TVP Dokument Środa, 04.12.2024 Zmiany z dnia 19.11.2024 w stosunku do raportu z dnia 04.11.2024 (dodano pozycję programową) 10:50 DIABELSKIE ZIARNO Reportaż, 18 min, Polska, 1979 Scenariusz: Tadeusz Kulesza Zdjęcia: Krzysztof Kalukin, Jerzy Janczukowicz Muzyka: Wiktor Niemiro Reportaż zrealizowany w 1979 roku, poświęcony mieszkańcom kaszubskiej wsi Kartoszyno, która w niedalekiej przyszłości ma być zlikwidowana, a na jej miejscu rozpocznie się budowa elektrowni jądrowej w Żarnowcu. Mieszkańcy mówią o swoim dotychczasowym życiu, planach na przyszłość, legendach związanych z ich okolicą. Kartoszyno to wieś, która znajduje się na terenie jednego z najstarszych miejsc osadnictwa na Pomorzu. Na Górze Zamkowej, u podnóża której położona jest miejscowość, odkryto pozostałości grodziska z okresu wczesnego średniowiecza. Pierwsze wzmianki o wiosce pochodzą z XIII wieku. Należała do zakonu cysterek, a potem benedyktynek. Wiele rodzin we wsi mieszka tu od dawien dawna. Zajmują się rybołówstwem. Przywołują legendy związane z diabłem Purtkiem, który kradnie sieci i płoszy ryby. W 1462 roku niedaleko Żarnowca wojska polskie dowodzone przez Piotra Dunina starły się z Krzyżakami. W związku z rozpoczęciem budowy elektrowni, mieszkańcy powoli opuszczają wieś, przenoszą się do pobliskich miejscowości - Odargowa, Żarnowca. (dodano pozycję programową) 11:55 TAJEMNICZA HISTORIA MUMII. MUMIA GUANCZÓW (SECRET MUMMIES: GUANCHE MUMMIES) Film dokumentalny, 57 min, Hiszpania, 2021 Reżyseria: Regis Francisco Lopez Film dokumentalny opowiadający o niezwykłych odkryciach. Kultura Guanczów jest jedną z najbardziej nieznanych i fascynujących w południowej Europie. Guanczowie to pierwsi znani mieszkańcy Wysp Kanaryjskich. Ludność o pochodzeniu berberyjskim. Zamieszkiwali głównie jaskinie skalne i posługiwali się własnym językiem. Ich kultura zanikła pod koniec XV wieku. Wiadomo, że pierwsi mieszkańcy Wysp Kanaryjskich mumifikowali swoich zmarłych, jednak ich pochodzenie nie jest jeszcze znane. Film nagrodzony na Festiwalu Filmowym w Hamburgu w 2021. (dodano pozycję programową) 18:00 TAJEMNICZA HISTORIA MUMII. ZŁOTA MUMIA (SECRET MUMMIES: GOLDEN MUMMIES / LA MOMIA DORADA) Film dokumentalny, 56 min, Hiszpania, 2021 Reżyseria: Regis Francisco Fernandez Film o podróży archeologów, którzy na podstawie wcześniejszych danych z analizy kryminalistycznej wyruszają do Egiptu, aby rozwikłać tajemnice enigmatycznej złotej mumii. Najlepszy film dokumentalny w kategorii Historia i Społeczeństwo na Międzynarodowym Festiwalu Filmu i Telewizji w Nowym Jorku. (dodano pozycję programową) 19:10 WSZYSTKIE ROLE STANISŁAWA BAREI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2021 Reżyseria: Mariusz Cieślik Stanisław Bareja. Jego nazwisko stało się marką. Jak u Barei, zupełny Bareja, Bareja wiecznie żywy w ten sposób miliony Polaków opisują absurdalne historie. Nikt nie pokazał PRL - u lepiej niż ten właśnie reżyser. Bareja to mistrz groteski i najwybitniejszy polski twórca komedii, ale także bardzo bystry obserwator rzeczywistości. O jego filmach wiemy prawie wszystko, ale ich twórca wciąż pozostaje postacią słabo znaną. Tymczasem był Bareja człowiekiem niebanalnym. Przez lata czynnie wspierało pozycję demokratyczną. W piwnicy segmentu na ulicy Fitelberga na prawie dekadę udzielił gościny drukarzom z podziemia. Przemycił też z Wiednia przez dwie granice (i to w sierpniu 1980 roku) powielacz, który służył później nielegalnej Solidarności. Nie bał się wcale, choć groziła za to kara długoletniego więzienia. Te fakty są opinie publicznej znane słabo albo wręcz wcale, warto więc je przypomnieć. (dodano pozycję programową) 00:30 PERŁA - BALLADA O SZCZĘŚLIWYCH PIŁKARZACH Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2006 Reżyseria: Jan Sosiński Muzyka: Joanna Badełek Jest to film o miłości do piłki. "Perła" to wiejski klub piłkarski. Z uporem, a czasami i ze złością, co tydzień wybiegają na wiejskie boiska, którym daleko do prawdziwych stadionów. Oczami piłkarzy z VII ligi oglądamy mękę i popisy reprezentacji Polski, w czasie gdy ta kompromitowała się na Mundialu. To oni, dekarze, stolarze, uczniowie i gołębiarze są piłkarzami, bo z pasją i nadzieją po prostu grają w piłkę. (dodano pozycję programową) 02:05 O CZYM MARZĄ TYGRYSY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2003 Reżyseria: Wiktor Skrzynecki Zdjęcia: Wojciech Staroń, Małgorzata Łupina Opowieść artystów cyrkowych, dziś już na emeryturze, o blaskach i cieniach pracy na arenie. Wspomnienia układają się w barwną paletę niebanalnych przeżyć i ciągle żywych emocji. Poparte licznymi materiałami filmowymi z dawnych i współczesnych lat, tworzą wizerunek profesji i ludzi, którzy nie zważając na trud, ból i niebezpieczeństwo dążą do wyczynów niemożliwych dla innych. Jedyną zapłatą uzasadniającą mordercze treningi i karkołomne popisy jest szczery uśmiech i spontaniczne oklaski widzów. Artyści twierdzą, że właśnie to liczy się dla nich najbardziej - daje poczucie pięknie spełnionego życia. Pan Michał występował na arenie jako człowiek-guma, potrafił robić ze swoim ciałem nieprawdopodobne rzeczy, wyginać je i splatać wbrew anatomicznej budowie. Ćwiczenia rozpoczął w wieku sześciu lat i - jak wspomina - początki były najtrudniejsze. Wypracowanie gibkości i niezwykłej elastyczności wiązało się z dużym bólem. U szczytu kariery, w wieku 33 lat, musiał zrezygnować z zawodu. Kręgosłup nie wytrzymał obciążenia, pan Michał przeszedł na rentę. Uszkodzony kręgosłup stale daje o sobie znać. Jego żona, pani Halina, była treserką węży, a później tygrysów. Podczas jednego z występów została zaatakowana przez czworonożnego drapieżnika. Wykonując numer, potknęła się i upadła, a wtedy tygrys chwycił ją za głowę i kark, próbował pożreć. Asystujący jej na arenie mąż bezskutecznie próbował odciągnąć zwierzę. Po chwili do ataku ruszyły pozostałe tygrysy. Jak udało się opanować sytuację, pani Halina nie pamięta, straciła przytomność. Kiedy wykurowała rany, wróciła do pracy. Te i podobne opowieści, dramatyczne i zabawne zarazem anegdoty, oddają to, co jest istotą życia artysty cyrkowego - trud, aplauz, niebezpieczeństwo.