TVP Historia Czwartek, 05.12.2024 Zmiany z dnia 03.12.2024 w stosunku do raportu z dnia 02.12.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 09:45 LUDZIE I MASZYNY - ODC. 1 GÓRNICTWO Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Aleksandra Fudala Barańska Scenariusz: Aleksandra Fudala Barańska Wyjątkowe miejsca, wyjątkowe historie, mnóstwo dowodów na to, jak rozwijały się przemysł i nauka i jak przemysłowe dziedzictwo z powodzeniem można wykorzystać współcześnie. Cykl "Ludzie i Maszyny" zaprasza na spotkanie z historią obiektów poprzemysłowych z uwzględnieniem ich roli w rozwoju regionów, przemian, jakie wywołały oraz ich roli i wykorzystaniu 100 lat później. Górnictwo. Po co w kopalniach budowano porty? Dlaczego górnicy zwozili na "szychtę" kanarki? Czy na kopalniach wciąż używane są "marki", czyli górnicze "nieśmiertelniki"? O górnikach, ich pracy i tradycjach w programie "Ludzie i maszyny". (usunięto pozycję programową) 13:10 GALERIA WIDMO - SZKATUŁA KRÓLEWSKA (dodano pozycję programową) 18:10 FLESZ HISTORII - ODC. 690 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. (dodano pozycję programową) 18:25 ŚWIATŁO I SZKŁO - PELPLIN Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2022 Scenariusz: Piotr Robakowski Prowadzący: Marcin Czeski Światło i szkło, to witraż, czyli ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami. Witraże stosowano głównie w budownictwie sakralnym. Technika witrażu znana była w starożytności, a renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji. Największy w Europie witraż (212 m2) znajduje się w kościele Najświętszego Serca Jezusa Chrystusa w Rypi. W cyklu "Światło i szkło" poznamy najcenniejsze polskie witraże. Odcinek 1. Pelplin. Pelplin to niewielka, leżąca w województwie pomorskim miejscowość. Tu właśnie znajduje się pocysterski obiekt sakralny. Kaszubi mówią, że jest to Matka Kościołów na Pomorzu. Tematem przewodnim będzie historia witraży i odkrycia, których dokonano w tym miejscu w połowie XIX wieku. To idealne miejsce, na przykładzie którego możemy pokazać, jak okres baroku wpłynął na znikanie, a nawet niszczenie wcześniejszych głównie średniowiecznych witraży. Malarze i rzeźbiarze tworzący w okresie baroku zwracali uwagę na to, że kościoły są za ciemne i nie widać ich dzieł. Winą obarczali kolorowe witraże, które ograniczały ilość światła wpadającego do wnętrza świątyni. Pozbywano się ich, wstawiając jasne proste przeszklenia architektoniczne i tym samym doświetlając tworzone przez nich obiekty. W Pelplinie znajdują się dwa fragmenty średniowiecznych witraży, które są dowodem na istnienie przed wiekami całego zespołu wielkich witraży cysterskich w kościele. Na początku XIX wieku wiedza ta stała się inspiracją do stworzenia nowych witraży, nie tylko w Pelplinie. W programie odwiedzimy także Muzeum Architektury we Wrocławiu, gdzie pokażemy, jak na przestrzeni wieków zmieniały się witraże. Zaprezentujemy również tę część naszej historii, gdy witraże zniknęły zupełnie. Osoby występujące w programie: dr hab. Marcin Czeski - prowadzący, pracownia konserwacji i restauracji witraży, Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu; ks. Wincenty Antoni Pytlik - kanonik gremialny kapituły katedralnej w Pelplinie; dr Magda Ławicka - kierownik działu architektury XIX i XX wieku, Muzeum Architektury we Wrocławiu.