Niedziela, 01.12.2024 06:10 ALFABET KOMEDIANTÓW - BARBARA KRAFFTÓWNA Cykl dokumentalny, 39 min, Polska, 1991 Scenariusz: Agata Sierant, Mirosława Jurkowska Aktorzy: Barbara Krafftówna Program poświęcony znakomitej aktorce Barbarze Krafftównie. Uczennica słynnego krakowskiego studia dramatycznego Iwo Gralla występowała praktycznie równolegle na scenie teatralnej, w filmie, w radiu i telewizji. Debiutowała jako 18-letnia dziewczyna w Teatrze na Wybrzeżu w sztuce Gajcego "Homer i Orchidea", a potem przeszła triumfalnie przez sceny w Łodzi, Wrocławiu i w Warszawie. Była Klarą w "Ślubach panieńskich" Fredry, Audrey w "Jak się wam podoba" Williama Szekspira, a po "Paradach" Potockiego nazwano ją mistrzynią transformacji. Wszechstronne możliwości aktorskie Krafftówny ujawniły się w pełni w repertuarze współczesnym. O jej kreacjach w "Matce" , "Kurce wodnej", "Iwonie Księżniczce Burgunda" Witkacego, czy "Indyku" Mrożka krytycy wyrażali się z najwyższym uznaniem. W 1953 r. Barbara Krafftówna zadebiutowała w filmie. Zagrała w bardzo ważnych dla polskiej kinematografii produkcjach: "Nikt nie woła" w reż. Kutza, "Pamiętnik znaleziony w Saragossie" i "Jak być kochaną" w reż. Wojciewcha Hasa. Ten ostatni film przyniósł jej w 1963 r. nagrodę za wybitną kreacje aktorską na MFF w San Francisco. Kolejne role ujawniły szeroki wachlarz jej możliwości jako aktorki komediowej. Pełne ciepła, zawsze zabawne i wzbudzające sympatię były grane przez nią postaci w "Czterech pancernych i psie", "Przygodzie z piosenką", "Przygodach Pana Michała". W 1983 r. wyjechała do Los Angeles. Zagrała ponownie w "Matce" Witkacego. Za tę rolę, zagraną w języku angielskim - otrzymała nagrodę prestiżowego miesięcznika "The Drama Logue". Poza filmem i teatrem Barbara Krafftówna miała jeszcze jedną pasję - kabaret. Z ogromnym powodzeniem występowała u Jana Pietrzaka w kabarecie Pod Egidą, a przede wszystkim w Kabarecie Starszych Panów. 08:00 LITURGIE I NABOŻEŃSTWA 2024 - MSZA KOŚCIOŁA POLSKOKATOLICKIEGO W BUKOWNIE 60 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Boruszkowski Zapraszamy do uczestniczenia w mszy świętej w Kościele, który należy do rodziny Kościołów Starokatolickich Unii Utrechckiej i który najwyższą cześć oddaje Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu. 09:15 DOKUMENT TYGODNIA - SZTUKA MILCZENIA (ART OF SILENCE) Film dokumentalny, 81 min, Szwajcaria, 2022 Reżyseria: Maurizius Staerkle Drux Pierwszy pełnometrażowy film dokumentalny poświęcony legendarnemu francuskiemu mimowi Marcelowi Marceau, który inspirował licznych artystów, w tym Davida Bowiego, Michaela Jacksona i Kate Bush. Po wojnie Marceau wymyślił postać clowna Bipa w kapeluszu z kwiatkiem, wiecznego życiowego nieudacznika i pechowca, ulegającego nagłym wypadkom i wpadającego w nieustanne kłopoty. Postać ta wzorowała się na commedii dell’arte i sztuce Charliego Chaplina. Pantomima, czyli sztuka gestu była dla Marceau ucieczką od traumatycznych doświadczeń młodości w okresie II Wojny Światowej i możliwością poruszania ludzkich emocji w ogólnoludzkim i ponadczasowym języku. 10:50 OD UCHA DO UCHA - BAŚNIE I BAJKI POLSKIE - MAŁPA W KĄPIELI Film animowany, 13 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Gosieniecki Scenariusz: Dorota Bielecka Gosieniewska, Andrzej Gosieniecki Muzyka: Krzesimir Dębski Wykonawcy: Krzesimir Dębski "Małpa w kąpieli" Aleksandra Fredry to bajka z morałem, czyli opowieść o tym, że bezmyślne naśladowanie innych zawsze prowadzi do śmieszności. Zabawna opowieść o małpie, która pomimo wszelkich prób upodobnienia się do człowieka pozostaje sobą. Małpa biega po ulicach, płata figle i psoty, w końcu ukrywa się w pudle na kapelusze i wraz z panią dostaje się do pokoju hotelowego. Tam podgląda panią w kąpieli i gdy ta wychodzi, małpa zaczyna ją naśladować. Odkręca kurki z wodą, leje płyn do kąpieli, pływa, nurkuje. Jednak wody jest coraz więcej, a z prysznica leci ukrop. Przestraszona małpa z poparzonymi łapami ucieka przez okno. 11:15 AMERYKAŃSKIE ŚNIADANIE - RAWHIDE S.II - SEZON 2 ODC. 13 (35) - INCYDENT Z KLĄTWĄ DRUIDA (RAWHIDE - INCIDENT OF THE DRUID CURSE) Western, 49 min, USA, 1959 Reżyseria: Harmond Jones, Jack Arnold Scenariusz: John Dunkel, Charles Marquis Warrne, Louis Vittes Aktorzy: Clint Eastwood, Robert Cabal, Steve Raines, Paul Brinegar, Eric Fleming Jeden z kowbojów spotyka na prerii samotną dziewczynę, która mówi od rzeczy. Piękna panna okazuje się córką profesora z Bostonu, poszukującego w Teksasie kamiennych kręgów, zbudowanych przez potomków staroangielskich druidów. Naukowiec opowiada o tych kamieniach jak o bezcennych skarbach, co kilku chciwych poganiaczy bierze dosłownie. Postanawiają go porwać, żeby zdobyć fortunę. 13:00 JANOSIK Film przygodowo-historyczny, 126 min, Polska, 1974 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz Kinowa wersja jednego z najpopularniejszych i lubianych polskich kostiumowych seriali przygodowych. Pełna humoru i zabawnych scen przygodowa opowieść o zbójnickiej kompanii, do której trafia Janosik. To legendarny zbójnik tatrzański łupiący możnych i stający w obronie biednych. Atrakcją filmu są niezapomniani odtwórcy głównych ról oraz widowiskowe bójki i walki, szaleńcze jazdy na koniu, a nawet mrożące krew upadki ze skały. Pierwsza połowa XIX wieku. Górska okolica. Hrabia von Berger gnębi chłopów. W ich obronie staje przechodzący drogą młody góral - Janosik. Zostaje pojmany przez hrabiowskich hajduków i wtrącony do lochów. W ucieczce pomaga mu córka Hrabiego, której spodobał się dzielny góral. Kiedy zbiegów dopada pogoń, z pomocą przychodzą zbójnicy pod wodzą Harnasia - Jakubka. Janosik i Kwiczoł przyłączają się do zbójeckiej kompanii. 15:20 SERIALOWA NOSTALGIA - DROGA - ODC. 3/6 - OSTATNICH GRYZĄ PSY Serial obyczajowy TVP, 57 min, Polska, 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Wiesław Golas, Zofia Walkiewicz, Mirosława Dubrawska, Maciej Damięcki, Zygmunt Malawski, Mieczysław Waśkowski, Bogusław Sochnacki, Bohdan Łazuka, Zdzisław Kuźniar, Mirosława Dąbrowska, Andrzej Krasicki Marian Szyguła obiecuje choremu przyjacielowi, że zaopiekuje się jego córką podczas egzaminów do zespołu pieśni i tańca "Mazowsze". Aleksandra Wróbel - która sama siebie nazywa Anitą - śpiewa marnie i nie zostaje przyjęta. Jest jednak atrakcyjną dziewczyną, więc od razu znajduje się "łowca talentów", który obiecuje wykreować ją na solistkę. W rzeczywistości Czarny chce uczynić z Oli Wróbel prostytutkę. Marianek robi wszystko, by wyrwać naiwną dziewczynę z jego szponów. 17:15 NIEDZIELA Z... JOWITĄ BUDNIK 40 min, Polska, 2017 Scenariusz: Dorota Petrus Prowadzący: Agnieszka Szydłowska Bohaterką programu jest tym razem Jowita Budnik, aktorka, wychowanka młodzieżowego ogniska przy Teatrze Ochoty, absolwentka Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim. Gościnnie występowała w Teatrze Ochoty i Teatrze Powszechnym w Warszawie. Członek Polskiej Akademii Filmowej. Agnieszka Szydłowska rozmawia z Jowitą Budnik i zaproszonymi przez nią gośćmi o aktorstwie, początkach pracy, wspólnych projektach filmowych i tatralnych oraz o pracy i przyjaźni z rodziną Krauze. 18:05 NIEDZIELA Z...JOWTĄ BUDNIK - CIEMNEGO POKOJU NIE TRZEBA SIĘ BAĆ Film krótkometrażowy, 35 min, Polska, 2009 Reżyseria: Jakub Czekaj Scenariusz: Jakub Czekaj Zdjęcia: Adam Palenta Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Emilia Stachurska, Przemysław Bluszcz, Jowita Budnik, Anna Ilczuk "Ciemnego pokoju nie trzeba się bać" jest opowieścią o bezgranicznej miłości jedenastoletniej dziewczynki, Łaty, do jej ojca. Łata przygotowuje piosenkę na szkolną akademię, zorganizowaną z okazji zbliżającego się dnia taty. To sprawia, że dziewczynka przygląda się ojcu baczniej niż zwykle. Chcąc jak najlepiej opisać swoje uczucia, powoli zaczyna odsłaniać skrywane przez niego tajemnice... 20:00 ABSOLWENT (THE GRADUATE) (THE GRADUATE) Film obyczajowy, 101 min, USA, 1967 Reżyseria: Mike Nichols Scenariusz: Calder Willingham, Buck Henry Zdjęcia: Robert Surtees Aktorzy: Dustin Hoffman, Anne Bancroft, Katharine Ross, William Daniels, Elizabeth Wilson, Murray Hamilton, Buck Henry, Brian Avery, Walter Brooke, Norman Fell, Alice Ghostley, Marion Lorne, Eddra Gale "Absolwent" był najbardziej kasowym filmem 1967 roku. Przyniósł dochody wielokrotnie przekraczające koszty produkcji, dzięki czemu w poważnym stopniu przyczynił się do uratowania bankrutującego wówczas Hollywoodu. Satyryczna opowieść o dojrzewaniu i młodzieńczych problemach w trudnych latach 60. święciła tryumfy nie tylko w rodzimej Ameryce, ale również w Europie bijąc takie przeboje, jak disneyowska "Księga dżungli", "Bonnie i Clyde", "Parszywa dwunastka" czy "Skrzypek na dachu". Mike Nichols, twórca "Kto się boi Virginii Woolf?" (5 Oscarów), "Paragrafu 22", "Pracującej dziewczyny" został uhonorowany złotą statuetką za reżyserię oraz Złotym Globem i nagrodą Brytyjskiej Akademii Filmowej. Do ogromnego sukcesu "Absolwenta" niewątpliwie przyczyniła się znakomita kreacja mało wówczas znanego Dustina Hoffmana, który potem potwierdził swój wielki talent aktorski m.in. jako Jack Crabbe w niekonwencjonalnym westernie "Mały Wielki Człowiek" (1970), troskliwy ojciec w "Sprawie Kramerów" (1979), student Levy w "Maratończyku" (1976) czy bezrobotny aktor przebierający się za kobietę w "Tootsie" (1982). Tego niewysokiego bruneta znanego ze swego perfekcjonizmu krytyka zaliczyła go najwybitnieszych aktorów amerykańskich. Punktem przełomowym w jego karierze była właśnie rewelacyjna rola tytułowego absolwenta w otoczonym kultem filmie Mike'a Nicholsa. "Ben Braddock w spontanicznej interpretacji Hoffmana to rzeczywiście jedna z najlepszych postaci chłopaka stającego się mężczyzną, jaką stworzono w filmie nie tylko amerykańskim. Emanuje napięciem i delikatnością, jest rozbrajająco dziecinny, ujmująco niezdecydowany, ale i niespodziewanie konsekwentny. To ciekawa z wyczuciem stworzona postać" - pisał jeden z recenzentów prasy filmowej. Tę rolę reżyser zamierzał powierzyć Robertowi Redfordowi, a kiedy ten odmówił zaproponował 30 - letniemu wówczas Hoffmanowi, aktorowi o wiele lat starszemu od swego filmowego bohatera. Był to, jak później pisali krytycy, "strzał w dziesiątkę". Sporo kłopotów miał Nichols również z obsadzeniem pani Robinson. Początkowo najpoważniejszą kandydatką była francuska aktorka Jean Moreau. Ostatecznie wybór padł na Anne Bancroft, znaną wtedy z oscarowej kreacji w "Cudotwórczyni" (1962). W "Absolwencie" uwagę zwracają szlagierowe piosenki duetu Simon i Garfunkel, m.in. "Scarborough Fair", "Sounds of Silence", "Mrs. Robinson". Po ukończeniu college'u Ben Braddock wraca z dyplomem w kieszeni do domu w Los Angeles, do zamożnych i wpływowych rodziców, którzy zrobią wszystko, by odpowiednio ustawić w życiu swego syna. Tymczasem on broni się przed zdobywaniem i utrzymywaniem pozycji społecznej i majątkowej za wszelką cenę. Na wydanym na jego cześć przyjęciu gromadzą się znajomi i przyjaciele rodziców. Chłopak czuje się wyobcowany i zagubiony w środowisku, którego stylu bycia nie umie zaakceptować. Szuka schronienia w swoim pokoju, gdzie odnajduje go pani Robinson, żona adwokata, wspólnika jego ojca. Na jej prośbę Ben odwozi ją do domu, nie przeczuwając podstępu. Tymczasem pełna temperamentu piękna kobieta stara się uwieść go. Niespodziewany powrót męża krzyżuje jej plany. Pani Robinson osiąga wreszcie swój cel i wkrótce spotyka się z niedoświadczonym młodym kochankiem w pokoju luksusowego hotelu. Ich romans trwa do czasu powrotu Elaine, córki Robinsonów, którą zresztą rodzice Bena wybrali mu na żonę. Początkowa niechęć chłopaka do dziewczyny przeradza się w prawdziwe uczucie. Pani Robinson stara się za wszelką cenę nie dopuścić do małżeństwa Elaine ze swoim kochankiem. Kiedy wychodzi na jaw jej romans okłamuje córkę, że została zgwałcona przez Bena. Oburzona Elaine wyjeżdża na studia i decyduje się zgodnie z wolą rodziców stanąć na ślubnym kobiercu z bogatym studentem Carlem Smithem, ale Ben nie daje za wygraną. 21:55 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - OGNIEM PISANE (WRITING WITH FIRE) Film dokumentalny, 56 min, Indie, 2021 Reżyseria: Thomas Rintu, Ghosh Sushmit Muzyka: Junaid Tajdar W świecie informacji zdominowanym przez mężczyzn pojawia się jedyna w Indiach gazeta prowadzona przez Dalitki, czyli kobiety należące do najniższych kast społecznych. Uzbrojona w smartfon główna reporterka Meera i inne dziennikarki tej gazety na przekór tradycji zajmują się najbardziej palącymi problemami Indii: społecznymi, obyczajowymi i politycznymi. 23:05 NOC KRÓTKICH FILMÓW - ŚWITEŹ Film animowany, 19 min, Polska, 2010 Reżyseria: Kamil Polak Scenariusz: Kamil Polak Wykonawcy: Małgorzata Pańko, Cantabile Film inspirowany balladą Adama Mickiewicza o tym samym tytule. Akcja filmu toczy się w dwóch planach czasowych. W XIX - wiecznym pojawi się narrator, sam Adam Mickiewicz. Zobaczymy go w rodzinnych stronach pod Nowogródkiem, nad brzegiem Świtezi, gdzie jak pisał: "Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą, I dwa obaczysz księżyce". Ten plan filmu utrzymany jest w klimatach realistycznego malarstwa Chełmońskiego i Gierymskiego. W średniowieczu zaś rozegrają się sceny w legendarnym litewskim grodzie książąt Tuchanowiczów, broniącym się przed najazdem potężnych wojsk z Rusi. Balladę inspirowały ludowe opowieści zasłyszane przez Mickiewicza w Tuchanowiczach, gdzie odwiedzał Marylę Wereszczakównę. 23:25 NOC KRÓTKICH FILMÓW - DRZEWO (THE TREE) Film animowany, 6 min, Francja, 2018 Reżyseria: Han Yang, Basil Malek Krótki film animowany. Wzruszająca animacja o dziedzictwie, miłości i poświęceniu i wyniku długiego wysiłku, na pierwszy rzut oka bezużyteczna. Piękny film o ojcu i jego chorej córce, o drzewie i o ciężkiej pracy na karmienie drzewa. W istocie prawie biblijna przypowieść. 23:45 KINO NOCNE - PIANISTKA (PIANISTE, LA) Dramat psychologiczny, 125 min, Francja/Austria/Niemcy 2001 Scenariusz według powieści Elfriede Jelinek i reżyseria: Michael Haneke Aktorzy: Isabelle Huppert, Annie Girardot, Benoit Magimel, Anna Sigalevitch, Susanne Lothar, Udo Samel, Cornelia Koendgen, Thomas Weinhappel i inni Grand Prix jury dla najlepszego filmu, nagroda dla najlepszej aktorki (Isabelle Huppert) i najlepszego aktora (Benoit Magimel) na festiwalu w Cannes w 2001 r. oraz Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszej aktorki (Huppert) i Cezar 2002 dla najlepszej aktorki drugoplanowej (Annie Girardot) to najważniejsze wyróżnienia, jakie przypadły dziełu austriackiego reżysera Michaela Haneke, zrealizowanemu na podstawie głośnej powieści Elfriede Jelinek, austriackiej laureatki Nagrody Nobla za 2004 r. Twórca słynnego dramatu "Funny Games" również tym razem nie pozostawia widzów obojętnymi: jego film budzi fascynację i odrazę, oburzenie i litość, zażenowanie i zaciekawienie jednocześnie. Wywołuje przerażenie psychicznym piekłem, jakie potrafi nam stworzyć najbliższa, zdawałoby się, osoba, uświadamia ogrom wyrzeczeń i otchłań samotności, w jaką wpycha artystę całkowite oddanie się muzyce. Bohaterka filmu, czterdziestoletnia Erika Kohut, jest nauczycielką muzyki w wiedeńskim konserwatorium. Nie ma żadnego życia prywatnego, z nikim się nie spotyka. Po zajęciach wraca prosto do domu. Toksyczna, apodyktyczna matka, z którą Erika mieszka, dzieląc z nią nie tylko stół, ale i wielkie, małżeńskie łoże, kontroluje bowiem każdy jej krok. Również i każdy wydatek. Erice nie wolno nosić kolorowych strojów czy makijażu. Kostyczna matka uważa, że jej córce takie rzeczy ani nie przystoją, ani nie są potrzebne. Jest wystarczająco ładna i bez tego, zresztą komu miałaby się podobać? Przecież nie mężczyznom - prymitywnym, niegodnym Eriki, niedorastającym do pięt istocie tak utalentowanej i uduchowionej. Bo Erika miała zostać wielką wirtuozką, pianistką światowej sławy. Z niedostatku talentu lub odporności psychicznej, albo z nadmiaru matczynej tresury wielkiej kariery nie zrobiła, ale jeszcze wszystko przed nią, tak przynajmniej wierzy matka, nie pozwalając córce rozpraszać się na głupstwa. To surowe wychowanie sprawiło, że Erika nie potrafi okazywać uczuć, jest zimna i pełna zahamowań, do swych uczniów odnosi się z nieskrywanym okrucieństwem i szyderstwem, a jej seksualizm sprowadza się do oglądania filmów pornograficznych, podpatrywania par kochających się w samochodach lub parkach i praktykowania w najgłębszej tajemnicy przed matką masochistycznych zachowań. Pewnego dnia, podczas recitalu, który Erika daje w domu bogatej burżuazyjnej rodziny wiedeńskiej, panna Kohut poznaje tam kuzyna gospodarzy, Waltera Klemmera, przystojnego studenta politechniki, a zarazem dobrze rokującego pianistę. Zauroczony artystką chłopak zapisuje się do prowadzonej przez nią klasy fortepianu, próbując w ten sposób zbliżyć się do niej. W końcu wyznaje jej miłość, usiłuje ją zdobyć. Erika, czując, że to dla niej ostatnia szansa na jakieś uczucie, nie odtrąca go. Ale potrafi go kochać tylko na swój chory, sadomasochistyczny sposób. Przekazuje Walterowi list, w którym szczegółowo opisuje swoje potrzeby i oczekiwania. Zaszokowany treścią listu chłopak reaguje w pierwszej chwili odrazą i wzburzeniem. Odtrąca Erikę, która próbuje go przeprosić i naprawić poniewczasie swój błąd. W końcu, miotany pożądaniem, ulegając mrocznym życzeniom idealizowanej wcześniej kobiety, Walter zjawia się nieoczekiwanie w jej domu. Próba podjęcia przez niego narzuconej przez Erikę gry kończy się jednak fatalnie. 02:10 NIEDZIELA Z... JOWITĄ BUDNIK 40 min, Polska, 2017 Scenariusz: Dorota Petrus Prowadzący: Agnieszka Szydłowska Bohaterką programu jest tym razem Jowita Budnik, aktorka, wychowanka młodzieżowego ogniska przy Teatrze Ochoty, absolwentka Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim. Gościnnie występowała w Teatrze Ochoty i Teatrze Powszechnym w Warszawie. Członek Polskiej Akademii Filmowej. Agnieszka Szydłowska rozmawia z Jowitą Budnik i zaproszonymi przez nią gośćmi o aktorstwie, początkach pracy, wspólnych projektach filmowych i tatralnych oraz o pracy i przyjaźni z rodziną Krauze. 03:05 10 LAT LADO ABC - KONCERT Koncert, 79 min, Polska, 2014 Reżyseria: Mateusz Grzesiński, Krzysztof Ligęzowski Scenariusz: Mateusz Grzesiński Wykonawcy: Alte Zachen, Arszyn/Duda, Baaba, Jerz Igor, Ed Wood, Efekt Moozgu, Paweł Szamburski, Hokei, Der Father, Hubert Zemler, LXMP, Marcin Masecki, Mitch&Mitch, Paristetris, Pictorial Candi Koncert artystów związanych z wytwórnią Lado ABC. Zorganizowali się, bo chcieli wydawać płyty, ale LADO ABC to coś więcej niż wytwórnia muzyczna. - Oni stworzyli środowisko, które jest w stanie wymieniać się energią i pomysłami już od 10 lat. Marcin Masecki, Macio Moretti, Raphael Rogiński to tylko kilku członków rodziny Lado ABC. Rodziny, czy, jak mówią sami o sobie: bandy, "grupy ziomów", przyjaciół. Dopiero pod koniec tej wyliczanki pada hasło "wydawnictwo płytowe". W punkowo - hippiesowskim duchu wytwórnia Lado ABC działa już 10 lat. W tym czasie jej artyści zagrali niezliczenie wiele koncertów w obu Amerykach, Azji i Europie. W Polsce zdobyli m.in. dwa Paszporty Polityki. 04:10 REŻYSERZY S.VII - ALEXANDER PAYNE 10/10 SEZON 7 (ALEXANDER PAYNE 10/10 SEZON 7) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Alexandra Payne’a, reżysera m.in. filmów: "Bezdroża", "Spadkobiercy" czy "Nebraska".